Þjóðviljinn - 12.10.1982, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 12. október 1982 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
num í Feneyjum í ár, draga verk
hans dám af þýskri listhefð. Þessi
vinnugríð er áberandi í verkum
manna á borð við Fassbinder,
leikritaskáldið Kroetz og myndlist-
armanninn Joseph Beuys. Ein-
kenni þeirra hefur verið næsta örv-
æntingarfull starfsorka sem brýst
út í mynd stjórnleysis, líkt og um líf
eða dauða væri að tefla.
Yfirgrip Dieters er slíkt að hann
hefur nánast unnið á hvaða sviði
sjónrænna lista sem þekkist. Allar
greinar teikningar, prentverks,
máiara- og höggmyndalistar, bóka-
gerðar, kvikmynda og auglýsinga-
listar má finna í ævistarfi hans. Það
gerir þeim erfiit fyrir sem fara ætla í
saunrana á lista hans, hve mikil og
margbreytileg hún er. Þar á ofan
bætist að stíll hans og stefna er jafn
ónákvæm mælieining og umfangið.
Það er ekki ætlun Dieters að
troða list sinni í umbúðir nýrra
reglna, heldur frelsa hana frá þeim
umbúðum. Marktniðið er ekki að
gera efniviðinn og aðferðina undir-
gefin fyrirfram ákveðinni hugmynd
heldur mægja efnið og andann á
miðri leið, þ.e. í sjálfri sköpun
verksins. Þannig virðist mér sem
hugmyndir Dieters fæðist í frani-
haldi 'af þeim tækjum, tólum og
efniviði sem hann notar í hvert
skipti. Verk hans eru því í mótsetn-
ingu við hugmyndlist (concept-
list), þar sem hugarsmíðin er full-
mótuð áður en hún er útfærð.
Heilsteypt
sýning
Rætt viö
Kristian
Lindbo-
Larsen,
bókafulltrúa
danska
ríkisins
banda, en eitt af þeim vandamálum
sem við stöndum frammi fyrir er,
að bókaveröir okkar hafa ekki
hlotið þjálfun í að nota þessa
tækni.
Danska bókasafnsnefndin hefur
nú stungið upp á því að ríkið veiti
sérstakri fjárupphæð til nokkurra
bókasafna er renni til tilraunastarf-
semi með myndbönd. Við höfum
hugsað það þannig að bæði verði
keyptar inn myndbandadagskrár,
og einnig að komið verði upp
vinnustofum í tengslum við bóka-
sofnin þar sem börnum og fnll-
orðnum gefist kostur á að gera
eigin dagskrár.
Við vitum að í sumum löiidum,
t.d. Englandi og Kanada hafa útlán
veriö tekin upp á myndbandadag-
skrám, en við höfum ekki fundið
leið til aö fjármagna slíkt ennþá.
Notkun alþjóðlegra
upplýsingabanka
Þaö er Ijóst, að nú á tímum er
bókin orðin úreltur miðill 'fyrir
ýmsar tegundir upplýsinga, sér-
staklega á sviði tækni og vísintl’aý
Tímaritin hafa þar hlaupið í skarð-
iö með miölun nýjustu upplýsinga,
en næsta skrefið eru hinir alþjóð-
legu upplýsingabankar.
Ilugsum okkur t.d. lækni, sem
þarf að framkvæma tiltekinn upp-
skurð. í stað þess aö leita í bók eöa
tímariti leitar hann til upplýsinga-
bankans, sem veitir honum sam-
stundis allar upplýsingar unt tækni-
legar og læknisfræðilegar hliöar
þessarar aðgerðar. Þótt aðgangur
að slíkum bönkum sé nokkuð dýr,
þá sparar þetta mikinn tíma, fyrir-
höfn og peninga.
Við höfum gert tilraun á einu af
aðalbókasöfnum okkar með að
bjóða almenningi upp á þessa
þjónustu, og það hefur komið í ljós
að það er einnig þörf fyrir hana á
almenningsbókasöfnunum. Spurn-
ingin er bara, hver á að borga fyrir
þjónustuna.
Við spurðum Kristian að lokum,
hvort hann hefði kynnt sér íslensk
bókasöfn.
Jú, ég hef skoðað bókasöfnin í
Borgarnesi, Kópavogi og Garða-
bæ. Þetta eru falleg bókasöfn, en
búa nokkuð þröngt. Það er eölilega
erfitt fyrir lítil bæjarfélög að standa
undir myndarlegu bókasafni, en
þaö sem mestu máli skiptir er ekki
útlitið, heldur að bókasöfnin.séu
notuð og sótt af almenningí ólg.
Tónlistarútlánin hafa aukið aðdráttaratl bókasafnanna fyrir ungt fólk,
segir Kristian l.indbo-Larsen, bókafulltrúi danska ríkisins.
nokkrum félögum og hlýtur verð-
laun fyrir málverk.
Árið 1956erhann íKaupmanna-
höfn og þaðan heldur hann svo til
íslands, ári síðar og dvelur hér nær
óslitið næstu 10 árin. Hann giftist
Sigríði Björnsdóttur myndlistar-
manni og eignast með henni þrjú
börn. Þessi áratugur ræður úrslit-
um um frama Dieter Roth. Hann
kemst í náið samband við framúr-
stefnu þá sem er í uppsiglingu
beggja vegna hafs og kennd hefur
verið við ný-dadaisma, popp-list og
nýraunsæi. Ilann vinnur með Ric-
hard Hamilton, einum
listamanni Breta, kynnist Emmett
Williams og síðar flestum þeirra
sem stóðu að hinu margumtalaða
Flúxus-leikhúsi. Einnig myndar
hann tengsl við neo-realistana
frönsku og landa sinn Jean Tingu-
ely, sem þekktur er fyrir sjálfeyð-
andi maskínur sínar. Áður hafði
hann haft náið samstarf við rúmen-
ska listanranninn Daniel Spoerri,
mann sem kemur víða við í evróp-
skri nútímalista. -
Flest þessi tengsl myndast með-
an Dieter Roth er búsettur hér
heirna. Hann er óþreytandi í við-
leitni sinni til að koma á sambandi
milli Islandk og umheimsins og
vinnur með fjölda íslenskra lista-
manna. Má nefna m.a. Einar
Braga, en með honum stofnar
hann forlag, Ragnar sem áður var
getið, Magnús Pálsson, en þeir
starfa saman að bygginga-
módelum og fjölda ungra lista-
manna sem síðan urðu kjarninn í
SÚM.
Óvenjuleg
afköst
Það er bæði óþarft og ómögulegt
að rekja ferii Dieter Roth í svo
stuttu máli sem hér. Til þess er
hann állt of viðamikill og flókinn.
Má benda á að listamaðurinn er á
eilífum þönum landa í millum og
^sjaldan líður sú vika að ekki sé ein-
hvers staðar haldin sýning á verk-
um hans. Að jafnaði eru um 5-8
sýningar haldnar um víða veröld á
ári hverju.
Af þessu má ráða hvílík ham-
hleypa Dieter Roth er til verka.
Það er í sjálfu sér nokkurt einkenni
á þýskættaðri list eftirstríðsáranna.
Þótt Dieter sé Svisslendingur og sé
fulltrúi heimalands síns á tvíæring-
Eins sjálfsprottin listsköpun og
Dieters Roth krefst frjós ímyndun-
arafls en einnig mikillar þekkingar
á möguleikum tækninnar. Hana
notar hann hefðbundið eða óhefð-
bundið, allt eftir-því sem hún blæs
honum í brjóst. En útkoman er
ávallt óvenjuleg, hressandi og laus
við vífilengjur.
Sýningin í Nýlistasafninu sýnir
aðeins brot af ævistarfi þessa ágæta
listamanns. Hún er sanit sem áður
heilsteypt og upplýsandi. Einkum
er fengur í öllum þeint aragrúa
bóka og bókverka sem hanga neð-
an úr loftinu eða liggja í glerborð-
um um sýningarsalinn og veita
góða innsýn í hugsanaferli og
vinnuaðferðir Dieters. Grafík-
myndirnar á veggjunum bregða
enn skýrara Ijósi á þessar aðferðir
fullar af hugmyndaflugi og mögu-
leikum.
Það er trú mín að þessi sýning
eigi eftir að færa mörgum heim
sanninn um ágæti þessa lista-
manns, seni komið hefur jafnt við
sögu hinnar alþjóðlegu framúr-
stefnu og íslenskrar.