Þjóðviljinn - 03.10.1981, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 3. — 4. október 1981
skammtur

Af veglausum rostungi
Líffræðingar og atferlisfræðingar hafa
stundunrvog með nokkrum rökum, bent á það
hve undur margt er líkt með mönnum og
dýrum.
Fróðir menn telja að líkust mönnum séu
spendýrin, og er það raunar ekki ólíklegt.
Eitt er víst: Frumþarf irnar eru þær sömu,
sem sagt að anda, nærast og drekka.
Hin háþróaðri félagsvísindi samtímans
hafa getið sér þess til að ef til vill sé maðurinn
félagsvera, þótt þýski heimspekingurinn Art-
hur Schopenhauer hafi að vísu i riti sínu
„Parega und Paralipomena" leyft sér að
efast um félagsþroska hins hugsandi manns
(Homo Sapiens).
Satt að segja hafa félags- og atferlisvís-
indamenn síðari ára stutt það svo gildum
rökum að maðurinn sé félagsvera, að í dag
þykir réttað ganga út f rá því sem gefnu.
Ef atferli tegundarinnar Homo Sapiens er
til dæmis borið saman við atferli tegundar-
innar Osobenus Rosmarus kemur fljótt í Ijós
að það er æði margt sem rostungurinn og
maðurinn eiga sameiginlegt í félagslegum
skilningi.
Rostungurinn er hópsál. Hann gengur í
f lokk. Flokkinn sinn. Maðurinn er líka hópsál.
Hann gengur líka, eins og rostungurinn í f lokk.
Flokkinn sinn.
Forsendan fyrir því að hverjum einstökum
rostungi — og manni — sé vært í sínum f lokki,
er að hann beygi sig jafnan fyrir lögum og
lofum forusturostungsins og virði flokksag-
ann. Bregði hins vegar einhver rostunganna
útaf þessu er slíkt agabrot ekki liðið og hinir
rostungarnir flæma óþæga rostunginn úr
hópnum.
Úr dýraríkinu er nærtækasta dæmið um
slíktað sjálfsögðu f lækingsrostungurinn Valli
víðförli, en úr mannlegu íslensku samfélagi
nægir að benda á Vilmund Gylfason og
Gunnar Thoroddsen.
Mál rostungsins Valla víðförla hefur að
sönnu skyggt á flest annað í íslensku þjóðlífi
að undanförnu, enda er málið stórpólitískt.
Fjörar ríkisstjórnir fjögurra landa hafa
f jallað um málið og það verið á dagskrá hjá
herráði Nató.
Það er upphaf þessa máls, að uppi varð
fótur og fit á Stóra Bretlandi þegar það
spurðist að rostungur færi einförum fyrir
ströndum Mið-Englands. Dýraverndunar-
menn þar í landi skutu á skyndif undi og kom-
ust að þeirri niðurstöðu að mikil vá væri fyrir
dyrum, einkum f yrir rostunginn, og vænlegast
væri að koma honum hið bráðasta af tur til síns
heima. En nú voru góð ráð dýr. Bretar höfðu
takmarkaðan skilning á vanda hins flokks-
ræka, févana rostungs, þó Ijóst væri að hann
þyrfti að komast norður á sínar heimslóðir.
En þá brosti gæfan óvænt við rostungnum.
Fyrir tilviljun var forsætisráðherra lýðveldis-
ins íslands staddur á englaslóð í sama mund
og rostungurinn, og undraðist enginn þótt
Gunnari rynni blóðið til skyldunnar, þegar
hann frétti af hinum veglausa rostungi, sem
orðið hefði viðskila við flokk sinn norður i
Ballarhaf i.
Málið var þegar tekið föstum tökum og
ríkisst jórn Islands ákvað að láta það verða sitt
fyrsta verk að koma rostungnum heim.
Þeir tóku svo sömu flugvélina til Islands
forsætisráðherrann og rostungurinn, en við-
skilnaður þeirra beggja við flokkinn sinn var
orðinn öllum góðum mönnum og rostungum
mikið áhyggjuefni.
Onnur stórpólitísk hlið þessa máls er að
sjálfsögðu sú að íslendingum hefur lengi á al-
þjóðavettvangi verið legið á hálsi f yrir það að
ala á óvináttu við hvali og seli. Hvala- og sela-
vinir stórþjóðanna hafa skorið upp herör gegn
íslendingum og sakað þá um ómannúðleg við-
skipti við ýmis sjávardýr, einkum þó hvali.
Nú gat íslenska ríkisstjórnin sýnt umheim-
inum hvern hlýhug þjóðin ber til selhvala,
hvalsela og hvaífiska yfirleitt.
Hitt er svo annað mál, að hvalveiðar eru hér
stundaðar öðru f remur til þess að halda lif inu
í kjölturökkum og öðrum gælukykvendum
englendinga og ættu þeir fremur að þakka
okkur f yrir að næra hundtíkur sínar en að vera
með skæting.
En svo botninn sé sleginn í feðasögu Valla
rostungs víðförla þá urðu þeir Gunnar viðskila
hér, en munu nú halda —hvor fyrir sig — á
vit sfns flokks, þar sem hætt er við óblíðum
viðtökum, ekki hvað síst vegna þess að nú fer
veiðitíminn í hönd.
En vísast er að þegar Valli víðförli er
kominn heim að Grænlandsströnd, þá rauli
hann þessa gömlu rostungabarnagælu:
Heim er ég kominn og halla undir flatt,
herjar nú martröð á skrokkinn.
Mig dreymir um nætur, ég segi það satt,
Sjálfstæðis- rostunga flokkinn.
skraargatiö
Sumir
Mikið
segja að ekki borgi sig að kaupa
gömul hús og gera þau upp og
enn sfður að kaupa „hrófatild-
ur” til flutnings i borginni.
Ahuginn á þess konar flutning-
um sýnir hins vegar að ekki eru
allir þessarar skoðunar. Og nú
má sjá til hvers er að vinna.
Fyrir um tveimur árum keypti
Hans Kristján Arnason hús sem
stóð við Hverfisgötu 40 og flutti
það á sinn kostnað á nýjan
grunn við Bergstaðastræti and-
spænis Hótel Holti. Kaupverðið
var innan viö 13 gamlar miljón-
ir, gatnagerðaVgjöld og flutn-
ingskostnaöur hefur áreiöan-
lega verið nærri 10 miljónum og
þar við bættist grunnur ásamt
viðgerö á húsinu. Nú er þetta
sama hús boðið til sölu og verð-
ið: 200 til 230 miljónir gamlar,
eða 2—2,3 miljónir nýkróna.
Landsmálafélagið
Vörður kaus i vikunni 6 fulltrúa
á landsfund Sjálfstæðisflokksins
og hrósuðu Geirsmenn þar
miklum sigri en armur Alberts
Guðmundssonar beið afhroð.
Það vakti athygli að tvær þing-
mannakonur voru i framboði.
Sonja Bachmann, eiginkona
Birgis Isleifs Gunnarssonar,
var meðal þeirra sem flest at-
vkæði hlutu en Brynhildur Jó-
hannsdóttir, eiginkona Alberts
Guðmundssonar, fékk fá at-
kvæði.
Sjónvarpsstöðvar Fyrir
Húsið H verfisgata 40 á leiöinni á Bergstaðastrætið. Nú er það boöið
tilsölu á 200—230 miljónir gamalla króna. Ljósm. AI
loks koma út á vegum Hins is-
lenska fræðafélags.
er lagt upp úr fiknief nalögregl-
unni hér á landi og störfum
hennar. Guðmundur Gi'gja er
þar yfirmaður og i sumar frétti
lögreglan að liklega væri stór
sending af fikniefnum á leiö frá
Sviþjóð. burfti af þessum sök-
um að hafa samband við lög-
regluna i'Stokkhólmi samstund-
is. Fór Guðmundur Gigja til lög-
reglustjórans til að fá heimild til
aö hringja en Sigurjón Sigurðs-
son er maöur sparsamur. Eftir
nokkrar fortölur fékk þó Guð-
mundur að hringja en meö þvi
skilyrði að annar maöur sæti
andspænis honum til þess að
tryggt væri að ekkert væri talað
að óþörfu. Fréttir herma að
Guðmundur hafi skrifaö upp-
sagnarbréf aö Stokkhólmssam-
talinu loknu.
Og
úr þvi að minnst er á Hiö ís-
lenska fræðafélag má geta þess
að gjaldkeri félagsins er dr.
Pétur M. Jónasson prófessor i
vatnaliffræöi við Háskólann i
Kaupmannahöfn. Dr. Pétur
stjórnaöi rannsóknum á Mý-
vatni á sinum tima og nú hefur
hann um sjón meö meiri háttar
rannsóknum á Þingvallavatni.
Eru þessar rannsóknir að stór-
um hluta kostaðar af Dönum.
Þykir frændum okkar vist nóg
um allt það fé sem rennur til
þessara islensku rannsókna.
Þess skal getiö til gamans að
Pétur er eini fslenskiprófessor-
inn við Kaupmannahafnarhá-
skóla I 500 ára sögu hans sem
ekki er málfræðingur.
legri. Enginn útgefandi hér-
lendis hefur til þessa vogað sér
að gefa út Islendingasögur i
styttu formi á þennan hátt og
segja gárungarnir að ráðið
verði aö þýða bara sögumar úr
dönsku til þess að svo megi
verða.
Friðarsókn
Alþýöubandalagsins i sumar
hefur vakið talsverða athygli og
töluveröan pirring meðal and-
stæðinga flokksins. Ýmsir af
forystumönnum flokksins hafa
verið ötulir við að veita hingað
upplýsingum og straumum frá
þeim friðarhreyfingum úti i
Evrópu sem þar berjast harðri
baráttu gegn nýjum vi'gbúnað-
aráformum og fyrir kjarnorku-
afvopnun. Ýmsir merkiskratar
viða um Evrópu standa framar-
lega i umræöunni um kjarn-
orkuvopnalaus svæði, kjarn-
orkuafvopnun og tengslarof við
kjarnorkuvopnakerfi stórveld-
anna. Allaballarnir hafa verið
sniðugir aö ná samböndum viö
ýmsa forystumenn vinstri jafn-
aðarmanna og forvigismenn i
afvopnunarbaráttunni i röðum
norrænna krata, breskra og
meginlandskrata.
Eftir
iNoregi, Sviþjóð og Danmörku
ætla á næstunni að efna til
spurningakeppni milli land-
anna. Einn af dómurum keppn-
innar verður dr. Kristján Eld-
járn, fyrrverandi forseti Is-
lands.
nokkrum árautgum kom út
fyrra bindi ævisögu Bjarna
Thorarensen skálds, eftir Jón
Helgason prófessor i' Kaup-
mannahöfn. Siðan hefur ekkert'
bólað á seinna bindinu en nú
herma fregnir að það mundi
r
I
Danmörku ernú verið aögefa út
tslendingasögur i nútimaformi.
Eru þær bæði vel myndskreytt-
ar einnig sem sleppt er úr ýms-
um köflum svo sem ættartölum
og ööru til að gera þær aðgengi-
friðarfundinn á Alandseyjum i
sumar, þar sem þeir voru m.a.
Ólafur Ragnar formaöur þing-
fldiksins og Einar Karl rit-
stjóri, berast boöin til Alþýðu-
bandalagsins um þátttöku i
margvi'slegum fundarhöldum
friðarinna, þar sem ýmsir for-
ystumenn jafnaðarmanna eru i
broddi fylkingar. Þannig er
Ólafur Ragnar nýbúinn að vera
á fundum i Kapmannahöfn með
forvi'gismönnum evrópskra
friðarhreyfinga og i Bretlandi
meö helstu forystumönnum
vinstra arms Verkamanna-
flokksins.
Alþýðubandalagið
hefur haft litil sem engin sam-
skipti við erienda stjórnmála-
flokka, og ekki viljað látabinda
sig nokkursstaöar á bás. Ekki er
laust við að mörgum hafi fund-
ist flokkurinn alþjóðlega ein-
angraður. En nú er ekki annað
sýnna en að hann sigli hraðbyri
út úr einangruninni og nái góðu
samstarfi við ýmsa evrópska
vinstri hópa og vinstri arma
krataflokka gegnum friðar-
hreyfinguna. Jafnframt gefst
forystumönnum flokksins gott
tækifæri til þess aö koma mál-
stað herstöðvaandstæöinga og
baráttunni gegn islenskum
tengslum við bandariska kjarn-
orkuvopnakerfiðá framfæri um
alla Evrópu.
Úlfar
Þormóösson skrifaöi almanaks-
grein hér iSunnudagsblað Þjóð-
viljans fyrir viku siöan þar sem
hann upplýst var að drukknir
menn kæmu gjarnan á kvöldin
út úr frimúrarahöllinni við
Skúlagötu en frimúrarar hefðu
hins vegar aldrei sótt um vin-
veitingaleyfi. Hvorki vinveit-
ingaeftirlitið, né lögregluyfir-
völdhafa séð ástæðu til að kæra
þetta þó að þeim væri kunnugt
um þessar vinveitingar i um-
ræddu húsi. t framhaldi af þess-
ari grein sendu þeir Olfar og
umsjónarmaður Sunnudags-
blaösins kæru til lögreglunnar
en þegar þetta er skrifað á
föstudegi var ekki enn kunnugt
um viðbrögð við kærunni.