Þjóðviljinn - 04.07.1981, Blaðsíða 13

Fornir búningar. AUnákvæmar lýsingar eru á klæftnaði og vopna-
búnafti i flestum fornsögum, en þó hvaft itarlegastar i Laxdælu sbr.
lýsingu á klæftnafti Kjartans Ólafssonar og klæftnafti Guftrúnar, er Bolli
er veginn.
Um þingtimann á Þingvöllum. Þar báftu menn sér gjarnan konu og
margar frásagnir eru af löngu spjalli hjónaefna, sbr. frásögn af fyrsta
fundi Gunnars á Hlíftarenda og Hallgerftar. Þótt feftur hefftu ráft fyrir
dætrum sinum i giftingarmálum, þótti aft öllu jöfnu nauftsyn aft stúlkan
væri samþykk.
Munkur og nunna. 1 gegnum klausturiifið opnaðist menntunarmögu-
leiki fyrir konur og t.d. i Noregi var nánast eini möguleiki kvenna til
einhverra kirkjulegra áhrifa aft gerast nunna. Teikningarnar i opnunni
eru allar eftir Þröst Magnússon (úr 1. hefti Islandssögu Þórleifs
Bjarnasonar).
Helgin 4.-5. julí 1981 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13
slikum reglum voru litin mjög al-
varlegum augum. Það var t.d.
skilnaðarskök að ganga i fötum af
hinu kyninu (sbr. Bróka-Auður i
Laxdælu), og að slá konu var
mjög alvarlegt brot, þrátt fyrir
allt það ofbeldi sem annars rikti.
Kirkjan virðist hafa lagað sig bet-
ur eftir islenskum aðstæðum en
viða annars staðar og er það ef til
vill m.a. vegna þess hversu frið-
samlega gekk að kristna Islend-
inga. Sem aftur má svo rekja til
þeirra miklu kristnu áhrif sem
voru fyrir i landinu. Staða kvenna
á Islandi var mun betri en á hin-
um Norðurlöndunum bæði fyrir
og eftir kristnitökuna þær gættu
búa og fjármuna og höfðu miklu
meiri möguleika á fjárhagslegu
sjálfstæði en konur einkum i Dan-
mörku og Sviþjóð. Þá erfðu is-
lenskar konur menn sina og
tengsl þeirra við kirkjuna, urðu
oft mjög mikil ef þær erfðu t.d.
kirkjujarðir. t fyrrgreindum
löndum stóðu konurnar miklu
meira utan við kirkjuna og gátu
vart orðið marktækar á hennar
vettvangi nema þær gerðust
nunnur.”
„Hvafta fornsaga hefur orftift
þér aft mestu gagni vift könnun á
islenskum konum á söguöld?”
„Laxdæla er min uppáhalds-
bók, enda gæti Guðrún Ósvifurs-
dóttir ekki verið annað en islensk.
Að hugsa sér hana t.d. danska er
útilokað”.
Hefurðu velt þvi fyrir þér hvort
Laxdæla gæti verift skrifuð af
konu?”
„Vissulega gæti hún verið rituð
eða sögð af konu. Laxdæla er
mikil kvennasaga og segir mikið
um islenskar konur. Það er lika
athyglisvert að lesa hina
nákvæmu lýsingu á útliti t.d.
Kjartans Ólafssonar, sem kemur
á undan lýsingunni á mannkost-
um hans og gáfum. Kvenlýsing-
arnar, eins og svo viða i fornsög-
unum, skýra bæði frá útliti og
gáfum. Flestar voru þessar konur
sterkar, sjálfstæðar og gáfaðar.
Eldri konureru almennt virtar og
valdamiklar og kúgaðar skugga-
konur eru sjaldséðar. Vissulega
eru þessar konur misjafnlega
gæfulegar eins og karlmennirnir,
og þær eru mjög litaðar af stétt
sinni og uppruna, en slikt gildir
einnig um karlmenn. 1 Laxdælu
eru mörg dæmi um mjög sterka
kvenvitund og sem dæmi má
nefna Þuriði systur Kjartans
Ólafssonar, sem skiptir á dóttur
sinni og uppáhaldssverði manns
sins, Geirmundur Gnýs, þegar
hann ætlar að yfirgefa hana. Eng-
inn dómur er lagður á Þuriði og er
hún mjög virti bókinni eftir þetta.
Og það er hún sem tekur svo til
orða um Hrefnu, sem siðar giftist
Kjartani, þegar hún reynir að
telja bróður sinn á að biðja henn-
ar og hætta nú að sjá eftir Guð-
rúnu. „Það er minn vilji að þú
takir tal við Hrefnu, og væntir
mig að þér þyki þar fara vit eftir
vænleik”.
„Konur sem „tálbcitur”, eins
og vift sjáum þær birtast t.d. á
siðum dagblaöanna i dag, eru þær
ckki til i fornsögunum?”
„Nei, samfélagið h’afði ekkert
við slikar konur að gera. Að konur
á söguöld hafi verið sú meðvit-
undarlausa „neysluvara” sem
auglýsingaskrum þessarar aldar
reynir að gera þær, er óhugsandi.
Matið á þeim konum sem getið er
i fornsögum sýnir að frumkvæði
og miklir skapsmunir þóttu ekki
lýtiá annars vel gefnum og glæsi-
legum konum. Og sé konum þar
lýst viðað nostra viðútlit sitt (t.d.
greiða hár sitt) þá eru þær venju-
lega með þvi að sýna einhverjum
karlmanni litilsvirðingu og
áhugaleysi”, sagði Grethe að lok-
um. þs
fAkureyrarbær
Kennarar
Eftirtaldar stöður við grunnskóla Akur-
eyrar eru lausar til umsóknar:
2 stöður alm. kennara (við Barnaskóla
Akureyrar og Oddeyrarskóla)
1-11/2 staða tónmenntakennara (við Gler-
árskóla og Lundarskóla)
1 1/2 staða kennara i dönsku, liffræði og
eðlisfræði (við Glerárskóla)
1/2 staða sérkennara (við Glerárskóla)
1 staða kennara i raungreinum (við Gagn-
fræðaskóla Akureyrar — framhaldsdeild-
ir).
Upplýsingar veita skólastjórarnir
Umsóknir berist fyrir 20. júli n.k.
Skóianefnd Akureyrar.
Verðtilboð
Sjómannadagsráð óskar eftir verðtilboð-
um i eftirtalda verkþætti við byggingu
hjúkrunarheimilis Hrafnistu i Hafnar-
firði.
1. Stálklæðning á þak og veggi.
2. Einangrun i þak.
Gagna má vitja á skrifstofu Sjómanna-
dagsráðs að Hrafnistu Reykjavik alla
virka daga næstu viku, nema laugardag,
kl. 14.00-16.00.
Stjórnin.
Laus staða
Við Framleiðslueftirlit sjávarafurða er
laus staða yfirmatsmanns með búsetu á
sunnanverðum Austfjörðum.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna
rikisins.
Upplýsingar um aldur, menntun og fyrri
störf sendist ráðuneytinu fyrir 1. ágúst
n k
Sjávarútvegsráðuneytið,
2. júli 1981.
/
Abyrgðarstarf
Starfsmann vantar i kauptún úti á landi.
Þarf að hafa góða bókhaldsþekkingu og
hæfni til stjórnunarstarfa. Fyrst og fremst
er hér um eins árs starf að ræða en gæti þó
orðið framtiðarstarf.
Þeir sem hafa áhuga á starfinu sendi upp-
lýsingar um nám og fyrri störf inn á af-
greiðslu blaðsins merkt: Ábyrgðarstarf.
Útboð - bilskýli
Óskað er eftir tilboðum i byggingu bilskýl-
is við Flúðasel 79 - 95, Reykjavik.
Útboðsgagna má vitja hjá verkfræðistof-
unni Borgartún s.f.,Borgartúni 18, frá og
með þriðjudeginum 7. júli n.k. Tilboðum
skal skila á sama stað fyrir kl. 11 þann 17.
júli n.k.
Borgartún s.f.