Þjóðviljinn - 03.09.1982, Qupperneq 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 3. september 1982
Föstudagur 3. september 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA <9
Meira fé
til
héraðs-
skóg-
ræktar-
áætlana
Áaðalfundi
Skógræktarf élags íslands komu
frant allinargar tillögur, bæði
frá stjórninni og einstökum
félögum. Að þessu sinni
samþykkti fundurinn 10
ályktanir og fara þær hér á
eftir:
1. Aðalfundur Skógræktarfélags
íslands, haldinn 27.-29. ágúst 1982,
skorar á stjórn Skógræktarfélags
Islands og Skógrækt ríkisins að
hlutast til um að komið verði á fót
vinnuflokki með þjálfuðu fólki,
sem færi á milli héraðsskógræktar-
féllaganna og veitti aðstoð við hin
ýnrsu störf, t.d. grisjun, áburðar-
gjöf og plöntun.
2. Aðalfundurinn skorar á Al-
þingi að auka fjárveitingu til gróðr-
arstöðva með sérstöku tilliti til þess
að halda niegi verði trjáplantna til
skóggræðslu í lágmarki.
3. Aðalfundurinn hendir á
hrýna nauðsyn þess aö stórauka
fjárveitingar vegna héraðsskóg-
ræktaráætlana til viðhótar því fjár-
magni, sem þegar er áætlað til þess-
ara verkefna og hendir á að þegar
hafa tvö skógræktarfélög, Skóg-
ræktarfélag Arnesinga og Skóg-
ræktarfélag Eyfirðinga, hafist
handa. Fleiri féíög ntunu fylgja á
eftir.
4. Aðalfundurinn hvetur hæjar-
og sveitarstjórnir til að styrkja eftir
föngum starfsemi skógræktarfé-
laga í sínu umdæmi og vill um leiö
henda á þann mikla árangur sem
náðst hefur með starfi skógræktar-
félaga í Reykjavík. áAkureyri, í
Hafnarfirði og víðar. á öllum þess-
um stöðum veita bæjarfélögin
styrk til starfsemi félaganna og sjá
til þess, að þau hafi landrýnii et'tir
þörfum.
5. Aðalfundurinn beinir þeim
tilmælum til landbúnaöarráöherra
og fjárveitingavalds að framlög til
skjólbelta verði stór-aukin. Fund- j
urinn telur að ekki megi draga úr I
þeim framkvæmdum og áhuga, I
sem vakinn hefur verið.
6. Aðalfundurinn telur brýna
nauðsyn til þess bera að fræðsla um
skóg- og trjárækt verði tekin inn í ;
námsskrá grunnskóla.
7. Aðalfundurinn beinir athygli
Náttúruverndarráðs að því að við
stofnun þjóðgarða og fólkvanga sé
reynt að vernda náttúrulegan gróð-
ur eins og kostur er og verja hann
fyrir áföllum og eyðingu.
8. Aðalfundurinn skorar á land-
búnaðarráðherra að láta endur-
skoða lög og reglur, sem snerta
réttarstöðu skógræktar gagnvart
ágangi búfjár, fjallskilunt og öðru
varðandi samskipti við aðrargrein-
ar landbúnaðarins og tryggja þann-
ig fullt jafnrétti milli búgreina.
9. Aðalfundurinn vekur athygli
á slæmri meðferö kjarrlendis og
birkiskóga víða um land og vitnar í
því sambandi til skógræktarkönn-
unar, sem gerð var samkvæmt
landgræðsluáætlun. Sérstök á-
stæða er til að benda á þetta nú, þar
sent fækkun búfjár er ákveðin
1 vegna offramleiðslu. Fundurinn
skorar því á stjórnvöld að stöðva
ofbeit og illa meðterð skóga unt
land allt.
10. Fundurinn fagnar því að haf-
inn er undirbúningur nýrrar bygg-
ingar fyrir nátt
úrugripasaínið á Akureyri og að sú
bygging tengist nafni náttúrufræð-
ingsins og þjóðskáldsins Jónasar
Hallgrímssonar.
- mhg.
„Fagur er dalur og fyllist skógi”
kvæntdastjóra og stóðu fram að
kaffihlé.
Síðasta erindið á föstudaginn
flutti svo Snorri Sigurðsson, frant-
kvæmdastjóri. og talaði um fræ-
garð Skógræktarfélags íslands á
Taraldsey í Noregi. Par væru nú 13
tegundir barrtrjáa og 7 tegundir
lauftrjáa sent borið hefðu fræ.
Norðmenn gáfu Skógræktatfé-
laginu þennan frægarð 1974 og
mun Hákon Bjarnason hafa átt
sinn þátt í því. Gefendur taka á sig
meginhluta af reksturskostnaði
garðsins fram til ársloka 1999.
Sýndi Snorri mvndir ntáli sínu til
skýringar.
Að ræðu Snorra lokinni hófust
fyrirspurnir og umræður á ný og
stóðu til kvöldverðar en að honum
loknum tóku nefndir þingsins til
starfa.
Akureyringar
athafnasamir
Á laugardagsmorgun hófst fund-
urinn kl. 9 með því að Hallgrímur
Indriðason flutti erindi um útivist
og landnýtingu í þéttbýli. Ræddi
hann fyrst um samvinnu Skógrækt-
arfélags Akureyrar og bæjarins.
Skipulag á aö leysa vanda nútíðar-
innar og sjá fyrir vanda framtíðar-
innar, sagði Hallgrímur. Afntark-
að hefur nú veriö ákveöið land-
svæði á Akureyri til almennings-
nota og er þar um að ræöa 700-1000
ha. svæði. Aðsókn að útivistar-
svæðunum er mikil og vaxandi.
Hallgrímur sýndi skýringamyndir
með máli sínu. Er víst óhætt að full-
yrða að Akureyringar liafa tekið
flestum þéttbýlisstöðum myndar-
legar á þessunt málum - en þaö eru
ekki orð Hallgríms heldur blaöa-
manns.
Síðasta erindið á fundinurn flutti
svo Vilhjálmur Sigtryggsson: Trjá-
rækt á útivistarsvæðum. Drap Itann
í upphafi á slíka starfsemi erlendis.
Vék síðan aö Heiðmörk, sem hefði
verið friðuð árið 1950 en á því hefði
Hákon Bjarnason fyrst vakið máls
1936. Um 50 félagasamtök eiga þar
nú skógarreiti og búið er aö gróð-
ursetja um 4 milj. plantna en
Heiðmerkursvæðið er nú 2500 ha.
Vilhjálmur minntist og á Öskju-
hlíðina og lauk á hana lofsoröi, sem
verðugt er. Síðastliöin 3 ár hefðu, á
vegum Reykjavíkurborgar, verið
gróðursettar um 70 þús. plöntur í
Elliðaárdal og álíka ntikið i
Breiðholti.
Með þessum síðustu erindum
öllum voru sýndar skýringarmynd-
ir og frummælendur svöruðu fyrir-
spurnum.
Á sunnudag fóru svo fram um-
ræður, mál voru afgreidd, fulltrúar
hinna ýmsu skógræktarfélaga
fluttu skýrslur sínar og kosnir
menn í stjórn félagsins. Ur stjórn-
inni áttu aö ganga Ólafur Vil-
hjálmsson og Kjartan Ólafsson en
voru báðir endurkjörnir. í stað
Odds heitins Andréssonar kom inn
í stjórnina fyrsti varamaður, Bjarni
K. Bjarnason. Aðrir í stjórn eru:
Hulda Valtýsdóttir, formaður,
Jónas Jónsson, Bjarni Helgason og
Kristinn Skæringsson.
Tveir aldnir skógræktarmenn
voru sérstaklega heiðraðir á fund-
inum: Herdís Pálsdóttir í Fornhaga
og Þorstcinn Uavíðsson fyrrum
skógarvörður á Vöglum en þau
hafa bæði unniö lengi og vel að
skógræktarmálum.
Hér lýkur nú að greina frá sjálf-
um fúndinum. Eftir er að segja frá
ferðinni, sem farin var um Eyja-
fjörð síðari hluta laugardagsins.
Það bíður betri tíma.
- mhg.
- Nei, því miður, það er
fuilbókað í þessa vél, en það eru
laus sæti í vélinni, sem fer kl. 11.
Þannig hljóðaði svar
afgreiðslustúlkunnar, sem ég
talaði við hjá Flugleiðum um
hádegisbilið sl. fimmtudag. Ég
hringdi í Kristin Skæringsson
ogsagði honum málalok.
- Heyrðu, sagði Kristinn, við
eigum pláss fyrir ákveðinn hóp
með vélinni, sem fer kl. 7,45 í
fyrramálið. Tveir eða þrír hafa
gengið úr skaftinu svo ég bæti
þér bara á listann. Ef þú hefur
ekki fitnað mikið frá því í fyrra
þá þarftu a.m.k. ekki meira en
þrjú sæti. Þannig leystist máiið
og þökk sé Kristni og þó raunar
ekki síður þeim, sem breytt
höfðu ferðaáætlun sinni.
En hvað stóð eiginlega til? Jú,
aðalfund Skógræktarfélags Is-
lands. sem aö þessu sinni skyldi
haldinn á Akureyri, hefjast árdegis
á föstudag og ljúka á sunnudag,
seint eða snemma eftir atvikum, á
hann var nú förinni heitiö.
Ég gekk venju fremur snemma
til náöa á fimmtudagskvöldiö,
lagði vekjaraklukkuna á grúfu því
að í öörum stellingum fæst hún
ekki til að gegna hlutverki sínu og
hugsaöi nteð tilhlökkun til næstu
daga. Það skilja þeir, sem ein-
hverntíma hafa setiö aöalfundi
Skógræktarfélagsins.
Föstudagsmorguninn heilsaði
með sólskini. Ég hraðaði ntér í
flugstöðina þar sem þegar voru
fyrir nokkrir feröafélagar, þcitt enn
væri röskur hálftími þar til lagt
skyldi í loftið. Okkur Hauki llaf-
staö kom saman um aö fá okkur
kaffisopa. Það var ágætt kaffi og
ódýrt ef hægt er að tala um að
nokkurhluturséódýrá íslandi. Og
svo var bhisið til brottfarar.
Á Akureyrarflugvelli beið
myndarlegur rútubíll, sem flutti
okkur fljótt og örugglega heim í
hlaðvarpa Menntaskólans. Þar
skyldi fundurinn haldinn og fund-
armönnum búinn samastaður í
Edduhótelinu. Er í engu ofmælt
þótt sagt sé að þar hafi aðbúnaður
allur verið með ágætum.
Tekið til starfa
Kl. 10 á föstudagsmorguninn
setti svo Hulda Valtýsdótlir, for-
maður Skógræktarfélags íslands.
fundinn. Minntist hún í upphafi
máls síns þeirra félaga, sem látist
höfðu frá því að síöasti aðalfundur
vttr haldinn, en þaö eru Oddur
Andrésson á Neðra-hálsi í Kjós,
um langa hríð einn af helstu forvíg-
ismönnum Skógræktarfélagsins.
Daníel Krist jánsson, skógarvöröur
frá Hreöavatni og Norömaöurinn
Harald Hope, sem var Skógrækt-
arfélaginu í ýmsu innan handar.
m.a. á þann hátt að gefa því girð-
ingarstaura. Risu fundarmenn úr
sætum sínurn í virðingarskyni við
hina látnu.
Þvínæst fól Hulda Tómasi Inga
Olrich fundarstjórn og Oddi Gunn-
arssyni að vera honum til aðstoðar.
Fundarbókun önnuðust þeir
Oddgcir Árnason og Ásgcir Svan-
bergsson.
Skemmtileg tilviljun var það. að
sá merki ræktunarmaður lýðs og
lands. Stefán Stefánsson skóla-
meistari. afi Huldu Valtýsdóttur.
gróðursetti fvrstur tréá lóðMennta
skólans árið 1910. við megna
vantrú margra á því. að trjáplöntur
gætu þrifist í gjósti þeint. sem
stundum næðir þar uppi á brekk-
unni. En nú er sjón sögu ríkari um
árangurinn af því starfi Stefáns.
Næst á dagskrá var ávarp Odds
Gunnarssonar, formanns Skóg-
415 þús. kr. Sjálfboðaliðar gáfu
970 dagsverk áárinu. Sýnikennsla í
gróðursetningu er fastur liöur í
starfi margra félaga. Byrjað er að
safna efni í handbók fyrir skóg-
ræktarmenn. Það, sem mest háir
starfsémi félaganna yfirleitt er fjár-
skorturinn. Hingað komu 60 Norð-
menn, sem unnu hér að skógrækt-
arstörfum en jafn margir íslending-
ar fóru til Noregs. Eru þessi
mannaskipti til margháttaðs gagns
fyrir báðar þjóðirnar.
Veðurfar
og skógrækt
Sigurður Blöndal, skógræktar-
stjóri ræddi nt.a. um áhrif veður-
farsins á skógræktina. Litlar hita-
breytingar til hækkunar eða lækk-
unar geta verið hér afleiðingaríkar
en fyrir bragðið er staríið meira
heillandi, - það er aldrei liægt að
ganga að neinu gefnu. Nú er ár-
ferði óhagstæðara en fyrr á öldinni
en á árabilinu frá 1930-1960 var
það óvenjugott, kannski sjaldan
betra frá upphafi íslandsbyggðar.
Til þessa þarf að taka tillit, þegar
árangurinn af skógræktinni er met-
inn. I fyrra t.d.. kom snjórinn í okt.
og tók ekki upp fyrr en í apríl-maí.
Síðan var miðsumarið, - júlí-
mánuður, óvenju hlýr en nú, í ág-
ústlok, aftur farið að kólna. Níundi
áratugur aldanna hefur oft verið
erfiður. - Þá vék skógræktarstjóri
að svonefndum bakkaplöntum,
sem hefðu reynst vel í uppeldi og
gróðursetning þeirra væri kostnað-
arminni. Beuti á að lerkið o.fl. teg-
undir virtust dafna vel víðar en við
var búist og gæti hugsast sem
undanfari frekari ræktunar. Er það
mun hraðvaxnara en birkið og ekki
landvant. Víðast hvar er hægt að
koma upp skógi, sem nær 2-3 m.
hæð og er bæði til gagns og prýði
þótt ekki nái að verða beinlínis
nytjaskógur.
Kristinn Skæringsson, gjaldkeri
Skógræktarfélagsins, las upp og
skýrði reikninga þess fyrir sl. ár.
Tekjur reyndust kr. 448,268,82 en
gjöld kr. 235,452,57, og hagnaður
því kr. 212.816,25.
Formaður Landgræðslusjóðs.
féll frá á árinu og tók þá Sigurður
Blöndal við formennskunni. Sjóð-
urinn hefur nú leigt Stálfélaginu 5
ha. lóð í Sraumsvík og er leigan
ákveðin prósenta af fasteignamati.
í staðinn hefur sjóðurinn fengið
lóð í Fossvogi. Gengið var frá
greiðslu fyrir vatn til Álversins í
Straumsvík og er árleg greiðsla kr.
40 þús., vísitölubundin. Sjóðurinn
„brann inni" nteð töluvert af jóla-
trjám því tveir stórir viðskiptavinir
brugðust honum.
Var nú skipað í nefndir fundar-
ins, lögð fram mál og þeini vísað til
nefnda. - Mikið var nú búið að
vinna fyrir hádegi þennan dag og
mál til þess komið að fá sér matar-
bita.
38 skógar-
bændur
En kl. 13.30 var tekið til óspilltra
málanna að nýju og sté þá fyrstur í
stól Þorbergur Hjalti Jónsson.
Nefndi hann erindi sitt „Forsendur
héraðsskógræktunaráætlunar í
Eyjafirði". Kom fram í erindi Þor-
bergs að hann hefði nú í sumar
heimsótt 38 bændur í Eyjafirði,
sent buðu fram land til skógræktar.
M jög er misjafnt hversu mikið land
hver landeigandi bauð en hæstur
var Saurbæjarhreppur með 245 ha.
alls frá 5 bændunt. Alls buðust 888
ha. og af því eru 102 ha. girtir, en til
þess að girða landið allt þarf 50 knt.
girðingu til viðbótar. Pegar er hafin
Tvcir af elstu blæasparstol'nunum í Grundarskógi. Lcó Guðlaugsson,
formaður Skf Kópavogs og Björn Ófeigsson stjórnarmaður Skf.Rcykja-
víkur dást að þeim. Myndl - sibl
plöntun í hluta af hinu girta landi.
Landið er auðvitað nrisgott til
skógræktar en gott land er um 270
ha. og er þá miðað að stafafura,
lerki eða þessar tegundir báðar nái
þeim vexti og vaxtarlagi á 60-80
árunt að geta nýst sent borðviður.
Enginn bóndi gerði sér því vonir
unt að skógurinn yrði þeint til bú-
drýginda en á hinn bóginn til íegur-
ðar og landbóta.
Jónas Jónsson, búnaðarmála-
stjóri ræddi um réttarstöðu skógar-
búskapar í íslenskri landbúnaðar-
löggjöf. Gat hann þeirra laga. sem
beint snerta landbúnaðinn. Komst
ræðumaður að þeirri niðurstöðu,
að löggjöfin hafi út af fyrir sig ekki
verið við það miðuð sérstaklega að
skógrækt yrði ein grein búskapar
og ekkert væri þar að finna. sent
hvetti bændur til skógræktar.Hins-
vegar væri heldurekkert í lögunum
né framkvæmd þeirra því til fyrir-
stöðu, að skógrækt verði sett viö
hlið annarra búgreina. Það. sent
fyrst og frenist vantar á eru löggjaí-
arákvæði um þátt ríkisins í því, aö
rækta skóg með einstaklingum -
skógarbændum.
Hófust nú fjörugar untræður um
skýrslur formanns og fram-
Fundarmcnn sitja utan í Helguhól á Grund í Eyjaflrði. - Mynd:sibl.
ræktarfélags Eyfirðinga. Benti
hann m.a. á að áhugi á skógrækt
færi nú ört vaxandi og að eyfirskir
bændur hyggju nú á skógrækt í
verulegum mæli. Þennan meðbyr
þyrfti að nota.
Skógræktarfélagsfundirnir erti
m.a. frægir fyrir það hvað söngur-
inn er þar í hávegum hafður.
Söngstjórinn var auövitað sjálf-
kjörinn, Þórarinn Þórarinsson,
fyrrum skólastjóri á Eiöum. Þótti
honum nú við eiga að tekið yrði
eins og eitt lag áður en lengra yröi
fíirið í fundarstörfum og var upp-
hafslagið að venju Vormenn Is-
lánds, en sjálfur er Þórarinn ein-
liver sá mesti vormaður. sem ég hef
kynnst.
Þessu næst flutti forntaður,
Hulda Valdtýsdóttir, skýrslu
stjórnarinnar. Jónas Jónsson, bún-
aðarmálastjóri, sem verið hafði
formaður félagsins, baðst undan
því starfi og var Hulda kosin í hans
stað. Hulda greindi frá afdrifum
þeirra tillagna. sem samþykktar
voru á síðasta aðalfundi. Og nú
hefðu þau gleðitíðindi gerst. að
nokkrir bændur í Eyjafirði og Ár-
nessýslu hefðu boðið fram land til
skógræktar og liafa nokkrar jarðir
verið valdar úr til þess. Ríkisfram-
lag til skógræktarinnar fékkst
hækkað á árinu úr 3.8 milj. í60 þús.
nýkróna. Hulda gagnrýndi þaö
hvað hlutur skógræktarinnar í
Landnýtingaráætlun væri smár.
Stjórnin hefði falið Guðrúnu
Árnadóttur. lögfræðingi bænda-
samtakanna, að gera athugun á
réttarstöðu skógræktarinnar í ís-
lenskri landbúnaðarlöggjöf. At-
hugun hefur verið gerð á mögu-
leikuni þess að hefja verulega
skógrækt á Reykjanesskaganum
og er hér raunar á fátt eitt drepið af
því, sem kom fram í skýrslu for-
manns.
Framkvæmdastjóri félagsins.
Snorri Sigurðsson, greindi frá
störfum sínum, sem að venju voru
margvísleg því að þar er í mörg
horn að líta. Talsvert var unnið að
því að koma upp girðingum á veg-
um hinna ýnisu skógræktarfélaga
og til þess varið verulegum fjár-
hæðum, sem og til áburðarkaupa
og grisjunar, en hennar er víða
brýn þörf, einnig til vegagerðar.
Helst þyrfti að koma upp vinnu-
flokkum, sem færu á milli skóg-
ræktarfélaganna því þau komast
oft ekki yfir að gera það. sem gera
þarf. Þá var verulegri fjárhæð varið
til plöntuuppeldis. Nokkuð var og
unnið að skjólbeltarækt og ýmiss
konar kynningar- og fræðslustörf-
um. Ríkisframlag til félaganna hef-
ur farið hlutfallslega minnkandi en
framlög sýslufélaga aðeins hækk-
að. Mestu munar þó um framlög
bæjar- og sveitarfélaga en þau hafa
tvöfaldast. Framlag Landgræðslu-
sjóðs hefur og nokkuð aukist. Sala
á jólatrjám og greinum nam um
mhg
segir frá
síðasta
aðalfundi
Skóg-
rœktar-
félags
Islands
Nýtt gróðurhús í gróðrarstöð Skógræktarfélags Eyfirðinga á Kjarna. Mynd: - sibl