Þjóðviljinn - 15.04.1981, Blaðsíða 4

. 4 SIDA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 15. apríl 1981
DJÚBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
Ótgefandi: Utgáfulélag Þjóöviljans.
Frainkvæmdastjóri: E'öur Bergmann.
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Olafsson.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Ölafsson.
Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guðjón Friðriksson.
Afgreiðslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Ingibjörg Haraidsdóttir,
Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.
Iþróttafréttamaöur: lngollur Hannesson.
Þingfréttaritari: Uorsteinn Magnússon.
Utlit og hönnun: Guðjon Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson.
l.jósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir.
Skrifstofa: Guörún Guðvarðardóttir, Jóhannes Haröar^on.
Afgreiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Símavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Utkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Sföumúla 6,
Keykjavik, simi 8 18 33.
Prentun: Blaöaprent hf..
Fyrsta, annaö og þriöja fall
• I þriðja sinn féll flugstöðvarhöllin við atkvæða-
greiðslu í neðri deild Alþingis í gær og var það fall mest.
• Við skulum vona að öll sú háværa umræða sem f ram
hef ur farið undanfarna daga um höllina, sem rísa átti á
Kef lavíkurflugvelll verði m.a. til þess að minna menn
rækilega á það hversu hörmulega f lugvellir okkar úti um
allt land eru búnir, og hvað mikið þar skortir á um
öryggisbúnað.
• Það er grátbroslegt til þess að vita að nær helmingur
alþingismanna skuli ólmir vilja byggja nú þegar á
Keflavíkurflugvelli höll, sem gert er ráð fyrir að kosti
um þrettán sinnum hærri upphæð en nemur öllu því fé
sem varið er í ár til uppbyggingar allra annarra flug-
valla f landinu.— Væri ekki nær lagi að byrja á uppbygg-
ingu f lugvallanna vítt um landið til að tryggja viðunandi
innanlandssamgöngur og byggja þá svolitla höll á Kef la-
víkurflugvelli í síðari lotu?
• Annars hefðu menn getað sparað sér öll þessi sprett-
hlaupog langhlaup um sali Alþingis vegna flugstöðvar-
draumsins. I stjórnarsáttmála núverandi ríkisstjórnar
er skýrt kveðið á um það að „áætlanir um flugstöð á
Kef lavíkurf lugvelli verði endurskoðaðar og ekki ráðist í
framkvæmdir við hana nema með samkomulagi allrar
ríkisst jórnarinnar."
• Þettagetur ekki Ijósara verið, enda hefur Ólafur Jó-
hannesson, utanríkisráðherra margofttekið það fram á
opinberum vettvangi að þetta samkomulag verði að
sjálfsöðu virt.
• Það er því sýnd veiði en ekki gef in f yrir stjórnarand-
stæðinga, þóttólafur Jóhannesson æsi upp í þeim sultinn
meðþvf aðgreiða atkvæði með heimildartillögu sem fyr-
irfram var vitað að ekki næði fram að ganga. Ólafur
hef ur sjálfsagt gaman af að sýna að hann sé maður til að
standa einn, — líka innan Framsóknarflokksins.
• Haf i einhverjir hins vegar talið að þetta f lugstöðvar-
þvarg væri einhvers konar prófraun fyrir ríkisstjórnina,
þá stóðst hún þá raun með mikilli prýði, þrátt fyrir ein-
leik Ólafs Jóhannessonar. — Vopnin snerust í höndum
foringja stjórnarandstöðunnar og upphlaup þeirra varð
til þess eins að varpa skýrara Ijósi en áður á samheldni
stuðningsmanna stjórnarinnar. Að vísu greiddi Eggert
Haukdal atkvæði með stjórnarandstæðingum við báðar
atkvæðagreiðslurnar í neðri deild um f lugstöðvarmálið
og Albert Guðmundsson við aðra atkvæðagreiðsluna, en
þeir hafa nú aldrei skuldbundið sig til að styðja ríkis-
stjórnina í hverju máll, þótt þeir hafi talað um að verja
hana vantrausti, ef á þarf að halda. Tengsl þeirra við
ríkisstjórnina hafa því ekkert breyst og reyndar hefur
Albert Guðmundsson margítrekað það síðustu daga að
hann muni verja ríkisstjórnina falli, nema hann sjái
aðra betri á næsta leyti!! — Og þar stendur hnífurinn í
kúnni.
k.
Greiðslubyröi
• I kringum alþingiskosningarnar í desember 1979
var mikið um það rætt að ríkisstjórn Ólafs Jóhannesson-
ar, sem þá hafði nýlega yfirgefið stjórnarráðið, hafi
veriðað sökkva landinuá bólakaf íerlendar skuldir.
• Nú liggur hins vegar fyrir, að greiðslubyrði af er-
lendum lánum reyndist lægri á árinu 1979 heidur en um
mörg ár þar á undan, eða 12,8% af útflutningstekjum.
Við vekjum athygli á að nú er því spáð af Seðlabankan-
um, að greiðslubyrðin af erlendum skuldum haf i á árinu
1980 hækkað nokkuð og numið 14,2% af útf lutningstekj-
um það ár. En hér er einnig á það að líta að um þetta leyti
í fyrra þá spáði Seðlabankinn að greiðslubyrðin 1979
hefði líka verið 14,2% af útflutningstekjum, en við nán-
ari skoðun lækkaði bara sú tala niður í 12,8%, eins og áð-
ur sagði!
• Skyldi fara svo einnig nú?
I þessum ef num er reyndar einnig á það að líta, að á
árinu 1980 jókst f jármunamyndun hér á landi um f ull 8%
að raungildi, m.a. vegna 40% magnaukningar við raf-
orkuframkvæmdir, og getur sú eignamyndun að sjálf-
sögðu réttlætt nokkra skuldasöfnun á móti, — a.m.k.
frekar en erlend lántaka til hallarbyggingar á Kefla-
víkurf lugvel li.
k.
k|jppi>
þegar slíkir möguleikar eru á
döfinni.
Gleðitið
A geimferðaöld
Um þessar mundir eru
tuttugu ár siðan geimferðir hóf-
Iust: Júri Gagarin fór i fyrstu
ferö og það var.mikill fögnuöur
meðal landa hans og reyndar
viðar — það voru höfð stór orö
Ium að ný öld væri hafin, um
sigra mannsandans og þar fram
eftir götum.
Siðan þá hafa vissulega gerst
Imörg ánægjuleg tiðindi i sögu
geimferða — mundu flestir til
nefna fyrstu ferö manna til
tunglsins eða þá þær ótrúlegu
Imyndir frá Satúrnusi og Júpi-
ter, sem Bandarlkjamenn eru
enn aö vinna úr. Geimferöir
hafa að visu ekki fært mann-
Ifólkiö svo neinu nemi nær göml-
um og nýjum vonum um að
hægt verði að „heyra” nýjar
raddir i geimnum, ná sambandi
Ivið áður óþekkt vitsmunalif. Við
erum einir sem fyrr. En vita-
skuld hefur þróun geimferöa um
leið þýtt margskonar framfarir
Ii fjarskiptum, i veöurfræði, i leit
að dýrmætum jarðefnum, I
smátölvutækni, i liffræði og svo
mætti lengi telja.
herforingja
En það hangir miklu fleira á
spýtunni. James van Allen heit-
ir einn af eldri höfðingjum
geimrannsókna i Bandarikjun-
um. Hann hefur komist svo að
oröi um geimferjuáætlunina,
„hernaðarleg nýting geimferj-
unnar veröur rikjandi en litil not
verða af henni til almennra
þarfa... NASA ^Bandariska
geimferðastofnunin) verður
tröökuð til bana af varnarmála-
ráöuneytinu, og hversvegna
ættum viö þá ekki að.vera ær-
legir og kalla áætlunina
hernaöarlega?”.
Vist er að bandariskir herfor-
ingjar eru afar hrifnir af þeim
möguleikum á að ná verulegu
hernaðarlegu forskoti I geimn-
um, sem geimferjan færir þeim.
Um þetta segir á þessa leiö i
Dagens Nyheter:
Pentagon mun senda á loft
meö geimferjunni fjarskipta-
hnetti og hreinræktaða njósna-
hnetti. Um leiö hefur varnar-
málaráðuneytiö byrjað á smiði
Stjömustríð
Til eru þeir sem telja það
beinlinis jákvætt að flytja vig-
búnaðarkapphlaupiö út i geim-
inn. Einn þeirra er Daniel Gra-
ham hershöföingi, sem fyrrum
var yfirmaður leyniþjónustu
bandariska hersins, DIA. Hann
hefur m.a. tekið svo til oröa, að
með vigbúnaði I geimnum megi
draga úr uppsöfnun nýrra og
nýrra árásarvopna á jörðu
niðri. Hann hefur einnig leikið
sér við þá hugmynd, að meðan
skotist er á úti i geimnum séu
menn þó ekki að sprengja sjálfa
jþrðina i tætlur! Með öörum
oröum: stjörnustrið i staðinn
fyrir jarðarstrið.
Skammgóður
vermir
Hætt er við aö veruleikinn
verði öllu skuggalegri. Vonir
risanna um tæknilega yfirburöi
i vigbúnaði hafa alltaf reynst
skammgóður vermir: nýjar
tegundir tækja og vopna kalla
sem fyrr á nýjan „varnar-
búnað” og það kapphlaup sem
nú er hafið i geimnum mun
svelgja í sig glfurleg verömæti,
Geimferjan
En geimferöirnar hafa um
I’ leið verið saga kapphlaups milli
risaveldanna sem höfðu um þær
frumkvæði. Og eins og menn
vita, þá hefur slikt kapphlaup
Ijafnan mjög alvarlegar
hernaðarlegar hliðar. Og það er
þvi ekki nema eölilegt að um
■ leið og menn láta uppi áhuga
Ieða fögnuð yfir þeim nýja
áfanga i geimferðum sem
bandariska geimferjan Kólum-
• bia er, þá heyrast viðvörunar-
Iraddir, meöal annars frá sam-
tökum bandariskra visinda-
manna um aö þessi áfangi sé
■ um leiö stórt stökk i hervæðingu
Igeimsins.
Kólumbla er, eins og menn
vita, einskonar blanda af flug-
i vél og geimfari, ferjan getur
Ilent, þaö er hægt aö nota hana
margsinnis, hún stóreykur
möguleika á aö flytja ýmisleg
> rannsóknartæki út i geiminn og
Ijafnvel vissa tegund af fram-
leiðslu, sem tekst þá best, ef aö
við nýtur þyngdarleysis i
' geimnum. Þaðerekkinema von
I aö imyndunaraflið fari á kreik
eigin geimferju. A Vandenberg-
flugstöðinni i Kaliforniu er veriö
aö byggja hernaöarlega hlið-
stæöu við Kennedygeimferða-
stöðina á Canaveral höföa.
Þaöan verður mögulegt aö
senda á loft geimferjur á brautu
yfir pólunum, sem hefur mikla
hernaðarlega þýöingu með þvi
aö frá slikri braut er flogiö yfir
hverjum bletti á jöröu. Frá
slikri brautu er hægt að
„dekka” öll Sovétrikin á fáum
dögum.
Geimferjuáætlunin mun einn-
ig gefa hernum möguleika á að
koma upp mannlausum geim-
stööum, sem búnar eru laser-
geislavopnum eða öðrum flókn-
um vopnabúnaði. Einnig er talið
aö geimferjan gefi Banda-
rikjunum möguleika á aö mæta
iiættunni frá þeim „dauöageim-
förum” sem Bandarikjamenn
segja Sovétrikin vera að smiða
til að leita uppi og eyðileggja
venjuleg gervitungl og þar með
fjarskiptakerfi Pentagon”.
án þess að nokkur sé að bættari.
úryggi jarðarbúa mun ekki
aukast. A upphafsárum geim-
ferða höföu njósnahnettir meö
nokkrum hætti jákvæð áhrif —
þeir bjuggu i haginn fyrir aö
samiö yröi um takmarkanir á
vigbúnaöi, blátt áfram vegna
þess aö þeir auðvelduðu eftirlit
með mannvirkjagerö og her-
flutningum andstæðingsins. Nú
er hinsvegar farið að kvarta yfir
þvi, að herstjórnarmiöstöövar
séu blátt áfram ofhlaðnar upp-
lýsingum frá njósnahnöttum —
upplýsingastreymið veröi við
spennuaðstæður blátt áfram
óviöráöanlegt og auk-in hætta á
að mistök verði i túlkun upp-
lýsinga, eins og þegar hefur
gerst nokkrum sinnum. Og
menn gleymi þvi heldur ekki, aö
hervæðing geimsins herðir enn
frekar en orðið er á þvi aö af-
drifarikar ákvaröanir um her-
mál séu teknar i mesta flýti:
þaö gefast færri og færri
sekúndur til að meta það hvort
árás er á leiöinni eða ekki.
—áb
•9 skorið