Þjóðviljinn - 29.03.1983, Blaðsíða 5

Húsnæðislánakerf ið:______
Staðið fyrir
sínum hluta
Hefur húsnæðislánakerfið verið að dragast saman á
undanförnum árum? Það er ein þeirra fullyrðinga sem
íhaldsöfiin nota nú til að ná fylgi ungs fólks við komandi
kosningar.
Lítum nokkuð nánar á þessa full-
yrðingu. Af meðfylgjandi tveimur
töflum kemur fram að svo er alls
ekki. Heildarfjöldi lána til hús-
næðismála hefur engan veginn
dregist saman. Og hlutfall lána af
verði íbúða hefur haldist nokkurn
veginn óbreytt á undanförnum
árum. Þar hefur hinsvegar verið
haldið uppi prósentuleik, vegna
breyttra viðmiðana þ.e.frá vísitöl-
uíbúð yfir í svonefnda staðalíbúð.
Af töflu 1. má sjá, að almennum
nýbyggingalánum hefur fækkað
allnokkuð. En á móti kemur mikil
aukning í öðrum tegundum lána,
bæði til verkamannabústaða og til
kaupa á eldra húsnæði. Sú ný-
breytni, að lána til kaupa á eldra
húsnæði hefur að sjálfsögðu þýtt
verulega aukið álag á húsnæðis-
lánakerfið.
En sé litið á heildartölur þá kem-
ur í ljós að árið 1982 var heildar-
fjöldi lána 4366 á móti 2617 árið
1976. Frá 1978 hefur heildarfjöldi
lána verið nokkuð svipaður, eða í
kring um 4000 á ári.
Af töflu 2 má sjá, að lánshlutfall
hjá byggingasjóði ríkisins - þ.e.
þeim hluta húsnæðismálastofnunar
Tafla I:
Fjöldi ibúSa, scm lán voru veitt til 1976-1982
1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982
Nýbyggingar (1. hl.) 1515 1823 1883 1687 1665 1072 1182
Eldri íbúðir .... 783 1346 1897 2408 2044 2183 2132
Ibúðir fyrir aldraða og öryrkja (konverteringar) .... 12 106 314 57 6 4
Viðbyggingar og endurbætur.... 159 372
Heilsuspillandi húsnæði .... 8 29 43 49 46 33 30
Einstaklingar með sérþarfir 73 71
Orkusparandi breytingar Ýmsir framkvæmdaaðilar 189 104
(konverteringar) Leigu- og söluíbúðir .... 26 3 177 188 242 60 193
sveitarfélaga (konv.) V erkamánnabústaðir .... 98 87 91 126 145 138 130
(konverteringar) Framkvæmdanefndar- .... 175 182 81 32 202 46 148*
íbúðir (konvertering.) 50
Samtals fjöldi íbúða 2617 3470 4278 4854 4401 3959 4366
*,Hafnar framkvæmdir í verkamannabústöðum 74 205 304
Bygging verkamannabústaða
hefur margfaldast
Oviðunandi
mismunun
Alþýðubandalagið hefur lagt höfuðáherslu á að koma Verkamanna-
bústaðakerfinu vel á rekspöl undanfarin ár. Þessi áhersla byggist á þeirri
staðreynd, að fyrir fáeinum árum síðan voru húsnæðisniál láglaunafólks
skammarblettur á íslensku þjóðfélagi.
En hvernig hefur gengið að ýta
verkamannabústaðakerfinu á-
fram? Lítum á nokkrar tölur:
Árið 1980 var byrjað á 74 íbúð-
um í Verkamannabústöðum. Árið
1981 var byrjað á205 íbúðum. Árið
1982 var byrjað á 304 íbúðum.
Samtals var á þessum þremur árum
byrjað á 583 íbúðum í
verkamannabústaðakerfinu. Til
samanburðar má nefna að á 12 ára
tímabili þar á undan var byrjað á
830 íbúðum alls innan verkamann-
abústaðakerfisins.
Þarna er því gífurleg aukning á
ferðinni. Þessi viðgangur verka-
mannabústaðakerfisins er mörgum
þyrnir í augum. Þannig var t.d.
eftirtektarvert hve Þorsteinn
Steingrímsson fasteignasali var
gagnrýninn á þetta kerfi á fundi
sem Æskulýðsfylking Alþýðu-
bandalagsins hélt um húsnæðis-
málin í Félagsstofnun stúdenta í sl.
viku. Vildi hann að verkamanna-
bústaðakerfið yrði lagt niður í nú-
verandi mynd. Taldi það óþolandi
mismunun og að verkamannabú-
staðakerfið tryggði þeim sem þar
fengju íbúðir hærri ráðstöfunar-
tekjur en ella.
Áf þessum fullyrðingum er hér
aðeins hægt að taka undir eina.
Semsé þá, að verkamannabú-
staðakerfið er gífurleg kjarabót
fyrir það fólk sem þar fær íbúðir.
Lausnin má alls ekki verða sú, að
draga úr verkamannabústaðakerf-
inu til að bæta hag annarra. Til
þeirra hluta þarf sérstakt átak.
200 íbúða niðurskurður
Einn hlutur er að sjálfstæður
fasteignasali í bænum viðri slíkar
skoðanir á verkamannabústaða-
kerfinu. Hitt er miklu alvarlegra,
að formaður stærsta stjórnmála-
flokks landsins vill koma því fyrir
kattarnef. í grein í Morgunblaðinu
sl. sunnudag segir Geir Hallgríms-
son þetta eitt um verkamannabúst-
aði: „Þótt lán til íbúða í verka-
mannabústöðum nemi 90% kostn-
aðarverðs, njóta þeirra svo fáir, og
jafnframt er um slíka mismunun að
ræða, þótt tillit sé tekið til efna-
hags, að óviðunandi er“.
Það gefur því auga leið hver
verða örlög verkamannabústaða-
kerfisins nái Sjálfstæðisflokkurinn
undirtökum í húsnæðismálum.
Enda segir í hinni óopinberu
stefnuskrá flokksins - útgefinni af
Verslunarráði - að skera skuli nið-
ur framlög til byggingasjóðs verka-
manna um 158 miljónir króna á ári.
Það jafngildir lánum til hartnær
200 íbúða á ári. - eng.
Þriðjudagur 29. mars 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5
Það eru ekki Byggingasjóður ríkisins og Byggingasjóður verkamanna sem hafa brugðist í fjármögnun
húsnæðiskerfisins. Það er einkum bankakerfið sem hefur ekki staðið sig, auk þess sem lífeyrissjóðirnir
mættu gera betur.
sem annast almenn lán til íbúða- bótarlánadeild fyrir þá sem eru að fáihelmingafíbúðarverðilánaðan,
bygginga - fyllilega haldist. Það eignast fyrstu íbúð, þannig að þeir eða um 400 þús. króna. eng.
nemur u.þ.b. 35% af bygginga-
kostnaði svonefndrar vísitöluí-
búðar. Sjálfstæðismenn hafa hins-
vegar hengt sig á hina nýju viðmið-
yn „staðalíbúð", sem er töluvert
stærra og meira fyrirbæri en
vísitöluíbúðin, og talað um lækkun
lánshlutfalls. Hafa þeir blandað
saman hlutfalli til vísitöluíbúðar og
til staðalíbúðar. Það sem er að
plaga húsbyggjendur er ekki lækk-
andi hlutfall húsnæðisstjórnarlána,
heldur byrðin af hinum 65% af
byggingakostnaði, sem að mestu er
fjármagnaður með verðtryggðum
lánum til skamms tíma. Það er til
að koma til móts við þann vanda,
sem Alþýðubandalagið leggur
fram tillögur sínar um sérstaka við-
Tafla 2.
Lánshlutfall Byggingarsjóðs ríkisins 1973 - 1983
Nýbyggingarlán Meðal- Vísitölu- Staðal-
Lánshlutfall: kostnaður íbúð ibúð
1973 31%
1974 28%
1975 31%
1976 36%
1977 34%
1978 30.8%
1979 33.5%
1980 30.4%
1981 32.7% 17.4%
1982 35.5% 19.4%
1983 (ársbyrjun) 35.7% 19.4%
Auglýsing um innlausn
happdrættisskuldabréfa
nkissjoðs
B f k4<kur 1975
Hinn 30. mars hefst innlausn happdrættisskuldabréfa ríkissjóðs
í B flokki 1973, (litur: rauður).
Hvert skuldabréf, sem upphaflega var að nafnverði gkr. 1.000, nú kr. 10,00,
verður innleyst með verðbótum samkvæmt breytingum, sem orðið hafa á
vísitölu framfærslukostnaðar frá útgáfudegi á árinu 1973 til gjalddaga í ár.
Innlausnarverð hvers skuldabréfs er kr. 428,70
Til leiðbeiningar fyrir handhafa happdrættisskuldabréfanna viljum vér benda
á, að bréfin eru eingöngu innleyst í afgreiðslu Seðlabanka íslands, Hafnar-
stræti 10, Reykjavík.
Þeir handhafar skuldabréfa, sem ekki geta sjálfir komið í afgreiðslu Seðla-
bankans, geta snúið sér til banka, bankaútibúa eða sparisjóða hvar sem er á
landinu, sem sjá um innheimtu þeirra úr hendi Seðlabankans.
Eftir gjalddaga greiðast engar verðbætur vegna hækkunar vísitölu
framfærslukostnaðar.
Skuldabréfin fyrnast á 10 árum, talið frá gjalddaga hinn 1. apríl 1983
Reykjavík, mars 1983.
SEÐLABANKI ÍSLANDS