Þjóðviljinn - 25.03.1982, Qupperneq 5

Fimmtudagur 25. mars 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Eftirlætisleikur einokunarauðmagnsins:
Að fela gróðann
þar sem
skattfrelsi ríkir
Skattaparadisir auöhringanna eruá eyjum i Karlbahafinu, svo smáum aö vart veröa fundnar á korti.
Þrjár örvar benda á Oaymaneyjar, sunnan af Kúbu (1), Curacao (II) og Tortola (III).
Nú á timum er fjirmagn sent
á milli landa og heimsálfa meö
skeytaboöum á sviöstundu, og
handhafar fjármagnsins not-
færa sér þessa tækni óspart til
þess aö sniöganga lög og skatta-
ákvæöi einstakra landa. Algild
regla er aö handhafar ein-
okunarfjármagnsins láti ágóöa
sinn koma fram i rekstri, sem
oft er settur upp til málamynda
i einhverri skattaparadisinni,
hvort sem um er aö ræöa,
Panama, Curacao, Bahama-
eyjar eöa aöra slika staöi.
I skýrslu fjölþjóöafyrirtækis-
ins Alusuisse fyrir 1980 er getiö
um 129 dótturfyrirtæki auö-
hringsins i 33 löndum. Þar af
eru 10 dótturfyrirtæki, sem fást
eingöngu viö verslun meö
hlutabréf (Holding) og 4 dóttur-
fyrirtæki, sem fást eingöngu viö
fjármagnstilfærslur og banka-
starfsemi (Finance
Companies). Athyglisvert er, aö
þessi svokölluöu „Finance
companies” eru öll i Karibahaf-
inu. Nánar tiltekiö eru þetta
fyrirtækin Alusuisse Capital Ltd
i Roadtown á Tortolaeyju I
Breska jómfrúreyjaklasanum i
Karibahafinu, ALINTER NVog
Alusuisse Overseas NV I
Willemstad, Curacao og Lonza
International á sama staö, en
Curacao tilheyrir hinum
hollensku Antilleseyjaklasa
undan ströndum Venezuela.
Þá á Alusuisse m.a. „Holding
company” á Cayman-eyju, sem
er örsmá eyja sunnan Kúbu i
Karibahafinu. Allir eiga þessir
staðir það sameiginlegt, aö
þeirra þarf aö leita meö
stækkunargleri á venjulegu
landakorti, en hins vegar munu
fjölþjóöafyrirtækin vera nokkuö
sjálfráö á þessum stööum og
greiöa litla skatta.
Eins og fram hefur komiö i
fréttum hefur Alusuisse tekist
aö telja fram bullandi tap og þar
meö lágmarksaöstööugjöld af
dótturfyrirtækinu ISAL þrátt
fyrir lægsta orkuverö sem fáan-
legt er á frjálsum markaði svo
munar hundruöum prósenta.
Meðal annars kemur tap þetta
fram i stórum skuldum og 20%
vaxtagreiöslum til dótturfyrir-
tækisins ALINTER i Curacao,
sem lánaö hefur ISAL stórfé
meb afarkostum. Þeir peningar
sem viö borgum til Rafmagns-
veitunnar fyrir rafmagnið fara
þvi óbeina leið til Curacao i
gegnum fjármagnstilfærslur
Alusuisse á milli dótturfyrir-
tækja.
Hér á eftir fer útdráttur úr
grein sem nýlega birtist i
bandariska vikuritinu Times
um viöskiptahætti fjölþjóða-
Stjórnarflokkarnir uröu fyrir
alvarlegu slysi en Mitterrand
slapp ómeiddur. Svo túlkar einn
ágætur fréttaskýrandi úrslit
sveitastjórnarkosninganna sem
fram hafa fariö i Frakklandi nú I
mars — I tveim umferöum eins og
allar kosningar þar I landi.
í samtali viö Einar Má Jónsson
i Paris um kosningarnar kom það
fram, að sveitastjórnarkosning-
arnar hafa fram til þessa ekki
verið látnar vega þungt i
stjórnmálum. En nú voru þær
gerðar hápólitiskar. Tvennt ber
til þess. 1 fyrsta lagi voru þetta
fyrstu kosningarnar eftir hina
miklu sigra vinstrimanna i fyrra.
Hægrimenn lögðu þvi ofurkapp á
að nota þær til að hefna harma
sinna ef hægt væri. 1 annan staö
er verið aö koma á valddreifingu i
samræmi við kosningaloforð
Mitterrands og viö þær breyt-
ingar fá sveitastjórnarmenn
meira vald en þeir áður höföu.
Spennan vegna kosninga þess-
ara haföi og aukist vegna þess aö
i aukakosningum til þings sem
fyrirtækja meö einokurnar-
aðstööu. Hún gæti m.a. skýrt
fyrir okkur þann gifurlega
hallarekstur, sem Ragnar
Halldórsson hefur nýverið
tiundaö á fyrirtæki þvi sem
hann stjórnar, og má furbu sæta
aö forstjórinn skuli ekki hafa
áttað sig á þessu samhengi fyrr
og reynt aö sporna viö þessum
botnlausa hallarekstri.
Að búa til gróða
með
skeytasendingum
1 Bandarikjunum er starfandi
sérstök nefnd, Securities and
Eschange Commission, er
hefur þaö verkefni að fylgjast
fram fóru i fjórum kjördæmum i
janúar töpuöu vinstrimenn þrem
þingsætum sem þeir höföu áður
unniö meö naumum meirihluta.
Þetta setti mjög ákvebið á dag-
skrá spurninguna um þaö hvort
vinstrimenn væru að dala.
Ósigur
Orslitin i sveitastjórnarkosn-
ingunum væru vinstriflokkunum
slæm ráöning. Aö sönnu er þaö
nokkrum erfiðleikum bundiö aö
telja atkvæöi flokkanna, þvi
ýmsir staðbundnir pótintátar
utan við flokkakerfiö koma við
sögu. En úrslit urðu á þá leið, aö
vinstrimenn og hægrilibið fengu
nokkurnvegin jafn mikib fylgi i
fyrri umferð kosninganna, hægri-
menn þó yfriö meira. Og þar er
um ósigur ab ræða frá sveita-
stjórnarkosningunum 1976 þegar
vinstriflokkarnir fengu um 52%
atkvæða eöa meir.
Þaö skiptir svo miklu máli að
tapið kemur misjafnlega niöur á
flokkum. Sósialistar stóöu nokkuö
fyrir sinu, fengu jafnvel örlitlu
með fjármagnstilfærslum fjöl-
þjóöafyrirtækja á milli landa.
Nýlega kom eitt slikt svindl-
mál til úrskuröar hjá nefnd
þessari. Þar átti I hlut annað
stærsta fjármagnshlutafélag
Bandarikjanna i bankarekstri,
New York’s Citicorp. Sam-
viskusamur starfsmaður viö
Parisardeild fyrirtækisins, sem
lengi haföi reynt án árangurs aö
koma kvörtunum á framfæri til
yfirmanna sinna, kæröi aö
lokum fyrirtæki þetta fyrir
nefndinni. Haföi hann orbið var
við, að fyrirtækiö lét bankaúti-
búiö i Nassau á Bahamaeyjum
kaupa mikið magn gjaldeyris af
Parisardeild fyrirtækisins og
selja það annarri deild á hærra
veröi. Verslun þessi, sem fer
fram meö skeytasendingum
skilar umtaslveröum aröí, sem
kemur fram hjá útibúinu i
Nassau. Kærur þessar áttu eftir
að veröa afdrifarikar bæöi fyrir
kærandann, David Edwards, og
fyrir fyrirtæki hans. Edward
missti aö sjálfsögðu stööuna hjá
útibúi bankasamsteypunnar i
Paris, og viöskiptalönd sam-
steypunnar i Evrópu, Sviss og
Frakkland gerðu kröfur á
hendur henni vegna vangold-
inna skatta og aöstööugjalda.
Þannig varö samsteypan aö
greiöa 5,6 miljónir dollara I
skatta og 7,5 miljónir dollara i
aöstööugjöld aukalega til
svissneska rikisins og 550 þús.
dollara i sektir til franska rikis-
ins.
Lögbrotin verða
að dyggð
Nefnd sú, sem eftirlit hefur
með viðskiptum eins og þessum
hefur verið nokkur þyrnir i
augum þeirra aðila i Bandarikj-
unum, sem eiga hag sinn undir
þeirri einokun fjármagnsins,
sem stundum er nefnd „við-
skiptafrelsi” af páfum frjáls-
hyggjunnar svonefndu.
Þessir aöilar fengu Ronald
Reagan til þess að skipa nýjan
og sér hagstæðari yfirmann yfir
þessa nefnd. Þegar starfsmenn
nefndarinnar voru búnir aö
leggja 4 ára vinnu i aö rannsaka
starfshætti umræddrar banka-
samsteypu og leggja fram efni i
rökstudda ákæru á hendur henni
fyrir ólögmæta viðskiptahætti,
tók hinn nýi yfirmaöur þá
ákvöröun, aö falla frá ákæru.
Yfirmaðurinn, John M.
Fedders, sagöi aö visu, aö um-
ræddir viðskiptahættir hafi
veriö „ólöglegir innan vissra
takmarka”, en hann bætti þvi
jafnframt viö, aö hann „skrifaöi
ekki undir þá kenningu, aö
fyrirtæki, sem bryti I bága viö
gildandi skatta- og gjaldeyris-
viðskiptareglur, væri slæmt
fyrirtæki, og aö afhjúpun ólög-
mætra viöskiptahátta væri
sjálfsögö dyggö, sem beita ætti
eins og i sóttvarnarskyni.”
Annar páfi einokunar-
auömagnsins og sérfræðingur
hjá New York Citibank lét þau
skiljanlegu orð falla af sama til-
efni, að „það væri vissulega
ekki hagur bandariskra hluta-
fjáreigenda, aö bandarlsk fyrir-
tæki borguöu sem hæsta skatta i
viðskiptalöndunum handan
hafsins”. Eins og allir stærri
bankar i alþjóöaviöskiptum
hefur Citibank komið sér upp
útibúum í Nassau á Bahama-
eyjum, á Bermuda og Cayman-
-eyju. Bankinn er sagður hafa
grætt 265 miljónir dollara á
gjaldeyrisviðskiptum á síöasta
ári. Starfmönnum eftirlits-
nefndarinnar, sem unniö höföu
aö rannsókn umrædds gjald-
eyrissvindls, mun hafa blöskraö
ákvörðun yfirmanns sins,
þannig aö skýrsla um máliö lak
út til dagblaðsins New York
Times.
Annar yfirmaöur eftirlits-
nefndarinnar, sem Reagan
skipaði, sagbi aö menn hafi
óttast um of vald yfirstjórnar
stórfyrirtækjanna eftir Water-
gatemáliö og reynt aö koma á of
miklu rikiseftirliti, en banda-
riska timaritiö Time bætir þvi
viö, aö hin nýja stefna i
þessum málum hafi lækkaö til
muna þann siöferöismæli-
kvarða, sem stórfyrirtækin
þurfi aö starfa eftir. ólg (Time)
og auk þess hafa kommúnistar
orö fyrir ab vera duglegir stjórn-
endur. Þvi getur veriö, aö þeir
séu i sveitastjórnarkosningum
um 2% hægri i fylgi en I öörum
kosningum. Og tap þeirra er
mikiö frá 1976 þegar þeir fengu
21—22% atkvæba. Þetta bendir til
hruns sem orðið sé varanlegt
Þetta fylgishrun kommúnista
er talið alvarlegt mál fyrir sósial-
ista og aðra vinstrimenn. Það var
að sönnu talið heppilegt fyrir
sósialista að komast verulega
uppfyrir kommúnista i fylgi: þá
væri sú grýla úr sögunni, aö
kommúnistar réöu öllu á vinstri-
væng. En mikib tap kommunista
getur leitt til ýmisskonar vand-
ræða seinna.
Munur á atkvæöamagni var
ekki mikill i seinni umferöinni,
eins og fyrr segir, en i sætum I
sveitastjórnum verður 1—2%
munur á fylgi aö margföldum
mun. Liklegt er aö hægrimenn
hafi nú um tvo þriöju sæta i
sveitastjórnum.
Halda sínu striki
Ýmsir vinstrimenn eru aö út-
skýra úrslitin meö þvi, aö ekki
séu enn komin fram áhrif af ýmsu
þvi jákvæöa sem stjórn Mitter-
rands hefur veriö aö bauka.
Sömuleiöis hafi sósiaiistar sýnt
klaufaskap i meöferð ýmissa
mála sem hneykslum tengjast.
Sósialistar segjast draga þá lær-
dóma af öllu saman aö þeir ætla
að halda sinu striki, hvorki hægja
á sér né hraöa för. áb/emj.
Sveitastjórnarkosningar í Frakklandi:
Áfall — en samt slapp
Mitterrand ómeiddur
Ymsir þrýstihópar hafa reynt að gera vinstristjórninni frönsku Hfiö
leitt — ekki sist bændur, hefðbundnir hægrikjósendur reyndar^ hér
eru franskir bændur að mótmæla verðlagi á landbúnaðarafurðum.
meira fylgi en 1976. En sam-
starfsflokkar þeirra, Radikalir
vinstrimenn og kommúnistar
uröu fyrir talsverðu afhroði.
Kommúnistar
Sósialistar fengu um 31% at-
kvæöa og er þaö mjög slæmt fyrir
flokkinn. Hann stendur nefnilega
betur aö vigi i sveitastjórnar-
kosningum en i kosningum til for-
setaembættis eða þings — i
sveitastjórnakosningum fær hann
atkvæði hópa langt til vinstri sem
þá bjóöa ekki fram sérstaklega,