Þjóðviljinn - 05.08.1982, Blaðsíða 9

Þjóðviljinn - 05.08.1982, Blaðsíða 9
8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 5. ágúst 1982 Fimmtudagur 5. ágúst 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9 Texti: hól Myndir: eik A hverri þjófthátiö er reist bygg- ing og geta hönnuftir þá gefift hug- myndafiuginu lausan tauminn. Þetta kínverska musteri var reist á þjófthátift fyrir allmörgum ár- um siftan. Séftyfir Herjólfsdal, vettvang Þjófthátiftarinnar i meir en 100 ár. Stærsta útihátlð sumarsins fer I ár fram i' Herjólfsdal I Vest- mannaeyjum, Þjóðhátið Eyja- manna. Sagan segir að þegar Is- lendingar hafi búiö sig undir 1000 ára afmæli Islandsbyggðar á þvl herrans ári 1874, hafi Vestmanna- eyingar ekki ætlað að láta sinn hlut eftir liggja. Hugðust þeir halda til Þingvalla þar sem aðal- hátiharhöidin áttu að vera. Vont var f s jó og ekki þorandi að leggja upp. Þess I staö söfnuðust Eyja- menn saman 1 botni Herjólfsdals, fluttu að veLsluföng af ýmsu tagi og gerðu sitt til að halda af~ mæli Islandsbyggðar. Þetta var raunverulega hin fyrsta þjóöhátið Eyjamanna og þær hafa verið haldnar æ siðan. Því hefur stund- um hagað svo aö þessi sérstæöa hátlö, sem kunnugir segja aö ein- ungis kjötkveöjuhátlöin mikla I RIó og Ólafsvaka i' Færeyjum jafnistá viö, hefur verið I hættu. 1 kringum fyrra strlö lá stundum við að ekkertyrði úr hátiöinni en þegarfram i' sótti gerðu menn sér þó ávallt eitthvaö til hátiðar- brigöa. Eftir þá miklu röskun sem varð á högum Vestmannaeyinga, vet- urinn og sumarið eftir gosið 1973 tókst með naumindum að halda Þjóðhátíð í Eyjum hátiðinni viö. Herjólfsdalur var þakinn ösku og ekki nokkur leið að viðhalda þeirri hefð að þar skyldi hátiðin vera haldin. A Breiðabakka, slakka sem horfir mót Stórhöfða, var komiö fyrir tjöldum dag einn I miðjum önnum vegna goshreinsunar; þar rikti hálfgert striðsástand! byggð var enn, þótt komiö væri að sumar- lokum, aö miklu leyti ösku hulin. Aðeins lítið brot af þeim er yfir- gáfuEyjuna seint um nótt 23. jan- úarþaöár höfðu snúið aftur. Þeir sem voru staddir við vikurhreins- unog annaðslóu upp tjaldbúöum og I eina kvöldstund og eina nótt, reyndar langt fram á morgun, teygðu menn og konur til hvert smáatvik liðandi stundar. Um há- degisbil var staðiö á fætur og haldiö áfram með þau verk sem frá var horfiö. Umfjögurraára skeið, 1973, ’74, ’75 og ’76 var há- tiöin haldin á Breiðabakka, en 1977 var hún komin á sinn gamla staö i Herjólfsdal. Vist er, að þegar liður aö þjoö- hátiö i Eyjum miöast allt við und- irbúning, bátar hætta róðrum, lundinn, sem er einskonar réttur þessarar hátiðar, er tekinn fram og matreiddur á hinn margvls- legasta hátt. Þjóöháti'ðartjöldin eru tekin fram, dlvangarmur settur á vörubilspall, stóll og borö. Siðan er haldiö i dalinn þar sem tjöldunum hvitu er komið fyrir. Frá ári til árs hefur hver fjölskylda haft sitt tjaldsvæði, rækilega afmarkaðan skika á til- tekinni braut. Inn i' tjöld eru born- ar kræsingar af ymsum sortum og þó þessi tjöld sýnist litil kom- ast altént þetta 20 - 30 manns inn, þ.e. ef menn vanda sig. Aðkomumenn sem leggja tjöld- um sinum ofar i' dalnum tengja oft hátið þessa við fylleri og kvennafar og þótt þvl verði trauðla neitað að menn fái sér hressilega neðan i þvi, þá er hátíð þessi nú einu sinni miklu marg- slungnari en svo, að þar megi finna afdrep fyrir fylíirafta og róna* þetta er fjölskylduskemmt- un, dagskráin er pökkuð allt frá þvi að hátiðin hefst stundvislega kl. 14 á föstudegi og til þetta 4- 5 á mánudagsmorgun. I dagskránni má finna allt frá gamanleikjum uppi bjargsig og klettaklifur. Um langtskeiö hefur sá siöur haldist t að samið sé sérstakt þjóðhátiöar- lag. Oddgeir Kristjánsson samdi mörg þekktustu lögin fyrir hátiö- Arni Johnsen haffti frá mörgu aft segja varftandi þjófthátift Eyjamanna. Hann er reyndar vanur aft standa fyrir fjöldasöng á meftan hátiftinni stendur. Hér er hann vift hift nýja „ræftupúlt”, steininn sem var komift í staft trépúltsins sem farift var aö verfta nokkuft óstöftugt hin slöari ár. Aörir á myndinni eru Agúst Karlsson, Svala Jónsdóttir, Friftrik óskarsson, undirritaftur, flugmaftur hjá Sverri Þóroddssyni, Jón G. Hauksson og Birgir Einarsson. Sá sem stendur á vift hann heitir Hermann Einarsson. A miftnætti siftasta kvöldsins er kveikt i þjófthátiftarbrennunni á Fjósakletti. Þá hleypur brennukóngur- inn Siggi Reim upp aft bálkestinum og tendrar eldinn. ina, siðan voru ýmsir fengnir til að bæta texta við. Ási i Bæ átti góða samvinnu við Oddgeir og til- urö eins frægasta þjóöhátlöar- lagsinseríminnum höföi'Eyjum. Svo var að Oddgeir haföi samið lagið fyrir eina hátíöina en stóð á Asa. Horföi til vandræða, þvi langt var liöið á fimmtudags- kvöldið fyrir þjóðhátið. Gripu menn þá til þess ráðs að senda Asa út I Stórhöfða meö fleyginn á réttum stað. Herjólfsdalur vissi mót honum og þá loks fékk hann stunið upp úr sér: *Ég veit þú kemur I kvöld til min... Þjóðhátiðin i ár Undir lok sföustu viku var blaðamönnum boðið að lita á staðinn þar sem hátiö þessi hefur verið haldin I meira en 100 ár. Flugvél var sett undir menn og Arni Johnsen blaðamaður á Mogga og einn þeirra sem sitja i Þjóðhátiðarnefnd þuldi upp úr sér ýmist það sem markvert má telja i sambandi við hátiöina. Þegar við komum i Herjólfsdal var und- irbúngur langt kominn. Danspall- ar tveir hafa staöið þarna i ára- vis, búið var aö koma brú yfir tjörnina, sem eitt sinn var nýtt sem vatnsþró. A Fjósakletti var bálkösturinn á sinum stað. Það er talað um aö hápunktur þjóðhátið- ar sé, þegar Siggi Reim hleypur þar upp og tendrar eldinn. Með- fram þvi er skotiö upp eldflaug- um og eftir þeim upplýsingum sem fengust á staönum munu i ár fljúga út I loftið verðmæti á milli 30 og 40 þúsund krónur. A milli Blásteins og Molda, þvert yfir dalinn, er strengdur vir og i ár mun á honum hanga upplýst stjarna. Einkenni hátiðarinnar i ár veröur mylla eins og þær gerð- ust hér fyrr á árum. Tjörnin verð- ur lýst upp með i kringum 1400 ljósaperum og við danspallana geta börnin smá fengiö sér is, en ofar má finna sölutjald sem að þessu sinni mun bjóða upp á ým- islegt það góðmeti sem ekki hefur veriö á boöstólum hin siðari ár. M.ö.o. grillið með sinum kokteil- sósum mun spila minni rullu en áöur. Það er reyndar kirkjukór Landakirkju sem sér um veiting- ar i þessu tjaldi og eftir þvi sem næst verður komist hefur bakstur gengið með þeim ágætum að i hús eru komin nokkur tonn af kökum og kruðirii. Það er Iþróttafélagið Þór sem stendur fyrir hátiöinni að þessu sinni, en iþróttafélögin tvö, Týr og Þór. skipta hátiöinni með sér. Innkomnar tekjur fara langt með að reka starfsemi félaganna næstu tvö árá eftir. Ekki var ann- að að sjá en að þeir Þórarar sem tóku á móti blaðamönnunum værukampakátir og vissir I sinni sök. A Þórsþjóðhátfð er alltaf gott veður, sögðu þeir og mun nokkuð vera til i þvi. Siðustu tvo áratugi hefur veöurguðinn veriö spar- samari á sinn betri mann þegar Týs-þjóöhátiö á i hlut.a.m.k. þeg- ar allt er tekiö saman. Að venju verður mynduð loft- brú og sjóbrú vegna hátiðarinnar. Búist er viö aö á bilinu 7 -10 þús- und manns verði á Þjóöhátið i ár. Verð er kr. 500 fyrir fullorðna. Hljómsveitir þær sem leika fyrir dansi eru þrjár, Stuömenn, Rad- ius og hljómsveit Stefáns P. Sú siöastnefnda mun leika gömlu dansana. Vegna hátiöarinnar hefur þjóö- hátiðanefnd gefið út blað eitt veg- legt, alls um 80 blaðsiður aö stærö. Forsiöuna skreytir fugl þjóöhátiðarinnar i ár: ritan. ' — hól Aðstöðugjöld fyrirtækja: SÍS greiðir þrefalt meira en Eimskip Hæstu greiftendur aftstöftugjalda ingarskrá Reykjavikur þessir: 1. Samband isl. samvinnufélaga . 2. Eimskipafélag Islands h/f .... 3. Sildar og Fiskimjölsverksmiðjan h/f .... 4. Sölustofnun lagmetis ....... 5. Flugleiðir h/f.............. 6. Sláturfél. Suöurlands svf... 7. Hagkaup h/f................. 8. Hekla h/f................... 9. Samvinnutryggingar gt....... 10. Bilaborg h/f................ Reykjavik eru samkvæmt álagn- ..................... kr. 9.699.870.- ..................... kr. 3.679.340.- ..................... kr. 3.346.690.- ..................... kr. 3.250.000,- ..................... kr. 2.958.010,- ..................... kr. 2.598.350,- ..................... kr. 2.453.800.- ..................... kr. 2.300.210.- ..................... kr. 1.871.330,- ..................... kr. 1.613.820.- Alls greiða 17 aðilar yfir eina miljón i aðstööugjöld samkvæmt álagn- ingarskránni. —liól Skeljungur greiðir hæstan tekjuskatt Þau fyrirtæki sem greifta hæstan tekjuskatt samkvæmt nýútkominni álagningarskrá Reykjavikur eru eftirtalin 1. Skeljungur, oliufél. h/f 2. Video-Sonh/f........ 3. Oliufélagiö h/f..... 4. IBM. WorldTradeCorp 5. Smjörlikisgerðin h/f .. 6. Hagkauph/f.......... 7. Félagsprentsmiðjan h/f 8. Fjöðrin h/f ........ 9. Sjóvátryggingafél. Islands h/f 10. Arnarflug h/f............. kr. 9.415.958,- kr. 6.500.000.- kr. 3.892.152,- kr. 3.741.405,- kr. 3.250.000.- 2.971.095.- 2.925.000.- 1.950.000.- 1.859.792,- 1.679.301,- kr. kr. kr. kr. kr. Enn skal tekiö fram að þessar og aörar tölur sem birtar hafa veriö i blaöinu geta ekki skoöast sem endanlegar þar sem kærufrestur er ekki útrunninn. —hól. 24 létust í umferðarslysum 1981 Slysatíðnin mest í júlí Tala þeirra sem létust af völd- um umferftarslysa 1981 hefur sjaldan verift lægri. Alls létust 24 vegna slysa I umferftinni og fjölg- afti þar um einn mann látinn frá þvi sem var á árinu áöur. Þetta kemur fram i nýútkominni skýrslu Umferftarráfts. Nokkuö jöfn dreifing er ef tekið er mið af aldri þeirra sem i slysum lentu. Börn frá 0—14 ára voru þrjú talsins, tveir drengir og ein stúlka. Frá aldrinum 15—64 ára létust 18 manns og þar yfir létust þrir. Ef árið 1981 er borið saman viö önnur ár kemur i ljós að frá 1972, sker 1977 sig úr, en þá létust 37 manns af völdum umferöarslysa. 1975 var slysatiönin einnig há, þá létust 33. Það kemur fram i skýrslunni að langflest umferðarslys verða i júli. 1981 slösuöust eða meiddust 104 manns i umferöinni i júli. Fæst voru slysin i janúarmánuði, en tala slasaöra eykst meö hverj- um mánuöi frá þvi. Nær siöan há- marki i júli. — hól 2325 kærðir vegna ölvunar við akstur Alls voru 2325 ökumenn kærftir fyrir meinta ölvun vift akstur á árinu 1981. Þetta kemur fram i skýrslu umferftarráfts um tölu þcirra sem aka ölvaftir undir stýri. Tala þessi eru þó til muna lægri en á árinu 1980 þegar 2587 voru kærftir fyrir meinta ölvun vift akstur en hæst reis þó talan 1979. Þá voru 2609 kærftir og hafa þcir aldrei orftift fleiri. Það kom fram i skýrslunni aö langflestir voru ökumennirnir frá Reykjavik eöa 952. Gullbringu- sýsla kemur næst með 180 öku- menn, þá Arnessýsla með 145 og siöan Kópavogur meö 144. 1 Strandasýslu eru þeir sýni- lega ekki margir sem setjast undir stýri eftir aö hafa neytt áfengis. Aðeins fjórir voru kærðir 1981. Afturför frá þvi sem var er einna tilfinnanlegust i Grindavik. Þar voru 30 kæröir fyrir meinta ölvun við akstur á árinu 1981, en aðeins 71981. Þeir staðir sem eru i mestri framför eru sýslur tvær, Dala- sýsla og V-Skaftafellssýsla^með 5 kærða en 9 árið 1980. Að lokum er vert að benda á að frá 1971 var nokkur stígandi i kærum þessum. Fjöigaöi hinum kæröu frá ári tii árs allt til 1976 en þá varð smá afturkippur. —hól.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.