Þjóðviljinn - 13.12.1980, Qupperneq 8

8 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 13. — 14. desember 1980
Á roöskóm
gegnum
Iffiö
Hjalti
Jóhannsson
bætir um
betur vegna
afmælis-
viðtals
við Jens í
Kaldalóni
Jens i Kaldalóni.
Jóhannes Þórðarsoii póstur.
SKORBITIOG FLEIPA
i Þjóðviljanum 9. og 16. nóvem-
ber s.l. birtist afmælisspjall við
Jens i Kaldalóni, í tilefni sjötugs-
afmælis hans. Þar eð spjallið var
i lengra lagi, varð eigi hjá því
komist að fella talsvert úr. Eitt og
annað hefði gjarnan mátt fljóta
með. Hyggst ég nú gera bragar-
bót og seiia það helsta uppá
veraldarvafsturslinu vinar mfns,
er varð á milli færis og vað-
beygju, svo og leiðrétta mis-
sagnir.
Prentvillupúkinn var það létt-
stigur að lesendur hafa yfirleitt
getað ráðið I máliö, nema ef vera
skyldi ártaliö, er brúna yfir Mór-
illu i Kaldalóni tókaf. Þaðáttisér
stað 1967, og brúin endursmlðuð
sumarið eftir. Má þvi segja, aö
skorbitinn sé einskonar botn á
roðskónum.
Leiðréttingar
1. 1 fyrri hluta spjallsins var
vikið að Hinu islenska bók-
menntafélagi og það sagt vera
stofnað upp úr Lærdómslista-
félaginu. Þetta getur þótt vafa-
samt, rek ég þvi stofnár bók-
menntafélaganna.
Fyrsta bókmenntafélag á
lslandi var ósýnilega félagiö,
stofnað um 1760. Sumarið 1779
stofnuðu tólf islenskir námsmenn
i Kaupmannahöfn hið fslenska
Lærdóm slistaféla g. Lands-
uppfræðingafélagið var stofnað
á Alþingi 1794, ein einsog sagöi I
spjallinu, var Bókmenntafélagið
stofnað 1816. A þessari upp-
talningu sést, að Landsupp-
fræðingafélagið var stofnað á
eftir Lærdómslistafélaginu. Hins-
vegar voru Ósýnilega félagið og
Landsuppfræðifél. stofnað á
Islandi en hin félögin i Kaup-
mannahöfn, Bókmenntafélagið
raunar bæði I Höfn og Reykjavik.
A þann veg má e.t.v. telja Hið
islenska bókmenntafél. arftaka
Lærdómslistafélagsins, hvort
kann að þykja eðlilegra, læt ég
lesendum eftir.
2. Rangt var farið meö föður-
nafn Hreggviðs, fyrri manns
Sigriðar móöur Jens, og hann
sagður Jónsson. Rétt er: Hregg-
viður Þormóðsson.
3. Dálítil brenglun var i sam-
setningi um Guðmund vinnu- ’
mann á Sandeyri. Rétt er snilldin
svona:
„Heilinn i Guðmundi
vegur ekki pund,
upp úr höfðinu standa
fjórirstiklar.
Af þessu geta menn gert
sér I hugarlund,
að gáfurnar I Guömundi
eru ekki miklar.”
4. í sfðari hluta spjailsins
greindi Jens frá þvi, er
Ungmennafél. Isafold byggði
samkomuhús, og sagði:
Siðan réðst félagið i byggingu
húss, á þeim árum er ekkert
fékkst. Þetta var hið ágætasta
hús, vigt 1940 og gefið nafnið As-
garður.
Skorbiti
Jens vék nokkuð að land-
póstunum, og fórust honum orð á
þessa lund:
Sá póstur sem ég man hvað best
eftirhér um slóðir, var Höskuldur
Jónsson á Hallsstöðum i Naut-
eyrárhreppi.siðarí Tungu iDala-
mynni. Þetta mun hafa verið á
árabilinu 1920—’25. A þessum
tima gekk einnig póstur á milli
Sandeyrar og Bæja á vetrum.
Ég man að visu eftir Jóhannesi
pósti Þórðarsyni, er fór aðalpóst-
ferðir á sjó og landi i hálfan þriðja
tug ára, á milli Isafjarðar og
Hjarðarholts i Dölum. Jóhannes
fór ávallt Þorskafjarðarheiði, en
er hann lét af störfum, var
leiðinni breytt. Var þá farið frá
Arngerðareyri, um Steingrims-
fjarðarheiöi til Staðar i Hrilta-
firöi. Arngerðareyri var enda-
stöð, og þvi allt sjóslark úr
sögunni, sem var áhættu- og taf-
samt.
Hjóh: Hvernig var samgöngu-
málum háttað?
Jens: Þá er ég var kominn til
vits og ára, voru samgöngur I
nokkuð föstum skorðum. Póstbát-
urinn, sem nefndur var Póst-
Gunna, var fyrsti báturinn sem
égminnist, og varhér I áætlunar-
ferðum I áraraðir, en fórst inn á
Arngerðareyri.
Ferðir voru þrisvar i hálfum
mánuði, en á vissum timum svo-
kallaðar tvöfaldar ferðir, aðal-
lega fyrir hátiðar. Báturinn fór
inn að Arngerðareyri, sem var
endastöð, og lá þar yfir nóttina,
fór svo úteftir daginn eftir. Þegar
bændur hófu mjólkursölu til Isa-
fjarðar 1932, var ferðum fjölgað,
og farnar tvær ferðir i viku, þá á
einum degi fram og til baka.
Fagranesið gamla var keypt
1942, og Djúpbáturinn h.f.
stofnaður. Félagið tók formlega
til starfa i byrjun árs 1943, og
fyrsti framkvæmdastjórinn var
Matthfas Bjarnason alþingis-
maður.
Það þótti gifurleg samgöngubót
er Fagranesið hóf ferðir sinar,
enda á margan hátt þénanlegt.
Þetta prýðisgóða skip brann 1963,
þá var smiði nýs skips rétt að
segja lokið, þess Fagraness er
enn þjónar okkur.
Það er ekki fyrir neina aukvisa
að stjórna þessu skipi, þó Inn -
Djiip sé. Hér eru oft svo hörð
veöur, þreifandi sorta byljir, og
ekkert nýmæli, að báturinn hefur
lónað hér fyrir framan i tvo tima
án þess að finna bryggjuna, og
orðið að fara við svo búiö.
Hver traustleikamaðurinn eftir
annan hefur verið þar við stjórn
og ekki er hann sistur, sem nú
stendur þar á stjórnpalli.
Hjóh: Hvernig var aðstaðan
fyrir þessa Djúpbáta?
Kjartan Ha'lidórsson frá Bæjum tvistar af sinni landskunnu fimi viö
Lilju Heigadóttur frá Unaðsdal. Kjartan I hlutverki frúarinnar sem
auövitað heitir Lóna-Bæja!
Jóhann Hjaitason kennarií Lyng-
hoiti 1936-1947.
Jens: Hún var engin. Það fóru
allirfram á árabátum og var oft
fast sótt, og þurfti mikla leikni og
aðgæslu, sérstaklega hér að
norðanverðu i vestan sjógangi.
Enþegarb ry gg jur komuhérhver
af annarri, urðu þáttaskil I sam-
göngumálum. Kjartan Halldórs-
sonfrá Bæjum var upphafsmaður
þeirra.
Hjóh: Hvaö um vegaerð?
Jens: Vegagerö hefur þokast
nokkuð sæmilega áfram. Hvað
Djúpveginum viðkemur, var
reynt að flengjast yfir sem
lengsta kafla, vegna fjársveitis
árum saman. Flumbrast inn og út
firöi, og fram i dali, þvi var
varanleikinn látinn vikja fyrir
hraðanum. Mörgum þessum
leiðum þarf að sinna með endur-
byggingum, til þess þarf stór-
aukið fjármagn.
Hjóh: Hvar fyndist þér að
framtiðarvegur ætti að liggja, til
tengingar þjóðbraut?
Jens: Um þá hluti ræði ég ekki
að svo stöddu. Vegurinn yfir
Þorskafjarðarheiöi hefur verið i
kyrrstöðu siðan Lýður Jónsson
lauk við hann fyrir frekum
þremur áratugum, með þeim
frumstæðustu tækjum sem hugs-
ast gat, nema e.t.v. tvö siðustu
árin.
A hinn bóginn veröur ekki
annað sagt en aö við höfum haft
ágæta vegageröarmenn, sem nýtt
hafa þá smánarlegu hungurlús er
þeir hafa haft úr að spiia hverju
sinni Litiðþykirfjárframlagið til
vegagerðar nú; enn minna var
það i tiö Lýðs Jónssonar.
Hjóh: Hvernig eruð þið i' sveit
settir með heilbrigöisþjónustu?
Jens: Um hana hefur mikiö
verið rætt, en læknisþjónusta
hefur löngum hangið á veikum
þræði.
Hér hafa margir ágætis menn I
læknastéttstarfað.Enþaðer með
þessa hluti sem aðra,- þegar
tæknin tók stórstigum fram-
förum, þá undu þessir menn þvi
ekki, að vera einangraðir án
tækja. Annars hefur Fagranesið
veriö okkar bjargvættur lengst
af. Þeir Djúpbátsmenn hafa
aldrei sett fyrir sig, hvort heldur
hefur verið helgur dagur eða
slæmt sjólag, einlægt boðnir og
búnir I sjúkratilfellum.
Ég tala nú ekki um, eftir að
flugfélagið Ernir á Isafirði hóf
sjúkraþjónustu, varö stórkostleg
breyting til hins betra, að vart
verður á betra kosið. Þessir menn