Þjóðviljinn - 28.01.1981, Blaðsíða 9

Þjóðviljinn - 28.01.1981, Blaðsíða 9
8 SIÐA — ÞJOÐVILJINN Miövikudagur 28. janúar 1981 Miövikudagur 28. janúar 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9 Nýr sendi- herra Belgiu Nýskipaður sendiherra Belgiu.hr. Jacques A.F. Vermer.afhenti i sl. viku forseta tslands trúnaðarbréf sitt. Viðstaddur athöfnina var ólafur Jóhannesson utanrikisráðherra. Hólmarar í heimsókn: Sýna Markólfu Darios Fos Leikfélagið Grimnir i Stykkishólmi mun nú á föstudag og laugardag sýna gamanleikinn Markólfu eftir Dario Fo i Kópavogsleikhús- inu. Þetta er hreinræktaður farsi um gömlu vinnukonuna Markólfu, sem hefur kannske hlotiö stóra vinninginn i happdrættinu og öðl-' ast með þvi óskiljanlegt aðdráttarafl fyrir karlmenn háa sem lága. Grimnir frumsýndi verkið skömmu fyrir jól og hefur nú sýnt það átta sinnum á Vest- urlandi við mikil hlátrasköll áhorfenda. Þýð- andi var formaður félagsins, Signý Páls- dóttir, leikstjóri Jakob S. Jónsson, leikmynd gerði Lárus Pétursson, búninga Sigrún Jóhannsdóttír og Signý Pálsdóttir og lýsingu annast Einar Eðvald Gislason. 7 leikarar sprella i höll markgreifans, sem Markólfa vinnur hjá. Þeir eru: Elin Jónas- dóttir, Vignir Sveinsson, Svanhildur Jóns- dóttir, Jóhannes Björgvinsson, Guðrún Hanna ólafsdóttir, Björgvin Guðmundsson og Birgir Sævar Jóhannsson. Sýningar Grimnis i Kópavogsleikhúsinu verða föstudaginn 30. janúar kl. 21 og laugar- daginn 31. jan. kl. 15. Þaö er ekki vegna þess aö stéttarfélög eru i tísku að viö bændur viljum einnig fá okkar stéttar- félag, segir einn af tals- mönnum pólskra bænda, Adam Macierewicz. Viö höfum haft uppi ýmsar mótmælaaðgerðir árum saman gegn þeirri mis- munun sem við höfum sætt. Yfirvaldiö hefur breytt um afstöðu gagn- vart okkur, en það er samt langt í land að við höfum náð þeim rétti sem við þurfum. Adam Macierewicz er ekki dæmigerður bóndi. Hann hefur lokið námi við landbúnaðarskóla og siðan búið á átta hektara jörð. En hann er á báti með mörgum bændum öðrum einmitt i þvi. að jarðirnar eru of litlar til að hægt sé að reka þær með hagkvæmum hætti — og hann hefur sótt um að bæta við sig öðrum átta hektör- um. Macierewicz leggur á það áherslu, að bændur eigi sér gamla baráttuhefð allt frá þvi að þeir börðust gegn þvi að Þjóðverjar yfirtækju jarðir þeirra. Þeir hafi lika á seinni árum efnt til aðgerða eins og útgáfu flugrita og sölu- banns á afurðum. Hann segir að fulltrúar bænda hafi frá þvi i fyrrahaust verið i nánu sam- bandi við Lech Walesa og aðra forystumenn verkamannafélag- anna Solidarnosc, og það hafi verið samkomulag milli þeirra, að bændamálin væru látin biða meðan verkalýðsfélögin væru að koma undir sig fótum. En nú vilj- um við einnig stofna okkar stéttarfélög og við höfum til þess stuðning verkamanna. Ein miljón Bændur héldu sina fyrstu meiriháttar ráðstefnu þann 14. desember og þá höfðu um 600 þús- undir tengst nýjum bændasam- tökum. Adam telur að nú séu þeir orðnir um það bil miljón. Stofnun samtakanna var ekki einfalt mál Að visu hefur staða þeirra breyst nokkuð á seinni árum, skref hafa verið stigin i þá átt að koma bændum inn i eftirlaunakerfið. En þar fylgir sá böggull skamm- rifi að þeir hafa orðið að leggja á sig sjálfir verulegan aukaskatttil að öðlast lifeyrisréttindi. Enn- fremur er til þess ætlast að bændur afhendi rikinu jarðir sinar i skiptum fyir ellilifeyri (þetta likist, NB, dálitið ibúða- söfnun Dvalarheimilis aldraðra sjómanna). Samkvæmt þeim áætlunum sem viðraðar hafa verið er til þess ætlast að rikið leigi svo út þessar smájarðir, en margt er samt á huldu um fram- kvæmdina. Fullgildir aðilar Pólsk stjórnvöld hafa til þessa neitað að viðurkenna bændasam- tökin — það bann gengur svo langt, að blöðum er jafnvel bannað að nefna samtökin með nafni, enda þótt þau séu til og starfi. Markmið bændanna, segir þessi pólski bóndi, er að fá viððurkenningu sem samnings- aðili; annars verður ekki hægt að leysa vanda pólsks landbúnaðar. Stjórnin hefur ekki heildstæða 'stefnu i þessum málum, og hana er aðeins hægt að móta með þvi að ræða heiðarlega við bændur. Við höfum ýmsar tillögur sem geta stuðlað að þvi að hressa sveitirnar við. Við þurfum vegi, vélakost, skóla fyrir börnin okkar og fleira. Við þurfum að fá lögin um eftirlaun endurskoðuð og verða meðhöndlaðir eins og hverjir aðrir þegnar. Við búumst ekki við neinu af Kommúnistaflokknum. Það eru félagar i honum meðal okkar, en það skiptir ekki neinu máli — stundum höfum við getað knúð fram einstök mál, en flokkinn vantar alveg landbúnaðarstefnu. Við ætlum heldur ekki að leggja út i beina andstöðu við hann. Við viljum styðja við bakið á þeirri lýðræðislegu þróun sem flokkur- inn sjálfur hefur lýst sig fylgj- andi. En við krefjumst að vera virkur þáttur i þeirri þróun. Vandi smábœnda — pólskra og annarra • Pólskir bændur hafa verið allmikið I fréttum vegna þess að þeir hafa stofnað óháð stéttar- samtök, sem yfirvaldið hefur ekki viljað viðurkenna. • Flestir pólskir bændur eru sjálfseignarbændur á jörðum sem þeir segja alltof litlar. Pólskir bændur eru þvi hluti af vanda sem hefur veriö leystur á liðnum öldum og áratugum hér og þar I heiminum og oftast með grimmd og ofbeldi. • Smábóndinn er þrjóskur, hann er sá Bjartur í Sumarhús- um sem gefst ekki upp þó að tækniþróun og viöskiptamál séu honum andsnúin. Hann vill halda áfram að hokra, hvaö sem tautar og raular. En hann er oftast flæmdur burt . Landeigandinn hækkar leiguna eða Iætur reka hann af landinu og brennir ofan af honum húsin ef hann vill ekki fara. Bankarnir senda jarð- ýtur, ryðja burt öllu sem fyrir er þegar skuldum hlaðnar smá- bændajarðir eru teknar eignar- námi og þeim breytt f stór- jarðir. ■ Um þetta eru ótal dæmi: úr Skotlandi og Oklahoma, frá Asiu og Suður-Ameriku. f A stöku stað verður nokkurn veginn friðsamleg þróun: sveitaæskan hleypur að heiman til betri kjara, smá- jaröir fara i eyöi eöa renna saman við aörar, sem verða lif- vænlegar við nýjar tækniaö- stæður. # 1 Póllandi hefur skapast undarleg staða: þar eru margir smábændur sem eins og hvorki geta lifað eða dáið. • 1 eftirfarandi viðtali (sem er endursagt úr Information) kemur ýmislegt fram sem varpar ljósi á stöðu þeirra og kröfur. * Vandamál þeirra eru ólík bæði vanda smábýla í Vestur- Evrópu og þriöja heiminum. Þeir eru einhversstaðar mitt á milli. Taki menn eftir því, að þeirra kröfugerð er m.a. sú aö fá skikkanleg eftirlaun og dag- vistarstofnanir I sveitir. Það er ekki meö öllu vanþróað land félagslega þar sem slik mál eru á dagskrá. AB Biðröð viö kjötverslun: þegar vöruskortur varð I borgunum var brosað til okkar stundarkorn. Viljum vera virkur Dáttur í Deirri ýðræðis- þróun sem boðuð er Bændur á markaöi: viö viljum jafnan réttá viö aöra þegna Við rétt viliiun fá iafnan a við aðra þegna meðal annars vegna þess, að meðal bænda var uppi nokkur ágreiningur um það hvort sjálfs- eignarbændur smábýlanna og þeir sem vinna á samvinnu- og rikisbúum gætu allir saman verið saman i einu félagi. Sú stefna hefur þó orðið ofan á, en „við get- um alltaf skipt okkur upp siðar” ef þörf krefur, segir Adam Macierewicz. Og segir han, hér er ekki aðeins um að ræða mun á sjálfseignar- bónda og landbúnaðarverka- manni. Við þurfum við það að glima, að einstök héröð eru mjög misjafnlega þróuð og að mikill menntunarmunurer á þeim sem i bændastétt eru. Vítahringur Sérstaða pólskra bænda i Austur- Adam Macierewicz: jarðirnar voru frá upphafi of litlar Evrópu er sú, að þar eru 75% bænda sjálfseignarbændur á smábýlum, afgangurinn starfar við rikisbú eða samyrkjubú. Smábændurnirhafa mest kvartað yfir þvi, að stjórnvöld vildu þá helst feiga sem stétt og mismuna þeim á margan hátt. Um þetta farast Adam Macierewicz orð á þessa leið: Sú stefna var tekin að skipta landinu niður i svo smáa skika að menn gátu ekki með góðu móti lifað af landinu. Auk þess var bændum meinaður aðgangur að nýrri tækni. Og þegar bændur gefast upp hafa þeir ekki einu sinni getað fengið aðgang að borgunum. Flestar borgir hafa verið lokaðar aðkomumönnum meö þeim vitahring sem segir, aö maður verði að hafa vinnu til að Lech Walesa á fundi: við höfðum samráð við Samstöðu og ákváðum að bíða uin hrið fá húsnæði og að maður verði að hafa húsnæðiog dvalarleyfi til að fá vinnu i borginni! Minni réttindi Mismununin hefur og komið fram þvi, að opinber framlög til landbúnaðarins hafa fyrst og fremst farið til rikisbúa og samyrkjubúa. Um leið hafa yfir- völd neytt bændur til aö afhenda ákveðnar afurðir á verði sem rik- ið ákveður ef þeir áttu yfirhöfuö að fá eldivið eða ýmsar aðrar llfs- nauðsynjar. Það væri hægt, segir Adam Macierewicz, aö halda lengi áfram með dæmi um hinar alvarlegu búsifjar sem firnahröð iðnvæðing Póllands hefur leitt yf- ir bændur. Hann telur að margt hafi verið gert beinllnis til að láta ýmsar breytingar f landinu bitna á bændum. öðru hverju hafi þeim svo verið lofað ýmsum umbótum, þegar skortur á ýms- um matvælum var orðinn alvar- legur i borgunum. En stjórnin hafi svo verið fljót aö kippa að sér hendinni aftur og gleyma loforð- unum. Þannig hafi mál axlast til á stjórnartið Gomulka og einnig Giereks. Ennfremur kvartar Adam Macierewicz yfir þvi, að bændur hafi ekki fengið að hafa áhrif á neitt er þá varðar, enda þótt lagðir hafi verið á þá drjúgir skattar i friðu og i peningum. 1 staðinnhafi þeir ekkifengið sömu félagsleg réttindi og borgarbúar. Þeir urðu að greiða læknishjálp sjálfir, barnaheimili voru óþekkt fyrirbæri til sveita og eftirlaun. á dagskrá Og hvernig þú úthúðar alþingi kona, þetta er ekki hægt og síst frumlegt því allir sótraftar lemja í sama hnérörið Haföu ráð þó heimskur kenni (sending til Olgu Guðrúnar) Þegar þú byrjaðir að syngja dægurlög með glæsibrag hélt ég að þú værir búin að hlaupa af þér hornin og orðin siðug stúlka i blessuðu velferðarrikinu. Ekki aldeilis. Nú ryðstu fram á siðum „blaðsins okkar” og lætur eins og belja á svelli og það út af Gerva- soni, sem at voru máli kallast Kerfason. Ja þvilik rassaköst, þér nægir ekki að ráðast á máttarvöld him- ins'og jarðar heidur ganga slett- urnar ,,á gömlu eldhugana og baráttumennina sem nú sitja þægir og prúðir i sinum hornum’’. Er nema vona mann sviöi. En ég spur, er þetta nokkuð annað en bölvuð ónáttúra i Kerfa- syni að vera á móti strlðinu, þess- um elsta og háþróaðasta atvinnu- vegi mannkynsins, frá alda öðli hefur það verið heitasta þrá hraustustu sona þjóðanna að verða hershöföingi, og mörg er frægðin og tignin, en gungur, ja hvað hefði ái þinn Egill á Borg sagt um slikan kauða eða frænka þin Ólöf rika? Það er að visu rétt sem fróður maður benti á, fransarar björg- uöu mörgum bátasjómanni hér á miðum i dentið, en þeir fengu þar á móti oft greiddangreiðannþegar þeir álpuðust upp á íslands strendur, já og vel það, .bændur settu dætur sinar og eiginkonur til að ylja þeim ef mikið lá við, ekki svo að skilja að maður hefði sjálf- ur fúlsað við sllkum faðmlögum nýsloppinn úr volki.og ekki neita ég þvi, ýmislegt gott spratt af þeim samskiptum og má þar til- nefna kempuna Binna i Gröf og kannski ekki siöur kvenlegg þess meiðs. Og fransmenn komu viöar við, gott ef sumir I dómsmála- ráðuneytinu hefðu ekki gott af þvi að skoða i sér hársvörðinn. En þessir skútukallar voru sægarpar úr Normandt, trúlega blandaöir blóði Göngu-Hrólfs og engar lydd- ur. Þú sparar ekki spörðin á dóms- Dreift til verka- lýðsfélaga: Kynningar- rit ASÍ Um siðustu áramót, tóku gildi ný lög um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum. Lög þessi marka að þvi leyti timamót i vinnuverndarmálum verkafólks hér á landi, að lögð er á það áhersla að leysa öryggis- og heil- brigðisvandamál innan vinnu- staðanna sjálfra. Auk þess gera lögin ráð fyrir því að á stofn verði sett Vinnueftirlit rikisins og hafi það eftirlit með framkvæmd lag- anna og reglugerða sem þau varða. Vegna gildistöku þessara nýju laga hafa Alþýðusamband Islands og Menningar- og fræðslusamband alþýðu gefið út bæklinginn Vinnuvernd, þar sem lögin eru kynnt i máli og mynd- um. Er bæklingurinn unninn með málaráðherrann sem þó hefur margyfirlýst að hann sé slipaöur séntilmaður og Stebbi á löppinni hefur garanterað greiðviknasta mann landsins, en þar á ofan er hann dægurtextahöfundur og það segi ég mikinn plús. Enda sýndi hann festu. Og fyrir hans fordæmi hafa margar raddir (sem annars hefðu blundað i þjóðarsálinni) látið til sin heyra (leynt og ljóst) i anda norrænnar löghlýðni og hetjulundar og þessi manndóms- andi svifur nú um samfélagið eins og hressandi blær frá tindastóli þjóðlegrar reisnar, og ef hann (blærinn) blandast mekki frá brúðubrennum þá sýnir það enn að lengi lifir i germönskum glæö- um með oss. Æ, ekki er hann kvenlegur tónninn sem þú sendir herra biskupnum, ég fyllist æfinlega djúpri samúð þegar hann fer að tóna og hélt að þú svona múslkölsk fyndir lika til meö hon- um. En þú hlffir engu — útaffyrir- sig finnst mér ekki nema sætt ef satt er að hann hafi beðið mann- garminum griða, en grandvarir menn hafa ekki góðverk i hámæl- um, enda hefði hann þá -fengið uppámóti sér obbann af þjóð- kirkjunnar sannkristna söfnuði og Filadelfiu í onálag og var þó vist nógu erfitt samt aö vera yfir- klerkur geistlegs láglaunahóps. Og hvernig þú úthúðar alþingi kona, þetta er ekki hægt og sist frumlegt þvi allir sótraftar lemja i sama hnérörið. Hvernig gat þér i hug hrapað aö siðfágaöir gáfu- menn svo sem Halldór Blöndal, F. Sóphusson ellegar hreinlyndir verkalýðspostular eins og Karl Steinar og Pétur stýrimaður, já gastu virkilega búist við að slikir karakterar (sem lávarðadeildin mætti öfunda okkur af) færu að offra sinu staölaða riki á liö- hlauparæksni meðan rússneski björninn vokkar brýndum klóm yfir bræðrum órum i Nató. Þú verður að athuga það væna min að skv. kenningu Björns Bjarna- það fyrir augum, að nota megi hann sem kennslugagn á nám- skeiðum, vinnustaðafundum oþb. Farið er i stuttu máli yíir efnis- þætti laganna i 12 köflum, birtur listi yfir lög þau og reglugerðir sem gefin hafa verið út um öryggismál á vinnustöðum, svo og almenn fyrirmæli og leiðbein- ingarum sama efni. Loks eru svo hin nýju lög um aðbúnað, sonar og annarra helstu djúpher- sálarfræöinga nútimans er land vort ómissandi atómstöö I varn- kerfi lýðræðisþjóðanna, og þú getur ekki, jafnvel i æðiskasti.ætl- ast til að hugsjónahetjur Frelsis- ins alinöðrur við sin heitu brjóst. Þú segir það já að andskotinn leynist i Allaballanum reiðubúinn til að slæma forki sinum i gyðjuna Gunnu ef færi gefst, kannski, ég hefi aldrei verið heimilisfastur á þeim bæ, en svona utanfrá séð virðist þetta hæpin fullyrðing, ég sé ekki betur en þessi famelia hafi veriö nokkuð glúrin að tileinka sér ýmsa göfuga siöu hins yndis- lega sérislenska kapitalisma sbr. gullið dæmi Guðmundar jaka er hann gerðist lautenant I her sánkti Berta þá þjóðhöfðingja- striðið geysaði sællar minningar: reglumaður sameinast sprútt- sala, kommi ihaldi, allt fyrir kær- leiksband þyngdarflokksins. Nú jæja, komi skrattinn fram þá verður fróðlegt að sjá bak hvers grimu hann leynist, en ég fullyrði, ekki er það Svavar, hann er orð- inn.eins og englabarn i framan. Og svo er annaö, svona frum- hlaup er svo djöfulli ópraktiskt; ertu aö byggja, viltu breyta? og hvar ætlar þú að fá fyrirgreiðslu, hvaða banki lánar svona vinstri frenju? Allir alminlegir menn heyja sér sambönd.eru klókir og smart, en þú ræöst á allt og alla og verður úthýst og, góða min, frostiö er napurt. Hafðu ráö þó heimskur kenni, segðu skiliö viö rauðsokkapakkið, hallaðu þér að liknarstörfum, gerstu kivanis- manneskja, stundaöu frúarleik- fimi, vertu fyndin I vikulokin, hlustaðu á orö kvöldsins, en um fram allt komdu fram i fjölmiðl- um brosandi blið og afneitaðu Kerfasyni og um leið skaltu tala fallega um bankastjóra, þing- menn og presta.og sannaðu til.þú flýgur inn á þing i næstu kosning- um. Austanfjalls 18.1., Asi I Bæ. hollustuhætti og öryggi á vinnu- stöðum birt i heild. i ávarpsorðum Snorra Jónsson- ar, fyrrverandi forseta ASI, seg- ir, að „kynningarriti þessu um Lög og aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum (sé) ætlað að verða upphafið að fræðsluút- gáfu Alþýðusambands islands og Menningar- og fræðslusambands alþýðu, um einstaka, afmarkaða málaflokka sem snerta verka- lýðshreyíinguna.”. Ætlunin var að bæklingur þessi kæmi til dreifingar þegar að af- loknu 34. þingi ASI, I lok nóvem- ber sl„ og var hann raunar full- prentaður og frágenginn fyrir þann tima. Var 506 kynningarein- tökum af 5000 eintaka upplagi dreift til þingfulltrúa. Hins vegar fór hvorki betur né verr en svo, að nóttina eftir að þessi 500 eintök voru afhent, kviknaði i prent- smiðju þeirri sem verkið vann, og þar brunnu þau 4.500 eintök sem eftir voru. Nú er endurprentun hins vegar lokið og verið að senda bæklinginn til stjórna allra verkalýösfélaga á landinu, til frekari kynningar.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.