Þjóðviljinn - 05.01.1983, Qupperneq 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN
Miðvikuclaí>ur 5. janiiar 1983
UOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýös-
hreyfingar og þjóðfrelsis
lltgefandi: Útgáfufélag Pjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaður Sunnudaasblaðs: Guöjón FriöriKsson.
Auglýsingastjori: Sigríður H Sigurbjöfnsdóttir
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Blaðamenn: Álfheiöur Ingadóttir, Helgi Ólafsson, Lúðvik Geirsson, Magnús
H. Gíslason, Ólafur Gíslason, Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson,
Þórunn Sigurðardóttir, Valþór Hlööversson.
íþróttafréttaritari: Víöir Sigurösson.
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Eínar Karlsson, Atli Arason
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Gísli Sigurðsson, Guömundur Andri
Thorsson.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Símavarsla: Sigríöur Kristjánsdóttir, Sæunn óladóttir Kristín Pétursdóitir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Síðumúla 6 Reykjavik, simi 8 13 33
Umbrot og setning: Prent.
Frentun: Blaðaprent h.f.
Kjör sjómanna
og sjávarútvegs
• Á gamlársdag tókst að ákveða fiskverð og þar með að
tryggja að ekki komi til rekstrarstöðvunar hjá sjávarútveg-
inum.
• Hið nýja fiskvcrð var ákveðiö nteð atkvæðum oddamanns
og fulltrúa útgerðarinnar í yfirnefnd verðlagsráðs, fulltrúar
vinnsiunnar sátu hjá en fulltrúi sjómanna greiddi atkvæði á
móti.
• Fiskverð var hækkað um 14% aðjafnaði. Niðurgrciðsla á
olíu var hækkaö úr 22% af olíuverði í 35% olíuverðsins.
Kostnaður við slíka niðurgreiðslu á olíunni verður vænt-
anlega um 400 miljónir króna á þessu ári og ti! að standa
straum af þessum kostnaði hefur ríkisstjórnin heitið að beita
sér fyrir setningu laga um 4% hækkun útflutningsgjalds af
sjávarafurðaframleiðslu í 9,5%. Fað olíugjald, sem útgeröin
hefur fengið af óskiptum afla verður óbreytt. -
Sjávarútvegsráðherra hefur auk þess hcitiö, að fisk-
vinnslunni verði að fullu bætt kostnaðaráhrif af fiskverðs-
hækkuninni svo og tekjutap vcgna hækkunar útflutnings-
gjaldsins og munu þær ráðstafanir óhjákvæmilega leiða til
nokkurrar lækkunar á gengi krónunnar.
• Þessi fiskverðshækkun bætir stöðu útgerðarinnar mjög
veruiega, en fyrir fiskverðshækkunina var staða útgerðar-
innar slæm. Samkvæmt þeim útreikningum, sem lagðir eru
til grundvallar við ákvöröun fiskverðs, þá er reiknað með að
halli á botnfiskveiðum báta og togara verði nú í kringum 3%
af tekjum, og er það mun minni bókhaldslegur halli heldur
cn yfirleitt hefur veriö um að ræða hjá útgerðinni á síðustu 10
árum. Sc litiö yfir 10 ára tímabil frá 1973-982, að báðum
árum meðtöldum, þá er hallinn talinn hafa verið minnstur
hjá útgcröinni árið 1979 eða um 3,4% en mestur árið 1975,
eða 14,2% og álíka á síðasta ári. Að jafnaði hefur hallinn hjá
útgerðinni verið milli 10 og 11% samkvæmt útreikningum
Þjóðhagsstofnunar, en ætti nú að verða um 3%.
• Verði fiskvinnslunni tryggð álíka afkoma á næstu mánuð-
um og var á síöasta ári, svo sem sjávarútvegsráðherra hefur
lýst yfir, þá ætti rekstur fiskvinnslufyrirtækjanna ekki að
ganga almennt lakar en verið hefur að jafnaði síðustu ár. -
Þannig er halli á frystingunni (fyrir verðbreytingafærslur)
talinn hafa vcrið um 3,8% af tekjum árið 1981 og um 5,6% af
tckjum árið 1980. Fyrir fiskverðshækkunina nú var frysting-
in hins vegar talin koma út með 1-2% hagnað. Til saman-
buröar má enn geta þess, að á árunum 1974-1979 var afkoma
fiskvinnslunnar í heild á bilinu frá um 1 % í halla og upp í 4%
í hagnað samkvæmt yfirlitstölum Þjóðhagsstofnunar.
• Þannig er Ijóst að, miðað við allar aðstæður verður af-
korna veiða og vinnslu að teljast viðunandi eftir þá fiskverðs-
ákvöröun, sem nú liggur fyrir og þær hliðarráðstafanir, sem
hcnni fylgdu.
• En hvað þá uni hlut sjómanna?
• Á síðasta ári fóru tekjur sjómanna mjög lækkandi vegna
minni afla og því cr það fagnaðarefni, að með fiskverðs-
hækkuninni nú hefur tekist að rétta hlut sjómanna verulega.
- Samkvæmt upplýsingum Þjóðhagsstofnunar verður fisk-
verð til sjómanna, mælt sem hlutfall af almennum kauptöx-
tum í landi, nú hærra en það hefur verið nokkurt áranna
1978 - 1982, og t.d. yfir 20% hærra en það var að jafnaði á
árinu 1981. Samkvæmt upplýsingum Þjóðhagsstofnunar
ættu tekjur sjómanna á árinu 1983 (miðað við sama afla og á
síðasta ári) einnig að verða hærri á næsta ári en nokkru sinni
síðustu sex ár, séu þær mældar sem hlutfall af tekjum verka-
manna og iðnaðarmanna. Engu að síður er skiljanlegt að
sjómönnum sé ekki vel við hækkun útflutningsgjaldsins um
4%, en þá verður að hafa í huga, að hinn valkosturinn, sem
fulltrúar útgerðar- og fiskvinnslu voru tilbúnir að sameinast
um, var hækkun olíugjaldsins, sem tekið er af óskiptum afla
úr 7% í 17%. Slík niðurstaða hefði verið langtum ó-
hagstæðari sjómönnum.
• Sjórnarandstaðan segist enga ábyrgð bera á ákvörðun
fiskverðs og ráðstöfunum, sem þeirri ákvörðun fylgdu. En
hefur nokkur maður hugmynd um eina einustu tillögu úr
þeirri átt varðandi lausn þessara erFiðu mála?
klippt
Reiknað skakkt
Lítið lát er á því, að Framsókn-
armenn hafi samband við okkur
til að koma með sínar skýringar á
því að Guðmundur G. Þórarins-
son fari ekki í framboð og til að
útlista nýjustu viöburði í Fram-
sóknarflokknum.
Sagt er að Haraldur Ólafsson
hafi ákvéðið að renna skeiðið í
félagið með Guðmundi inn á
framboðsiistann fyrir þó nokkru.
Þá heföu þeir reiknað með því að
Ólafur myndi gefa eftir þingsæti
sitt, þarsem hann hefur á liðnu
kjörtímabili verið fremur þing-
maður Helguvíkur heldur en
Reykjavíkur. Guðmundur og
Haraldur hefðu talið sjálfsagt og
eðlilegt að þeir skipuðu fyrsta og
annað sætiö að Ólafi brottu
gengnum.
Braskaraklíkan
fer af stað
Þá er sagt, að braskaraklíkan,
Kristinn Finnbogason, Jón Aðal-
steinn, Alfreð í skransölu hersins
og fleiri potintátar hins frjálsa
framtaks í Framsóknarflokknum
hafi gripið til sinna ráða. Þessi
klíka peningahagsmuna, herset-
unnar og Natósambanda afrek-
aði í vinstri stjórnartíðinni 1971-
74 að safna saman 150 Framsókn-
armönnum á undirskriftaskjal
um áframhaldandi hersetu og af-
hentu þáverandi forsætisráð-
herra Ólafi Jóhannessyni papp-
írsgagnið. Það fór einsog allir
vita. Sömu öfl í Framsóknar-
flokknum sóttu Ólaf Jóhannes-
son til framboðs fyrir síðustu
kosningar í Reykjavík til að
flokkurinn fengi þá hægri slag-
síðu sem klíkunni þóknaðist. Um
leið fengi Steingrímur og „vinstra
liðið" ekki starfsfrið. Þetta lið er
að vonurn ánægt með frammi-
stöðu Ólafs í Helguvíkurmálum
og getur engan veginn unnt
Steingrími þess að efna til vinstri
stjórnar af einhverjum toga.
Brúðarmeyjar næstu ríkis-
stjórnar?
Gengið að
Guðmundi
Guðmundur Þórarinsson hefur
aldrei átt uppá pallborðið hjá
þessari voldugu Framsóknar-
klíku. Á síðustu árum hefur hins
vegar borið mikið á honum og
hann hefur almennt þótt sjálf-
sagöur oddviti Framsóknar-
manna í borginni. Afstaða hans
til hermála og þokkaleg ntála-
fvlgja í friðarmálum hefur farið
mjög fyrir brjóstið á þessu liði.
Hins vegar var Guðmundur svo
klaufalegur og taktlaust í Alu-
suisse málinu nú utan fyrir allt
annað, að auðvelda þessu liði
aðförina og fá þarmeð „vinstri"
frammara einnig á móti sér. Það
auðveldaði natóklíkunni leikinn.
Ólafur leitar
hefnda
Þá er sagt að Haraldur hafi
fyrir síðustu kosningar verið á
bandi braskaraklíkunnar, en með
því að gera bandalag við Guð-
mund hafi hann kallað yfir sig
andstöðu klíkunnar við framboð
hans núna.
Ólafur Jóhannesson hafi tekið
tilboði klíkunnar, sem kom með
150 undirskriftir (eins og 1974 um
áframhaldandi hersetu) með
áskorun unt framboð nteð því
skilyrði að þeir Guðmundur G.
og Haraldur Ólafsson yrðu ekki
nærri honum á lista. Hvað á að
gera við Harald?, er sagt að nat-
óklíkan hafi spurt. - Hann tekur
því semáð honum er rétt -, segir
sagan að Ólafur hafi svarað.
Þannig hefur Helguvíkur-Ólafi
tekist að ná hefndum á banda-
laginu sem hafði verið búið til
gegn honum. Guðmundi mun
ekki hafa komið til hugar að fara í
prófkjör við þessi skilyrði, sem
von er.
Búlgaríufélagið
af stað í
prófkjör
Ólafur Jóhannesson krefst þess
samkvæmt þessari samtímasögu-
skýringu, að klíkan finni konu til
að skipa annað sætið. Hinn
óformlegi sendiherra Búlgaríu á
íslandi og í Framsóknarflokkn-
um, Kristinn Finnbogason. tók
þetta verkefni að sér samkvæmt
upplýsingum úr þessum sagna-
brunni Framsóknarmanna, sem
vér nú ausum af. Leitað var dyr-
um og dyngjum að ungri konu
sem hugsanlega hefði tilhöfðun
til annarra átta en Ólafur. Það er
svo gáta dagsins að ráða í hvaða
kona fannst í námunda við Búlg-
aríufélagið hans Kristins, til að
skipa annað sætið á eftir
Helguvíkur-Ólafi.
Ríkisstjórn
Ólafs og Geirs
Markmiðið að öllu þessu brötli
á svo að vera ný hægri stjórn
undir forsæti Ólafs Jóhannes-
sonar, því kunnugt er að menn
verða metnaðarfullir með aldrin-
um. Söguleg tivísun þessa er
ráðuneyti Steingríms Steinþórs-
sonar 1950-53, ríkisstjórn
Framsóknar- og Sjálfstæðis-
flokks þarsem formenn flokk-
anna urðu að sætta sig við að
verða ekki forsætisráðherra. Sú
stjórn fangaði her og Nató og
margir ætla að Ólafi takista að
endurtaka þennan leik. Það
viðrar ekki vel persónupólitískt
fyrir þá Steingrím og Geir til for-
sætis helmingaskiptastjórnar. En
þjóðin getur átt einhverja leiki
eftir til að koma í veg fyrir ntynd-
un hægri stjórnar Helguvíkur-
Ólafs. -óg
og skorið
Umbóta-
sinnaðar ^
kjaraskerðingar
Elías Snæland Jónsson er að
stæra sig af kjaraskerðingará-
formunt Framsóknarflokksins í
leiðara Tímans í gær. Segir hann
flokkin telja að verði að grípa til
„santræmdra efnahagsaðgerða".
Síðan segir: „Ljóst er að slíkar
aðgerðir hljóta að koma við lífs-
kjör landsmanna". Það er ekki
verið að skafa utan af því. Al-
ntenningur þarf ekki að óttst
kreppuna svo mjög heldur efna-
hagsaðgerðir Framsóknarflokks-
ins gegn henni!
KÍykkir leiðarahöfundur út
með áskorun til fólks um að kjósa
Framsóknarflokkinn: „Það mun
ráða miklu um framtíðarþróun ís-
lenska þjóðfélagsins, hvort kjós-
endur velja ábyrga og umbóta-
sinnaða menn þá til forystu, eða
hleypa öfgaöflunum óbeisluðum
í vaidastólana".
Með öðrum orðum eru kjar-
askerðingar orðnar umbótasinn-
aðar - að ekki sé minnst á umbót-
asinna allra tíma, Ólaf Jóhann-
esson.
k.