Þjóðviljinn - 29.01.1983, Blaðsíða 6

6 SÍÐA - ÞJÓÐVTLJÍNN Helgin 29. - 30. janúar 1^83
ritstjórnargrein úr aimanakínu
Sönnunarbyrðin
hvílir á
'Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guöjón Friöriksson.
Auglýsingastjóri: Sigrfður H. Sigurbjðrnsdðttir
Atgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Blaðamenn: Auöur Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísláson, Ólafur Gíslason, Óskar Guðmunds-
son, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
(þróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guðjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Atii Arason
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar
hv alv eiðimönnum
• Enginn nauður rekur íslendinga til þess að mótmæla sam-
þykkt alþjóðahvalveiðiráðsins um tímabundið bann við
hvalveiðum á árunum 1986 til 1990. Við getum látið öðrum
hvalveiðiþjóðum það eftir, enda eiga þær ekki eins mikið
undir mannorði sínu í fiskveiðimálum á alþjóðavettvangi og
við íslendingar. í Japan, Noregi og Sovétríkjunum eru fisk-
veiðar „aukabúgrein“, en á íslandi lífshagsmunamál heillar
þjóðar.
• Hvalveiðar hafa verið verulegur þáttur í efnahagslífi ís-
lendinga, og nemur útflutningsverðmæti afurða þeirra rúm-
lega 1% af heildarútflutningi okkar. f»ær verður hinsvegar í
efnahagslegu tilliti að vega á móti hótunum Bandaríkja-
stjórnar um innflutningsbann verði hvalveiðum ekki hætt,
og áskorun 2/3 hluta bandarískra öldungadeildarþingmanna
til íslendinga um að mótmæla ekki banninu. Fiskmörkuðum
okkar er teflt í tvísýnu með mótmælum og viðskiptaaðilar
íslenskra fisksölufyrirtækja í Bandaríkjunum hafa látið í ljós
áhyggjur sínar. Hvalveiðarnar gætu því reynst okkur dýr-
keyptar á næstu árum sé ekki gætt ýtrustu varfærni.
• Fiskveiðiþjóð getur varla haft aðra afstöðu en þá að hvalir
séu nýtanleg auðlind svo lengi sem hvalastofnum er ekki
stefnt í hættu með ofveiði. Þetta er sjónarmið Náttúruvernd-
arráðs. En málstaður hvalveiða á íslandi er einfaldlega ekki
nógu sterkur til þess að hægt sé að mótmæla tímabundnu
hvalveiðibanni af krafti annfæringarinnar. Enda þótt rann-
sóknir hafi verið auknar eru þær enn taldar ófullnægjandi,
og svo uggandi eru menn um ýmsa hvalastofna, sem Islend-
ingar nýta, að draga þarf úr hvalveiðum á næstu árum, hvort
sem um bann er að ræða eða ekki. „Það eru engin gögn sem
segja að við verðum að hætta, en það eru heldur engin gögn
sem við getum afsakað veiðarnar með“, segir líffræðingur í
viðtali við Þjóðviljann um hina vísindalegu stöðu málsins.
• Hvalveiðimenn verða að sanna réttmæti hvalveiða fyrir
hvalfriðunarmönnum með pottþéttum rökum. Þessvegna er
það rétt sjónarmið hjá Náttúruverndarráði að banninu verði
ekki mótmælt „en tíminn fram til 1986 notaður til þes að afla
nánari vitneskju um stærð og eðli þessara nytjastofna en við
nú höfum.“ íslensk stjórnvöld geta áskilið sér rétt til þess að
taka málið upp að nýju, eða grípa til einhliða aðgerða, ef
fram koma á þessu tímabili sæmilega haldbær vísindaleg rök
fyrir áframhaldi hvalveiða við ísland. Við börðumst hart
fyrir rétti okkar til þess að nýta sjálfir auðlindir okkar í sjó og
Islendingar njóta alþjóðlegrar viðurkenningar fyrir for-
göngu sína á því sviði. Nú er það okkar að sýna og sanna að
við getum nýtt og verndað þessar auðlindir. Þar berum við
ekki aðeins ábyrgð frammi fyrir ókomnum íslenskum kyn-
slóðum heldur stöndum við einnig ábyrgir gagnvart öllum
heiminum.
• „Tímabundin stöðvun hvalveiða hér við land er ekki líf-
fræðileg nauðsyn, heldur ákvörðun sem byggir á stjórnmála-
legum og menningarlegum viðhorfum“, segir Náttúruvernd-
arráð. Og menn skyldu ekki vanmeta þann þunga alþjóðlega
skoðanastraum sem berst fyrir því að mörgum glæsilegustu
dýrastofnum jarðarinnar verði við haldið. Enginn getur
mótmælt því, að þar hefur sigið á ógæfuhliðina og friðunar-
menn hafa mörg ljót dæmi til þess að réttlæta harða baráttu
sína.
• Að endingu skal minnt á ályktun flokksráðs Alþýðu-
bandalagsins þar sem varað er við því að hvalveiðibanninu
verði mótmælt. Bent er á að ákvarðanir um veiði hvala megi
ekki vera í höndum beinna hagsmunaaðila, heldur verði þær
að byggjast á niðurstöðum ýtarlegra rannsókna. „Skamm-
sýni í þessum efnum getur leitt til útrýmingar einstakra
tegunda, auk þess sem hún skaðar markaðsaðstöðu og álit
íslendinga meðal þjóða heimsins“. Undir þessi orð tekur
Þjóðviljinn.
- ekh.
Auglysingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Óiafur Þ. Jónsson
Skrifstofa: Guðrún Guðvaröardóttir, Jóhannes Harðarson.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Sæunn Óiadóttir
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bíistjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Innheímtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglysingar: Síöumúla 6 Reykjavík, sími 8 13 33
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Só merki atburður gerðist
fostudaginn 7. janúar s.l. að
rjóminn af skókmeisturum okk-
ar íslendinga birtist ó skjónum
og lýsir yfir stofnun skókskóla
fyrsta sinnar tegundar ó Is-
landi.
I>eir segja þjóðinni að loksins
sé kominn fram hópur manna,
sem bseði hafi þrek og þor til
þess að hrinda í framkvæmd
vangaveltum og umræðum,
sem staðið hafi í nær 30 ór.
Nú ztla þeir að stíga skrefið ti!
fulls. fórna æsku landsins tíma og
hæfilcikum, íslensku skáklífi úl upp-
Ivftingar og æskunni til aukins
þroska. Gott er aö heyra og fagna
ber góðum vcrkum. Góð verk, vel-
unnin störf standa ætíð undir sjálf-
um sér og ævinlega bestur mæli-
kvarði á mannanna verk. Að Friðrik
ólafsson skuli nuna stofna skák-
skóla ásamt bestu mönnum í skák-
lífi þjóðarinnar, er svo mikilvægt
skrcf í uppbyggingu skákllfsins hér
á landi, að þeir félagar hefðu, sér
alveg að skaðlausu, getað minnst á
storf annarra manna og látið þá
njóta sannmælis. Það er ekki
heilladrjúgt, að hefja starf fullir
fyrirlitningar gagnvart því, sem
áður hcfur verið unnið, eins og þeir
félagar virðast xtla sér að gera.
Að ofansögðu, langar mig til
þess að scgja fólki dálítið frá Skák-
skólanum á Kirkjubæjarklaustri,
sem Friðrik Ólafsson og félagar sjá

Svlpmynd úr skákskólanum á
seml 1979.
Kirkjubæjarklaustri sem hóf starf-
Skákskóli Friðriks er
ekki sá fyrsti hériendis
Hver stofnaöi
fyrstur skákskóla?
Umsjón
Helgi
Eigi alls fyrir löngu skrifaði sá
ágæti maður, Jón Hjartarson,
skólastjóri
Heimavistarskólans á
Kirkjubæjarklaustri, grein hér
íblaðið þarsem hanngerirað
umtalsefni stofnun Skákskóla
FriðriksÓlafssonar. í grein
Jónserað finnaall
harðskeyttar athugasemdir
um stofnun þessa.
Undirritaður hefur ekki haft
tækifæri til þess að svara
þessum skrifum Jóns og
verður gerð tilraun til þess
hér:,
Á blaðamannafundi sem hald-
inn var á Naustinu þann 7. janúar
síðastliðinn tók ég saman og
dreifði nokkrum minnispunktum
til blaðamanna og fréttamanna|
ríkisfjölmiðlanna. í samþjöpp-
uðu máli var skýrt tekið fram, að
um langan aldur hefðu verið
skipulögð námskeið, fjöltefli og
kennsla af ýmsum toga. Ekki var
farin sú leið að taka einn þátta
þessarar starfsemi fram yfir ann-
an, slíkt væri í hæsta máta ósann-
gjarnt því að af mörgu er að taka.
Eg get nefnt auk Skákskólans á
Kirkjubæjarklaustri skákæfing-
arbúðir Taflfélags Reykjavíkur
sem störfuðu viku í senn, sumar
eftir sumar, skákfræðslu í sjón-
varpi má nefna, fræðslu í útvarpi,
skákkennslu í skólum, námskeið
sem sterkir skákmenn hafa hald-
ið úti á landi, fjöltefli svo ótöluleg
eru.
Ég get fúslega játað að á blaða-
fundi og í viðtölum sem birst hafa
við einstaka stofnendur skólans
krafti, en þó er hér um allt annars
konar starfsemi að ræða.
Jón talar um að við sem stönd-
um að stofnun þessa skóla séu
fullir fyrirlitningar í garð ann-
arra, leitumst ekki eftir samstarfi
við aðra o.s.frv. Því er til að svara
að hingað til hefur mestur tími
stofnenda farið í að skipuleggja
innviði skólans, skrá nemendur,
útvega borð og stóla, kennslu-
gögn, blöð og bækur. Samstarfi
verður að sjálfsögðu komið á við
þá aðila sem unnið hafa skáklist-
inni nokkurt gagn hér á landi.
Jón Hjartarson hefur varpað
fram spurningu: Hver var fyrstur
til að stofna skákskóla? Var það
hann eða Friðrik Ólafsson og þeir
þokkapiltar sem unnið hafa með
honum? Eða var það bandaríski
sérvitringurinn Daníel W. Fiske,
sem erfði miljón dali eftir konu
sína forríka og sigldi til íslands?
Sniðgekk suðurlandið og hélt til
Grímseyjar þar sem hann dreifði
ómetanlegu safni skákbóka.
Þessari spurningu geta menn
velt fyrir sér, en Skákskóli
Friðriks Ólafssonar blívur.
var þungamiðjan stofnun þessa
tiltekna skóla, á hitt var minnst á
breiðari grundvelli. Blaðamenn
kunna hinsvegar þá iðju betur en
flestir aðrir að greina aukaatriði
frá aðaiatriðum; aðalatriði í
þeirri kynningu sem staðið var
fyrir á skákskóla Friðriks, var
auðvitað þessi tiltekni skákskóli.
Jón Hjartarson gerir það að út-
gangspunkti í grein sinni að Skák-
skóli Friðriks Ólafssonar sé ekki
fyrsti skákskóli sem hér hefur
verið settur á stofn. Það má til
sanns vegar færa. Hinsvegar full-
yrði ég að þetta sé fyrsti skákskóli
á íslandi sem starfar með þeim
hætti sem lagt hefur verið ráð á.
Hann hefur verið með náskeið í
allan vetur, fyrir alla aldurshópa.
Skákskólinn á Kirkjubæjark-
laustri starfar á hinn bóginn eina
viku á ári, að sönnu af miklum
DJÚÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Utgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvœmdastjóri: Guörún Guömundsdóttir.
Rltstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.