Þjóðviljinn - 28.01.1981, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 28. janúar 1981
MOWIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
Otgefandi: Otgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Hitstiórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Olafsson.
Auglvsingastjóri: Þorgeir Ölafsson.
Omsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón Friðriksson.
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaöamenn: Alfheiður Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Ingi
björg Haraldsdóttir, Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason,
Sigurdór Sigurdórsson.
íþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Otlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Sævar Guðbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir.
Skrifstofa: GuörUn Guövarðardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Simavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Bilstjóri: SigrUn Bárðardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir,
Karen Jónsdóttir.
Ötkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Siöumúla 6,
Reykjavik, simi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
Febrúar 1978 —
Janúar 1981
#Fyrir þá sem gleymnir eru má rifja það upp að í al-'
þingiskosningunum 1978 biðu þeir tveir stjórnmála-
flokkar sem að ríkisstjórn Geirs Hallgrímssonar stóðu
hið mesta afhroð, sem þeir hafa goldið í allri sögu sinni
og töpuðu tíu þingmönnum.
• Enginn efaðist um það þá, að setning kaupránslag-
anna í febrúar 1978/fáum mánuðum fyrir kosningar, átti
stærstan þátt í hruninu sem þarna varð hjá Sjálfstæðis-
flokknum og Framsóknarflokknum.
• Stuðningsmenn núverandi ríkisstjórnar á Alþingi eru
32, (stundum taldir 33), en samkvæmt nýjustu skoðana-
könnun meðal kjósenda ættu þeir hins vegar að vera 44.
• Samkvæmt kenningu þeirra, sem jafna áramótaboð-
skap ríkisstjórnarinnar við kaupránslögin 1978 ættu þá
kjósendur að vera líklegir til að verðlauna eina ríkis-
stjórn með tíu til tólf nýjum fylgismönnum á alþingi
fyrir sama verknað og þeir refsuðu annarri stjórn fyrir
með því að svipta hana tíu þingmönnum í kosningum!
#Ekki er nú fólkið í landinu svona ruglað.
• Hér er málum á annan veg háttað.
• Árið 1977 og 1978 voru viðskiptakjör okkar fslendinga
út á við betri en nokkru sinni f yrr í sögu okkar að einu ári
undanskildu (1973).
• Við þessar óvenjulega hagstæðu aðstæður gekk ríkis-
stjórn Geirs Hallgrímssonar til þess verks að svipta
launafólk helmingi umsaminna verðbóta á laun, ekki
einu sinni heldur a.m.k. f jórum sinnum í röð, eða allt
árið út, hefði stjórnin lafað við völd og þorað að fram-
fylgja eigin lögum.
• Hér fór ekkert milli mála, — kaupmáttur almenns
launafólks skyldi með lögum skorinn niður um 15-20% og
það við óvenjulega hagstæðar ytri aðstæður i þjóðarbú-
skapnum. Sá kaupmáttur taxta launafólks sem ráðist
var á í febrúar 1978 var samt lægri en verið hafði að
jaf naði á árinu 1972, eða á árinu 1973 eða 1974, en lítið eitt
fyrir ofan það lágmark sem kaupmátturinn komst í á
fyrstu valdaárum Geirs Hallgrímssonar 1975 og 1976. í
okkar þjóðarbúskap fannst hvorki eitt né neitt sem rétt-
lætt gat þá árás á lífskjörin, sem hafin var í ársbyrjun
1978.
• En hvað hef ur gerst á þeim tíma sem síðan er liðinn?
• Nú eru viðskiptakjör okkar í utanríkisviðskiptum
'a.m.k. um 15% lakari en þau voru á árunum 1977 og 1978.
Þetta hefur Þjóðhagsstofnun staðfest hvað eftir annað.
• En hvað um kaupmátt launanna? Samkvæmt upplýs-
ingum Þjóðhagsstofnunar frá þvi í gær, þá var kaup-
máttur ráðstöf unartekna heimilanna á mann hærri á ár-
inu 1980 heldur en hann var að jaf naði á árunum 1977 og
1978. Þetta er kaupmáttur þess hluta teknanna sem
heimilin halda eftir þegar allir skattar hafa verið
greiddir.
• Samkvæmt upplýsingum Þjóöhagsstofnunar var
kaupmáttur ráðstöfunartekna á mann 157 stig á árinu
1980 (miðað er við 100 stig árið 1970), en var hins vegar
ekki nema 155 stig að jafnaði á árunum 1977 og 1978,
þegar viðskiptakjörin út á við voru þó um 17% betri en
þau voru á síðasta ári og eru nú.
• Það er stefna rikisstjórnarinnar, að tryggja á árinu
1981 óbreyttan kaupmátt ráðstöfunartekna heimilanna
frá því sem var á árinu 1980, og þar með hærri kaupmátt
en hér gilti að jafnaði fyrir þremur og fjórum árum,
þegar viðskiptakjör okkar út á við voru þó um 17% betri
en nú. Þetta er ætlunin að tryggja og koma þó verðbólg-
unni á nokkurt undanhald. Að þessu tvennu miðar efna-
hagsáætlun núverandi ríkisstjórnar.
• Hér er sannarlega ekki um auðvelt verkefni að ræða,
og mikla f jármuni þarf að færa til í þjóðfélaginu eigi það
að takast. — i þessum ef num skulum við láta verkin tala
þegar niðurstöður liggja fyrir.
• Hitt er staðreynd, sem Þjóðhagsstofnun vottar,að á ár-
inu 1979 hækkuðu ráðstöfunartekjur á mann um 2,5%
þrátt fyrir um 10% lakari viðskiptakjör en árið áður, og
önnur staðreynd er það, samkvæmt sömu heimild, að á
árinu 1980 voru ráðstöfunartekjur heimilanna á hvert
mannsbarn í landinu hærri en þær voru að jafnaði á ár-
unum 1977 og 1978 (svo ekki sé nú talað um 1975 og 1976),
enda þótt viðskiptakjörin hafi þá verið 17% betri.
#Þeir páfagaukar sem ekki vilja skilja eða ekki geta
skilið þessar einföldu staðreyndir og flytja í síbylju
blaður um að nú sé verið að endurvekja febrúarlögin f rá
1978 eru sem betur fer ekki Itklegir til að hljóta fylgi
kjósenda, hvorki í skoðanakönnunum né í kosningum.
— k.
klippf
Mesti
ófögnuðurinn
A siöasta ári voru veitt tiu leyfi
til hjónaskilnaðar, mest hjá
ungu fólki, i Isafjaröarkaup-
staö, og þykir það óvenju há tala
fyrir vestan. Af þessu tilefni
hefur Vestfirska fréttablaöiö
viðtöl viö staðarpresta og sýsiu-
mann. I stuttu máli er niður-
staða þeirra að skilnaðir leysi
yfirleitt ekki nein vandamál og
séu til bölvunar ef nokkuð er.
Séra Gunnar Björnsson segir
m.a. um málið:
„Einhver hlægilegasta upp-
finning gjörvallrar mannkyns-
sögunnar, hin svokallaða róman
tiska ást, hafði til að mynda
ekki veriö uppgötvuð norður á
Er fölnar hinn
rósrauði blœr
„Hver er sá veruleiki, sem
blasir við, þegar fölnar hinn
rósrauði blær rómantikurinnar,
sem skapaðist við fyrstu kynn-
in, kvöldið góða i félagsheim-
ilinu? Hún var sautján en hann
nitján ára. Þau voru svo viss um
að eftir rótleysi siðustu ára væri
nú fundin örugg höfn, og aö ævi-
brautin blasti við bein og breið.
Þau fundu litla ibúð og þetta
var allt fjarskalega gaman. Það
var kannske eitt og annaö, sem
vantaði, en þaðkæmi. Þau festu
kaup á sófasetti, sjónvarpstæki'
og hjónarúmi. Meö afborg-
unum, að sjálfsögðu. Spari-
merkin hrukku skammt. Þau
fóru létt með að borga vixlana.
Hann fékk loks pláss á togar-
anum, en hún vann i frysti-
húsinu.
komin i bygginguna og allt það,
sem þau gátu við sig losað. Ná-
grannasparisjóðurinn hjálpaði
þeim lika og bankastjórinn, sem
pabbi þekkir fyrir sunnan.
Fyrsta barnið er á leiðinni.
Húsið er að visu langt frá að
vera fullklárað, en það er ekkert
mál. Ekkert liggur á.
Eilift basl
Þrjú ár eru nú liðin, siðan þau
fluttu inn. Hún er heima. Hann
tekur sérsjialdan fri. Börnin eru
oröin tvö. Litið hefur miðað með
húsbygginguna. Það eru jú
engir smáræðis vextir af þess-
um 20 milljónum, eða hvað það
nú er, sem þau skulda. Svo var
það nú sólarlandaferðin. Maður
borgar nú ekki mikið á meöan.
Það er nú heldur ekki hægt fyrir
konuna, sem alltaf þarf að
draga þessa krakkaorma á eftir
„Það þarf meira en meðal búskussa til þess að splundra heimilisinu ibriarli!”
Hornströndum, þegar það
merkiiega menningarsvæði var
upp á sittbesta. Taugaveiklaðar
hlaupastelpur úr fjarlægum
héruðum fluttu þennan ófögnuð
með sér norður þangað á flótta
undan yfirvöldum”.
Vildi ekki
skipta á
Kötu
Og hann kallar Martein Lút-
er sér til vitnis um skynsam-
lega afstöðu i hjónabands-
málum: „Marteinn Lúter hafði
ákaflega skemmtilegar hug-
myndir um hjónabandið. Hann
leit á það sem skólun og meðal
annars æfingu I þolinmæði. Sá
sem rekur fyrirtæki, vandar sig
eftir megni viö reksturinn. Eins
hlýtur það að vera I hjónaband-
inu. „Égvildiekkiskipta á Kötu
minni og Frakklandi eða Fen-
eyjum af því að Guð hefur gefiö
mér hána og aðrar konur hafa
ennþá nöturlegri skavanka en
hún”, var niðurstaöa kirkju-
föðurins um þetta mál”, segir
séra Gunnar. Enda ekki aö
ósekju sem Weber setur „gheist
der kapitalismus” — anda
kapitaiismans — á reikning Lú-
ters.
En Vestfirska fréttablaðið
lætur ekki staðar numið við
samtöl við geistleg og veraldleg
yfirvöld heldur leggur i forystu-
grein út af niðurstöðunum með
sögu um „venjulegt hjónaband
venjulegs fólks” á fyrstu ár-
unum. (Millifyrirsagnir eru
Þjóðviljans)
/ sjöunda himni
„Ekkert mál, við byggjum”,
segir hann hreykinn einn dag-
„Slysa-
legasta
asnastrik
manns-
ævinnar,,
—segir sr. Gunnar
Bjornsson.
inn. Þau byrja að byggja. Þetta
er erfitt, en þau eru ung og þetta
gengur. Hann er auðvitað ekki
alitaf ánægður. „Kellingin er
alltaf I þessu fjandans frystihúsi
þegar maður kemur i land og
maður þarf alltaf aö vera i eilif-
um reddingum út af húsinu”.
Þau eru flutt i nýja húsið. Þau
eru i sjöunda himni. Þau hafa
fengið lán i sparisjóðnum upp i
væntanlegt húsnæðismála-
stjórnarlán. Annað lán fengu
þau hjá sparisjóðnum, sem allir
húsbyggjendur fá. Lifeyris-
sjóðslánin þeirra beggja eru
sér, annað en að hafa almenni- I
legan bil. Sá gamli er orðinn al- I
gjör drusla eftir byggingar- J
stússið. Nei, maður heggur sko I
ekki andskoti mikið i skuld- •
irnar. Þykir gott að geta haldið i |
horfinu, þótt þénustan sé sæmi- |
leg.
Slett j
úr klaufunum
Sex ár eru liðin frá þvi þau I
fluttu. Krakkarnir fjögra og |
fimm. Heldur eru nú farið að ■
linna baslinu. Hún er enn i
heima, en henni leiðist. Hún fer |
jústundumáböll, þegarhann er |
úti á sjó, en lltið annað. Þegar .
hann er i landi, þá er hátið. i
Strákarnir koma og það er tekið |
i glas. Verst að maður skuli allt- |
af þurfa að vera á þessum dalli. ,
Vonlaust að hætta, það gera ■
skattarnir. Það er svo hrút- |
leiðinlegt að hanga alltaf úti I |
Ballarhafi. Munur en kellingin. ,
Húngetur haftþaðgott, oggerir ■
það vist llka örugglega. Strák- I
arnir um borð voru að dylgja |
um hana Gauju hans Halla. Ætli ,
min sé nokkuð betri? Eitthvað ■
var hann að hringja hér um I
daginn, þessi djöfull úr hljóm- |
sveitinni fyrir sunnan. Nei, næst ,
þegar ég kem I land, þá gef ég ■
sko skit I allt draslið og skelli |
mér I reisu suður. Þá skal |
maður nú taka’öa. Maður er nú ,
ekki nema 26 ára og búinn að ■
vera I þrælahaldinu I sjö ár. Það I
ervisttimitilkominn, að maður j
sletti svolltiö úr klaufunum...” ,
og shorfð