Þjóðviljinn - 23.04.1981, Blaðsíða 6

II SH) \ — l>JoDVU.Jl\.\ Fimmtudagur 23. april 1981
70 ára á morgun:
Sigursveinn
D. Kristinsson
Olalsíjörður heliir löngum
verið frægari tyrir sægarpa þa <>’•
hildi háðu við Ægi úti viO ystu höf
heldur en fyrir þá menningar
írömuði, er hann heiur átt og
gefið lslandi — og átti hann þa
samt góða. En \ iöast mun þó hafa
fariðfrægö þess agæta sonar þess
stórfenglega fjaröar. sem sjállur
gat ei gengið, — eða eins og hinn
forni ritsnillingur Þjoöviljans,
Jón okkar Bjarnason, oröaöi
fyrirsögnina i grein um meistar-
ann Sigursvein D. Kristinsson:
„Maðunnn sem getur allt nema
gengiö".
Sósialistisk verkaiyöshreyfing
Islands þakkar honum nú á
sjötugsafmælinu. eigi aöeins lyrir
að vera, ásamt ágætum félögum,
brautryðjandi um myndun þess
verkalyösfélags, sem nú fer brátt
að veröa hálfrar aidar gamalt, og
þess sósialistafelags, er stoínaö
var nokkru eltir stofnun
Sósialistaflokksins. Sigursveinn
var eigi aðeins ritari beggja þess-
ara félaga, heldur og eldhuginn,
er magnaði aðra til átakanna á
erfiðustu timunum. En liann lét
ekki þar við standa. Meðan hann
vann sjáifur verk sin til liísíram-
færis: bókhald, kennslu og hvers
konar önnur störl. — þá opnaöir
þú risandi verkalýöshreylingu
sýn tíl æðra heuns listanna við
hlið baráttuskáldanna
okkar. - \ iö barattukvæðin
samdir þú sniildarlög, sem gefa
ljóöunum vængi. gera þau eigi að-
eins aö almenníngseign, iieldur
og sameiginlegri herhvöt, þegar
af þrótti er tekiö a.
Lpp úr erfiöum jarövegi allt
frá Sigluiirði til 1-teykjavikur
skapaöir þú alþýðutónskóla, þar
sem móguleikinn varð til aögera
skapandi tónlistina að sameign og
samnautn alþýöu en eigi aðeins
sórgrein útvaldra.
Söngurinn svall oft forðum
daga og hitaði fátæku tólki um
hjartaræturnar, er lög Hallgrims
Jakobssonar við ijóö Jóns Hafns-
sonar o.fl. ristu kúgurum nið.
Hjóðfrelsishreyíing lslendinga
elskar lögin þin, er þú helur ort
viö „Fylgd" Guömundar Böö-
varssonaro.fi. og Island þarfnast
þess að þau hljómi af enn meiri
krafti en nokkru sinni lyrr — i
Keflavikurgöngum, 30. mars
m inningardögum og annars
staðar, - þvi oft var þörf en nú er
nauðsyn, er voldugasta herveldi
heims býst til aö lórna vopnlaus-
ustu þjóð veraldar á altari græögi
sinnar og valdagirni.
Sú þjóð sem enn á islenskt
hjarta — og eigi kaiið — þakkar
þér lögin — listina — lifs- og bar-
áttuhvatninguna, þvi lif hennar
liggur nú við aö grætt sé kalið
eftir áratuga álagastrið hins is-
kalda, erlenda peninga-
valds — og þjóð vor vakni öil tii
lrelsisbaráttunnar, sóknar og sig-
urs.
Megi þinn sjötugi æskueldur
endast þér sem lengst þjóð vorri
til hvatningar og dáöa!
Einar Olgeirsson
•
Þaö var glaður hópur af ungu
fólki sem safnaðist saman á
kvöldin i húsinu Garðshorni á
Ólafsfirði þá tvo vetrarparta sem
ég var þar viðloða hjá Sigursveini
og Ólu.
Þetta unga fólk átti það sam-
eiginlegt að það var allt að læra
einhverja músik hjá Sigursveini.
A kvöldin komu svo allir saman
til að hlusta á gamla kassa-
grammófóninn. Þarna hlustuðum
við i fyrsta sinn á allar sinfóniur
Beethovens og margt annaö úr
tónbókmenntunum.
Ég er ekki frá þvi að þessar
kvöldstundir með Sigursveini sitji
lengur i huganum en margt ann-
að. Þetta var ungt fólk á
rómantiskum aldri og ef mig mis-
minnir ekki þá kviknuöu ýmsar
tilfinningar i ungum hjörtum á
þessum tima.
En sá sem þetta skrifar hefur
haft miklu meiri kynni af Sigur-
sveini en þessa vetrarparta á
ÓÍafsfirði.
Þegar Sigursveinn lamaðist 13
ára gamall eða fljótlega eftir það
kom hann heim til foreldra minna
á Krakavöllum i Fljótum og
dvaldi þar meira og minna til
fullorðinsára. Vegna þessa eru
kynni min af manni I hjólastól
jafngömul fyrstu skynjun minni.
Mér hefur veriö sagt frá þvi
þegarSigursveinn satúti i garði á
Krakavöllum og hafði ofanaf
fyrir mér ungum með þvi að
senda mig eftir einni og einni
hreðku i beðiö. Þegar mér óx
fiskur úm hrygg fór ég hins vegar
að bera Sigursvein og gerði þaö
allar götur þangað tii minn eigin
hryggur fór að veröa dyntóttur.
Sem slikur fylgdarmaöur
Sigursveins fór ekki hjá þvi að
maður kynntist og fylgdist með
þvi andrúmslofti sem jafnan rikti
þar sem Sigursveinn fór. A þess-
um tima voru allir hlutir ekki lit-
greindir eins og siðar varð siður. 1
pólitikinni var til að mynda rauði
liturinn rauður en ekki eitthvað
annað. Og þessi litur hefur ekki
dofnað neitt siðar i huga Sigur-
sveins.
A heimili þeirra Ólu og Sigur-
sveins rikti slik gestrisni og rikir
enn, að varla finnast hliðstæður
og kalla þó tslendingar ekki allt
ömmu sina i þeim efnum. En það
var alltaf tvöföld veisla. Allir fóru
einnig andlega mettir frá veislu-
borðinu. A heimili Sigursveins og
ólu held ég að ég hafi séð allflesta
róttæka listamenn i Reykjavik.
Sigursveinn stundaöi nám i
Tónlistarskólanum og fór siðan til
framhaldsnáms i Þýskalandi.
Einnig dvaldi hann i Danmörku.
Menn geta rétt imyndað sér hve
auðvelt það hafi veriö fyrir mann
i hjólastól aö fara á þessum tima
einn til ókunnra landa þar sem
hann þekkti ekki neitt til. En
þetta sýndi ekki annað en það að
orðiö hindrun var ekki til i
orðabók hans.
Sigursveinn er einn hinna
mörgu af þeirri kynslóð sem alla
tið hefur verið reiðubúinn að
fórna öllu fyrir hugsjónir
sósialismans. I köldu striði urðu
róttækir lista- og menntamenn að
leggja borgaralega framtið sina
og frama á borö með sér i þessa
baráttu. Aldrei hefur Sigursveinn
hikað við að færa þessar fórnir.
Sigursveinn er sjötugur á
morgun og i tilefni þess held ég að
viö sem seinna vorum á ferðinni
ættum að hugleiöa það i alvöru,
hvað við eigum honum og hans
kynslóð rauðliðanna mikiö aö
þakka.
Hrafn Sæmundsson
•
Orðsending
um Sigursvein
Hvergi kynnist maöur mönnum
betur en i kammermúsik. Ég
kynntist Sigursveini D. Kristins-
syni i kvartett þegar ég var 14
ára. Viö komum saman til að
,,lesa i gegn” Haydn og Mozart og
Scubert, fjórir strákar á öllum
aldri, ég, tveir drykkfelldir
ekkjumenn og Sigursveinn. Ekki
hefur það nú verið merkileg
spilamennska fyrir utanaðkom-
andi. En hún var minn lifgjafi.
Liklega hefur Sigursveinn þá ver-
ið i kontrapúnktinum og general-
bassa hjá Obba. I öllu falli var
hann óþreytandi að fræða mann
um slika hluti, Var þá þegar þungt
haldinn af kennarabakteriunni.
Seint gleymast held ég ábending-
ar hans um spennandi rómantik-
I ina hjá Mozart og napólitönsku
FE RÐAVINNINGAR
300 utanferðir
á tíu þúsund hver
Auk þess 11 vinningar til
íbúða- og húseignakaupa á
150.000.-, 250.000,- og 700.000,-
krónur.
Fullfrágenginn sumarbústað-
ur, 100 bílar og fjöldi húsbún-
aðarvinninga.
LGUNOG
RHÆKKUN
VINNINGA
Sala á lausum miðum og
endurnýjun flokksmiða og
ársmiða stendur yfir.
Miði er möguleiki
kadensana hjá Schubert. Maður
hafði þá og kannski oft síöan til-
hneigingu að fljöta hugsunarlitið
i músikinni. Ekkert svoleiðis hjá
Sigursveini. Hann vildi komast að
kjarna málsins. Fyrir honum var
nefnilega jafnvægið i
asymmetrisku formi Haydns enn
ein sönnun fagnaðarerindis
Marxismans, modúlasjónir hjá
Brahms, spegilmynd stéttabar-
áttunnar. Þaö var skritiö að
heyra músikina frá þessum
vinkli. Mikil uppgötvun.
Nokkrum mánuðum seinna
frétti ég á kommakaffinu að
Sigursveinn væri búinn að stofna
Söngfélag verkalýðsins. Ég man
aö ég þvældist heim til hans með
óla Jens og Gisla Halldórssyni og
þar sat snillingurinn að stensla
fyrir kórinn. Það voru baráttu-
söngvar i brauðstritinu og móti
hernum, gottef Fylgd var þá ekki
i buröarliðnum. öðlingurinn Geir
bakari kom svo með krúska og
kál, þvi eitthvað varð meistarinn
að nærast, þrátt fyrir hugsjónirn-
ar. Og hollt skyldi það vera.
Ekkert eitur hér. Svo var farið að
tala um Beethoven.
Alltaf var Sigursveinn að
fræða. Og hann fræðir enn, búinn
að byggja upp stærstu músik-
menntastofnun landsins frá
grunni: Tónskólann, tónmennta-
stofnun alþýðunnar. En hann er
lika alltaf að kompónera og mikiö-
þótti mér vænt um að heyra svit-
una hans hjá sinfóniunni um dag-
inn. Það er baráttumúsik i besta
skilningi, pottþétt i forminu og
einlæg i hjartanu. Gott væri að fá
meira af sliku.
Nú er hann sjötugur kallinn og
við óskum honum margra
kvartettdaga og kvintsöngva.
Baráttukveðjur.
Leifur Þórarinsson.
•
Sigursveinn sjötiu ára. Þegar
ég hugsa um hann og sé fyrir
mér leiftrið i augum hans, áhug-
ann i svip hans og heyri röddina
veitist mér erfitt að átta mig á þvi
að árin frá þvi ég sá hann fyrst
heima hjá honum á óðinsgötunni
séu orðin 23, og að hann sé að
komast á hinn opinbera eftir-
launaaldur.
Starf Sigursveins að málefnum
fatlaðra er mikið. Fyrir forgöngu
hans var fyrsta Sjálfsbjargar-
félagið stofnað á Siglufirði 9. júni
1958. Sama áriö haföi hann for-
göngu um stofnun Sjálfsbjargar-
félaga i Reykjavik, á Akureyri og
á tsafiröi. Hann var fyrsti for-
maður Sjálfsbjargar félags fatl-
aðra i Reykjavik og hefur lengst
af átt sæti i stjórn landssam-
bandsins og er nú varaformaöur
þess.
Af eigin reynslu þekkir Sigur-
sveinn kjör fatlaðra og hversu
erfitt það oft er fyrir fatlaða að
fá tækifæri til þess að sýna getu
sina.
Sigursveinn er hugsjónamaður,
en jafnframt skeleggur baráttu-
maður.
Þaö hefur verið ómentalegt
fyrir okkur að fá að vinna meö
honum að málefnum fatlaðra og
njóta þekkingar hans. Hann er
aldrei meö neina hálfvelgju eöa
að hugsa um eigin hag, heldur
hvað heildinni kemur best.
Samstarf samtaka fatlaöra og
verkalýðshreyfingarinnar er hon-
um mikið áhugamál og að þvi
vinnur hann nú ásamt fleirum.
Ég er viss um að besta afmælis-
gjöf sem hann gæti hugsað sér
væri að þaö samstarf sem nú er
hafiö, meö þessum aðilum, bæri
rikulegan ávöxt.
Viö Sjálfsbjargarfélagar þökk-
um Sigursveini forgöngu hans og
heillarik störf að málefnum
fatlaðs fólks. Við vonum að fatlað
fólk megi njóta starfskrafta hans
áfram. A meðan fólk eins og
Sigursveinn er til, þá þurfum við
ekki að óttast um að markmið
samtaka okkar gleymist.
Sigursveinn, bestu hamingju-
óskir á sjötiu ára afmælinu og
bestu framtiðaróskir til þin og
Ólafar konu þinnar.
TheodórA. Jónsson
Sigursveinn D. Kristinsson
skólastjóri og tónskáld er
sjötugur i dag. Af þvi tilefni
langar mig að senda honum
nokkur orö sem þakklætisvott
fyrir langa og góða viökynningu.
Atvik hafa legið þannig að viö
höfum átt samstarf i all mörg ár
eöa I áratugi, að málefnum Tón-
skóla Sigursveins D. Kristins-
sonar, en stofnun og rekstur þess
skóla er fyrst og fremst verk
afmælisbarnsins, og ég er þess
fullviss aö sá þáttur ævistarfs
hans muni teljast til meiri háttar
afreka i tónlistarmálum okkar
þjóöar. Hér verður ekki rakin
löng saga af baráttu Sigursveins
fyrir tónmenntamálum, en þar
hefur hann beitt orku sinni af
eðlislægri fórnfýsi og dugnaði, og
starfsdagurinn mun ekki alltaf
mældur I vinnustundum heldur
þvi vinnuþreki sem tiltækt er
hverju sinni.
Arangur erfiðisins hef-
ur heldur ekki látið á sér
standa. Starfsemi skólans iiefur
eflst með árunum og gegnir
mikilvægu hlutverki til aukinna
tómennta með þjóðinni. En starf
Sigursveins aö tónlistarmálum
hefur ekki verið bundið viö skóla-
málin ein. Má þar til nefna að
hann hefur samiö mörg tónverk
stór og smá, en stundirnar til
þeirra verkefna hafa vafalaust
orðið færri og stopulli en hann
hefði óskað.
Ég hefi nefnt hér störf Sigur-
sveins aö skólamálum vegna þess
að mér eru þau helst kunnug, en
störf hans að félagsmálum eru
einnig alþekkt bæði hjá verka-
lýðshreyfingunni og Sjálfsbjörg.
Það sem hér hefur verið taliö af
störfum Sigursveins er þó ekki
ástæðan til þess að ég sendi þessa
afmæliskveðju heldur hitt aö ég'
vil nota tækifæriö til þess að
koma á framfæri þakklæti fyrir
löng og góö kynni af manni með
svo lifandi áhuga á lifinu i kring-
um sig. Lifandi áhuga á
framvindu hinna félagslegu- og
menningarlegu þátta mannlifs-
ins, og ótrauðan vilja til að takast
á við verkefni, sem miöa að þvi að
þoka áleiöis málum er styrkjal
félagsleg bönd milli manna, efla
samvinnu þeirra og viljastyrk.
En Sigursveinn er ekki maöur
einsamall. 1 öllu hans amstri við
óþjál og erfið störf og lifsskilyröi
hefur eiginkonan Ólöf Þorláks-
dóttir, listmálari, staðiö viö hlið
hans sem staöfastur vörður og
heilladis.
Sigursveinn er i dag jafn brenn-
andi i andanum sem fyrr i
baráttunni fyrir þeim málum sem
hann hefur helgaö langa starfs-
ævi, og ég óska honum og konu
hans góös starfsþreks um ókomin
ár og langra lifdaga.
Guðni Guðnason
Blikkiðjan
Ásgarði 7< Garöabæ
Onnumst þakrennusmiði og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmíöi.
Gerum föst verötilboð
SÍMI53468