Þjóðviljinn - 03.02.1981, Page 9

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 3. febrúar 1981
Þriðjudagur 3. febrúar 1981 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9
Jósafat Hinriksson, t.v., ;ræðir við Guðjón Jónsson formann Málm- og skipasmiðasambandsins um
ástandið á vinnustaðnum.
Fatageymsla starfsmanna er frammi f vinnusalnum.
Rafsuðureykurinn liðaðist uppi
ioftið og engin var loftræstingin,
en stundum eru 6 tii 7 menn að
rafsjóða i einu.
Aðeins ruslaralýður sem kvartar
sagði eigandi hins
ömurlega
vinnustaðar
J. Hinriksson
Okkur á Þjóðvilianum barst til eyrna að á vinnu-
staðnum Súðarvogi 4, J. Hinriksson vélaverkstæði,
væriaðbúnaður starfsfólkshinn verstiog það svo, að
kvartað hefði verið til Félags járniðnaðarmanna i
Reykjavik. Við leituðum til Guðjóns Jónssonar for-
manns Fél. járniðnaðarmanna og spurðum hann
hvað gert hefði verið i málinu. Sagði Guðjón að
þessi kvörtun væri alveg nýtilkomin, enda húsnæðið
að Súðarvogi 4 tekið i notkun sl. sumar. Guðjón
kvaðst ætla að sinna þessari kvörtun næsta dag og
fóru blaðamaður og Ijósm. Þjóðviljans fram á að fá
að koma með honum og lita á vinnustaðinn og var
það auðsótt.
Skrifstofa eigandans.
Þegar komib var inni vinnusalinn blasti þessi sjón viö og i vinnusalnum
verða menn aö skipta um föt
Yfirgengilegur
sóðaskapur
Þegar inni vélaverkstæðið var
komið blasti við yfirgengilegur
sóðaskapur, strax i sjálfum
vinnusalnum, sem þó er alveg
nýr, sem fyrr segir, hátt til lofts
og vitt til veggja. Allskonar drasi
lá um allan—sal, en látum það
vera. Miklu verra var hve þungt
loft var þarna inni. I ljós kom að
samtimis rafsjóða oft 6 til 7 menn
og engin loftræsting er i þessum
stóra sal, utan litil vifta i glugga.
Rafsuðureykur er stórhættuleg-
ur, hann eyðir súrefni úr and-
Texti S.dór
Myndir: gel
rúmsloftinumeðafleiðingum sem
öllum ættu að vera kunnar.
Guðjón Jónsson benti á að það
væri ekki nóg að koma loítræsti-
túðum á þak hússins i þessu til-
felli, heldur yrðu loftræstibarkar
að ná alveg niður að þeim stað,
þar sem rafsoðið er.
Sóðaskapurinn
starfsmönnum
að kenna
Guðjón spurði eigandann Jósa-
fat Hinriksson hvers vegna ekki
væri loftræsting i salnum. Hann
svaraði þvi til að húsiö væri nýtt
og hann hefði ekki haft peninga til
að koma upp loftræstingu, hann
hefði orðið að leggja alla áherslu
á að koma íramleiöslunni af stað.
Oghvaðgerir þú þegar reykurinn
af rafsuðunni verður óþolandi?
Ég opna bara út, svaraði
eigandinn og sagði að það yrði þá
, bara að hafa það þótt of kalt yrði
inni.
Rusl og drasl hvert sem litiö er.
En allt þetta drasl og allur þessi
sóðaskapur, læturðu ekkert þrifa,
spurði Guðjón. Jósafat sagði að
karlarnir ættu að sjá um að þrifa
ogganga vel um, þessi sóðaskap-
ur væri þeim að kenna.
Hvað þá með kaffistofuna og
salernin, hver þrifur þar?
Enginn, þetta er svona skítugt af
þvi að karlarnir ganga svo illa
um, þetta er bara þeim að kenna,
svaraði Jósafat.
Ekki hægt að
skrifa í skít
Þegar uppá skrifstofuna kom,
var fyrst gengið i gegnum einka-
skrifstofu Jósafats, hún leit út
eins og vinnusalurinn. Aftur á
móti var húsnæði skrifstofufólks-
ins vel útlitandi og hreint.
Hér er hreint, sagöi Guðjón
Jónsson; já, það er ekki hægt að
skrifa i skit, sagði Jósafat, en gaf
svo ekkert meira út á það, nema
hvað hann endurtók að útlitið á
vinnusal, kaffistofu og salerni
væri starfsmönnunum að kenna.
Siðan vildi hann fá að vita hver
hefði kvartað um aðbúnaðinn.
Guðjón tjáði honum að nöfn
þeirra sem kvarta væru aldrei
gefin upp. Já, ég veit hvernig
þetta er, það er aðeins ruslara-
lýðurinn sem kvartar,
ónytjungarnir, þessir farand-
verkamenn, sagði þá Jósafat.
Siðan ræddu þeir málin, hann
og Guðjón.og sagði Jósafat þá,að
ef hann fengi peninga, þá myndi
hann kippa málunum i lag,og
benti Guðjón honum þá á að innan
tiðar yrðu auglýst sérstök lán til
þeirra fyrirtækja sem þyrftu að
lagfæra aðbúnað starfsfólks og
fagnaði Jósafat þvi. Að lokum
sagðist Guðjón neyðast til að
kæra málið til Vinnueftirlits
rikisins og gaf Jósafat ekkert út á
það.
Sem betur fer er orðið sjaldgæft
að sjá aðbúnað sem þennan á
vinnustað, sérstaklega þegar um
nýtt húsnæði er að ræða eins og i
Súðarvogi 4. Það er algengara i
gömlu húsnæði, þar sem erfiðara
er að bæta aðbúnaðinn i húsnæði
sem byggt var á þeim tima sem
minna var hugsað um aðbúnað á
vinnustað en nú er orðið. Þó
reyna flestir að lagfæra þaö sem
hægt er og vonandi að Jósafat
standi við það að bæta um, þegar
honum áskotnast fé, en á þvi
stendur að hans sögn.
— S.dór.
á dagskrá
/
I þessum pistli verdur fjallad um
timaritsgrein eina, sem er gott dæmi
um uppskafningssósíalisma,
og bók, þar sem fram kemur róttæk
og vöndud gagnrýni
Svanur
Kristjansson:
Tveir höfundar
og tvenns
konar viöhorf
Meðal islenskra „sósialista”
hefur i meginatriðum mátt greina
tvenns konar viðhorf: annars
vegar þá, sem nota sósialisma til
að upphefja sjálfa sig, gjarnan á
kostnað verkalýðsins, sem er svo
vitlaus að vilja ekki hlita forystu
þeirra? hins vegar sósialisma sem
er aflvaki starfs og undirstaða
vandaðrar þjóðfélagsgreiningar.
t þessum pistli verður f jallað um
timaritsgrein eina, sem er gott
dærrú um uppskafnings-
sósialisma, og bók, þar sem fram
kemur róttæk og vönduð gagn-
rýni.
Enn galar hanínn.
Sumir sósialistar hafa náð
dýrðlegu valdi á stimpilað-
ferðinni, en hún er i stuttu máli
þannig: Lestu nokkrar bækur eða
umsagnir um bækur þar sem rætt
erum sósialisma og lærðu nokkra
frasa. Mjög hentugir til alhliða
nota eru t.d. þessir frasar:
„stéttasamvinna”, „úrkynjuð
verkalýðsforysta”, , ,borgaraleg-
ar skoðanir” og „forræðis-
hyggja”. Að þessu loknu er hægt
að hella sér út i stéttabaráttuna
eða, öllu heldur, byrja að stimpla
menn og málefni. Mikilvægast er
að nota óspart stimplana
„borgaralegur” og „byltingar-
sinnaður”. Þetta ' er einkar
skemmtilegt dundur, sérlega ef
það er stundað i litlum sam-
stæðJm hóp — þá er svo auðvelt
að ná samkomulagi um hverja
stimpa skuli og hvernig. Einn af
afkastamestu stimplurum vorra
tima hefur gert Timarit Máls og
menningar að sérstökum vett-
vangi athafna sinna. I grein hans
i siðasta hefti Timaritsins er ma.
að finna eftirfarandi:
„Skrifræðið i verkalýðshreyf-
ingunni, sem vanalega gengur
undir nafninu verkalýðs-
foystan, er á sama báti og Al-
bert i menningarlegu tilliti
(einsog reyndar verkalýðs-
stéttin yfirleitt). Verkalýðs-
hreyfingin hefur fyrir löngu af-
salað sér öllu frumkvæði i þess-
um efnum. Takmarkaðir til-
burðir hennar i þessa veru eru
bergmál af starfsemi borgara-
legra stofnana. Innan verka-
lýðsforystunnar er svo sér-
viturt fólk ekki til að það haldi
þvi fram að verkalýðsstéttin
sem heild geti átt sér sitt eigið
menningarstarf i blóra við
menningu rikjandi stéttar.
Fjölþjóðalágkúran er meðtekin
sem ákjósanleg andans fæða
fyrir fjöldann. Samtimis er
fjandskapast við borgaralega
finmenningu. (sem þrátt fyrir
allt er auðvitað mörgum sinn-
um betri en menningarleysi
verkalýðsstéttarinnar).
Þá vitum við sumsé það.
Þessi gagnmerka og einkar
nýstárlega niðurstaða er studd
þeim rökum, að tveir forystu-
menn i verkalýðshreyfingunni
lýstu yfir stuðningi við Albert
Guðmundsson i siðustu forseta-
kosningum. Róttækri þjóðfélags-
greiningu er þarna augljóslega
beitt af mikilli skarpskyggni.
Sem sagt: vel heppnuð stimplun!
Einstaklingur og samfélag
Satt að segja hafði ég veigrað
mér við að lesa bók Stefáns
Unnsteinssonar „Stattu þig
drengur”, sem fjallar um Sævar
Ciesielski. Af blaðafrásögnum
dró ég þá ályktun að þar kæmi
fram sú afdráttarlausa yfirlýsing
að afbrotamenn væru viljalaus
afsprengi þjóðfélagsaðstæðna og
reynt væri að útskýra afbrot al-
fariö með tilvisun i hið alvonda og
alltumlykjandi auðvald. Ég bjóst
við einu yfirborðsverkinu i viðbót
— skrifuðu undir yfirskini rót-
tækni i svipuðum dúr og grein sú
sem ég áður vitnaði i.
Við lestur þessarar bókar biðu
fordómar minir skipbrot. I inn-
gangi stendur t.d.:
„Smámsaman skýrðist það
betur fyrir mér hvað þessi bók
gæti orðið og hvað ekki. Ég leit
á Sævar sem á ýmsan hátt
dæmigerðan afbrotaungling
sem samfélagið væri i raun
búið að dæma löngu áðuren
honum hafði gefist tóm til að
fremia meiriháttar afbrot.
Saga hans væri þvi ekki aðeins
saga hans heldur einnig
margra annarra, og gæti
hugsanlega dregið úr þeim
fordómum sem fólk ber yfir-
leitt til þeirra sem rata svipaða
braut og Sævar, hjálpað þvi til
að sjá samhengi og bakgrunn
fremur en einblina á afbrota-
manninn og verknað hans
einsog þeir birtast i munni
dómaranna eða i æsifregnum
dagblaðanna.” (Bls. 9)
Ekki veit ég hvort þessi bók er
gott bókmenntaverk eður ei.
Sennilega mun frásögnin af lifs-
hlaupi Sævars og mótun þykja of
brotakennd til þess að snerta
lesandann mjög djúpt. Hitt þykist
ég vita, að þegar fram liða stund-
ir muni bók Stefáns standa sem
dæmi um frjó viðhorf og vönduð
vinnubrögð, þar sem örlög
einstaklinga eru talin vera sam-
ofin umhverfi þeirra og aðstæð-
um — á'n þess að menn séu firrtir
allri ábyrgð gerða sinna. Stefán
notar ekki hugmyndir sem átyllu
sleggjudóma og ruglandi. Af-
staða hans mótar spurningar og
umhugsunarefni, sem hann slðan
leitast við að svara af sanngirni
og festu. Þetta er bók, sem allir
ættu að lesa og draga nokkurn
lærdóm af.
Eftirmál
„Stattu þig drengur” er ekki
aðeins áhugaverð sökum þeirrar
skörpu hugsunar sem þar kemur
fram. Bókin er einnig tilraun til
að vekja menn til umhugsunar
um réttarfarið i þessu landi.
Rannsóknin i Geirfinnsmálinu
var gerð i nafni réttlætis — en
hvers konar réttlætis? Var það
réttur hins sterka til að kúga
upplýsingar út úr þeim sem áttu
undir högg að sækja? Það ætti að
vera okkur öllum mikið áhyggju-
efni að yfirvöld dómsmála virðast
ætla að kæfa gagnrýni Stefáns
með þögninni. Flestir ærlegir
menn ættu að geta sameinast um
að krefjast rannsóknar á meðferð
þeirra sakamanna, sem dæmdir
voru i Geirfinnsmálinu. Þessu
máli má ekki vera lokið.
Borgarráð samþykkti reikninga Listahátíðar:
Tapið nam 663.750 kr.
Halli af Listahátið 1980 nam
66,373 miljónum gamalla króna
og samþykkti borgarráð i gær
gegn atkvæði Alberts Guðmunds-
sonar að greiða sinn helming
hans um leið og reikningar
hátiðarinnar voru samþykktir.
Rikið greiðir hinn helminginn.
Heildarvelta Listahátiðar og
kvikmyndahátiðar nam 166,5
miljónum gamalla króna en opin-
ber gjöld, sem munu trúlega vera
riflega 30 miljónir króna koma til
viðbótar þeirri tölu. Opinberu
gjöldin eru greidd af þeim aðilan-
um sem leggur þau á og er hlutur
borgarinnar I kringum 7 miljónir.
Borgarendurskoðun hefur að
undanförnu haft reikninga
h^tiðarinnar tilendurskoðunar og
komist að þeirri niðurstöðu að
tapið sé rúmar 66 miljónir eins og
að framan greinir eða 12 miljón-
um g.kr. hærra en fyrstu reikn-
ingar sýndu og stafar það af þvi
að reikningar hafa siðan verið að
berast og aðra útistandandi hefur
orðið að afskrifa. Stærsti hluti
þessarar upphæðar snertir deilu
hátiðarinnar við Flugleiðir sem
telja hátiðina skulda sér rúmar 6
miljónir i dráttarvexti en stjórn
Listahátiðar hefur reyrit að fá
þessa skuld niður fellda vegna
vanefnda i sambandi við flutning
Paverottis hingað til lands. Þá
hefur borist reikningur frá
Þjóðleikhúsinu fyrir húsaleigu
uppá rúmar 2 miljónir. Stærsta
fjárhæðin sem er afskrifuð er 1,7
miljón vegna uppgjörs á dans-
leikjahaldi i Laugardalshöll.
Borgarendurskoðandi hefur nú
i smiðum tillögur um fjámögnun
Listahátiðar og felast þær m.a. i
meiri samskiptum við rikis- og
borgarendurskoðun. Verða til-
lögur þessar kynntar borgarráði
n.k. þriðjudag og siðan fulltrúa-
ráði hátiðarinnar. Þá hefur einnig
verið rætt um að gera samanburð
á siðustu hátið og hátiðunum á
undarven á slikan samanburð er
mjög erfitt að leggja mat, þar
sem umfang og atriði hafa verið
mjög misjöfn á þessum hátiðum.
— AI