Þjóðviljinn - 28.07.1981, Blaðsíða 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 28. júli 1981
DIOWIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir
Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Þórunn Sigurðardóttir
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlöðversson
Blaöamenn: Álfheiður Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Ástgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.Jón Guöni Kristjánsson.
iþróttafréttamaöur: Ingólíur Hannesson.
Útlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Björn Br. Björnsson .
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Eiias Mar.
Auglýsingar: Unnur Kristjánsdóttir
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiðsla: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Símavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
BBstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Siöumúla 6,
Reykjavik, simi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf..
Að hálfnuðum bráöabirgðalögum
• Við síðustu áramót markaði ríkisstjórnin þá stefnu,
með bráðabirgðalögunum, að færa verðbólguna niður í
40% á árinu, án þess að láta það koma niður á atvinnu-
ástandi í landinu. Jafnframt var því lýst yfir að með
þessum aðgerðum væri stefnt að því að kaupmáttur
launa yrði ekki verri í árslok en hann hefði orðið án við-
námsaðgerða gegn verðbólgunni.
• Meginuppistaðan í aðgerðum ríkisstjórnarinnar var
að gengi krónunnar var sett fast fram til 1. maí, verð-
stöðvun sett á um sama skeið, og felldar voru niður 7%
vísitölubætur þann 1. mars gegn hærri vísitölubótum
síðar á árinu og ýmsum öðrum hliðarráðstöf unum, sem
eins og fyrr segir eiga að tryggja að kaupmáttur verði í
árslok ekki lakari en hann hef ði orðið án þessara bráða-
birgðalaga. Með þessum aðgerðum hugðist ríkisstjórnin
ná þeim árangri að verðbólga yrði um 40% á árinu 1981 i
stað 70—80% sem hún hefði orðið án viðnámsaðgerða.
• Nýlega hefur Þjóðhagsstofnun sent frá sér yfirlit
yfir helstu þætti efnahagsmála og framvindu þeirra á
fyrra helmingi ársins.
• Að því er verðlag varðar tekur Þjóðhagsstofnun
miðaf þróun byggingavísitölu.Hækkun hennar jafngildir
38% verðbólgu á árinu 1981. Og eins og segir í áliti stof n-
unarinnar þá eru þetta „mun lægri tölur en útreikningur
byggingavísitölu í mars gaf til kynna". Þótt líklegt sé að
verðhækkanir verði heldur meiri á seinni hluta ársins
virðist engu að síður f lest benda til þess að ríkisstjórnin
muni fara mjög nálægt því markmiði sínu að halda verð-
bólgu við 40% markið á árinu þvert ofan í hrakspár
stjórnarandstöðunnar sem taldi víst að verðbólga færi
ekki niður fyrir 50% á árinu.
• Ein meginforsendan fyrir hinum þokkalega árangri
í viðureign við verðbólguna er sú ákvörðun að festa
gengi krónunnar; að hverfa frá gengisfellingarstefn-
unni, sem hlóð nýjum vandamálum upp hraðar en hún
leysti gömul. Frá áramótum og til miðs árs hef ur verð á
erlendum gjaldeyri hækkað um 4%. Munar þar auðvitað
langmest um verulega hækkun dollars, en íslenska
krónan hefur hinsvegar farið hækkandi gagnvart
flestum evrópugjaldmiðlum. Og einhvern tíma hefði
slíkt þótt saga til næsta bæjar. Hinu er ekki að leyna að
festing gengisins hef ur valdið þeim iðnaði sem keppir á
Evrópumörkuðum erfiðleikum, en þá erfiðleika ber að
reyna að leysa með öðrum aðferðum og varanlegri en
þeim að fella gengið.
• í fyrra varð verulegur bati á rekstri ríkissjóðs frá
því sem áður hafði verið, og í fyrsta sinn um langt skeið
var ríkissjóður rekinn án halla. Margir óttuðust að við-
námsaðgerðirnar gegn verðbólgunni myndu leika ríkis-
sjóð mjög illa, að „verðbólguvandi yrði rikisf jármála-
vandi" eins og það er stundum orðað. Svo hefur ekki
orðið. Skv. upplýsingum Þjóðhagsstofnunar nam
rekstrarhallinn í júnílok um 2.4% af tekjum ríkissjóðs,
en það er svipuð af koma og í f yrra, og mun betri en um
margra ára skeið þar áður, þegar hallinn var oftast um
og yfir 10%.
• Og þá er þess ógetið sem kannski er mikilvægast:
Samkvæmt skýrslu Þjóðhagsstofnunar um framvindu
efnahagsmála þá var atvinnuleysi í júní 0.2% af heildar-
mannafla, og 0,5% á öllum fyrra helmingi ársins.
Slíkar atvinnuleysistölur myndu í nálægum löndum
teljast til kraftaverka.
• Af þessu yfirliti Þjóðhagsstofnunar verður ekki
annað séð en að ríkisstjórnin muni ná áætluðum mark-
miðum sínum í efnahagsmálum á þessu ári. Og verður
gott aðteljast, því skilyrði til árangurs í ef nahagsmálum
eru ekki sérlega hagstæð, þrátt fyrir Ijósa punkta.
Þannig munar verulega um það að missa að mestu
tekjur af loðnuafla fyrri hluta árs. Viðskiptakjör eru
einnig mjög erf ið, þrátt fyrir að þau haf i batnað lítið eitt
á undanförnum mánuðum. Mikið vantar upp á að þau
séu enn jafn góð og á árunum 1977 og 1978. Jafnf ramt er
allt svigrúm í efnahagsmálum lítið þegar ástand er
þannig í helstu samkeppnislöndum okkar, að þar er
haldið uppi styrktaraðgerðum við atvinnurekstur til að
reyna að vinna bug á atvinnuleysi.
• Þrátt fyrir góðan árangur ríkisstjórnarinnar í efna-
hagsmálum á fyrri hluta ársins er samt enn of snemmt
að fagna. Erf ið sigling er f ram undan á seinni hluta árs.
En ef svo heldur fram sem horfir er engu að síður
ástæða til að vera bjartsýnn á þróun efnahagsmála
næstu misseri. — eng.
[Eg ér’ ekki framleiðandi
(eins og Davíð Scheving)
[— ekki innflytjandi
[eins og Rolf)
Mt?
L— se

\
sunnudagsleiðari:
Pérsónuárásir
ÚTER VAR KÓMENÍ
INNARTÍÐAR
klðppt
: Komeini og
I biskupskjörið
* Þaö er margt kyndugt i
I Alþýöublaðinu um þessar
I mundir.
I Til dæmis fjallaði sunnudags-
■ leiðari blaðsins um Lúter karl-
I inn. Vilmundur sumarritstjóri
I tekur sér það fyrir hendur, að
I minna á ýmislegt það sem mjög
■ hæpið var í kenningu Lúters og
I framgöngu — ekki sist á það að
LUter brást herfilega þýskum
I bændum sem gerðu uppreisn
■ gegn herrum sinum á hans tið.
I Allt er þetta verðugt rannsókn-
I arefni eins og þar stendur. En
I hittererfiðaraað skilja, hvernig
• Vilmundur ætlar að tengja guð-
I fræðilegar og aðrar syndir Lút-
I ers við biskupskjör á tslandi,
| eins og hann reynir i inngangs-
> málsgrein Ieiðarans. ' Málið
| verður svo enn óskiljanlegra
Iþegar búið er að blanda
Komeini, erkiklerk i tran i
málið, til að minna á „trúar-
brögð i sinni verstu mynd”, eins
og i' leiðara segir.
Það er vissulega oft og einatt
freistandi að ,,taka sögulegan
samanburð” eins og leiðarahöf-
undur stingur upp á að menn
geri. En þegar upp er stillt
heiftarlegum lúterskum
sextándualdarrétttrúnaði og
múhameðskri bókstafshyggju
ásamt með þeim aftökum og
blóðsúthellingum, sem verða
þegar svo hörðum kenningum
slær inn á pölitiskt lif — og hins-
vegar tveim islenskum þjóð-
kirkjuklerkum sem keppa um
biskupsembætti, þá eru saman-
burðarliðirnir orðnir svo geig-
vænlega óskyldir, að dæmið
fellir dautt niður. Eða tekur á
sig þess fáranleika, sem stund-
um er lýst með athæfi þeirra,
sem skjóta á spörfugla úr fall-
byssum.
/ milliliðaleit
Hinar sögulegu lykkjur sem
Vilmundurleggurá leið sina eru
þó hátið hjá annarri uppákomu,
en það er ástriðumikill áhugi
Alþýðublaðsins á þvi, i hverju
megi greina mun á ritlaunurn
islenskra rithöfunda og um-
boðslaunum heildsala, sem
flytja inn áfengi, tóbak eða eitt-
hvað þessháttar. Hvað eftir
annað hafa nýkratarnir hvesst
brýrnar, hvorft yfir götuna og
beint að Þjóðviljaliðinu þessari
stórfenglegu spurningu: hver er
munurinn á Guðrúnu Helgadótt-
ur og Rolf Johansen? Svarið
þvi, eða heitið hundar ella.
Alþýðublaðið orðar þetta svo i
spurningu til Guðrúnar Helga-
dóttur:
,,Er tóbaksinnflytjandinn
einkabraskari en barnabóka-
höfundurinn eitthvað annað? Er
sá siðarnefndi ekki „óþarfa
milliliður” sem græöir ár eftir
ár á bók, sem selst jafnt og þétt
mörgum árum eftir að hún er
skrifuð”.
betta er alveg afbragð. Við
höfum satt að segja ekki séð
neitt jafnfrumlegt að undan-
förnu og að kalla bókahöfund
óþarfa millilið. Milli hverra?
Milli útgefenda og lesenda lik-
lega? Eða kannski milli hinnar
sameiginlegu undirvitundar
mannkynsins og einstakra les-
enda? Spyr sá sem ekki veit.
Ólikt höfumst
við að
t annan stað er Alþýðublaðið
fyrst málgagna til að hafa
áhuga á „gróða” rithöfunda.
Blaðinu er vist ókunnugt um, að
þau ritlaun eru ekki til hér á
landi (nema i einu eða tveim til-
vikum kannski) að rithöfundar
verði hálfdrættingar á við með-
altekjufólk. í annan stað. En
jafnvel þótt svo færi, að rithöf-
undur fengi sæmilega umbun
fyrir sina vinnu — það er af-
skaplega furðulegt að leggja
það að jöfnu, að búa til bækur
ágætarog taka prósentur af inn-
flutningi á munaðarvöru, sem
ekki er einu sinni lögð vinna i að
auglýsa. Ef einhver vottur af
pólitiskum ásetningi felst að
baki þeim blindingsleik i sam-
anburðarkúnst, þá getur hann
varla verið fólginn i öðru en
menntafjandskap. Lýðskrums-
viðleitni til að draga framtak á
menningarsviði ofan i fúlan pytt
illgimi og tortryggni. Það er að-
eins i þvi ljósi, að samanburður-
inná starfirithöfundar og þeirri
heildsölu sem óþörfust er verð-
ur skiljanlegur. Samanburður-
inn á Guðrúnu Helgadóttur og
Rolf Johansen. Það eru reyndar
margir fleiri á þeim buxum en
þeir hjá Alþýðublaðinu.
Eða hvað segir ekki Rolf
Johansen sjálfur i viðtali við
Helgarpóstinn:
„Þetta á ekki að eiga sér stað,
að heiðarlegur skattborgari
borgi óhemjufé undir þessa svo-
kölluðu listamenn”!
Selshaus
Og úr þvi minnst var á Rolf.
Hann sagði meðal annars þetta i
fyrrgreindu Helgarpóstsviðtali:
„Ennfremur vil ég hafa nána
samvinnu við Bandarikjamenn.
Þeirskara fram úr á öllum svið-
um. Við eigum eingöngu að snúa
okkur að þeim. Þessi skandi-
naviska lifsspeki er ekki að
minu skapi. Þeir sem fara
þangað til náms koma snarrugl-
aðir til baka. Það er ekkert sem
við getum notað frá þeim nema
Volvo og vindla. Norðurlanda-
málin finnast mér ljót. Ég hefði
viljað að á eyjunni væri töluð
enska, helsta ameriska”.
Það var og. Flestir munu
hrista hausinn yfir svona gusu.
Visa þessu frá sér sem sér-
viskurausi. En það er hreint
ekki vist, að það sé ástæða til
þess. Slik verður seint sannað —
en margar visbendingar má fá
um að Rolfismar þessir (og er
þó fátt af þeim hér tekið) séu
furðu útbreidd viðhorf. Uppúr
striðslokum var hin fyrirvara-
lausa aðdáun á Bandarikjunum
og sorg yfir þvi aö við ekki töi-
uðum amriska ensku eins og
alminnilegt fólk gifurlega stór
þáttur i viðhorfum yngra fölks.
bað tókst siðan að berja þann
selshaus niður, svo að hann hef-
ur mest haldið sig undir yfir-
borði. En vitaskuld er hann á
svamli — eins og hreinskilnins-
formúlur Rolfs Johansens
minna rækilega á.
Vörumst oflof
Morgunblaðið stekkur upp á
nef sér i helgarleiðara út af ein-
hverju sem það kallar persónu-
árásir i Þjóðviljanum sl. föstu-
dag. Þar var greint frá þvi
hvaða sérfræðingar hefðu verið
á þingflokksfundinum fræga þar
sem flokksbrot Geirs gerði Alu-
suisse-samþykkt sina. Stuðst
var við myndir úr Morgunblað-
inu og sögð nokkur deili á ráð-
gjöfum Geirsarmsins. Ailt var
þar i nafni upplýsingar og að-
eins minnst á að þama væru á
ferð leiftursóknarstjóri, stjórn-
arformaður Járnblendifé-
lagsins og fyrrverandi starfs-
maöur Alusuisse. Allt saman
nýtir borgarar, og vandséð
hvernig hægt er að flokka góð-
látlega kynningu á þeim sem
persónuárás.
Hinsvegar er það tilætlunar-
semi hjá leiðarahöfundum
Morgunblaðsins að við hér á
Þjóðvilja förum að hlaða þessa
ráðgjafa Geirs lofi, eins og þeir
Morgunblaðsmam eru sifelltað
hrósa Inga R. Helgasyni, Ragn-
ari Árnasyni og fleiri ráðgjöfum
Alþýöubandalagsins. Oflof eins
og hlaðið er á þá Inga og Ragnar
i Morgunblaðinu getur snúist
upp i argasta háð. Og svo
smekkvisirerum við hér á Þjóð-
vilja að sli"kt viljum við ekki
gera ráðgjöfum Sjálfstæðis-
fldiksins. —áb
•s shoríð