Þjóðviljinn - 06.05.1983, Qupperneq 4

4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 6. maí 1983
MOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyf-
ingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Guörún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaðs: Guöjón Friöriksson.
Auglýsingasfjóri: Sigríöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Siguröardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auöur Styrkársdóttir, Álfheiöur Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason,
Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurösson.
Utlit og hönnun: Helga Garöarsdóttir, Guðjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Atli Arason.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson.
Skrifstofa: Guörún Guðvarðardóttir, Jóhannes Haröarson.
Símavarsla: Sigríöur Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdottir.
Bilstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmundsson,
Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir
Útkeyrsia, afgreiðsia og auglýsingar:
Síöumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Tómir kossor
og fullir
• Meöan Geir Hallgrímsson, hinn fallni formaður Sjálfstæðis-
flokksins stritast við að koma saman ríkisstjórn við lítinn árangur
enn sem komið er, þá lesa þeir þjóðinni lesturinn Jóhannes
Nordal, seðlabankastjóri og Jón Sigurðsson, forstööumaður
Þjóðhagsstofhunar, og ræður þeirra ýtarlega kynntar í fjölmiðlum
svo enginn missi nú af neinu.
• Margt er að sjálfsögðu gáfulega mælt hjá þessum ágætu spek-
ingum og sumar aðvaranir þeirra og ábendingar sannarlega rétt-
mætar. - En ósköp bjóða þeir nú samt upp á fátækleg úrræði í
glímunni við verðbólgu og viðskiptahalla, annað en þetta gamal-
kunna, frjálst verðlag, frjálsan innflutning en bann við verðbóta-
greiðslum á laun.
• Skyldi það ekki hvarfla að blessuðum mönnunum, að þetta
hafi nú verið reynt áður, en við heldur takmarkaðan árangur, svo
ekki sé meira sagt.
• Samkvæmt spá Þjóðhagsstofnunar þá er gert ráð fyrir að
þjóðartekjur á hvem mann á vinnufærum aldri verði í ár um það
bil 10% minni að raungildi en fyrir tveimur árum. Engum dettur í
hug að hægt sé að bæta almenn lífskjör við slíkar aðstæður. En
ætti það ekki að duga, að kaupmáttur launa og ráðstöfunartekna
félli þá líka sem þessu svarar, eða um svo sem 10%? Er sanngjamt
að heimta meira af fólki með miðlungslaun og þaðan af lægri? -
Við neitum því.
• Og nú liggur það fyrir, vottað af Þjóðhagsstofnun, að miðað
við þær ráðstafanir einar, sem nú þegar hafa verið gerðar, þá
muni kaupmáttur tekna verða um 10% lakari í ár en hann var árið
1981.
• Það er því ekki við hæfi þegar forstjóri Þjóðhagsstofnunar
staðhæfir í ræðu á aðalfundi Vinnuveitendasambandsins, að á-
stæða sé til að ganga lengra, að „miða kjaraákvarðanir við
nokkru lægra kaupmáttarstig en þjóðhagsspáin síðasta sýnir.“
Forstjóri Þjóðhagsstofnunar á ekki að tala eins og hann væri
formaður Vinnuveitendasambandsins, jafnvel þótt hann flytji
ræðu á aðalfundi þess og Geir Hallgrímssyni hafi verið falið að
mynda stjórn. Fall þjóðartekna á ekki að nota í því skyni að breyta
tekju- og eignaskiptingunni í þjóðfélaginu vinnandi alþýðu í óhag.
Nær væri að setja það mark að lífskjör hinna lakar settu skyldu
varin, þrátt fyrir minnkandi þjóðartekjur, og þá með því að
breyta tekju- og eignaskiptingunni.
• Vissulega þarf m.a. að breyta því verðbótakerfi, sem hér hefur
verið í gildi að undanfömu. Kerfinu þarf m.a. að breyta í þá vem
að það tryggi betur hlut hinna lægst launuðu, en lakar hlut hinna,
sem hæst hafa launin. Að þessu ættu menn að snúa sér í fullri
alvöru í stað þess að prédika að afnám allra verðbóta á laun í 80%
verðbólgu sé helsta úrræðið.
• Þeir Jóhannes Nordal og Jón Sigurðsson tala mikið um það að
nauðsyn beri til að bæta fjárhagsleg skilyrði atvinnulífsins, og em
þau orð ekki mælt að ástæðulausu.
• En hér þarf að gæta sín á alhæfingum. Sumar greinar atvinnu-
lífsins em betur settar en aðrar.
• Það er hægt að færa tjármuni til okkar undirstöðuatvinnuvega
með öðrum hætti en þeim, að skerða lífskjör almenns launafólks
umfram það sem svarar falli þjóðartekna. Það eru afætumar í
milliliða- og braskarastétt sem fá alltof mikið í sinn hlut. Hvernig
halda menn t.d. að fjármunamyndunin í okkar atvinnulífí hafí
verið á síðasta ári. Samkvæmt töflu sem birt er í nýrri ársskýrslu
Seðlabankans um þetta þá var fjárfest fyrir 523 miljónir í verslun,
skrifstofum og veitingahúsum en fyrir 339 miljónir í vinnslu sjá-
varafurða.
• Og mættum við minna á, að á þessu sama ári jókst eigið fé
Seðlabankans um 900 miljónir í krónutölu samkvæmt upplýsing-
um forráðamanna bankans, sem þýðir að „eigið fé“ bankans
hefur vaxið að raungildi um nær 700 miljónir króna á þessu eina
ári, eða um helmingi hærri upphæð en svarar allri fjármuna-
myndun allra fiskvinnslufyrirtækja í landinu á sama tíma!
• Það má greinilega sækja fjármuni víðar heldur en í vasa al-
menns launafólks í landinu.
klippt
Mannréttindi
fyrir útvalda
Erindaflutningur Ólafs Þ. Jóns-
sonar fyrsta maí verður Morgun-
blaðinu tilefni til undarlegra játn-
inga í gær:
„Auðvitað á Ólafur Þ. Jónsson
rétt á því að láta ,skoðanir sínar í
ljós. Hitt er annað mái hvort Ríkis-
útvarpið telur þær skoðanir eiga
heima í dagskrá sinni og einnig er
það matsatriði hvar efninu er val-
inn staður“. Með öðrum orðum,
það er allt í lagi með að menn fái að
tjá viðhorf sín, bara ekki þarsem
margir heyra til! Ólafur má hafa
skoðanir en þær mega ekki heyrast
í útvarpinu.
Samkvæmt þessu ber Morgun-
blaðið lýðræðið fyrir brjósti sér,
einungis ef um jábræður blaðsins
er að ræða.
Sagnfrœðing-
arnir
Staksteinar skrifar um þetta mál
með þeim sjálfbirgingi sem þeim
einum er hent er höndlað hefur
sannlcikann cina: „Sérviska Ólafs
Þ. Jónssonar á ekkert skylt við
sagnfræði, heldur ber að flokka
það með ofurtrú". Og Mogginn
hamast á því að erindi Ólafs hafi
verið boðun kommúnisma en eng-
in sagnfræði^i Ekki veit maður
hvaðan Morgunblaðinu berst um-
boð til að flokka á milli trúar og
vísinda, en vert er að benda sér-
staklega á að hingað til hefur
Morgunblaðið ekki bent á eitt ein-
asta efnisatriði í margnefndu erindi
Ólafs Þ. Jónssonar, sem því þykir
athugavert.
Sagan er undarleg skepna. Það
getur hver litið á hana sínum
augum og hún skilur ævinlega eftir
óleyst viðfangsefni. Sagnfræðin er
heldur ekki algild fræðigrein í þeim
skilningi að hún verði einhvern
tíma sögð nákvæmlega rétt og
sönn. Aðal sagnfræðinga er að
segja söguna einsog þeir vita sann-
ast og réttast að eigin mati. Og próf
segja ekkert til um sannfræði
þeirrar sögu sem sögð er. Um það
eigum við mýmörg dæmi úr ís-
landssögunni hve próflausir sagn-
fræðingar standa jafnfetis prófa-
mönnum. Með sama hætti og allir
íslendingar geta kallast skáld, má
kalla alla menn sagnfræðinga. En
það skal viðurkennt að það virðist
stundum djúpt á sagnfræðinginn í
Morgunblaðs-skrifum.
Lengi má lappa
uppá söguna
Veslings Staksteinar er að reyna
að hlaupa útundan sér til að beina
athyglinni frá því að Mogginn vill
beita Ólaf Þ. Jónsson skipasmið
ritskoðun, með því að skella fram
eftirfarandi spurningu:
„En hvers vegna skyldi Ríkisút-
varpinu ekki hafa dottið í hug að fá
Ólaf Þ. Jónsson skipasmið til að
ræða um kafbátasmíði Sovét-
manna?“. Klippari innti skipa-
smiðinn eftir hans svari við þessi
spurningu: „Já, kafbátasmíði lærði
ég ekki austur á Neskaupstað",
sagði hann. „En mér virðist sem
svo að kafbátar þessir séu gerðir af
þeirri list og vél að vart verði um
bætt. Þeir sigla í björgin án þess að
brotna, þeir svamla í sjónum án
þess að sjást. En hins vegar má
lengi lappa upp á söguna“.
Ritskoðun enn
Því miður er upphlaup Morgun-
blaðsins vegna erindis skipa-
smiðsins ekki einsdæmi. Og Sjálf-
stæðisflokkurinn er því miður ekki
eini flokkurinn hér á landi sem vill
fótumtroða mannréttindi einsog
þau að fólk fái að láta skoðanir sín-
ar í ljós. í gær bárust þau válegu
tíðindi, að fulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins, Framsóknarflokksins og
Alþýðuflokksins í útvarpsráði
hefðu mælt á móti því að Árni
Hjartarson jarðfræðingur fengi að
flytja erindi í útvarpi „Úr sögu
kjarnorkuvígbúnaðar við ísland“.
Árni hefur á undanförnum árum
kynnt sér þessi mál sérstaklega.
Synjun meirihluta útvarpsráðs
er auðvitað aumkunarverð lág-
kúra, en hún er um leið hneyksli,
sem ber vott um félagslegan van-
þroska þeirra sem af pólitískum
ástæðum vilja meina öðruvísi
þenkjandi einstaklingum sjálfsögð
mannréttindi. Meirihluti útvarps-
ráðs hefur orðið sér til skammar -
og flokksbræður þeirra í Fram-
sóknar og Alþýðuflokki hljóta að
blygðast sín fyrir þessa afstöðú full-
trúa sinna. -óg
og skoriö
Auglýsingar
frá DAS
Lesandi blaðsins hringdi og
spurði hvort við hefðum tekið eftir
auglýsingum frá Happdrætti DAS í
sjónvarpinu.
Pær eru mjög sérstæðar, sagði
hann. Efni þeirra er það, að það er
hringt í ýmiskonar fólk og því er
tilkynnt að það hafi fengið vinning
hjá DAS. Og verður sá sem heyrir
mikið feginn, eins og að líkum
lætur.
En þar með er ekki öll sagan
sögð. Á einni auglýsingunni er
hringt í fínan mann á forstjóra-
fundi. Ogþessi höfðingi færeinbýl-
ishús. A annarri auglýsingu er
hringt í stúlku sem er að vinna í
fiski. Hún fær ferðavinning.
Það væri gaman að spyrja þá hjá
DAS hvernig á því stendur, að þeir
auglýsa svona, sagði lesandinn og
kvaddi.
Stéttskipt
lukka
Já, vissulega væri gaman að fá
svör við því. Og þetta dæmi er
reyndar fróðlegt til túlkunar, ein-
mitt vegna þess, að sjálfsagt hafa
þeir sem auglýsingarnar hönnuðu
alls ekki hugsað út í það, að rneð
slíkri stéttaskiptingu happadrættis-
gæfunnar væru þeir að stíga út á
hálan ís.
Semsagt: forstjórinn fær hús,
stúlkan í frystihúsinu ferðalag.
Þýðir þetta til dæmis að hver mað-
ur eigi sér lukkudraum eftir stöðu
og stétt? Eða þýðir þetta, að for-
stjórinn sé svo miklu mikilvægari í
samfélaginu, að umbunun hans
eigi að vera meiri en annarra -
einnig hjá tilviljun happadrættis-
gæfunnar? Með öðrum orðum: er
verið að ýja að þeim boðskap, að
hver fái eins og hann á skilið, þegar
allt kemur til alls?
Spyr sá sem ekki veit.
-ÁB
k.