Þjóðviljinn - 31.10.1980, Blaðsíða 2

2 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 31. október 1980
Nýtt frumvarp um námslán
Ajrikuhjálp
á Skagaströnd
Strákarnir tveir á myndinni
sem báöir eru 12 ára gamlir
söfnuBu hvorki meira né
minna en 758 þús. krónum til
Afrikuhjálpar Rauöa krossins
á Skagaströnd. Þeir heita Jön
Indriöason t.v. og Ingimar
Oddson.
Síðustu sýningar á Snjónum
Fáar syningar eru eftir á
leikriti Kjartans Ragnarsson-
ar, „Snjó”, sem frumsýnt var
nú í haust. Leikritiö gerist i
þorpi útiá landiþar sem sifellt
vofir yfir sn jóflóöahætta.
Héraöslæknirinn fær hjarta-
áfall og annar læknir kemur
ásamt eiginkonu sinni til aö
leysa hann af.
I leikritinu fjallar Kjartan
um ýmsar spurningar sem
varöa líf og dauöa, ástina og
afstööuna til lifsins.
Næstu sýningar veröa á
morgun, laugardag.og miö-
vikudaginn 5. nóv..Leikendur
eru Rúrík Haraldsson, Erling-
ur Gislason, Briet Héöinsdótt-
ir, Pétur Einarsson og Lilja
Þorvaldsdóttir. Leikstjóri er
Sveinn Einarsson og leik-
myndina geröi Magnús
Tómasson.
—ká
Penninn opnar bókadeild
Opnuð hefur veriö bókadeild
I verlsun Pennans aö Hallar-
múla 2. Verslunarstjóri I hinni
nýju bókadeild er Sigriöur
Siguröardóttir, sem starfaö
hefur viö bókaverslun i 30 ár,
lengst af hjá Isafold. Penninn
sf. hefur nú veriö starfræktur I
nær 50 ár og hjá fyrirtækinu
starfa nú 40 manns.
Næstu daga fer fram kynn-
ing á listiðnaöi, eftir þau hjón
Katrinu Agústsdóttur og
Stefán Halldórsson i verslun
Islensks heimilisiðnaöar aö
Hafnarstræti 3. Sýndir veröa
m.a. kjólar, svuntur, dúkar,
pottaleppar, svo aö eitthvaö sé
nefnt, sem þarna veröur til aö
gleöja augaö.
I dag kl. 5 fer fram tiskusýn-
ing i versluninni. Auk glugga-
útstillinga veröa þá sýndir
batik-kjólar.
Þetta er i annaö sinn, sem
Islenskur heimilisiönaöur
stendur fyrir sýningu. I fyrra
sinniö var þaö áriö 1978 og
voru þá sýndir kjólar en nú er
sýningin hinsvegar mun fjöl-
breyttari. Þetta er sölusýning.
Tilgangur Islensks heimilis-
iðnaöar er m.a. sá aö efla is-
lenskan heimilisiönaö og
kynna islenskt listiönaöarfólk
og eru sýningarnar þáttur i
þvi.
—mhg
Landslag og mannvirkjagerð
Derek Lovejoy iandslags-
arkitekt frá Bretlandi mun á
vegum félags islenskra lands-
lagsarkitekta halda opinn
fyrirlestur i Norræna húsinu
nk. sunnudag kl. 16.00, þar
sem hann mun fjalla um verk
iandslagsarkitekta, s.s. skipu-
lag, mannvirkjagerö o.fl. og
sýna litskyggnur.
Derek Lovejoy rekurþekkta
arkitektastofu i heimalandi
sinu,,,Derek &Partners”, hef-
ur fengist viö margvisleg
verkefni þar og erlendis og
skrifaö bækur um skipulag og
landslagsbyggingarlist. Derek
Lovejoy er nú fyrsti varafor-
seti alþjóöasambands lands-
lagsarkitekta, I.F.L.A.
Listiðnaðarsýnmg opnuð
Sýningin undirbúin. Stefán Halidórsson, Katrin Agústsdóttir,
Geröur Hjörleifsdóttir. Mynd: —eik.
Virkara endurgreiöslukerfi
og lífeyrissjódsadild
Menntamálaráöherra skipaði
sl. vor nefnd til aö endurskoöa lög
og regiur um námslán og náms-
styrki. Nefndin hefur nú iokiö
störfum og hefur sent frá sér
frumvarp til laga sem væntan-
lega veröur iagt fyrir aiþingi f
vetur. 1 frumvarpinu eru allmörg
ný ákvæöi, einkum þau er varöa
endurgreiðslu lána.
1 greinargerö nefndarinnar
segir aö hún hafi haft aö leiöar-
ljósi aö fjárþörf námsmanna
veröi brúuö til fulls, veröi þaö
gert i áföngum, þannig aö mark-
inu veröi náö áriö 1982. Nú þegar
hefur fyrsta skerfiö veriö stigiö
meö þvi aö hækka lánin upp i 90%
af umframfjárþörf.
Ein helsta breytingin sem gert
er ráö fyrir i frumvarpinu er aö
endurgreiöslurnar til sjóösins
miöist viö hlutfall af útsvars-
stofni næsta árs á undan. Arleg
endurgreiösla nemi þó aldrei
lægri fjárhæö en 120 þús. kr.
miöaöa viö verölag 1. jan. 1980.
Heimilt er aö veita undanþágu ef
sérstaklega stendur á. Þá er gert
ráö fyrir þvi aö hámarksendur-
greiöslutimi veröi 30 ár i staö 20
eins og nú er og aö skemmsti timi
veröi 5 ár.
Sönglagakeppni
sjónvarpsins:
Fram-
lenging
þátttöku
Sönglagakeppni sjónvarpsins,
sem upphaflega átti aö sendaútnú
i haust.hefur verið frestaö fram i
ársbyrjun 1981.
Með tilliti til þess, hve langur
timi hefur iiöiö frá lokum upp-
hafiegs skilafrests, er heimilaö
aö senda inn lög aö nýju, og til 10.
nóvember n.k..Skulu lögin vera á
tónbandi eöa nótum, og texti
fylgja. Þau séu stiluð á Sjónvarp-
iö, Laugavegi 176, Reykjavik, og
merkt dulnefni, en nafn og
heimilisfang höfundar fylgi i lok-
uöu umslagi. Engar endurnýjun-
ar er þörf vegna þeirra laga, sem
þegar hafa veriö send í keppnina.
Félagslegs eðlis
1 frumvarpinu er gengiö úr frá
þvi sjónarmiöi aö námsaöstoö sé
félagslegs eölis og skuli greiöast
til baka að þvi skapi sem námiö
nýtist lánþega til aukinna tekna
aö námi loknu. Þegar um er aö
ræöa nám sem ekki nýtist til
slikrar tekjuöflunar sé eölilegt aö
opinber aöstoö veröi I reynd aö
hluta til styrkur, eins og viöa
tiökast.
Af öörum breytingum er helst
aö telja aö námslán veröa fram-
vegis veitt gegn ábyrgöaryfirlýs
ingu eins ábyrgöarmanns i staö
tveggja áöur. Vertrygging lán-
anna miöast framvegis viö láns-
kjaravisitölu sem reiknuð er af
Seölabankanum i staö visitölu
framfærslukostnaöar. Endur-
greiöslur lánanna veröi lögtaks-
kræfar ef um vanskil er aö ræöa.
Námsmönnum veröi tryggö aöild
aö lifeyrissjóöi og komi aö atriöi
til framkvæmda haustiö 1983.
Við sama borð
I athugasemdum segir aö
námsmenn og húsmæður séu nú
einu hóparnir i þjóöfélaginu sem
ekki njóta lífeyrissjóösréttinda,
en meö þvi aö veita þeim aöild aö
slikum sjóöum sitji þeir viö sama
boröog aörir jafnaldrar þeirra og
þaö myndi jafna þann aðstööu-
mun sem rikir I húsnæöismálum.
Þá segir aö eölilegt megi teljast
aö verötryggingin miöist viö láns-
kjaravisitölu eins og gildir um
flest önnur lán.
Eitt af þvi sem nefndin haföi til
hliösjónar I starfi sinu var að
finna leiöir til aö örva fjárstreymi
inn I sjóöinn meö virkara endur-
greiöslukerfi. Meö þeim breyt-
ingum sem felast i frumvarpinu
telur nefndin aö hlutfalliö muni
hækka úr 66% i 88%. Frumvarpiö
gerir ráö fyrir aö lánþegar greiöi
árlega af lánunum i tvennu lagi.
Annars vegar fasta greiöslu, sem
innt skal af hendi óháötekjum,
kr. 136. þús. Hins vegar skal
greiddur ákveöinn hundraðshluti
af tekjum, til útsvars 3.75%,upp-
hæð sem breytist meö lánskjara-
visitölunni frá ári til árs.
1 frumvarpinu er miöaö við
hvern einstakling hvort sem hann
er i sambúö eöa ekki.
Með frumvarpinu fylgja út-
reikningar á þvi hvernig endur-
greiöslurnar koma út fyrir ýmsa
hópa námsmanna. Svo dæmi sé
j tekiö þá mundi nemandi í Fóstru-
skóla Islands.sem tekur 2 lán og
skuldar alls 1366 þús. kr.,greiöa á
ári 201 þús.. Tekjur hans eru
reiknaöar 3.302 þús. en heildar-
lániö myndi greiðast á 7 árum.
Nemandi sem færi til Englands
og væri þar 14 ár myndi þá skulda
11.095 þús. kr..Ef hann heföi 5
milj. i tekjur yröi greiösla hans
304 þús. á ári og hann ætti að
greiöa allt lániö á 30 árum.
—ká
Læknamafia
Auðar
Haralds
komin út
Læknamafian, litil pen bók eftir
Auöi Haraids.er nýkomin út hjá
Iðunni. Eftir Auöi kom I fyrra út
bókin Hvunndagshetjan, þrjár
öruggar aöferðir til aö eignast
óskilgetin börn. Vakti sú bók
verulega athygli og þótti nýstár-
leg.
Læknamafianer fyrstu persónu
saga og lýsir þeirri reynslu sögu-
manns (sem er kona) aö veikjast
og þurfa aö gangast undir læknis-
aögerö á spitala. Þarf hún aö
heyja haröa baráttu við lækna-
stéttina tilaðfá sjálfa sig og sjúk-
dóm sinn tekin gild. Þaö tekst aö
visu að lokum og lýsir sagan
sjúkrahúsvistinni og kynnum af
hjúkrunarfólki og öörum
sjúklingum. — Höfundur lætur
eftirfarandi athugasemd fylgja:
„Algjör tilviljun ræöur þvi ef
persónur bókarinnar likjast lif-
andi eöa látnu fólki, þvi ég hef svo
sannarlega lagt mig fram viö aö
hilma yfir uppruna þeirra”.
Lagafrumvarp um
skreytingar opinberra
bygginga:
Stjórn
FÍM lýsir
stuðningi
A stjórnarfundi Félags isl.
myndlistarmanna á miövikudag-
inn var m.a. fjallaö um frumvarp
Birgis Isl. Gunnarssonar um list-
skreytingar opinberra bygginga.
Stjórnin geröi á fundinum svo-
fellda samþykkt: „Stjórn Félags
Isl. myndlistarmanna fagnar
fram komnu frumvarpi til laga
um listskreytingar opinberra
bygginga. Stjórn félagsins skorar
á alþingi aö binda meö lögum aö
ákveöiö hundraöshlutfall af bygg-
ingarkostnaði opinberra bygg-
inga skuli variö til skreytingar
þeirra eöa kaupa á listaverkum.
Stjórnin treystir þvi aö unniö
veröi aö máli þessu i samráöi viö
myndlistarmenn.”
Basar Hringsins
Kvenfélagiö Hringurinn
heidur sinn árlega handa-
vinnu- og kökubasar á laugar-
daginn kl. 2 I Iðnskólanum
(gengiö inn frá Vitastíg).
Hringurinn hefur starfaö aö
liknarmálum I rúmlega 3
aldarfjóröunga. Hringskonur
byggöu m.a. Kópavogshæliö á
sinum tima og ráku þar í mörg
ár hressingamæli fyrir berkla-
sjúklinga, þar til rikinu var
gefin stofnunin meö öllum
búnaöi. Þá beittu Hringskonur
sér fyrir þvi aö komiö yröi upp
barnaspitala, sem nú er rek-
inn I sambandi viö Landspital-
ann og ber nafn félagsins. Siö-
ustu árin hefur félagiö safnaö
fé til tækjakaupa fyrir barna-
spitalann, svo og til fleiri likn-
armála.