Þjóðviljinn - 08.10.1981, Blaðsíða 12

12 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 8. október 1981
V
Aðalfundur
Landverndar
Landgræðslu- og
náttúruverndarsamtaka Islands
verður haldinn i Reykjavik dagana 14. og
15. nóvember n.k. Fundurinn hefst að
Hótel Heklu laugardaginn 14. nóvember
kl. 10 árdegis.
Fundurinn verður nánar auglýstur i bréfi
til aðildarfélaga. Stjórn Landverndar
Reykjavik
Heilsuverndarstöð
Reykjavíkur
Lausar stöður
Staða aðstoðardeildarstjóra við heima-
hjúkrun
— hjúkrunarfræðings við heilsugæslu i
skóium.
— hjúkrunarfræðings til að starfa með
trúnaðarlækni Reykjavikurborgar
Heilsuvemdar/félagshjúkrunarnám
æskilegt
Staða aðstoðarmanns við skólatannlækn-
ingar
— ritara i nokkra mánuði
Upplýsingar gefur hjúkrunarforstjóri i
sima 22400.
Skriflegar umsóknir þurfa að berast fyrir
14. október n.k.
Heilbrigðisráð Reykjavikur
Borgarbókasafn
Reykjavikur
Bílstjóri á bókabil
Laus er til umsóknar staða bilstjóra á
bókabil. Hlutastarf. Launakjör fara eftir
samningum við Starfsmannafélag
Reyk ja vikur borgar.
Skriflegar umsóknir ásamt upplýsingum
um menntun og fyrri störf sendist safninu
fyrir 26.10.1981. ‘
Borgarbókavörður
Aðalfundur
Húseininga h/f
Siglufirði
vérður haldinn i húsakynnum félagsins
við Lækjargötu laugardaginn 17. október
kl. 14.00
Venjuleg aðalfundarstörf.
Stjórnin
Herstöðvaandstæðingar!
Liðsmannafundur verður haldinn að Hótel
Borg (gyllta salnum) laugardaginn 10.
október kl. 2.
Dagskrá:
1. Kynning á landsráðstefnu.
Framsögumaður Pétur Reimarsson.
2. Friðarhreyfingar og stefna SHA.
Framsögumaður Jón Asgeir Sigurðs-
son.
3. önnur mál.
Miðnefnd SHA
Guðjón B. Baldvinsson:
V erkalýðsmál
á virkum degi
kaupmáttur
sagt — vantar grundvöll til aö
stunda þær veiðar, sem gefi
tekjur er standa undir rekstri. -
Opinberar byggingar.sem standa
ónotaðar, — hús i Krisuvikur-
landi, — hálfbyggðar til að sýna
vilja einhvers atkvæðaveiðara til
framkvæmda, sem afsakar sig
siðan með tregðu fjármálaróð-
herra til að leggja fram fé, jafn-
vel eru keypt hús i greiðasemi viö
góðan stuðningsmann, — Víðis-
húsið.—Eru þetta ekki næg dæmi
til að sýna kæruleysi pólitiskra
valdhafa um það hvernig fé er
varið? Sameiginlega með einka-
aðilum eiga þeir svo stóran þátt i
óhófsrekstarkostnaði einstak-
lingsfyrirtækja, sem ætti að
leggja niður algerlega eða a.m.k.
hætta að styrkja meö fé úr opin-
berum sjóðum eða frá betur
reknum fyrirtækjum. Dæmi:
Frystihús, vanbúin til aö skila
tekjum á móti kostnaði, vegna
staðsetningar, smæðar, óhófi
stjórnenda o.s.frv. Otgerðar-
fyrirtæki.sem ekki sýna útkomu I
likingu við þaö sem eðlilegt getur
talist miðað við aðra. Banka-
valdið heldur uppi af ýmsum
ástæðum öðrum en nefna má hag-
kvæmni. Nægja ekki þessi dæmi
til að sýna nauösyn þess að sam-
tök launþega taki i tauminn og
krefjist betri stjórnar á fjár-
festingarmálum þjóðarinnar?
Margt er ótalið. En varla er hægt
Guðjón B. Baldvinsson
að skiljast svo við þessa þulu að
nefna ekki fjárfestingar iðnaðar-
ins án nauðsynlegrar hagræð-
ingar og stjórnar á framleiðsl-
unni. Hvert fór lánsfé úr norræna
iðnþróunarsjóðnum? Ekki veit
almenningur það. Og hvað svo
um algert hirðuleysi stjórnvalda
eða tilbúið getuleysi til að taka i
taumana um „fölsku faktúrurnar
i tunnunni”.
Framangreind dæmi eru rök
fyrir þvi að launastéttirnar geta
ekki búist við að halda kaupmætti
nema tekið sé á fjárfestingar-
málum þjóðarinnar til leiðrétt-
ingar með hagsmuni heildarinnar
fyrir augum. Nema lánsfé rikis-
banka og pólitiskra lánastofnana
þjóöarinnar sé varið til uppbygg-
ingar atvinnu i landinu miðað við
byggðaþörf en ekki einkahags-
muni. Nema reikningar stærri
fyrirtækja séu birtir opinberlega.
Nema hert sé skattaeftiriitog þvi
beint að rótum meinsemdanna I
skattsvikakeðju landsmanna.
Nema unnið sé markvisst að þvi
að launþegar fái hlutdeild í stjórn
atvinnurekstrarins, undirskilið
fái tækifæri til menntunar sem til
þess þarf.
Fyrirlestrar um kvennasögu
Konur á
miðöldum
Kauphækkun eða
Sú árátta er mér i brjóst borin
að hugleiða stundum með hverj-
um hætti launafólk á Islandi geti
á hverjum tima bætt lifsafstööu
sina. Les þvi meö nokkurri at-
hygli ýmislegt, sem opinberlega
er ritað um kjaramál. Orðræöa
hefur breyst með árunum og
veldur þar hvorttveggja breytt
þjóðfélagsaðstaða og breytt
stjórnmálaþróun.
En kröfugerö stéttarfélaga hef-
ur ekki breyst ýkjamikið, aöal-
atriðið virðist alltaf vera það
sama, fleiri krónur i launaum-
slagið! Getur það talist tima-
skekkja að tala um annað og
meira en timakaup og nokkur
atriði 1 „félagsmálapakka”? Við
höfum fetað i fótspor velferðar-
rikjanna I nágrenninu, eigum
auðvitað nokkuð eftir til að allt sé
apað og stælt, en eigum kannske
fyrst og fremst eftir að athuga:
Hvert leiðir velferöarstefnan eins
og hún hefur birst t.d. á Norður-
löndunum?
Ohjákvæmilega kemur að þvi
ástandi að millifærsla fjármagns
með hefðbundnum aðferðum
veröur ófær, leiðigjörn og flækja
upphugsuð til að breiða yfir þá
staöreynd að fjármagnsvaldið og
stjórn atvinnutækja hefur ekki
færst til, og er allmikið „tabu” i
hugum liðsodda, jafnt þeirra sem
hrópa til vinstri, og hinna sem
viöurkenna að þeir eru mótfallnir
þjóðfélagsbreytingu.
Hver er eðlileg krafa launa-
stéttanna f dag?
Eigum viö að eyða tíma og
prentsvertu til að ræða það al-
vörumál? Launafólk kailar á
kaupmátt og krefst þess að opin-
berir umboðsmenn þess taki
ábyrgð á að kaupmáttur haldist
óbreyttur. Hvað er það sem getur
haldið uppi kaupmætti? Það er
ekki upphæðin, sem tilgreind er i
kauptöxtum, ekki leyfð álagn-
ingarprósenta verslunarinnar,
ekki heldur samdráttur i öllum
umsvifum samfélagsins. (Sam-
félagið er rikið og sveitafélögin).
Þaö er útkoman i viðskipta-
reikningum við útlönd, sem ræður
þvi að langmestu hverjar ráðstöf-
unartekjur okkar. eru á hverjum
tima. Þegar viö launafólkið i
landinu semjum um hærra kaup
en framleiðsla þjóðarinnar
leggur á borðið, þá erum við að
blekkja okkur um raunverulegt
gildi peninganna, sem i launaum-
slagið eru taldir. Það er ekkert á
bak við þá, ekkert sem tryggir
kaupmátt þeirra. Krónan veröur
að nokkru leyti fölsk ávisun á
verðmæti, sem ekki eru hand-
bær. Þetta hefir sagan sýnt
okkur, en samt hjökkum við i
sama farinu.
Hverjar eru orsakir þess að við
stiklum á efnahagslegum hol-
klaka? Hvað veldur þvl að
þjóöartekjurnar sogast I hit þá,
sem við ekki náum að seilast til?
Auðskilið! Það eru ráðstafanir
valdafólksins i þjóðfélaginu, sem
koma þvi svo fyrir að almenn-
ingur hórfir á aflafé sitt renna
nær viðstöðulaustum greipar sér.
Hvert fer ágóði framleiösl-
unnar?
Hvað er það, sem við köllum
ágóða framleiðslunnar? Þaö er sú
fjárhæð, sem eftir er, þegar
greidd hafa verið laun og annar
eðlilegur kostnaður við rekst-
urinn. Vel er okkur kunnugt að i
eðlilegum kostnaði felst viðhald
og fyrning áhalda og tækja, en
þarna ris ágreiningur mikill
fyrirferðar og þó Htt átalinn.
Agreiningur um það, hvaö og
hvernig rétt sé að fjárfesta miðað
við ástand atvinnuveganna, eins
og það blasir við. Fjárfesting er
talin arðbær eða óarðbær, engin
ástæða að fara fleiri orðum þar
um, aðeins lita á talandi dæmi um
óheppilega og eða allsendis ófor-
svaranlega fjárfestingu.
Kröfluvirkjun er ekki nægilega
rannsökuð undirstaða. Fiskiskip,
sem ekki fá leyfi — eða réttara
Bækur eru stundum lengi á
leiðinni frá höfundi til lesenda.
Ýmsar orsakir liggja að baki,
oftast þó fjárskortur. Litil en
merkileg bók barst inn á borð tii
blaðamanns nú i vikunni. Þar eru
á ferðinni fyrirlestrar um efna-
hagsstöðu kvenna á miðöldum
sem fluttir voru á kvennasögu-
ráðstefnu i Kungalv i Sviþjóð árið
1979, ýmist á sænsku, norsku eða
dönsku.
Kvennasaga er fag sem vex
eins og baunagrasið hans Binna
forðum, bækur stjeyma á
markað, sums staðar er kvenna-
saga kennd sem sjálfstæð grein,
annars staðar eru rannsóknir i
gangi. Miðaldirnar hafa laðað
fleiri og fleiri til sin, of fáa þó,
enda er margt órannsakað i sögu
formæðra okkar sem komu
hingað út ýmist frá Noregi eða
Irlandi.
1 Kungalv voru fluttir fyrir-
Jestrar um efnahagslega stöðu
kvenna á hverju Norðurlandanna
Vetrarstarf SGT, skemmti-
félags góðtemplara er nú að hefj-
ast en það hefur I áraraðir beitt
sér-fyrir skemmtikvöldum hvert
föstudagskvöld.
Þar er spiluð félagsvist og siðan
dansað á eftir. Góð verðlaun eru i
boði I félagsvistinni bæði kvöld-
verðlaun og heildarverðlaun. Að
félagsvist lokinni hefst dansinn og
er dansað eftir góðri hljómsveit.
fyrir sig.um bændakonur frjálsar
konur, konur I fyrirsvari fjöl-
skyldna, vinnukonur, vefnað sem
kvennavinnu, miðaldalögin sem
sagnfræðiheimildir, og að lokum
má nefna grein um Margréti
drottningu þá er sameinaði
Norðurlönd á 14. öld og hlutverk
hennar sem konu.
Tveir Islendingar fluttu erindi i
Kungalv, þau Anna Sigurðar-
dóttir sem ræddi um efnahags-
stöðu islenskra kvenna til forna
og Helgi Þorláksson sem fjallaði
um vinnukonurnar og þeirra
stöðu.
Þess má geta að I sumar var
haldin i Skálholti ráðstefna sömu
aðila og er i bigerð að gefa út þá
fyriri estra sem þar voru fluttir,
ef fjármagn fæst.
Ef einhverjir hafa áhuga á að
nálgast bókina um konur á mið-
öldum þá er hægt að panta hana
hjá Birgit Strand, Södra Vagen
41, 412 54 Götaborg, Sverige og
kostarhún 60sænskar krónur.
Að þessu sinni spilar hljómsveitin
Drekar ásamt söngkonunni Mattý
Jóhanns.
Sú nýbreytni mun nú reynd að
dansað verður til kl. 2.00 I stað kl.
1.00 eins og verið hefur undan-
farna vetur. Með þessu er S.G.T.
að leitast við, að koma til móts við
þaö fólk, sem vill skemmta sér án
áfengis. Ekkert kynslóðabil, allir
velkomnir.

Bflbeltin g
hafa bjargað ®
UMFERÐAR
RÁÐ
—ká
Skemmtikvöld góðtemplara:
Dansinn dunar til kl. tvö