Þjóðviljinn - 04.07.1981, Blaðsíða 15

Helgin 4.-5. júll 1981 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 15
náttilruna haida niöri i sér and-
anum I ljósaskiptunum. Alger
kyrrö og hálfbirtan undurfögur,
ótal litir himins og lands i daufu
skini. Tungl hátt á lofti og jók á
morgunstemmninguna. Siöar
tóku hanarnir til viö skyldu-
störfin, svo lifnaöi náttúran, svin-
in tóku aö róta og hundarnir
skokkuöu um i ætisleit.
Viö fórum á morgungöngu um
hálf átta og drógumst brátt aö
kirkjunni, en þaöan barst
siendurtekiö stef tveggja
trompeta milli þess sem mjó
kvenrödd skarst Ut i sunnudags-
sólina. Síöar bættist viö trumbu-
slagari og áfram silaöist stefiö
aftur og aftur, ekki alltaf ails
kostar hreint. Trúaöir voru mætt-
ir til morgunbæna, gömul, og
falleg kona kraup á miöju stein-
gólfi kirkjunnar og hélt á logandi
kerti, slæöan féll þétt aö andlitinu
beggja vegna, varirnar bæröust i
sifellu.
Svo röltum viö heim þvi þar
beiö okkar morgunveröur, svina-
kjöt i rauöri diile-sósu af mexi-
könskum styrkleika. Þegar gest-
um haföi veriö veittur beini var
bömunum gefinn árbiturinn. Tvö
barnanna, Gloria Isidora og
Benedicto, 3 og 7 ára, sátu á
moldargólfinu með skál á milli
sin, veiddu kjötbitana upp úr meö
fingrunum og vættu tortillas I sós-
unni. Þegar þau höföu lokið sin-
um skammti fékk Feliz ,,el
mudo” skálina eftir aö hafa
laumast tilað ræna bita og bita af
krökkunum viö hávær mótmæli
þeirra. Siöast fékk svo hundurinn
skálina og eitthvert slums aö
lepja.
Eftir morgunverö tjáöu Pedro
og Mari'a okkur aö elsti sonur
þeirra Isidoro ætlaöi innan tiöar
aö kvænast Mariu heitkonu sinni
13ára, sem þegar var fluttinn á
heimiliö og vann þar fulla vinnu
viö heimilisstörfin. Var fyrra
brúökaup þeirra, borgaralegt,
ráögert 18. mars, en hiö siðara,
kirkjulegt, þann 6. mai. Var okk-
ur boðiö að koma og taka þátt I
miklum hátiöahöldum báöa dag-
ana. Þvl miöur vildi svo til að
brúökaupin voru bæöi á miöviku-
dögum og gátum viö ekki þegiö
boðiö, en brUökaup i Ameyaltepec
eru örugglega forvitnileg og
skemmtileg. Reyndar haföi
Pedro talsveröar áhyggjur af
kostnaöi þeim er brúökaupunum
hlyti aö fylgja, en okkur skildist
aö flestir þorpsbúar tækju þátt
auk fjölda aökomugesta og aö
Pedrokæmitilmeö aö bera mest-
allan kostnaö af brúökaupinu auk
brúöarskartsins, sem væri bæöi
mikið og dýrt. Tvö naut áttu aö
vera i' aöalrétt, og ef annaö hefur
veriö i samræmi undrar engan
þótt vinur vor hafi veriö áhyggju-
fullur.
Og Ur þvf minnst er á brúökaup
viröast stUlkur ganga i þaö heil-
aga ótrúlega ungar, 12 til 14 ára.
Einhver tjáöi okkur aö þaö þætti
sjálfsagt aö stúlkur giftu sig strax
eftir fyrstu tiöir, þá væru þær til-
búnar til inngöngu i heim hinna
fullorðnu, og enda þá engar
áhættur teknar á „slysum”.
Vafalaust kunna stúlkurnar vel til
allra heimiiisstarfa á þeim aldri
þvi börn eru vanin til vinnu frá
frumbernsku.
Bnlðkaupin munu hafa tekist
vel i alla staöi og oröiö Mariu og
Pedro til sóma og álitsauka i
þorpinu.
Ekki bar margt til tiöinda á
sunnudeginum. Einhverjir
stöðvuöu okkur og buöu listvarn-
ing falan. Höfum viö siöan fengið
heimsókn manns eins er bauö
okkur varning á þorpsgötunni.
Er við héldum á brott eftir
skemmtilega helgardvöl i
Ameyaltepec vildu allmargir fá
meö okkur far til Iguala eöa alla
leiö til Mexikóborgar. Tókum viö
tvo feöga meö er vildu til Mexikó.
Nokkru neöar i hliöinni bættist i
hópinn gamall maöur sem sat i til
Iguala. Feögarnir tveir sögöust
fara til borgarinnar i atvinnuleit,
þvi ekkert væri aö gera i þorpinu.
Seima kom fram 1 samtali viö
Pedro aö næsta fáir þorpsbúar
hafa umráö á ræktarlandi og á
þurricatimanum er ekkert að gera
á ökrunum. A hverju lifir fólkið,
spuröum viö. Jú, margir leita
vinnu f stærri bæjunum eöa á bú-
um stórlandeigenda niöri i daln-
um. Og svo lifum viö á sköpun
listmuna. Taldi hann aö alltaö 150
manns liföu eingöngu á sliku i
þorpinu. Eru listmunir þessir,
auk áöurnefndra barkamynda, af
eðalgrjóti margs konar, grimur
og styttur, en einnig leirmunir,
ker, Ilát og grimur sem allt er
listÚega málað og skreytt. Grim-
ur af tré er ein tegund listsköpun-
ar en þær grimur þjóna enn
veigamiklu hlutverki I trúardöns-
um heimamanna. I trégrimunum
blandast kostulega saman heiöin
og kristin hefö enda eru dansarnir
blanda þessara tveggja menn-
ingarheima. Pedro sagöi ástandiö
svipaö i' mörgum þorpum i
grenndinni, I fjöllunum upp með
Balsas-ánni. Kaupir hann gripi i
öllum þessum þorpum og selur 1
Mexikóborg.
Hlutskipti listafólksins I þorp-
unum er ekki öfundsvert fremur
en annara alþýöumanna i þessu
landi. Þaö getur tekið listamann
vikur og mánuöi aö höggva eina
grimu eöa styttu af steini. Tók
Pedro dæmi af einum nágranna
sinum sem fundiö haföi forláta
„capulin” — stein. Haföi hann
næstum lokiö viö tvær grimur af
steininum þegar önnur hrökk i
tvennt. Fór þar nokkurra vikna
strit til einskis.
Og þaö er ekki nóg aö skapa
verkiö, þaö þarf lika aö selja þaö,
og er oft mikil þrautaganga aö
losna viö gripina, markaöurinn
yfirfullur, framleiöendur greini-
lega fleiri en kaupendur. Verö
varningsins veröur þess vegna oft
hlægilega lágt og uppskera lista-
mannsins rýr.
Ljósteraö fólkiö i Ameyaltepec
sem og fjölda annara þorpa i
landinu býr viö hörmungarkjör,
og lifir á mörkum eöa utan viö
„kerfiö”. Land er enn mjög i
höndum stórlandeigenda og þó aö
mörg þorp hafi fengið lönd sin til
baka á undanförnum áratugum
dugar landiö ekki þvi fólki f jölgar
mjög ört i Mexikó. örbirgöin er
og veröur þvi hlutskipti þorrans.
Fólkiö skrimtir af sjálfsþurftar-
búskap eða „artesanias”, list-
munum, er ekki þátttakendur i
efnahagskerfi landsins og nýtur
afar takmarkaörar þjónustu hins
opinbera. Þeir sem leita brott
veröa arörændir verkamenn i
sveit eöa borg ellegar fylla
fátækrahverfi stórborganna, at-
vinnulausir, vannæröir og von-
lausir.
Pedro og Maria hafa heimsótt
okkur nokkrum sinnum eftir för
okkar til Ameyaltepec og nU siö-
ast I dag er þetta skrifast. Kynnin
veröa ánægjulegri hverju sinni og
okkur er afar hlýtttil þessa fólks,
sem enn geymir eitthvað af
barnslegri sál þrátt fyrir slit,
armæðu og basl hins ómjúka
hversdagslifs i þessu landi. Vcxi-
andi eigum viö rftir aö heimsækja
þau ööru sinni i þorpiö og kynnast
þeim og þeirra heimaslóöum bet-
ur. Myndi það vissulega auövelda
okkur skilning á þessu þjóöfélagi
sjarma og misréttis.
örlítill eftirmáli.
Eitt af þvi er viö uppskárum I
AmeyaltepecfÖrinni voru hundr-
uð eöa þúsundir moskitóbita. Viö
heimkomuna tókum viö aö bólgna
illilega á fótum og uröum viö
hjónin verst Uti. Sögöu börnin að
viö liktumst helst flóöhestum niö-
ur, að þvi frátöldu aö litir okkar
fóta voru rauðir og fjólubláir. I
þrjá daga vorum við nánast rúm-
föst, stauluöumst um húsiö meö
harmkvæhim. Siöan tók bólgan
að hjaöna og eftir tvær, þrjár vik-
ur haföi flóöhestalagiö aö mestu
horfiö, en enn i dag berum viö
nokkur hundruö ör sem dofna
hægt og hægt og hverfa væntan-
lega meö timanum. Og eftirstööv-
arnar gera Ameyaltepecförina
ennþá eftirminnilegri.
Mexikó, 29. mai
Jóna og Siguröur.