Þjóðviljinn - 19.03.1982, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 19. mars 1982
UOBVIUINN
Máígagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Olafsson.
Fréttastjóri: Þórunn Siguröardóttir.
L'msjónartnaöur sunnudagsblaös: Guðjón Friöriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiöslustjóri: Filip W. Franksson.
Blaöamenn: Auöur Styrkársdó'tir, Helgi Ólafsson
Maenús H. Gislason, Olafur Gislason, Óskar Guðmundsson,
Sigurdór Sigurdórsson, Sveinn Kristinsson, Valþór Hlöðversson.
iþróttafréttaritari: Viöir Sigurðsson.
Úllit og hönnun: Andrea Jónsdóttir Guðjón Sveinbjörnsson.
l.jósmyndir:Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Ilandrita- og prófarkaiestur: Elias Mar, Trausti Einarsson.
Auglvsingar: Hildur Kagnars, Sigriöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jóhannes Harðarson.
Afgreiösla: Bára Siguröardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Simavarsla: Sigriður Kristjánsdóttir, Sæunn óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Báröardóttir.
lnnheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar
Sigurmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen
Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Siöumúla 6,
Iteykjavik. sími 81333
Prentun: Blaöaprent hf.
Sér grefur
gröf. . .
• Bandaríkjastjórn þreytist ekki á að kenna heims-
kommúnismanum um þjóðfélagslega ólgu í Róm-
önsku Ameríku en með síminnkandi árangri. Margt
hefur breyst síðan 1954 þegar Bandaríkin gátu með
málaliðum sem og römmum sálrænum og efnahags-
legum hernaði steypt umbótastjórn í Guatemala, án
þess að hafa af þeirri aðgerð annað ónæði en mót-
mælagreinar nokkurra evrópskra menntamanna. Nú
viðurkenna menn í vaxandi mæli, og þá ekki síst í
Vestur-Evrópu, að ef t.d. í Guatemala eflist vinstri-
sinnuð skæruliðahreyf ing sem horfir vonaraugum til
Kúbu og hatar Bandaríkin, þá er þar um að ræða
bandarískt sjálfskaparvíti: það var stóri bróðir í
norðri sem kom til valda því hægraliði sem um langt
skeið hefur stýrt landinu með herfilegum grimmdar-
verkum. Róttækni Sandinistahreyfingarinnar í
Nicaragua er nátengd þeirri staðreynd, að Somoza-
fjölskyldan var vinur og skjólstæðingur Bandaríkj-
anna lengst af. Ef að Chilemenn endurheimta póli-
tískt frelsi og nota það til að kjósa aftur vinstristjórn,
þá mun þar koma saman heift hinna fátæku sem
Pinochet hef ur leikið grátt sem og dýrkeypt vitneskja
um aðild CIA og bandarískra auðhringa að valda-
ráninu 1973.
• Margt hef ur breyst síðan 1954, en bandarískir ráða-
menn virðast engu að síður haf a lítið lært. öðru hvoru
ber nokkuð á skilningi þeirra á þvf, að vinskapur við
einræðisherrana og herforingjaklíkurnar geti verið
háskasamlegur, það þurfi að efla fjölflokkakerfi,
styðja við bakið á miðstéttum og svo framvegis. En
oftar en ekki er þessi skilningur meir í orði en á borði
— ótti bandarískra ráðamanna við byltinguna sem
kynni að leynast á bak við ýmsar hinar brýnustu þjóð-
félagsumbætur reynist öllum skilningi sterkari. Og
það er sem fyrr veðjað á Pinochet eða einhverja hans
nóta. Og sem fyrr segir: hér er að finna rætur djúp-
stæðs ágreinings milli Bandarfkjanna og ýmissa
helstu rikja í Vestur-Evrópu: stjórnir bæði Vestur-
Þýskalands og Frakklands eru reiðubúnar til að senda
þróunaraðstoð og selja vopn vintristjórn í Nicaragua,
sem utanríkisráðherra Reagans vill gera að kommún-
‘iskri alræðisstjórn í augum heimsins.
• Afl f jölmiðla til jákvæðra hluta er meira en fyrir
tæpum þrjátíu árum þegar slökkt var á Ijósum í
Guatemala. Skilningur manna á eðli hinna suður-
amrísku vandamála betri. Gagnrýn afstaða ríkja sem
Bandaríkin hafa ekki efni á að hunsa er öflugri. En
samt er haldið áfram að styðja illræmda stjórn El
Salvador, samt er reynt að ef la málalið gegn Nicara-
gua. Ein f regn er þó jákvæð meðal þeirra sem nýlega
berast. Stjórn Mexíkó hafði borið fram friðaráætlun
um Mið-Ameríku, sem meðal annars gerði ráð fyrir
samningaviðræðum við hina pólitísku hreyfingu
skæruliða. Bandaríkjastjórn tók fyrst heldur illa í
ráðagerð þessa, en nú sýnist sem Haig utanríkisráð-
herra hafi snúið við blaðinu og sýni tillögum Mexí-
kana, sem hafa boðist til milligöngu, nokkuð jákvæð-
an áhuga. Of snemmt er að fullyrða nokkuð
um það hver alvara er að baki slíkum sinnaskiptum,
eins gætu þau verið bragð til að vinna tíma í erfiðri
stöðu. En viðbrögð þessi sýna þó eitt sem vert er að
gefa gaum: Reaganstjórnin er komin í alvarlega klípu
út af umsvifum sínum í El Salvador, hún á í vök að
verjast fyrir andófi heima fyrir og erlendis — auk
þess sem eymd stjórnar Napóleons Duartes verður
augljósari með hverjum degi sem líður. Má vera að
undanhaldið sé hafið.
— áb.
klíppt
YSELTIRNINGUR
s BLAD SJÁLFST/ECHSMANNA Á SELTJARNARNESI
Glæsilegur árangur
Hjá Seltjarnarneslhaldinu er lýöræöið meö typpi.
Uppdiktuð
viðtöl
Þaö telst til heföbundinna
IMorgunblaöslyga aö segja
Alþýöubandalagiö vera
Moskvuhollan kommúnista-
flokk og draga hvergi af sér I
Itúlkunum sem gætu skaöaö
málstaö Alþýöubandalags-
ins. Heimsmyndin er
máluö tveimur litum, svörtu
Iog hvitu. Þjóöviljinn og
Alþýöubandalagiö hafa oröiö
þeirrar gæfu aönjótandi aö
teljast kolsvart i túlkunum,
Ifréttum og frásögnum
Morgunblaösins. Yfirleitt
hefur þó Mogganum tekist aö
Ihafa þessa lifsýn sina þann
veg I fréttum, aö þetta hefur
haldistá milli lina eöa slæöst
i fyrirsagnir. Nú bregöur
Ihins vegar svo viö aö blaöiö
viröist hafa gjörsamlega
misst stjórn á sér. Þaö er nú
oröi lenska aö dikta upp heilu
Iviötölin sem viökomandi
kannast ekkert viö. 1 bak-
sölum alþingis er þannig
blaöamaöur aö leita eftir
Iyfirlýsingum frá stjórn-
málamönnum sem vilja
heldur betur misfarast i
meöförum Morgunblaösins.
j helgar meðalið
Morgunblaöiö hefur
* hamrað á þvi aö Hjörleifur
IGuttormsson hafi stöövaö
framkvæmdir og rift samn-
ingum Orkustofnunar i
t Helguvik þó fyrir liggi aö
Iiönaöarráöherra fór ekki
fram á annaö en dokaö yröi
viö meö framkvæmdir
, meöan veriö væri aö skoöa
Imáliö nánar. Morgunblaös-
lyginni til staöfestingar er
diktaö upp viötal við Pál
, Flygering ráöuneytisstjóra,
* sem hann sá ástæðu til aö
I vita Moggann fyrir.
■ Viðtal við
| Steingrím
. 1 fyrrakvöld sagöi Stein-
Igrimur Hermannsson for-
maöur Framsóknarflokksins
aö hann kannaöist tæpast viö
■ eitt orö sem Mogginn hefur
Ieftir honum þann dag.
„Haföi ekki hugmynd um
undirritun samninganna”
■ stendur I æpandi baksiðu-
Ifyrirsögn Moggans. Þaö er-
nú oröiö helviti hart fyrir
viömælendur Morgunblaðs-
> ins aö geta ekki talaö viö
Iblaðiö nema undir vitni.
Þeim nægir ekki aö túlka og
afbaka I ritstjórnardálkum
• sinum og venjulegu póli-
Itiskum fréttum. Nú bætast
viðtölin viö. Hvar er nú
heiöur og sómi hinnar ís-
■ lensku blaöamennsku?
Eitthvað annað
en karlremba
Skelfing er ihaldiö á Sel-
tjarnarnesi viökvæmt þessa
dagana. I málgagni þeirra Sel-
tirningi stendur eftirfarandi:
„Miklar blaöafregnir hafa
komiö i kjölfar hins glæsilega
prófkjörs Sjálfstæöismanna hér
á nesinu, sumt svo grátbroslegt
aö varla tekur tali. Rætt hefur
veriö um karlrembu, skort á
lýöræöi og svo framvegis. Fæst
af þessu hefur veriö svaravert
hvaö þá meira, enda varla
ætlast til annars en aö skrif
þessi léttu af skammdegis-
drunganum.”
Hver ætli séu þessi „miklu
blaöaskrif?” Vandaöur fjöl-
miölafræöingur ættaöur af Sel-
tjarnarnesi gjöröi sér þaö ómak
aö kanna máliö. Niöurstööur
rannsóknarinnar leiddu i ljós,
aö hin „miklu blaöaskrif” sem
komu ihaldinu úr jafnvægi,
reyndust vera eitt litiö lesenda-
bréf i siödegisblaöinu, þar sem
kvartað er undan vinnu-
brögöum Sjálfstæöisflokksins á
Seltjarnarnesi.
Lýðrœði
með typpi
Úrslitin i hinu „glæsilega
prófkjöri” Sjálfstæöisflokksins
á Seltjarnarnesi voru þann veg
aö I fyrsta sæti var karlmaöur, i
ööru sæti karl, I þriöja sæti karl,
i fjóröa sæti karl I fimmta sæti
karl, i sjötta sæti karl — en i sjö-
unda sæti nýtur fulltrúi kven-
kynsins heiöursog traustsSjálf-
stæöisflokksins á Seltjarnar-
nesi. Hvilik frekja, skamm-
degisdrungi, blinda og siöleysi
aö brigsla flokknum um karl-
rembu! Enda segir málgagniö
þetta:
„Allir heilvita menn sjá i
hendi sér aö hvergi hefur lýö-
ræði fengiö aö hafa sinn gang
eins og einmitt á Seltjarnarnesi
þar sem stór hluti bæjarbúa kýs
fulltrúa sina á lista Sjálfstæðis-
flokksins, — og velur þá fulltrúa
sem þeir telja besta.”
Þetta er nú lýöræöiö sem
Sjálfstæöisflokkurinn býöur Sel-
tirningum uppá.
Nýr liðsmaður
herstöðva-
andstæðinga?
„Þaö er min skoðun, aö úr-
slitavaldið um þaö, hvort tsland
tengist hugmyndum um kjarn-
orkuvopnalaust svæöi hljóti aö
vera i höndum islenskra stjórn-
valda. Kæmi til þess, aö rikis-
stjórnir Noröurlanda vildu ekki
láta hiö sama yfir islendinga
ganga i þessu máli og aðrar
norrænar þjóöir vegna varnar-
samstarfs tslands og Banda-
rikjanna, kynnu tslendingar aö
rifta þvi samstarfi til aö úti-
lokast ekki frá frændþjóöum
sinum eöa slita samstarfi sinu
viö þær á fleiri sviöum en
þessu.”
Hver hefur oröiö? Ötrúlegt en
satt, það er Björn Bjarnason
h e r n a ö a r s p e k ú 1 a n t á
Mogganum og formaöur Varö-
bergs samtakanna um vestræna
samvinnu. Aö visu er maöurinn
aö mæla i útlandinu en ekki á
heimavigstöövum. Máliö er
nefnilega þaö, aö þó þeir þvaöri
og blaöri einsog Pentagon-
generálar hér heima, þá er
þeim fullljóst aö á meginlandi
Evrópu duga ekki Reaganlin-
urnar sem þykja boölegar
hvunndags I Mogganum i um-
ræöu um „öryggis- og varnar-
mál”.
Björn Bjarnasson. Viösýnni i
Kaupmannahöfn en i Aöalstræti
Timamótayfir-
lýsing
Engu er likara en Björn
Bjarnason hafi lagst undir feld
og hugsaö upp á nýtt. Er þetta
ekki fyrsta sinni sem maöur af
hans standi (erföaprinsa og
hugmyndafræöinga Sjálf-
stæöisflokksins) oröa þá hug-
mynd að verið gæti aö viö ættum
aö rifta „varnarsamstarfi” viö
Bandarikjamenn?
Tilefni tilvitnaöra oröa
Björns er þaö, aö margir tals-
menn kjarnorkuvopnalauss
svæöis á Noröurlöndum hafa
lýst yfir þeirri skoðun sinni, aö
Island gæti ekki oröiö hluti af
sliku kjarnorkuvopnalausu
svæöi vegna tilvistar banda-
risku herstöövarinnar hér og
rökstudds gruns um mikilvægi
herstöðvarinnar i kjarnorku-
vopnakerfi Bandarikjanna.
Þetta er Birni nú oröiö ljóst og
vill hann ekki viö una. Þess
vegna gefur hann I skyn (þaö er
ekki hægt aö ætlast til aö menn
fullyröi þegar svona stendur á),
aö annaö hvort sætti Noröur-
landaþjóöirnar sig viö herstöð
ina hér og leyfi okkur að vera
meö i yfirlýsingu um kjarnorku-
vopnalaust svæöi ellegar aö viö
losum okkur viö herinn
(„riftum varnarsamstarfinu”)
og yrðum þannig óaöskiljan-
legur hluti af kjarnorkuvopna-
lausu svæöi á Noröurlöndum.
Þetta er tímamótayfirlýsing hjá
Birni. Viö vonumst til aö Björn
standi aö baki herstöðvaand-
stæöinga i baráttunni fyrir
seinni valkostinum: „rifta þvi
samstarfi til aö útilokast ekki
frá frændþjóöum”. tsland úr
Nató, herinn burt. — óg
og skorrið