Þjóðviljinn - 23.08.1980, Qupperneq 14

Þórunn Sigurðardóttir skrifar:
Sœlulíf og sjónvarpsgláp
Eftir þriggja mánaða stúss I
Sunnudagsblaðinu var ferðinni
heitið i allt aðra átt, suður til Sjá-
lands og þaðan til Helsinki. Til
Danmerkur fór ég sem kennari á
samnorrænan „ungdomskursus”
sem iiklega gæti heitið á Islensku
„ungmennanámskeið” í leiklist,
tónlist og grímugerð. Sfðan skyidi
stefnt á Finnland og nýta þar
styrksem égfékk i fyrra frá Kult-
urfonden tsland-Finnland til að
skoða finnska sjónvarpið og gerð
barnaefnis þar I húsi.
Auðvitað yfirgaf ég ekki Þjóö-
viljann fyrr en í siöustu lög, eða
svosem einni nðttu áður en flug-
vélin fór i loftið. Alla leiðina út
flögraði hugurinn frá blaösiöu 1-
32 I þessu ágæta blaði og ég sá
fyrir mér allar greinar sem
næstu vikurnarmyndu hellast yfir
blaöið frá Flosa og öllum hinum
um nauöganir, menningarmál og
mannréttindi, sem ég haföi eytt
siðustu kröftunum I að koma á
prent, — og maður yrði hvergi
nærri til svara. En fyrr en varöi
hurfu siöurnar Ur huganum og
maður gaf sig á vald þeirri nota-
legu tilfinningu sem fylgir þvi að
skipta algerlega um viðfangsefni,
hoppa frá ritvélinni, simanum og
umbrotinu upp i' flugvél á leiö inn
i danskan skóg til að reyna að
kenna norrænum unglingum aö
leika kempur goðafræðinnar.
Héöan fóru 13 íslenskir ungling-
ar og meö þeim fararstjóri Anna
Jeppesen frá Húsavik sem átti
eftir aö reynast okkur betri en
enginn. Þetta er I fyrsta sinn sem
námskeið af þessu tagi er haldið
ogformiðá námskeiðinu varlika
nokkuð nýstárlegt, þar sem
krakkarnir áttu aö búa i tjöldum
og vera þvi um leið i hálfgeröri
útilegu meö kostum og göllum
sem þvi fylgja. Samband áhuga-
leikfélaga á Noröurlöndum
(NAR) stóö fyrir námskeiðinu og
krakkamir sem komu frá íslandi,
flestir 16-18 ára, voru héðan og
þaðan af landinu og hafði Banda-
lag isl. leikfélaga milligöngu um
ferð þeirra.
Danmörk eins og
gluggalaust,
loftlaust herbergi
Danmörk tók á móti okkur með
steikjandi hita og þegar maður
gekk út úr flugvélinni á Kastrup
var eins og maður gengi inn I
gluggalaust herbergi. Þaðan var
haldiö rakleitt til Gundsölille
musik og dramacenter við
Roskilde, þar sem námskeiöið
átti að fara fram. Búiö var að slá
upp tjöldum, krakkarnir komu
sér fyrir, en kennararnir og far-
arstjórarnir hófust þegar i stað
handa viö að skipuleggja vikuna.
Einn kennarivarfrá hverjuNorð-
urlandanna og hver með sitt aðal-
fag, Tony frá Danmörku meö tön-
list, Margreth frá Finnlandi með
spunaæfingar, Kerstin frá Svi-
þjóð meö hreyfitækni, ég með lát-
bragðsleik og Mari frá Noregi
meö grimugerö. Temaö var nor-
ræna goðafræöin og var ákveðiö
að hver hópur ynni einhvers kon-
ar leikþátt um persónur goða-
fræðinnar. Viö Mari ákváðum aö
vinna saman með hóp, þar sem
okkur fannst spennandi að vinna
grimur fyrir látbragðsleikinn.
Krakkarnir völdu sér svo hóp og
hafist var handa klukkan 7 næsta
morgun, eftir að Tony hafði geng-
ið á milli tjaldanna og vakið alla
meö ljúfri harmonikutónlist.
Þægilegasta vekjaraklukka sem
ég hef ennþá kynnst.
Veðriö var sérlega gott þessa
viku og okkar hópur vann aö
mestu leyti úti, enda allir brúnir
og sællegir i vikulok. Krakkarnir
hjálpuðust að viö matartilbúning-
inn, en borðaö var i matsal skóla-
hússins, sem nú er músik- og
dramamiöstöð.
Ekki er hægt að segja að við
höfum þurft að hafar áhyggjur af
þvi að blessaöir islensku ungling-
arnir þrifu sig illa, heldur þvert á
móti. Danirnir, sem gera ekki
veður út af smáskit hér og þar,
komustaöþeirri niöurstöðuaö Is-
lendingar væru haldnir algjöru
hreinlætisæði. Sturturnar, sem
voru i skólahúsnæði skammt und-
an, voru nánast i notkun allan sól-
arhringinn og oftast mátti heyra
þaðan sungiö hástöfum á is-
lensku. Hreinlætisæði Islending-
anna átti eftir að koma sér vel
þegar húsnæðið var þrifiö i lok
vikunnar, og var það haft á orði
að þar sem Islendingarnir fóru
með tuskuna heföi málningin
horfið af veggjunum.
Tjaldbúðalíf og
tungumál
Enginn vafi er á þvi aö þetta
fyrirkomulag, að láta krakkana
búa I tjöldum, var mjög vinsælt
og þjappaöi hópnum mun betur
saman en ef búið hefði verið á
herbergjum eöa hóteli (kannski
varð þjöppunin fulimikii á köfl-
um.). Terkel Spangsbo frá Dan-
mörku átti heiðurinn af þessu
skipulagi og stóð sig eins og hetja
frá upphafi til enda. Eina raun-
verulega vandamálið sem upp
kom meðal bæði krakkanna og
okkar hinna eldri var f sambandi
við tungumálin. Það er raunar
ekkert nýtt og kominn timi til að
halda sérstakt námskeiö um þau
mál. Finnsku krakkamir töluðu
nefnilega aðeins finnsku og svo
dálitla ensku, en ýmsum ónefnd-
um Norðurlandaþjóöum finnst
fullkomlega óviðeigandi að nota
annað tungumál en sitt eigið og
hrein föðurlandssvik aö tala
ensku. Þaðer nefnilega ansi hent-
ugt að halda uppi samræðum og
gagnrýni á sinu eigin tungumáli
og slik yfirburðaaöstaöa ákveö-
inna þjóða gefur þeim möguleika
á að ráða og ráðskast með
norræna samvinnu á þann hátt
sem undirrituö á oft ansi erfitt
með að sætta sig við.
1 minum hópi voru krakkar frá
öllum Norðurlöndunum þar
með talin tvö frá Færeyjum og
viö töluðum saman á fjórum
tungumálum (islensku, dönsku,
sænsku og ensku) sem siðar voru
þýdd yfir á þrjú til viðbótar (þ.e.
færeysku, finnsku og norsku) og
gekk það bara býsna vel. Ég lét
hinsvegar ekki ónotað það tæki-
færi sem ég nýti i hvert sinn sem
tungumál Norðurlandaþjóðanna
og erfiðleika þeim samfara ber á
góma, að benda á að öll norrænu
málin nema finnska eru mállýsk-
ur úr islensku og eigi yfirleitt að
velja eitthvert eitt þessara mála
þá komi auðvitaö ekkert nema is-
lenska til greina! Þetta vekur
misjafnlega mikla hrifningu en
það bregst ekki að það slær jafn-
an þögn á mannskapinn smá-
stund!
Siðasta kvöldiö var mikil kvöld-
máltiö að vikingasið og siðan tróð
hver hópur upp meö sitt atriði.
Sumir léku nútlmaguöi, en okkar
hópur lék „Dauöa Baldurs” með
grimur sem hver og einn haföi
gert fyrir þetta atriði.
Að kenna listsköpun
1 heild held ég að bæði kenna rar
og nemendur hafi verið mjög
ánægð með þessa viku og vist er
að mikiö var grátið þegar hópur-
inn tvistraðist og hver fór til sins
heima, vitandi að fæst af þessu
fólki sést aftur. Sjálf hafði ég
ákveðiö að heimsækja Margareth
von Mortens, leikhússtjóra frá
Skolteatern i Finnlandi, en við
áttum ýmislegt sameiginlegt á
þessu námskeiöi, eins og Finnar
og íslendingar eiga gjarnan. Bak-
grunnur okkar var líka svipaður
þareö við höfðum meiri reynslu
af atvinnuleiklist en hinir kennar-
arnir, en minni uppeldis- og
kennslufræði að baki. Urðu
nokkrar umræður meöal kennar-
anna um það hvar „pedagogik-
en” endaði og „professionalism-
inn” tæki við og hversu mikið
frumkvæði kennaranna ætti að
vera i kennslu sem þessari. Sjálf
læt ég ekkikosta migyfir Atlants-
hafið til að sitja með hendur i
skauti og halda kjafti. Nógur timi
til þess i gröfinni, eins og Bjartur
i Sumarhúsum sagöi. Lista-
kennsla verður að vera einhvers
konar sköpun, annað er vanmat á
þeim listrænu hæfileikum sem
búa I hverri manneskju. Ef svo-
kallaö atvinnufólk i listum fæst
við kennslu á það ekki að vinna
með nemendum sinum eins og
einhverju undirmálsfólki sem
ekki má gera kröfur til vegna
þess að það ætlar ekki að leggja
listsköpun fyrir sig. Leiklistar-
kennsla (leikræn tjáning)i i skól-
um er listsköpun en ekki tútta upp
i nemendur til að halda þeim við
hundleiöinlegt námsefni. Og I
allri umræöunni um uppeldismál
og kennslufræöi vill þaö stundum
gleymast að þaö er einmitt meö-
fædd sköpunargáfa mannsins
Brúða úr „Noppa” cinum vinsælasta smábarnaþætti finnska sjónvarpsins