Þjóðviljinn - 14.10.1982, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 14. október 1982 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5
Forseti lagði til að Vilmundur flytti aðra fyrirspurn:
Þingmenn þurftu að
taka afstöðu án þess
að hafa neina skýringu
í umræðum um fyrirspurn Vil-
mundar Gylfasonar til dómsmála-
ráðherra, sem alþingi felldi í gær
að fengi að vera borin fram f þing-
sölum, kom fram að forseti sam-
einaðs, Jón Helgason hefði lagt til
að fyrirspurnin yrði orðuð öðru-
vísi. Orðalagið á tillögu forseta var
svona: „Telur dómsmálaráðherra
þörf á nánari ákvæðum um frá-
sagnir opinberra starfsmanna af
gangi rannsóknar á afbrotamál-
um?“ Vilmundur sagði í þingræðu í
gær, að hann hefði að sjálfsögðu
ekki tekið í mál að flytja svona
fyrirspurn enda væri hún allt önn-
ur en sú sem hann vildi flytja. (Sjá
baksíðu.)
Friðrik Sophusson sagði að for-
seti hefði lagt til að fyrirspurnin
yrði orðuð á „þinglegri" hátt en
Vilmundur spurði hvað lögfræð-
ingsstrákur úr Heimdalli vildi uppá
dekk. Hann skyldi ekki vera með
derring um mál sem hann hefði
ekki hugmynd um.
Ólafur Ragnar Grímsson sagði
hér mikið alvörumál á ferðinni.
Það væri lögverndaður réttur þing-
manna að geta borið fram fyrir-
spurnir. Hann teldi mikil mistök
hafa verið gerð í meðferð þessa
máls. Það væri ekki nema sjálfsagt
að fyrirspurnir sem verið væri að
fjalla um kæmust á dagskrá, þannig
áð þingmenn hefðu einhverja hug-
mynd um málið. Þannig væru mál.
yfirleitt sett á dagskrá undir for-
merkjum eins og: „Hvernig ræða
skuli?" í þessu tilfelli hefði ekkert
skriflegt legið framnti um málið,
hvorki fyrirspurnin sjálf né tekið
fram á boðaðri dagskrá hvað ætti
að gerast. Beindi hann því til for-
seta og þingmanna, að í framtíð-
inni yrði reynt að forðast málsmeð-
ferð af þessu tagi.
Það skal tekið fram að áður en
atkvæðagreiðsla fór fram um það
hvort fyrirspurnin skyldi leyfð eða
ekki, hafði engin umræða eða skýr-
ingar verið gefnar á því hvers vegna
fyrirspurninni hefði verið synjað.
Þingmenn þurftu því að taka af-
stöðu til málsins á skömmum tíma.

Vilmundur Gylfason. Forseti
brugðist trausti.
án þess að nokkuð formlegt eða
skriflegt lægi fyrir.
-óg
„Helst dettur mér í hug
forn kúnst formœðra okkar,
sveitakvenna á Islandi, austfirskra
formœðra Vilmundar ekki síður en
annarra. Þœr voru leiknar í að
hrœra flautir. ”
Þegar til
vamms
er vitnað
Það er líkast sem manni hlýni
um hjartaræturnar, að sjá það
svart á hvítu, umhyggjuna og
velviljann í garð lesenda Þjóðvilj-
ans og jafnframt flokksfólks í Al-
þýðubandalaginu. Þessu miðlar
Vilmundur Gylfason alþm. í
grein á heilli síðu í Þjóðviljanum
24. sept. Ég tilheyri báðum þess-
um áhugaverðu manntegundum
og dirfist að taka ögn af þessu til
mín, þó gamall sé og mestanpart
vikinn af sviðinu og horfinn úr
leik.
Vilmundur fer ekki í launkofa1
með það sem hann sér athugavert
og aðfinnsluvert í fari og verkum
okkar í Alþýðubandalaginu. Um
leið og hann tíundar ávirðingar
okkar, vitnar hann við og við til
hve miklu betra sé hjá Alþýðu-
flokknum, jafnvel Sjálfstæðis-
flokknum fyrir eina tíð. Hann ag-
ar okkur og klagar, talar um fyrir
okkur af ákafa eins og sá sem vill
koma miklu góðu til leiðar sem
fyrst og sem mest. Honum er
mikið í mun að ala okkur upp,
laga okkur svo um muni.
En af hverju? Til hvers? Það
liggur víðasthvar á milli línanna
þetta: Bara að þið væruð skárri
en þið eruð ekkisens ormarnir
ykkar. Er ekki hægt að tala ykkur
tii? Hefla af ykkur vankantana?
Sníða af ykkur gallana?
Ég legg til að þessum erindum
Vilmundar sé ekki illa tekið. Mér
finnst þau séu sett fram á þann
veg, að vísu misjafnlega smekk-
lega, að við megum hyggja að
hvort hann hefur ekki í einhverju
eitthvað til síns máls. Hver veit
hve langt það á í land að við fáum
að skilja betur en enn er, hvað
fyrir Vilmundi vakir, hvers vegna
honum er í mun að við losnum við
það sem honum þykir lestir, ann-
markar og ágallar á okkur og
okkar störfum.
— En hvernig er það? Erum
við eins bölvuð og Vilmundur vill
vera láta? „Er þetta fólk“ (við)
„sjálfumglatt eins og lúterskir
prestar á 19du öld — en samt ó-
trúlega óöruggt með það sem það
er að segja og gera — pólitískt,
nervöst?" Engin prófkjör, ekkert
lýðræði. Engin spor sem stíga
þarf í átt til aukins lýðræðis....
síst í verkalýðshreyfingunni.
Bara sáu Ingi R. Helgason og
Guðmundur Hjartarson um
þetta eins og þeir voru vanir.
Jæja og jæja. Sko þá karlana.
Og vafðist ekki fyrir þeim. Það
liggur raunar ódulin aðdáun og
hún ósmá í línunum 5 um þá Inga
og Guðmund. Og það skal sagt
hér á mína lítilmótlegu ábyrgð,
að sannarlega getur það stundujjj
átt við betur en uppsteytur, ha-
reysti, handapat og fyrirgangur.
Hefur Vilmundur annars ekki
einhvern snert af sjálfumgleði
þegar hann segir í öðru orðinu að
Alþýðubandalagið forðist próf-
kjör, en lýsir prófkjöri hjá því
samt í hinu orðinu. Er það ekki
haganlegt og ófölskvað lýðræði,
að benda í fyrri umferð á fólk til
að veraíkjöri, en kjósa svoumþá
sem á var bent í annarri umferð?
Annars dettur mér í hug þegar
borið er saman prófkjör hjá Al-
þýðuflokki og Alþýðubandalag-
inu, að spurja Vilmund hvort
ekki muni vera best fyrir báða, að
hvor éti sitt? Og haldi áfram að
búa við það sem á bæ er títt? Þeg-
ar Vilmundur fræðir um átök
fyrir luktum dyrum í Alþýðu-
bandalaginu, illskeyttari en hin
sem voru fyrir opnum tjöldum
með þátttöku þúsunda (já, þús-
unda), þá henti mig sú slysni, að
mér datt í hug sagan um faríse-
ann, hvað hann sagði í eintali við
guð. Svo óbetranlega sjálfum-
glaður getur einn þverhaus orðið
og lítt móttækilegur fyrir leiðsögn
góðs uppalanda. Og til að kóróna
forherðinguna, bíta höfuðið af
skömminni, ætia ég að vera svo
blygðunarlaus að bera saman téð
átök í mínum flokki og hinsvegar
aðför Kjartans Jóhannssonar að
Benedikt Gröndal og aðför Jóns
Baldvins Hannibalssonar að Vil-
mundi Gylfasyni sumarið 1981.
Hvur kýlir hvurn niður? Hvurjir
„elskast nólítískt:' og hvurjir
elskast ekki pólitiskt? Svari því
hver sem kaun.
Mergjaðasta
ádeila
Vilmundar
Mér finnst
mergjaðasta ádeilan,
mergjaðasta ögrunin hjá
Vilmundi vera þegar hann ber
okkur kommunum á brýn að við
séum fullir af réttmætum efa-
semdum um eigin skoðanir, séum
ekki frjálslyndir heldur tepru-
legir, flokkurinn vilji fela stóran
hluta af fortíð sinni, vilji ekki tala
um „guðinn sem brást“, Sovét-
ríkin. Þarna fer Vilmundur ekki
rétt með þegar hann lýsir afstöðu
einstaklinga, afstöðu flokks.
Sumt í lýsingunni getur hafa átt
við fyrir svo sem tuttugu árum,
því allt tekur sinn tíma. Fróðlegt
væri að geta gengið úr skugga um
það með vissu, hvort Vilmundur
Gylfason hefur öllu næmari og
skarpari skilning á þeim
heimsvaldasinnaða ríkis-
kapitalisma sem ríkjum ræður í
Sovét, heldur en rétt Pétur og
Páll í sjálfu Alþýðubandalaginu.
Hitt er svo dálítið annað mál, að
Mogginn og sumir sem næst hon-
um nudda sér, hlakka meira op-
inskátt yfir herstjórn í Póllandi og
innrás í Afghanistan, en við í Al-
þýðubandalaginu. Við erum
harmi slegin, förum ekki í felur
með það og viðbjóð okkar á þeim
yfirgangi rétt eins og á öðrum
yfirgangi af viðlíka toga. Þarna
hefi ég grun um að Vilmundi
skeiki alvarlega um ádeiluefni.
Sannarlega er ekkert á móti því
að hvorir tveggja sannreyni skoð-
anir hinna og ræðist við.
List eða loddara-
brögð Vilmundar?
— Aftur og aftur hefi ég
skoðað grein Vilmundar og reynt
Játvarður
Jökull
Júlíusson
skrifar:
að átta mig á því í hverju sérstaða
hans er fólgin, yfir hvaða ritgaldri
hann býr. Æði misjafnt er hvern-
ig menn leggja út af litlum texta.
Það mun á fárra færi að ná með
tærnar þar sem hann stendur í
hælana. Um þetta er glöggt dæm-
ið þegar hann fékk innblásturinn
við að sjá Steinunni Jóhannes-
dóttur í svip í sjónvarpsfrétt.
Sjálfur var hann á spretti með
kók í annarri hendi og samloku í
hinni. Þá bar honum fyrir augu að
Einar Olgeirsson renndi at-
kvæðaseðli í rifu á kjörkassa í
nærveru Steinunnar. Og þá skeði
innblásturinn: Kommar vissu
ekki að lýðræðið er gott af sjálfu
sér. Hvers eðlis er innblásturs-
gáfa Vilmundar? Er hún galdur,
íþrótt, list eða loddarabrögð?
Helst dettur mér í hug forn kúnst
formæðra okkar, sveitakvenna á
íslandi, austfirskra formæðra
Vilmundar ekki síður en annarra.
Þær voru leiknar í að hræra
flautir. Það er galdur sem segir
sex. Þær gátu breytt mjólkur-
dreitli neðan í íláti í fleytifulla
skál af flautum, sneisafullan ask,
bara með flautaþyrlinum einum
og náðargáfu kunnáttunnar.
Þessi forna gáfa held ég að hafi
blundað í blóði Vilmundar Gylfa-
sonar og að hún hafi sprottið
fram fullþroskuð er hann snart
hana töfrasprota orðlistar sinnar.
Enginn má skilja orð mín sem
illkvittni eða háð, þó ég geri því
skóna að ritsmíð Vilmundar um
ávirðingar okkar komma, um
villu okkar vegar, sé pólitískar
flautir, ropi og iðravindar. I rit-
smíð hans er þrátt fyrir þetta
eitthvað annað og meira,
eitthvað sem ætti ekki að láta al-
veg sem vind um eyru þjóta.
Hann biður nefnilega um að orð
hans „séu ekki misskilin eða látin
standa fyrir annað en þau segja“.
Þetta er einföld einlægni og hana
er skylt að reyna að taka eins og
hún er.
Þar spillir engu þó hver
skyggnist í eigin barm.
Hér verður hvorki sagt af eða á
um það, hvort það sem Vilmund-
ur ásakar Alþýðubandalagið um
af andlýðræðislegum ávirðingum
á við minni eða meiri rök að
styðjast eða ekki. Þar er best að
hver komi út í sínar dyr og standi
fyrir máli sínu. Hitt er gaman að
undirstrika og gaman að grand-
skoða, hve logandi áhuga Vil-
mundur hefur fyrir því að Al-
þýðubandalagið sé vammi firrt.
Þar á ekki við að vera með allt of
mikið stærilæti, eða sýna tóma
sjálfumgleði, eða svo finnst mér.
Það er einn partur af mannlegu
eðli, að aga þann sem maður
elskar og eitt meðal margra ólík-
inda tilverunnar hefur verið kall-
að að berja til ásta.
Játvarður Jökull Júlíusson
Játvarður Jökull Júlíusson er
fyrrverandi bóndi á Miðjanesi í
Reykhólasveit. Hann hefur skrif-
að fjölmargar greinar hér í Þjóð-
viljann og verið fréttaritari blaðs-
ins um langt skcið. Játvarður
Jökull hefur tekið mikinn þátt í
félagsmálum og fengist við marg-
vísleg ritstörf. Fyrir um það bil
tveimur árum kom út bók cftir
Játvarð: — „Umleikinn öldu-
földum“ og fjallar um mannlíf i
Breiðafjarðareyjum í kringum
aldamótin 1800.