Þjóðviljinn - 13.01.1983, Blaðsíða 2

2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fitnmtudagur 13. janúar 1983
Búið að
leggja 10%
heimsflotans
Mikiö kreppuástand ríkir nú á
alþjóðaskipamarkaðnum, sem
og svo víða annars staðar í
heiminum. Þegar er búið að
leggja yfir 1000 skipum, eða um
10% af heildartonnafjölda
heimsflotans.
Hlutfallslega hefur flestum ol-
íuskipum verið lagt, eða um 16%
af tonnatölu þeirra, en minnst af
almennum vöruflutningaskipum,
eðaum40%.
Skipafloti Dana hefur orðið
einna verst úti, en alls er búið að
leggja um þriðjungi, 33% af skip-
astólnum þar í landi. Fast á eftir
fylgja Noregur og Grikkland.
Japanir eru hins vegar í sérflokki í
þessum efnum sem svo víða,
aðeins 1% af japanska skipaflot-
anum hefur verið lagt enn sem
komið er.
Gœtum
tungunnar
Ýmist er sagt: láta í ljós eða láta í
yósi. Hvorttveggja er rétt.
Skák
Karpov að tafli - 80
Lokastaöan á millisvæöamótinu í Lenin-
grad varð þessi: 1.-2. Karpov og Kortsnoj
13Ví> v. 3. Byrne 12Vá v. 4. Smejkal 11 v.
5.-6. Larsen og Hubner 10 v. 7. Kusmin
9Vzv. 8.-10. Tal, Gligoricog Taimanov 81/2
v. o.s.frv. Þeir þrir hinir fyrstnefndu komust
því áfram í Áskorendakeþpnina og áttu það
vel ínni fyrir sakir frábaerrar taflmennsku.
Karpov tefldi af gífurlegu öryggi og tapaði
ekki skák, komst aðeins einu sinni í veru-
lega taphættu - gegn Tal. Kortsnoj barðist
eins og grimmur hundur allt mótiö út í gegn
og vann marga fallega sigra. Frammistaða
Robert Byrne kom mjög á óvart. Fyrir mótið
var hann almennt talinn einn af minni
spámönnunum, en hann harðnaði við
hverja raun og raðaði inn vinningunum.
Larsen missti dampinn eftir glæsilega byrj-
un, en aðrir keppendur áttu aldrei verulega
möguleika nema ef vera skyldi Smejkal
sem vann 7 skákir í röð á einu tímabili.
I síðustu umferð vann Karpov Filipsseying-
inn Eugunio Torre auðveldlega:
Karpov - Torre
21. b3! Rd7
22. Ba3! Hf7
23. g4! De4
24. Rg5!
- Svartur gafst upp.
Á hinu millisvæðamótinu sem haldið var
í Brasilíu sigraði heimamaður, Henrique
Costa Mecking, hlaut 12 vinninga af 17
mögulegum. Portisch og Polugajevskí
kræktu sér í hin tvö sætin eftir aukakeppni
með Efim Geller. Fischer heimsmeistari
gat því farið að gefa eftirtöldum skák-
mönnum auga. Feitletraðir eru þeir sem
hugsanlega gátu átt möguleika í einvigi við
hann: Sþasskí, Petrosjan, Polugajevskí,
Portisch, Kortsnoj, Karpov, Byrne og
Mecking.
Helgi Felixson kennari í leikrænni
tjáningu við lýðháskólann í
Kungálv.
Friðarvagninn er hópur frjskra
leikara frá lýðháskólanum í
Kungalv í Svíþjóð, sem sýndi í
Danmörku og S-Svíþjóð við
miklar vinsældir í fyrrasumar og
hefur áhuga á að koma hingað til
íslands á komandi sumri, sagði
Helgi Felixson kennari í Kung-
alv, er hann leit inn á blaðið til
okkar nýlega.
Leikstarfsemin er þáttur í nám-
inu, og við byggjum sýningar
okkar mikið upp á fimleikum og
látbragðsleik, meðal annars til að
yfirstíga þær hindranir sem tung-
umálin eru í norrænu samstarfi
sem þessu.
í friðarvagninum er 40 manna
leikhópur, þar af nokkrir íslend-
ingar, og hyggjast þeir fara frá
Frá götuleikhúsi Friðarvagnsins á s.l. sumri (Ljósm. Leifur Rögnvaldsson).
Friðarvagninn
kemur til íslands
Kungélv til Noregs n.k. sumar og
taka þaðan Smyril til Færeyja og
íslands. Ef áætlanir standast mun
hópurinn verða hér á landi
seinnipartinn í júlí n.k.
Við sýndum m.a. á Ullevi-
íþróttaleikvanginum í fyrra en
þar voru þá saman komnir 50
þúsund manns að taka þátt í
friðarhátíðinni. Við höfum haft
samstarf við friðarhreyfingarnar í
Svíþjóð og lagt okkur fram um að
setja litríkari blæ á baráttuna
fyrir friði og afvopnun.
Þá fórum við í leikferð um
Danmörku og lékum víða, m.a. á
Grábræðratorgi í Kaupmanna-
höfn þar sem um 3000 manns
komu. Þá lékum við einnig í Ár-
ósum, Odense, Nyköbing, Vor-
denborg og á hinni árlegu rokk-
hátíð í Hróarskeldu.
Friðarvagninn á sér sögu allt
aftur til ársins 1974 þegar vor-
námskeiðin í leiklist byrjuðu í
virkinu við Kungálv. Sýninga-
ferðalögin byrjuðu hins vegar
fyrir 2 árum, og er það von okkar
að þessi starfsemi muni vaxa og
dafna í framtíðinni.
Leikstjórn og leiðbeining er
kostuð af skólanum, en að öðru
leyti er þetta byggt upp af áhuga-
mannastarfi. Við höfum sýningar
okkar yfirleitt undir beru lofti og
byggjast þær þá annars vegar á
skrúðgöngu um bæinn og hins
vegar leiksýningu. Þar sem við
höfum sýnt hafa bæjarfélögin
greitt fyrir sýningarnar, og kostar
hver sýning 8000 krónur sænskar.
Við erum að vonast eftir góðum
móttökum einnig hér á íslandi,
því án fjárhagslegs stuðnings frá
bæjarfélögunum verður þetta
ekki hægt.
Hvað hefur þú starfað lengi
með Friðarvagninum?
Ég byrjaði að kenna leikræna
tjáningu við Kungálv í haust.
Annars var ég nemandi í skól-
anum veturinn 1977-78. í
leikhópnum okkar eru líka
nokkrir eldri nemendur skólans.
Við óskum friðarvagninum
góðs gengis í leik og starfi og
hlökkum til að sjá hann lífga upp
á bæjarlíf á íslandi á komandi
sumri.
ólg.
Islensk málnefnd ályktar:
Tölvuprent verði
stafsettrétt
Um iangt árabil hefur tíðkast
að tölvuprenta ýmis konar eyðu-
blöð opinberra stofnana á þann
veg, að ekki samræmist opinber-
um reglum eða almennum venj-
um um íslenska stafsetningu.
Algengast hefur verið að nota
hástafi eingöngu, en hitt er þó
verra þegar ekki er gerður grein-
armunur á o og ó, u og ú o.s.frv.
Slíkt brýtur í bága við venjur og
reglur, gefur fordæmi sem tor-
veldar störf íslenskukennara og
getur jafnvel boðið misskilningi
heim.
fslensk málnefnd hefur nýlega
ályktað um þessi mál og beint því
til opinberra stofnana og ann-
arra, sem senda frá sér tölvurituð
eyðublöð og annað tölvuprent,
að kosta kapps um að stafsetja
nöfn og annað lesmál í samræmi
við þær reglur, sem kenndar eru í
skólum landsins, og koma sér
upp tækjum til slíkrar prentunar.
Þá bendir málnefndin á, að í
hinni tölvuprentuðu þjóðskrá eru
engir lágstafir og ekki notaðir
stafirnir í, ó, ú og ý. Af því leiðir,
að nöfn flestra eru rangrituð í
þjóðskránni, þar á meðal nöfn
allra kvenna, sem kenna sig til
föður eða með því að skeyta orð-
inu dóttir við nafn hans.
Einnig er á ýmsum þeim
plöggum sem hið opinbera sendir
frá sér misbrestur hvað varðar
notkun þágufalls í heimilisföng-
um. Heimilisfang svarar spurn-
ingunni um það, hvar einhver eða
eitthvað er eða á heima, og er þá
nokkurn veginn sama og nafn
heimila í þágufalli: Dæmi: Jón
Jónsson, Skógum, Fnjóskadal,
Suður-Þingeyj arsýslu.
Staðarnafn í þágufalli svarar
einnig spurningunni um það,
hvar eitthvað gerist eða er gert.
Þess vegna er þágufall notað við
dagsetningu bréfa, skjala, for-
mála bóka o.s.frv. Dæmi: Þing-
völlum 17. júní 1944.
íslensk málnefnd vill að lokum
benda á, „að hætt er við að lang-
vinn vanhirða í þessum efnum
hafi þegar haft sljóvgandi áhrif".
Fisksnyrting íKóreu
í tilefni umræðna um hert gæðaeftirlit í fiskvinnslu hérlendis, birtum
við þessa mynd úr fiskverkunarstöð á austurströnd Kóreu. Eins og
hérlendis eru það nær eingöngu konur sem sjá um að snyrta fiskinn
sem í þessu tilfelli er Alaskaufsi.