Þjóðviljinn - 06.12.1980, Page 10

10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN' Helgln T. dcs'erhbér 1980
Kratar fuku um í moldviðri Davíðs Oddssonar:
Áfram verda auð rúm
á Fæðingarheimilinu
„Núverandi formanni borgar-
stjórna rflokks Sjálfstæöisflokks-
ins er ööru visi fariö en forvera
hans, fyrrverandi borgarstjóra”,
sagöi Adda Bára Sigfiísdóttir
m.a. i ræðu i borgarstjórn I fyrra-
kvöld. „Davíð Oddsson hugsar
ekki fyrst um hag borgarinnar,
þegar hann skoðar mál, heldur
skiptir það hann mestu hvort
hægt sé að slá sér upp á þvi.
Vinnubrögð foringjans nýja miða
öll að þvi að þyrla upp moldviðri
ogrótast um i þvi. Sletturnarhafa
gengið yfir á Alþýðuflokkinn eins
og stundum áður og þar sjá menn
nú ekki glóru, heldur fjúka um I
golunni”.
Tilefni þessara ummæla öddu
Báru er hinn svonefndi slagur um
Fæðingarheimilið, en fjarvera
tveggja borgarfulltrúa Sjálf-
stæðisflokksins, þeirra Páls
Gislasonar og Ólafs B. Thors full-
trúa i heilbrigöisráði og stjórn
sjúkrastofnana borgarinnar, varð
til þess að borgarstjórn felldi i
fyrrakvöld samning um sölu fæð-
ingarheimilis til rikisins. Páll og
Olafur höfðu báðir unnið að mál-
inu i viðkomandi nefndum og
samþykkt söluna þar, svo og full-
trúi Alþýðuflokksins i heilbrigðis-
málum, Sigurður E. Guðmunds-
son. En þegar til átti að taka i
borgarstjórn greiddu aðeins
borgarfulltrúar Alþýðubandalags
og Framsóknarflokks atkvæði
með samningnum en 9 voru á
móti: allir fulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðuflokksins.
Hróðurinn vex
en aðsóknin minnkar
Beiðni öddu Báru um að af-
greiöslu yrði frestað þannig að
þeir Páll og ólafur B. gætu gert
borgarstjórn grein fyrir afstöðu
sinni var hafnað og lyktaði
Tillögu um
Ömmu- og
afastofu vísað
til borgarráðs
Fæðingarheimilið eftir barns-
burð.
Trygging fyrir
óbreyttum rekstri
,,Það vandamál sem viðf stjórn
sjúkrastofnana og heilbrigðisráði
höfum verið að fjalla um”, sagði
Adda, ,,er að á Fæðingarheim-
ilinu standa að staðaldri auð rúm,
þvi að rekstri Fæðingarheimilis-
ins yrði breytt og skipt um starfs-
fólk óskuðum við eftir trygg-
ingum um að svo yrði ekki frá
stjórn rikisspitalanna. 1
samþykkt stjórnarinnar frá 31.
október er þvi lýst yfir að
fæðingar fari áfram fram á heim-
ilinu og að sama starfsfólk haldi
þar áfram störfum og mér er
ómögulegt að skilja þær
Forsvarsmenn undirskriftasöfnunarinnar, nokkrar Ijósmæður og starfsmenn Fæðingarheimilisins
fylgdust með umræðum i borgarstjórn á sjöunda klukkutima. Ljósm. gel.
- málinu sem fyrr segir. Sjöfn Sig-
urbjörnsdóttir lagði áherslu á að
hróður Fæðingarheimilisins hefði
farið sivaxandi á undanförnum
árum, en Adda Bára benti á að
þvi miöur kæmi það ekki fram i
vaxandi aðsókn að heimilinu.
Siðustu árin hefur aðsókn farið si-
minnkandi, nema á þessu ári
vegna þess að miklar breytingar
hafa staðið yfir á Kvennadeild
Landspitalans og hefur orðið að
visa konum þar frá og flytja
sængurkonur i stórum stil yfir á
og þó nokkrar leiðir hafi verið
reyndar til þess að auka nýting-
una hefur þaö ekki tekist. Niður-
staða okkar var sú að það væri
auðveldara fyrir Landspitalann
að nota auðu rúmin en Borgar-
spitalann vegna þess aö Kvenna-
deild Landspitalans er rétt hinum
megin við götuna”.
„Af samrekstri þessara
tveggja fæðingarstofnana er
augljós rekstrarhagræðing”,
sagði Adda, ,,en vegna þess að
konur höfðu miklar áhyggjur af
fullyrðingar Elinar Pálmadóttur
og fleiri að yfirlæknir Kvenna-
deildarinnar muni ekki fara eftir
þessari samþykkt. Það er ósæm-
andi að bera opinberum starfs-
manni þaö á brýn að hann muni
brjótaaf sér i starfi”, sagði Adda.
Hvað myndi breytast?
„Hið eina sem myndi breytast
viö söluna er að peningar til
rekstrarins kæmu frá rikinu en
ekki borginni og aö starfsfólk yrði
Mér er ómögulegt að skilja að
Fæðingarheimilið sé eitthvað
heimilislegra ef ég stjórna þvi en
ekki Páll Sigurðsson, ráðuneytis-
stjóri, sagði Adda Bára meðal
annars.
undir stjórnarnefnd
rikisspitalanna, en ekki stjórnar-
nefnd sjúkrastofnana Reykjavik-
urborgar, sem ég er formaður
fyrir. Mér er ómögulegt að skilja
að Fæðingarheimilið verði eitt-
hvað heimilislegra ef Adda Bára
Sigfúsdóttir er yfirmaður þess
heldur Páll Sigurðsson ráðuneyt-
isstjóri”, sagði hún einnig.
Hvað nú?
,,Að þessum samningi felldum
stöndum viðáfram frammi fyrir
sama vanda”, sagði Adda i lokin.
„Eftirsem áður standa auðrúm á
Fæðingarheimilinu og okkar
vandi verður að fylla þau. Ég get
ekki fallist á tillögu Alberts
Guðmundssonar um að leggja
Fæðingarheimilið niður, og
breyta þvi i langlegudeild fyrir
aldraða. Albert er einn um þá
skoðun að hægt sé að leggja
Fæðingarheimiliðniður, en ég vil
gera breytingartillögu við þá
tillögu hans þannig að stjórn
sjúkrastofnana athugi hvort ekki
megi nýta auðu rúmin fyrir
aldraða langlegusjúklinga. Hver
veit nema Fæðingarheimiliö
verði enn heimilislegra með einni
ömmustofu og einni afastofu?”,
sagöi Adda. Tillögu Alberts um að
leggja heimilið undir aldraða og
breytingartillögu hennar var
visað til borgarráðs.
— Al.
Kjartan Ólafsson skrifar
Þessi þjóðargjöf er
sjö miljarðar á ári
„t raun mætti leiöa að þvi rök,
þótt ég sé ekki að gera hér til-
lögur þar um, að hagkvæmt
væri að skrúfa fyrir þetta stór-
iðjuver — álverið — i áföngum
og spara með þvi sem svarar
heilli stórvirkjun”.
Þannig komst Hjörleifur
Guttormsson, iðnaðarráðherra
aðorði i umræðum á Alþingi s.l.
fimmtudag og hrukku vist
ýmsir i kút við þessi ummæli.
En iðnaðarráðherra færði
reyndar frgm góð og gild rök i
sinu máli eins og hans er vandi.
Hjörleifur Guttormsson benti
m.a. á þá staðreynd að fram-
leiðslukostnaðarverð á orku frá
nýjum virkjunum er nú nær
þrisvar sinnum hærra en verðið
sem viðfáum fyrirorku sem ál-
verið kaupiö.
Alverið kaupir nú um 1200
gigawattstundir af orku á ári og
borgar fyrir þetta orkumagn
um 4,5 milljarða króna. Fram-
leiöslukostnaður frá nýjum
virkjunum er hins vegar um 12
miljarðar króna á ári fyrir þetta
sama orkumagn. Mismunurinn
er 7—8 miljarðar á ári.
Vegna þess að við höfum með
álsamningum ráðstafað til ál-
versins nær helming allrar orku
sem nú er framleidd hér á landi
og það fyrir aðeins um þriðjung
þess verðs sem þetta orkumagn
kostar frá nýjum virkjunum, þá
verðum við nú að borga þennan
hrikalega mismun, 7—8 milj-
arða króna á ári að mestu úr
eigin vasa.
A móti koma aö visu smá-
vægilegar skatttekjur frá álver-
inu, en hverjar eru þær?
Fyrir þvi gerði Hjörleifur
Guttormsson ýtarlega grein i
ræðu sinni á Alþingi.
Tekjurnar af hinu svokallaða
framleiðslugjaldi, sem er helsta
skattgreiðsla álversins, hafa á
þeim 10 árum, sem álverið
hefur starfað numiö nettó 3—400
miljónum króna á ári að jafnaði
reiknað á núverandi gengi.
Um þetta sagði Hjörleifur:
„Miðað viö núverandi gengi
nemur þessi upphæð um 1700
krónum á mann eöa um 7 þús.
krónum á hverja 4 manna fjöl-
skyldu i landinu. Það hefur oft
verið bent á, að þótt álverið
fengi orkuna ókeypis, þyrftum
við ekki að hækka orkuverð til
almennings nema um 10%! Við
þetta má bæta að hefði álverinu
verið sleppt við að greiða fram-
leiðslugjald þessi 10 ár sem það
hefur starfað hefðu skatt-
greiðslur hverrar fjögurra
manna fjölskyldu á ári einungis
þurft að vera um 7 þúsund krón-
um hærri miðað við núverandi
gengi til að vega á móti tekju-
tapi rikisins sem af þvi hefði
leitt”.
— Það væri hollt fyrir áköf-
ustu postula erlendrar stóriðju á
Alþingi og annars staðar að
festa sér vel i minni þá stað-
reynd,að þótt við fáum aðeins
fjðra og hálfan miljarð á ári frá
álverinu fyrir þá orku sem
kostar okkur nú 12 miljarða að
framleiða, þá nema allar skatt-
greiöslur Islenska álfélagsins
ekki nema um hálfum miljarði
króna á ári. — Þótt þær séu
dregnar frá verður tapiö á orku-
sölunni um 7 miljaröar á ári.—
Það er okkar þjóðargjöf til
Alusvisse.
En hvað þá um gjaldeyris-
tekjurnar?
1 ræðu sinni i fyrradag rakti
iðnaðarráðherra rækilega i
sundur dýröargloriuna, sem um
þær hefur verið reynt að hjúpa.
Hjörleifur sagði:
„Oftertalaðumaðum 15% af
gjaldeyristekjum þjóðarinnar
komi frá álverinu. Hitt gleymist
þá að ísal flytur inn á móti sem
svarar til um 8% af vöruinn-
flutningi til landsins á timabil-
inu 1969—1977... Hinar raun-
verulegu gjaldeyristekjur, sem
Ritstjórnargrein
rekja má til fyrirtækisins eru
aðeins þær sem tsalgreiðir fyrir
raforku og i laun, framleiðslu-
gjald og fyrir hafnaraðstöðu, —
svo og litilsháttar fyrir matvæli
og þjónustu. Þetta eru aðeins
um fjórðungur af brúttógjald-
eyristekjum frá fyrirtækinu, —
þ.e. i mesta lagi á bilinu 3—4%
af heildargjaldeyristekjum
þjóðarinnar.
En jafnvel þessi 3—4% sem
ncttóg ja ld ey ris tek ju r af
heildargjaldeyrisöflun lslend-
inga segja ekki alla sögu. Þar er
enn of i lagt. Þetta eru ekki
hreinar gjaldeyristekjur ef litið
er á fjármagnskostnaö af orku-
mannvirkjum, sem til þurfti til
að selja auðhringnum rafork-
una á gjafverði. — Ef þessir
þættir eru teknir með inn i
myndina, svo sem eðlilegt væri,
mun láta nærri að um engar
teljandi gjaldeyristekjur sé að
ræða s.l. 10 ár af þessum
minnisvarða erlendrar stóriöju
i landinu”.
Okkur sýnist að þeir vika-
piltar erlendra auðhringa sem
enn eru á kreiki i islenskum
stjórnmálum þurfi að taka á
honum stóra sinum ætli þeir að
kveða iðnaðarráðherra i kútinn.
Svo skýr og auðskilin eru rök-
in gegn áróðri þeirra blindingja
sem enn syngja álsamningnum
lof og pris.
Frá álverinu höfum við i raun
engar gjaldeyristekjur þrátt
fyrir störf 7—800 ágætra manna
sem þar ganga til vinnu, — og
við borgum um 7 miljarða á ári
með þeim tæpa helming allrar
orkuframleiöslu i landinu, sem
álverið gleypir.
Það er von að menn biðji um
meira af svo góðu!