Þjóðviljinn - 08.10.1982, Blaðsíða 5

Föstudagur 8. október 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Flaggskipið frá Volvo,
Volvo 760 GLE.
Hann kostar um 470
þúsund íslenskar krónur
VOLVO 760 GLE er
markaðinn
Hamborgarakönnun
Ney tendasamtakanna:
Marktæk
eða ekki?
• /
11
Veltir hf. bauð nvlega blaða-
mönnum að kynna sér 1983 - ár-
gerðina af Volvo bifreiðum. í sýn-
ingarsal Veltis að Suðurlandsbraut
16 voru fjórar tegundir Volvo bifr-
eiða til sýnis, Volvo 360, Volvo 240,
íslenskir
glermunir
Gler í Bergvík nefnist sýning,
sem opnuð verður í íslenskum
Heimilisiðnaði föstudaginn 8. okt.
og verða þar sýndir hlutir frá sam-
nefndri og nýrri glerblástursverk-
smiðju á Kjalarnesi, sem Sigrún
Einarsdóttir og Sören Larsen hafa
komið á fót. Sigrún sýnir einnig um
þessar mundir í New York, en hún
nam list sína í Kaupmannahöfn.
Sigrún og Sören eru þau fyrstu
sem fást við þessa tegund glerblást-
urs hér á landi. Sýningarmunir
eru bæði nytjahlutir og skrautmun-
ir og eru allir handgerðir. Sýningin
er opin á verslunartíma.
Volvo 240 GLT og sú nýjasta frá
Volvo-flaggskipið eins og bíla-
áhugamenn taka til orða - Voivo
760.
Talsmenn Veltis væntu þess að fá
um 10 pantanir á þessum bíl, og er
hann sennilega einn sá dýrasti á
markaðnum. Hann er búinn öllum
þeim þægindum sem venjulegir bíl-
eigendur geta einungis látið sig
dreyma um. og kostar í kringum
470 þús. íslenskar.
Bílinn er hægt að fá með og án
Turbo - kerfisins vinsæla og einnig
með Diesel-vél.
Aðspurðir sögðust forráðamenn
Veltis aðallega eiga von á
kaupendum úr röðum þeirra sem
hingað til hafa hallað sér að dýrari
tegundum af BMW og Mercedes
Benz. Þó nokkrar fyrirspurnir hafa
borist vegna bíisins. Volvo 760
kom fyrst á markaðinn á síðasta
hausti, þ.e. 1982 árgerðin, en sam-
kvæmt hefð þá biðu þeir hjá Velti í
eitt ár, líkt og með Volvo Turbo
bifreiðina sem kom á eftir Saab
Turbo.
Neytendasamtökin könnuðu 3
nýlega nokkrar gerðir ham-
borgara, sem seldir eru á
Reykjavíkursvæðinu og varð
niðurstaðan á þá lund að þrátt
fyrir að í ölluin tilvikum (9) væri
um söluhæfa vöru að ræða,
væri verð og gæði æði mismun-
andi. Nú hefur einn dómend-
anna, Hau.kur Hjaltason, sent
frá sér greinargerð, þar sem
hann gagnrýnir mjög könnun-
ina og telur hana ekki mark-
tæka. Dr. Jón Óttar Ragnars-
son hefur svarað greinargerð
Hauks fyrir hönd Neytenda -
samtakanna.
í greinargerð Hauks eru talin
upp 5 atriði sem hann telur athuga-
verð við könnunina, en í svari Jóns
Óttars er þessum fimm striðum
svarað. Þau eru eftirfarandi hjá
Hauki:
1. Könnunin er ekki marktæk með
tilliti til gæða vegna endurhitun-
ar í geislaofni en áður en það
gerist hefur brauðið drukkið í
sig mikinn safa úr kjötinu.
2. Könnunin er ekki marktæk með
tilliti til kjötgæða þar sem ekki
kemur fram hvers konar kjöt er
um að ræða, en staðreynd er að
a.m.k. nokkrir staðanna nota í
hamborgarana eingöngu besta
fáanlegt nautakjöt.
Fitumæling er ekki marktæk þar
sem kökurnar eru mismunandi
steiktar og er því nauðsynlegt
að fitumæla kjötið hrátt.
4. Upphitun í geislaofni veldur
seigju í því efni sem hitað er og
stórskaðar upphafleg gæði.
5. Könnunin er ekki marktæk með
tilliti til kryddunar þar sem ein-
göngu er bragöprófuð kjötkak-
an en sem kunnugt er samsetja
veitingahúsin hamborgara úr
mörgum efnum. brauð, sósa.
laukur, tómatsneið, gúrku-
sneiö, salatblöð og e.t.v. fleira.
6. Kjötgæði í hamborgara njóta
sín fyrst og fremst nýsteikt.
Þessum atriðum
svarar Jón Óttar
á þessa lund:
1. Aðeins við bragðprófun var
fæðan snögghituð áður í örbyl-
gjuofni. Að þetta geri það að
verkum að könnun sé ómark
'tæk er rangt vegna þess að hér
er verið að nieta innbyröis bragð
gæði og allir hamborgarar
hlutu sömu meðferð. Auk þess
ofmetur brefrilari eyðingarmátt
örbylgjuhitunar. Loks skal
tekið fram að þessi þáttur var
ekki metinn með í heildar-
cinkunn.
2. Að könnun sé ómarktæk vegna
þess að ekki kom fram hvaða
hráefni voru notuð er rangt.
Astæðan er einfaldlega sú að til-
gangur mælingar á næringar-
gildi var einmitt að meta þenn-
an þátt. Virðist könnun stað-
festa það því a.m.k. sumir
þeirra staða sem nota lélegust
hráefni fá lélegasta útkomu í
næringargildi.
3. Að fitumæling sé ómarktæk
vegna þess að hamborgararnir
eru mismunandi steiktir er
rangt og sýnir ennþá betur hve
lítið bréfritari botnar í því sem
um er að vera. Það er einmitt
tilgangurinn með svona könnun
að meta hve mikla fitu neytand-
inn fær í kaupunum.
4. Að upphitun í geislaofni valdi
seigju í því efni sem hitaö er og
stórskaði gæðin er algerlega ó-
viðkomandi þessu máli, sbr. 1.
lið.
5. Að það sé galli á könnuninni að
aðeins voru prófuð gæði ham-
borgarans sjálfs er rangt. Kjöt-
ið er dýrasti hlutinn og auðvelt
um vik að kæfa bragðgæðin í
sósunt, brauði o.fl. Auk þess
var skýrt tekið fram í niðurstöð-
um að aðeins voru metin bragð
gæði kjötsins.
6. Aö kjötgæði hamborgara njóti
sín best nýsteikt er óviðkom-
andi þessari könnun.
Hverju kviðir sá er eldist?
Atvinnumissi, heilsuleysi,
versnandi fjárhagslegri afkomu,
einangrun í samfélaginu?
Endurhœfmgar-
námskeið
fyrir eldra fólk
„Andleg og líkamleg heilbrigði er mikilvægasta undirstaða þess að
minni í framkvæmd og síðan hafa
Til hvers að stofna til náms-
keiða fyrir gamla fólkið? Þeirri
spurningi er svarað, þegar við
gerum upp við okkur hvort við
séum reiðubúin til að búa gamla
fólkinu bjart ogfriðsælt æfikvöld.
Ef við játum því þá veltum við
fyrir okkúr: Hvað á að gera til
þess að óskir okkar rætist?
Verður þá næst fyrir að athuga
hvað fylgir því að verða gamall,
og hvernig á að fyrirbyggja ótím-
abæra elli, og erfiðleika einstakl-
ingsins á síðasta starfstímabili
hans úti á vinnumarkaðnum.
Tálsvert hefur verið um þetta
rætt og ritað, en ekki mun það
vera á hvers manns borði, því
skal drepið á nokkúr atriði.
Hverju kvíðir sá, er eldist?
Atvinnumissi, heilsuleysi, versn-
andi fjárhagslegri afkomu. ein-
angrun í samfélaginu?
Varnaraðgerðir gegn nei-
kvæðum áhrifum þessara þátta,
og jákvæð afstaða til lífsins, eftir
þær lífsháttabreytingar, sem
óhjákvæmilega verða, hljóta því
að verða grundvöllur - eða upp-
istaða og innihald - þeirrar
fræðslu sem veita þarf, og skylt er
að láta í té, ef efndir eiga orðum
að fylgja.
I samræmi við framansagt virð-
ist einsætt að fræðslan miðist við: •
I fyrsta lagi hvernig á að búa sig
undir lífsvenjubreytingar þær,
sem óhjákvæmilega verða, þegar
á hólminn er komið?
I öðru lagi hvernig og hvenær á
að hefja fyrirbyggjandi fræðslu
og aðrar aðgerðir, sem hæfa síð-
ustu árum starfsaldurs. áður en
náð er löggiltum elli- og/eða eftir-
launaaldri?
Sumir þættir þessa undirbún-
ings bera sama nafn eða yfir-
skrift.bó að nokkur mismunur
hljóti að koma fram á tilreiðslu
og m.a. í áherslum. Látum nægja
að stikla hér á stóru í upptalningu
fræðsluatriða.
Skoðanir eru sjálfsagt skiptar
um það hvað skuli nefna fyrst, en
um það verður látið skeika að
sköpuðu. Sennilega mun þó flest-
um veröa hugsað til heilsunnar.
Andleg og líkamleg heilbrigði er
mikilsverðasta undirstaða þess
að njóta lífsins.
Fræðslu um heilsuvernd fylgir
ærið margt, og má nefna: hús-
næði, mataræði, hreyfingu, klæ-
ðnað og afþreyingu eða notkun
tómstunda.
Vinnuaðstöðu, þ.e. möguleika
til þess að hafa eitthvaö handa á
milli, sem hæfir starfsgetu. hér
kemureinkum til möguleikinn til
að halda áfram lífsstarfi sínu,
tækifæri sem bjóðast til að skipta
um verkefni, og þá við hvaða fé-
lagslegar aðstæður. Aðstaða til
tómstundastarfs er mikilsvarð-
andi þáttur.
Fjárhagsleg afkoma. Upplýs-
ingar um rétt til eftirlauna - elli-
launa - ívilnanir opinberra
gjalda, afsláttur á fargjöldum,
aðgöngumiðum á leikhússýning-
ar og aðrar menningarsamkomur
o.s.frv.
Lögfræðilegar upplýsingar og
auðfengin aðstoð t.d. vegna
eignagæslu, þ.á.m. gerð erfða-
skrár o.þ.h.
Menningarlíf. Upplýsinga-
miðlun um listasöfn, einstök list-
Guöjóp B.
Baldvinsson
skrifar
njóta lífsins.“
averk, leikrit, og bækur. Fyrir-
lestrar í fjölmiðlum um áhuga-
verð efni í huga aldraðra. (Dag-
skrárefni hljóðvarps og sjón-
varps.)
Hver á að
framkvæma
(Annast
námskeiðahald)?
Frjáls samtök gamla fólksins
sjálfs með aðstoð og atbeina
sinna stéttarfélaga, sveitarfélög,
og ríki, félög sem láta sig varða
„öldrunarmál”, samtök vinnu-
veitenda. Sömu aðilar fjármagni
framkvæmdina. Eðlilegt virðist
að fræðslugögn, sem notuð yrðu
almennt yrðu gerð fyrir reikning
ríkissjóðs, eða af því sem sérstak-
lega yrði til þess veitt.
Eigi verður hjá því komist að
skipa nefnd eða stjórn, er hefði
með höndum ákvörðun um út-
gáfu námsgagna og umsjón með
framkvæmd henar. Flvatningu
meðal aðila til að hrinda starfse-
með höndum nauðsynlegt eftirht
með fræðslustarfinu þar með tal-
ið, ráðgjöf, útvegun fyrirlesara
og aðra fyrirgreiðslu, sem aðilar
hafa ekki sjálfir með höndum.
Eðlilegt er að fræðslusambönd
stéttarfélaga veiti aðstoð eftir
föngum.
Nefndin yrði skipuð af þeim
aðilum, sem halda fræðslustarf-
inu uppi fjárhagslega og leggja
fram starfskrafta og annað er til
þarf.
Félagsleg staða
Sveitarfélög og stéttarfélög
ættu að veita húsnæðisaðstöðu til
samverustunda og stuðla með
öðrum hætti að sem eðlilegustum
tengslum þ.e. samskiptum eldii
borgara. Mætti hugsa sér t.d. að
þjóðkirkjan léti í té afnot af fél-
agsheimilum sínum, og að sjálf-
sögðu yrði húsnæði skóla og fél-
agsheimila nýtt eftir þörfum og
svo sem aðstaða leyfði.
Guðjón B. Baldvinsson