Þjóðviljinn - 02.12.1980, Blaðsíða 8

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriftjudagur 2. desember 1980
Þriftjudagur 2. desember 1980 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
Stefán Ogmundsson meft jölarósina seni Neinendasamband Kélags-
málaskóla alþvftu lærfti lionum aft gjöf nú þegar hann læturaf stjórnar-
formennsku MKA.
Stefáni Ögmunds-
syni færðar þakkir
fyrir hid mikla starf hans innan MFA
og fyrir verkalýdshreyfmguna i áratugi
Stefán ögmundsson prentari
hefur ákveftiö aft láta af störfum
hjá Menningar-og fræftslusam-
tökum alþýftu (MKA) um næstu
áramót, en Stefán hefur starfaft
hjá MKA frá upphafi.
Rétt áftur en þingi ASI lauk i
fór Helgi Guömundssonfrá
Akureyri í ræöustól utan dag-
krár og færfti Stefáni þakkir
rir samstarf undangenginna
a og jafnframt færöi hann
uim þakkir þingsins og is-
lt -krar verkalýöshreyfingar
fyt • störf hans fyrir MFA og
stöt i þágu hennar i áratugi.
Stefani var færft hin fegursta
jólarós vift þetta tækifæri.
A 34. þingi ASt var kosin ný .
stjórn MFA og er hún þannig
skipuft:
Guömundur Hilmarsson, Félag
bifvélavirkja, Helgi
Guömundsson, Trésmiftafélag
Akureyrar, Karl Steinar Guöna-
son, Verkalýfts- og sjómann-
félag Keflavikur, Kristin
Eggertsdóttir, Félag starfsfólks
i veitingahúsum, Sigfinnui
Sigurösson, Verslunarmanna-
félag Reykjavikur.
Fráfarandi stjórn var þannig
skipuft: Stefán ögmundsson,
Helgi Guftmundsson, Magnús L.
Sveinsson, Daöi Ólafsson og
Karl Steinar Guftnason. —S.dór
Konur of liðfáar á ASÍ þingum
Verðum
að standa
betur
saman
segir Aðalheiður
Bjarnfreðsdóttir
Litill hlutur kvenna i
forystusveit verkalýðs-
hreyfingarinnar hlýtur
að vekja jafnréttissinna
til umhugsunar, en nær
helmingur félagsmanna
ASÍ eru konur. Þær
voru hins vegar aðeins
tæplega helmingur þing-
fulltrúa og þegar upp
var staðið frá þing-
störfum nú, hafði konum
i miðstjórn fækkað um
eina, niður i tvær.
Aftalheiftur Bjarnfreftsdóttir
formaftur Sóknar lagöi á þinginu
til aft upp yrfti tekift í stefnuskrá
ASÍ ákvæöi sem tryggöi konum
réttan hlut miftaft vift fjölda i
stjórn, samböndum og nefndum
ASI, en í umfjöllun stefnuskrár-
nefndar á þinginu var þessari til-
lögu hafnaö. Þetta svo og sú staö-
reynd aft konum i' miöstjórn
fækkar nú um eina sagfti Aftal-
heiftur aö væri ákaflega sorglegt.
Konur eru allt of liöfáar á ASl-
þingum og skipa sér þar aö auki i
ýmsa flokka, sagfti Aöalheiftur.
Min skoftun hefur alltaf veriö aö
þetta muni ekki breytast fyrr en
konurnar sjálfar mynda meö sér
hóp og mæta sem slfkar, — þá
fyrst næst árangur i jafnréttis-
baráttunni.
Um uppstillinguna til miö-
stjórnar sagfti Aftalheiöur: For-
menn landssambandanna eru
allir karlar enda eru sum lands-
samböndin hrein karlasambönd.
önnur, eins og versiunarmenn,
Verkam annasainbandiö og
Landssamband íönverkafólks eru
blönduftog i þeim fer þaft eftir þvi
hvaö konurnar eru dugmiklar og
hvort þær treysta hvor annarri til
verka efta leggja traust sitt frem-
ur á karlana. Þaft þýftir ekki
annaft en aö llta i eigin barm,
sagöi hún, — þetta ástand er ekki
bara körlunum aft kenna. Vift
verftum aft standa betur saman.
AI
I
Þegar 33. þing ASI var haldift siftla árs
1976 var kaupmáttur launafóks i lágmarki
og haffti farift nær óslitift þverrandi frá fyrri
hluta ársins 1974. I ályktun þingsins um
kjara- og efnahagsmál er lögft áhersla á aft
snúa verfti vörn I sókn og þar segir m.a.:
„33. þing Alþýöusambands Islands lýsir
yfir þvi, aft nú sé lokift þvi timabili varnar-
baráttu i kjarmálum sem staftift hefur nú
rösklega i tvö ár. Þingiö telur nú svo komiö
launamálum verkafólks, aft meft engu móti
veröi lengur þolaö, ef ekki á aft veröa var-
anlegur háski fyrir alla alþýöu manna og
þjóöina i heild.”
1 ályktuninni er sett fram krafa um 100
þ.kr. lágmarkslaun á mánuöi sem verfti aö
fullu veröbætt i samræmi viö breytingar
framfærslukostnaftar og krafist ýmsra aö-
geröa til þess aö ná auknu jafnrétti i þjóft-
félaginu. Þá er i ályktuninni hvatt til þess,
aft verkalýösfélögin komi fram sem ein
heild gagnvart atvinnurekendum og stjórn-
völdum varöandi þær meginkröfur, sem
snerta alla félaga verkalýöshreyfingar-
innar.
II
Frá júní ’77 til október
1980
Meft sólstöftusamningunum 1977 var
öfugþróun undangenginna ára snúift vift,
kaupmáttur hækkafti verulega og verft-
bótakerfiö varö traustara en áftur. Meft
samningunum var stefnt aft þvi aft jafna
launin, bæfti meft þvi aft almennar kaup-
hækkanir voru i sömu krónutölu til allra og
eins voru verftbætur i sömu krónutölu I tvo
áfanga. Þó rikisstjórnin heffti vift undir-
skrift samninganna staftfest, aö þeir væru
innan hins efnahagslega ramma þjóö-
félagsins, sneri hun þegar I febrúar 1978 viö
blaöinu og haföi forgöngu um lagasetningu,
sem skar veröbætur niftur um helming.
Verkalýössamtökin snérust af hörku gegn
þessari óréttlátu lagasetningu enda fyrir-
sjáanlegt, aö yrfti henni ekki hrundiö væri
þess skammt aft bifta, aft kaupgeta félli
aftur niftur á þaö stig, sem var fyrir sól-
stöftusamningana. Meft nýjum lögum i mai
var slakaft á skerftingunni á dagvinnu-
kaupi, en henni haldiö á yfirvinnu svo
auftsætt var aft innan tiftar yrfti yfirvinnu-
álögum eytt.
Eftir kosningar 1978 voru samningar
settir i gildi á ný samhlifta miklum niftur-
fræftsluaögerftum. I desember þaft ár var
hins vegar enn gripiö til aftgerfta meö laga-
boöi, sem skertu veröbætur, en á móti
komu yfirlýsingar um félagslegar aftgerftir
og lækkun skatta auk nifturgreiftslna.
I mai 1979 tóku I gildi ný lög um skertar
veröbætur, svonefnd ólafslög, þannig aft
miftaö viö óbreytt viftskiptakjör hækkar
kaup innan vift 9% og vift þetta skerta verö-
bótakerfi búum vift enn.
Samningum var sagt upp vorift 1978
vegna afskipta stjórnvalda, en er þeir tóku
gildi á ný um haustiö, var á sameiginlegum
fundi miftstjórnar ASt og stjórna landssam-
banda innan þess mælt meö framlengingu
kjarasamninganna til 1. desember 1979.
1 júni 1979 voru samningar siftan fram-
lengdir til ársloka 1979 jafnframt þvi, sem
samift var um 3% grunnkaupshækkun. Sú
grunnkaupshækkun megnafti þó ekki aö
viöhalda kaupmætti, sem féll vegna skertra
verftbóta og mikillar verftbólgu og varft
stöftug rýrnun þar til nýir- samningar tókust
i lok október 1980 eftir margra mánaöa
samningaþóf.
III
Skattalækkun
og jafnlaunastefna
„Nýgerftir kjarasamningar hafa aö
meginmarkmifti aö bæta kjör þeirra lægst
launuöu. Þótt ekki tækist aft knýja fram
kröfur um „gólf” i visitölukerfift fékkst
jafnvirði „gólfs” I tvö timabil reiknaö inn i
grunnkaupshækkunina. Hinu er þó ekki aft
leyna, aft enn vantar mikift á, aft lágtekju-
fólk búi vift viöunandi launakjör. Auk
baráttunnar gegn skeröingu kaupmáttar
launa veröur verkalýftshreyfingin aft hefja
á loft kröfuna um afnám vinnuþrælkunar.
óhóflegur vinnutimi er bein lifskjara-
skerfting og þvi marki veröur aft ná aö kaup
fyrir dagvinnu nægi tii framfærslu. 1 kom-
andi samningum verftur þvi enn aft leggja
megináherslu á aft bæta kjör þeirra lægra
launuöu, bæfti i kaupi og meft félagslegum
aftgerftum.
Nú þegar þarf aft lækka skatta af al-
mennum launatekjum og hverfa verftur frá
þeirri stefnu i skattlagningu sem nú er
fylgt, og leiöir rakleiftis til sköttunar
brúttótekna. Einkum er þvi mótmælt aö i
einni svipan verfti afnuminn almennur
vaxtafrádráttur, og ákvæöin um frádrátt
vaxta af lánum vegna byggingar efta kaupa
á ibúöarhúsnæöi veröur aft rýmka stór-
lega.
Miöaö vift reynslu undanfarinna ára gera
verkaiýftssamtökin sér þaft ljóst, aft þau
verfta stöftugt aft vera undir þaft búin aft
mæta skerftingaráformum stjórnvalda.
Núverandi rikisstjórn hefur gefift yfirlýs-
ingar um ýmis mikilvæg félagsleg atrifti og
stuölafti hún þannig aft lausn kjarasamn-
ineanna. bó töluvert vantafti á, aö komift
væri til móts vift kröfur samtakanna svo
sem varftandi lifeyrismál og skattamál. 34.
þing ASl varar aivarlega vift öllum hug-
myndum sem stefna aft skerftingu kaup-
máttar. Slikum aftgerftum yrfti mætt af
fullrihörku.
IV
Stöðug atvinna
A undaníörnum árum hefur atvinnuleysi
verift helsta vandamál i flestum nágranna-
löndum okkar og á þessu ári eru yfir 20
miljónir manna atvinnulausir i bróuftum
iðnrikjum. A Islandi hefur ekki veriö al-
mennt atvinnuleysi undanfarin ár. 34. þing
ASI minnir hins vegar á aft á_ siftastliftnum
fjórum árum fluttust á‘ fjór’öa þúsund
manns af landi brott umfram þá sem flutt-
ust til landsins. Þvi er ljóst aö islenskt at-
vinnulif hefur ekki boftiö upp á þau skilyrfti
sem fólk gerir tilkall til. Nauösynlegt er aft
samræma atvinnuuppbyggingu i landinu,
svo vaxandi mannfjöldi fái allur störf viö
sitt hæfi. Stöftug atvinna fyrir alla veröur
ávallt aft vera meginmarkmiö í stefnu
rikisvaidsins I.atvinnumálum. Til þess aft
þetta markmiö náist þarf aö vinna eftir
samræmdri atvinnustefnu, sem hvilir á
heilbrigftu efnahagslifi.
Atvinna og skipulag
Atvinnuástand er nú eins og oft áftur
ótryggt á einstökum sviöum og má i þvi
sambandi minna á, aft sl. sumar bjó fólk i
fiskiftnafti vift mikift öryggisleysi. Brýnt er
aft setja atvinnurekendum þrengri skorftur
um uppsagnir vegna hráefnisskorts og
skipuleggja rekstur i sjávarútvegi svo at-
vinna veröi jafnari og traustari. Nú er
nánast um vinnuþrælkun aft ræfta sum
timabil, en á öörum eru fiskvinnslustöftvar
lokaftar. Fiskveiöar og fiskvinnsla eru
meginstoöir islensks efnahagslifs og aftal-
atvinnugreinar i flestum byggftarlögum
landsins og ljóst er aft um fyrirsjáanlega
framtiö munu þessar atvinnugreinar veröa
undirstaða þess þjóftfélags, sem viö búum
vift. Skipulag rekstrar og nýting auölinda
skipta þvi sköpum fyrir komandi tift og þess
verður aö krefjast, aö stjórnvöld leiti sam-
ráfts viö verkalýössamtökin um alla stefnu-
mótun. Miftaö vift stærö fiskistofna er ljóst,
aft fiskiskipafloti landsmanna er of stór.
Fjölgun fiskiskipa siöustu mánufti bendir
ekki til raunhæfra aögerfta stjórnvalda I
fiskveiftistjórnun. Þingift skorar þvi á ráfta-
menn þjóöarinnar aö koma i veg fyrir frek-
ari fjölgun fiskiskipa umfram eftlilega
endurnýjun.
Landbúnaður
fyrir innanlandsþarfir
Landbúnaöur hefur verift og mun verfta
einn af hornsteinum islensks efnahagslifs.
Tryggja þarf, aft á hverjum tima fullnægi
innlend framleiftsla þörfum Islendinga
fyrir þær landbúnaftarvörur, sem hægt er
aft framleiöa hér á landi. Af öryggis- og
byggöasjónarmiftum er réttlætanlegt aö
kosta nokkru til svo þessi markmiö náist.
Þingift telur hins vegar ekki koma til mála
aft halda áfram þeim gegndarlausu út-
flutningsbótum, sem viögengist hafa á
undanförnum árum og stefna beri aö þvi
meö kerfisbundnum hætti, aft einungis sé
farmleitt fyrir islenskan markaft
Skipuleg
atvinnuuppbygging
Nauftsynlegt er aft renna fleiri stoftum
undir islenskt atvinnulif. Iönaftarfram-
leiftsla ýmiskonar, bæfti fyrir innlendan og
erlendan markaft veröur aft aukast og inn-
flutningi verftur aft setja skoröur svo inn-
lendri framleiöslu sé ekki stefnt i hættu á
mikilvægum sviftum. Meft samstarfi fyrjr-
tækja, tækniþróun og hagræftingu veröur
aft þoka afköstum islensks heima-
markaftsiftnaftar þaft fram, aft honum sé
mögulegt aft standast fyllilega samkeppn-
ina viö innflutning. A sama iiátt veröur aft
efla ýmsar greinar til útflutnings. Verk-
menntun þjóftarinnar og tækniþekking gera
okkur kleift aö takast á vift hin margvis-
legustu verkefni i iftnaftarframleiftslu auk
þess sem orkuauftlindir landsins opna ný
svift.
Atvinnuuppbygging landsins verftur aft
vera meft skipulögftum hætti svo fjárfest-
ingar nýtist til framleiftsluaukningar, en á
undanförnum árum hafa fjárveitingar um
of einkennst af veröbólgubraski. Þegar
fjárfestingaráætlanir eru gerftar verftur
jafnan aft taka tillit til mannaflaþarfar og
atvinnuástands svo sem mestur stöftugleiki
veröi I hverju byggftarlagi
Raunhæfar aðgerðir
í verðlagsmálum
Barátta verkalýftshreyfingarinnar fyrir
aukinni velmegun snýst ekki um krónur og
aura,heldur aukinn kaupmátt. Verftbólgan
knýr hins vegar á um miklar kauphækkanir
þvi augljóst er, aft i 50% verftbólgu verftur
kaup að hækka um 50% til þess eins aft
halda óskertum kaupmætti. Visitölukerfift
er vörn launafólks gegn verftbólgunni og
samtökin hljóta i næstu kjarasamningum
að leggja áherslu á aft bæta kerfift svo um-
saminn kaupmáttur verfti betur tryggður.
Draga verður úr vixlhækkunum verðlags
og launa með raunhæfum aðgerðum i verð-
langsmálum. Takist að draga úr verð-
hækkunum dregur jafnhraðan úr verftbóta-
hækkunum launa, þvi bætur reiknast afteins
fyrir þegar áorftnar verðhækkanir. Verð-
bætur eru þvi afleiðing en ekki orsök verð-
bólgunnar.
34. þing ASl minnir á, að við óbreytt skert
visitölukerfi mun kaupmáttur fyrirsjáan-
lega falla um 1-2% á ársfjórðungi á samn-
ingstimanum. Þvi skorar 34. þing ASl á Al-
þingi að afnema þau ákvæði laga nr.
13/1979, (Ólafslaga) sem kveða á um skerð-
ingu verðbóta á laun samkvæmt kjara-
samningum frá 22. júni 1977.
Samningar 1. nóvember
1981
Brýnt er aö nýir kjarasamningar taki
gildi 1. nóv. 1981 og tií að fylgja þvi eftir
mun verkalýðshreyfingin leggja mikinn
þunga og áherslu á kröfuna um afturvirkni
samninganna ef siöar takast. Sú krafa
miftar aft þvi aft koma i veg fyrir aft at-
vinnurekendur geti hagnast á þvi aft tefja
samninga meö endalausu þófi og undan-
brögftum, likt og i siftustu samningagerft.
Þingift leggur áherslu á, aö öllum undirbún-
ingi veröi hraftaö, þannig aft fullmótuft
kröfugerft liggi fyrir þegar i september
ásamt ákvöröun um þaft, hvernig staftiö
skuli aft samningum. Þingift felur miftstjórn
aö gangast fyrir formannaráftstefnu i mars,
þar semmeginlinurverfti lagftar, bæfti hvaft ;
snertir kröfugerft og hver vera skuli verk-
efnaskipting heildarsamtakanna og ein-
stakra landssambanda og félaga.
Réttindi farandverkafólks
34. þing ASI leggur áherslu á að réttindi
farandverkafólks veröi aukin og kannaö
ýtarlega meö hvaft hætti megi tryggja
þeim betur en nú er félagsréttindi i verka-
lýftsfélögum og skorar jafnframt á verka-
lýðsfélögin aft sjá til þess aö réttindi
farandverkafóks veröi ekki fyrir borft
borin.
Aukin tengsl við félaga
34. þing ASI itrekar aft vift samningsgerft
og almennt i starfsemi samtakanna er
mikilvægt að auka og efla tengslin við hinn
almenna félaga. Upplýsingamiðlun,
fræðsla og fundahöld og þá vinnustaða-
fundir sérstaklega verða aft vera virkari
þættir i sstarfsemi samtakanna. Styrkur
verkalýðsstéttarinnar i samskiptum viö at-
vinnurekendur og stjórnvöld felst I vel
upplýstri og virkri hreyfingu launafólks.
Aöeins virk og öflug verkalýöshreyfing
getur náö fram umtalsverðum kjarabótum
við þær aöstæður sem vift búum vift i dag,
en þær einkennast af alþjóftlegri og
innlendri kreppuþróun og herskárri
harftlínustefnu atvinnurekenda.
Félagsleg baráttumál
34. þing ASl itrekar aft verkalýftssam-
tökin sækja fram til aukinnar velsældar og
fegurra mannlifs. Megináherslu verftur þvi
aft leggja á kröfur samtakanna um stytt-
ingu vinnutima, aukna verkmenntun og
fullorftinsfræðslu bættan aftbúnaft á vinnu
staö, aukift öryggi I veikinda- og slysafor-
föllum, bætta dagvistunarþjónustu, lækkun
skatta á lagtekjufólki, úrbætur I lifeyris-
málum og aftrar félagslegar umbætur.
Verkalýðshreyfingin hlýtur aft taka sér-
stakt tillit til þeirra, sem búa vift skerta
starfsgetu og beita sér fyrir framgangi
þeirra krafna, sem settar hafa verift fram
hér á landi I tilefni alþjóftaárs fatiaðra.
á dagskrá
Hvað sem því líður finnast varla
dyggari þjónar ríkjandi skoðana
þegar róttæk menning er annars
vegar, enda hefur Morgunblaðið
fagnað fáu meir síðustu vikurnar
/
en þessari grein Jóns Oskars
Viö hvaö er maöur-
inn svona hræddur?
1 þriðjudagsblaði Þjóöviljans
11. nóv. 1980 getur að lita aldeilis
kostulega grein. Hún heitir
„Snobbaft fyrir „alþýftunni” ” og
er eftir Jón Óskar. Greinin fjallar
að mestu um Silju Aðalsteins-
dóttur og Bubba Morthens, skoð-
anir þeirra og skáldskap og hvort
tveggja virðist hafa komið við
kaunin á Jóni.
Nú kemur það i sjálfu sér eng-
um á óvart þó gamalt og upp-
þornað ljóðskáld finni hjá sér þörf
til þess að skita úti sér yngri og
vinsælli höfunda og fylgismenn
þeirra. Þaft er hinvegar leiöinlegt
að þaft skuli endilega vera i dag-
blöftunum. Ég tek svona til orfta
vegna þess aft mér finnst alveg á
mörkunum aft hægt sé aft taka
grein Jóns óskars alvarlega. Hún
er gegnsósa af kvenhatri,
menntamannahatri og fáfræfti
um islenska tungu, bókmenntir
og listir. Þess vegna finnst mér
lika dálitift ótuktarlegt af þeim
Þjóðviljamönnum að stinga þvi
ekki að Jóni að fara heim með
greinina sina og vinna hana betur
áftur en hann léti fleirisjáhana en
það þýðir ekki að iast um það ur
þessu. Greinin er komin á prent
og þá hlýtur maftur aft lita á hana
sem blaftagrein en ekki bara sem
mistök.
Kvenhatur —
menntamannahatur
Þaft hendir alltaf af og til aö
maftur rekst á ómengaft kven-
hatur á siðum Þjóftviljans. Slikt
verftur þvi miftur aö teljast eðli-
legt á meftan kvenfyrirlitning i
röftum islenskra sósialista er jafn
mikil og raun ber vitni. Hitt er
svo aftur á móti óeftlilegt og til
skammar, hve sjaldan kven-
frelsissinnar senda boftberum
slikra sjónarmiða tóninn, og
kveða þá i kútinn.
I grein Jóns Óskars er Silja
Aðalsteinsdóttir tuttugu sinnum
— já alls tuttugu sinnum i þessari
grein um vandaöan stil — köliuft
„frúin” efta „eftlafrúin” eöa eitt-
hvað þviumlikt. Af samhenginu
má greinilega ráöa að þetta er
meint henni til niðrunar. Þaft er
ekki nema ein sannfærandi skýr-
ing til á þessum raunalega kauöa-
hætti. Jón Óskar er aft núa Silju
Aöalsteinsdóttur þvi um nasir aft
hún sér kona. Ég segi nú bara
eins og þar stendur, „lái henni
þaft hver sem vill”, en ég er ansi
hræddur um aft Jón klifi svona á
þessu vegna þess aft hann telji
þetta næg rök fyrir þvi aft hún ætti
aft halda sér saman og hvergi aft
láta skoftanir sinar i ljós . Jón
undirstrikar þetta raunar sjálfur
meft þvi að dylgja um karl-
mennsku og glæsileik Bubba og
gefur i skyn aft úr þvi aö kona er
að tala þá hljóti hún að vera knúin
áfram af kyntöfrum einhvers
karlmanns. Hver kannast ekki
við sönginn þann.
Það er fleira i þessari grein
sem ber aö sama brunni en þetta
eru kappnóg dæmi um skitna
karlrembu Jóns sem þó er orð-
margur um „skit og sóðaskap” i
annarra manna textum.
Menntamannahatri sinu klinir
Jón nokkuð samviskusamlega
utaná kvenhatriö en bein dæmi
um það eru þó færri. Hann talar
af fyrirlitningu um „læröa frú”,
„lærdómsfas” og segir: ,, þyrfti
hún ekki að lesa meira og læra
betur, blessuð daman.”.
Þaö mætti svo sem taka ein
fimm.sex dæmi til viftbótar en ég
vil ekki vera aft spilla minni grein
meft þvi aft taka inn meira af
texta Jóns en ég nauftsynlega
þarf. Þetta gamalgróna mennta-
mannahatur er lika svo heimsku-
legt og leiftiniegt aft þaft er rétt
meft herkjum aö maftur getur haft
sig i að tala um það. En það er
hinsvegar eins og sagt var vift
mann i sveitinni i gamla daga: Ef
flórinn er aldrei mokaður þá
safnast bara upp i honum og þaö
viljum viö ekki.
Annars held ég aö megi draga
kven- og menntamannahatur
Jöns þessa i einn og sama dilkinn.
Þetta er ekkert annað en mis-
heppnaður farvegur íyrir ó-
ánægju. Hitl er svo annað mál að
þó að Jóni óskari og fleiri slikum
finnist kannski að þeir eigi bágt
og séu afskiptir i þjóðfélaginu og
enginn vilji hlusta á ljóöin þeirra,
— þá er það ekki sök kvenna eða
menntamanna. Ég held aö Jóni
væri nær aft fara aft dæmi Bubba
og blanda sér i stéttabaráttuna i
staft þess aft dútla sér vift aft kasta
skit i stéttarbræftur sina fyrir þær
sakir einar aö þeir séu ýmist
konur efta menntmenn efta
menntaðar konur sem er náttúru-
lega alveg voðalegt.
Fáfræöi um
islenska tungu,
bókmenntir
og listir
Þegar kemur að þessum þætti
málsins má nú segja eins og þar
stendur:
Þarna kemur sá gamli
hann þekkir sina.
Jón segir: „EKKI var það
venja hér áður fyrr aö kalla þá
listamenn sem gutluftu á hljóft-
færi i heimahúsum eöa verbúftum
eöa ortu klaufalega.”
Auftvitaö er brot af sannleika i
þessu en vel má Jón Óskar —
atómskáld og gamall jassisti ef
ekki er i mig logið — vita þaft, aft
list alþýöunnar hefur alltaf verift
rægft fyrir aft vera ekki nógu
fögur og það vita allir sem vilja,
hvers vegna það er. Þaö viröist
löngum hafa verið ein af verri
martröðum rikjandi stéttar aft al-
menningur nái aft túlka veruleika
sinn i bókmenntum efta öftrum
listgreinum. Jón óskar ætti aft
vita þetta. Hann er eitt þeirra
ljóftskálda sem á sinum tima
reyndu aft yrkja öftruvisi en fjöld-
inn og hlutu háft og spott fyrir
klambur. Er Jón kannski aö
hefna þess i hérafti sem hallaftist
á Alþingi eins og stundum er
sagt? Hvað sem þvi liður finnst
nú varla dyggari þjónn rikjandi
skoftana þegar róttæk menning er
annars vegar, enda hefur
Morgunblaftift fagnaft fáu meir
siftustu vikurnar en þessari grein
Jóns Óskars.
Þessi grein er aö veröa fulllöng
svo aö ég verö liklega aft láta þaö
vera aö býsnast yfir þvi aft Jón
skuli ekki þekkja hugtakið „mál-
ótti”, svo mikift sem um þaft hefur
verift rætt. Ég held meira aft
segja, miftaft viö ljóftin hans, aö
hann gæti veriö töluvert haldinn
af honum sjálfur. Ég ætla samt aö
láta þaft kyrrt liggja. Þaft er
nefnilega eitt enn sem ég get
ekki látift vera aö minnast á.
Jón Óskar fjölyrftir um þaft meö
miklum hroka að Passiusálmar
Hallgrims P. séu margfalt is-
lenskari (?????) heldur en textar
Bubba Morthens. Til heiðurs
þessari frábæru stafthæfingu Jóns
langar mig til þess aft enda þessa
grein á þrem spurningum sem
hver og einn getur spurt sjálfan
sig ef hann nennir:
1) Hvaðan fékk Hallgrimur P.
bragarhættina á Passiusálmun-
um?
2) Hvaöan kemur efniö I þeim
sömu sálmum?
3) Hvaðeru margar aldir þangað
til Bubbi Morthens veröur orðinn
islenskur að mati „dómbærra
manna ”?
Kristján Jóh. Jónsson
jr
erlendar
bækur
E.T.A. Hoffmann: Die
Elixiere des Teufels —
Lebens-Ansichten des
Katers Murr.
Zwei Romane. Deutscher
Taschenbuch Verlag 1978.
Carl George von Massen og
George Ellinger, Walter Miiler-
Seidel og Wolfgang Kron sáu um
útgáfuna. Hoffmann skrifaði
mörg ævintýri og smásögur en
aðeins þessar tvær skáldsögur,
sem eru meftal frægustu skáld-
sagna frá fyrri hluta 19. aldar.
Þær eru báftar i rómantiskum
anda, hvor á sinn hátt. dtv gefur
út helstu klassiskra þýska mál-
svæftisins og er þetta eitt þeirra
rita. Allur frágangur er eins og
best verftur kosiö.
The Portable Cervantes.
Translated and edited, with an
introduction and notes, by
Samuel Putnam. Penguin Books
1980.
Þýfting Samuels Putnams á
Don Quixote kom fyrst út hjá Vik-
ing Press 1949 og hefur oft verift
endurprentuft. Hér er hún gefin út
nokkuft stytt ásamt fleiri verkum
Cervantes. Allir kannast vift Don
Quixote, en þaft eru ekki margir
sem hafa lesift alla söguna, þvi er
þessi Utgáfa tilvalin fyrir þá, sem
ætla sér aft kynnast bókinni og
þaft gæti orftið til þess aö þeir
hinir sömu læsu hana i heild.
Viking Utgáfan af klassikerum
heimsbókmenntanna varð vift-
fræg á sinni tift og er þaft enn og
meft endurprentun þessara út-
gáfna i Penguin, hafa fleiri tæki-
færi tilaft eignast þær, vegna þess
aft þær eru mun ódýrari I Penguin
en frumútgáfunni.