Þjóðviljinn - 06.05.1983, Síða 6

6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 6. maí 1983
Skúli Thoroddsen um bráðabirgða-
lög um húsaleigu:
„Mikil bót að
lögunum“
Hinn 22. apríl sl. gengu í gildi
bráðabirgðalög um húsaleigu, sem
fylgir breytingum vísitölu húsnæð-
iskostnaðar. Lög þessi voru sctt í
kjölfar mikillar óánægju og um-
ræðu um þá miklu hækkun sem
varð á vísitölu húsnæðiskostnaðar
hinn 1. apríl sl..
Skúli Thoroddsen, starfsmaður
Verkamannafélagsins Dagsbrún-
ar, er formaður Húsaleigunefndar
Reykjavíkur, hverrar hlutverk er
m.a. að fylgjast með framkvæmd
húsaleigumáía og afla upplýsinga
um þau. Við báðum Skúla að út-
skýra hvað hin nýju bráðabirgða-
lög hafa í för með sér. En fyrst
víkjum við talinu að húsaleigu-
nefndinni.
„Húsaleigunefndin tók til starfa í
ágúst 1979 skv. lögum nr. 44 1979“,
sagði Skúli Thoroddsen. „Nefndin
lét það verða sitt fyrsta hlutverk að
kanna ástand leigumála í borginni.
íbúðareigendur notuðu gjarnan
samningseyðublöð frá Húseig-
endafélagi Reykjavíkur eða eyðu-
blöð frá dagblöðunum, leigum-
iðlanir voru margar og samningar
mjög margvíslegir. Lögin um húsa-
leigusamninga fjalla um samskipti
leigutaka og leigusala og hvernig
gera skuli samninga, þeirra í
millum. í lögunum var gert að skil-
yrði, að samningar væru skriflegir
og öll önnur samningsform voru
aflögð. Þegar nefndin tók til starfa
voru samningseyðublöð ekki til í
félagsmálaráðuneytinu, en um ára-
mótin ’79-’80 varð þar breyting á.
Kynningarherferð á þessu samn-
ingsformi fór í gang á síðasta ári og
þá af hálfu Húsnæöismálastofnun-
ar. Húsaleigunefnd Reykjavíkur
hafði þá gert tillögu um slíkt til fé-
lagsmálaráðuneytisins en haföi
sjálf ekki úr þeim fjárráðum að
spila, sem þurfti í slíka kynningu."
- Hefur orðið mikil bót á stöðu
lcigjenda með tilkomu þessara
laga?
„Alveg tvímælalaust hefur orðið
á þeirri stöðu stórkostleg bót.
Lögin eru mjög skýr og þar koma
fram öll helstu atriði sem máli
skipta. Fólk var fyrst í stað tor-
tryggið í garð þessara laga og nokk-
uð var um það að ekki væri farið
eftir þeim. Hins vegar varð fólki
smám saman ljóst, að húsaleigu-
samningar losa það við ýmis
óþægindi og leiðindi, sem geta
hugsanlega skapast í þessum mál-
um, og ég tel það nokkuð almennt,
að eftir þessum lögum sé nú farið
þegar samningar eru gerðir.
Hins vegar var hvergi í þessum
lögum minnst á húsaleiguna eða
hámarksverð og hækkanir á leigu.
Þetta hafa verið meginágreinings-
efnin, sem til nefndarinnar hafa
komið, en því miður gátum við
ekkert gert í þeirn málum og urðum
að vísa þeim frá okkur, þá kannski
fyrst og fremst til Hagstofunnar,
sem gefur út tölur um hækkun
húsaleigukostnaðar. Einnig vís-
uðum við í viðskiptaráðuneytið og
Verðlagsstofnun. Enginn þessara
aðila treysti sér til að gefa út reglur
um húsaleigu, einfaldlega vegna
skorts á lagaheimildum um það
efni.
Það er fyrst núna með þessum
bráðabirgðalögum, sem forsætis-
ráðherra gerði tillögu um, að gerð
er tilraun til að setja ákveðnar regl-
ur um hækkanir á húsaleigu eins og
hún hafi verið um samin í upphafi
af leigusala og leigutaka.”
Skúli Thoroddsen, formaður Húsa-
leigunefndar Reykjavíkur.
- Geturðu gefið okkur dæmi um
þessar reglur?
„Samningur sem gerður var fyrir
1. apríl 1982 um 4000 krónur á
mánuði, til að mynda, mátti hækka
og má liækka samkvæmt vísitölu
húsnæðiskostnaðar um 51,04 prós-
ent hinn 1. apríl sl., eða fara upp í
krónur 6.041,60 nú.
Samningur sem gerður var á
tímabilinu júlí-september 1982 um
400- 0' krónur á mánuði má ekki
vera hærri eftir 1. maí en sem nem-
ur 32 prósentum, eða fara upp í
5.280 krónur.
Samningur, sem gerður var á
tímabilinu jan.-mars 1983 um 4000
krónur má ekki vera hærri eftir 1.
maí en sem nemur 10 prósentum,
sem þýðir að leigan skal nú vera
4.400 krónur."
í bráðabirgðalögunum kemur
ennfremur fram, að frá og með júní
1983 kemur ársfjórðungsleg til-
kynning frá Hagstofunni um verð-
bótahækkun húsaleigu í stað vísi-
tölu húsnæðiskostnaðar. Vísitala
húsnæðiskostnaðar verður því ekki
reiknuð út lengur, heldur skulu
leigusalar og leigutakar bíða eftir
tllkynningu frá Hagstofunni í júní.
- Attu von á því, Skúli, að leigu-
salar fari almennt eftir þessum
lögum?
„Ég á fastlega von á því. íslend-
ingar eru löghlýðnir og reynslan af
húsaleigulögunum frá 1979 sýnir
að mínu mati að engin ástæða er til
að ætla annað en að þessum lögum
verði fyigt.“ ast.
Frumsýning í Þjóðleikhúsinu
í kvöld:
Fröken Júlía
og Cavallería
Góðir gestir eru staddir hér á
landi þessa dagana í tilefni frum-
sýningar í Þjóðleikhúsinu í kvöld á
tveimur meiriháttar verkum, ball-
ettinum Fröken Júlía og óperunni
Cavalleria Rusticana. I óperunni,
sem flutt er undir leikstjórn Bene-
dikts Árnasonar, kemur fram rúm-
enski tenórsöngvarinn Konstantin
Zaharia. Ballettin er saminn af
Birgit Cullberg, sem er einn fræg-
asti núlifandi danshöfundur og
stjórnar hún uppfærslunni hér.
Sonur hennar, Niklas Ek, dansar
hlutverk Jeans, en Ásdís Magnús-
dóttir dansar Júlíu. Birgit hefur
sett þetta verk upp í einum 13
löndum, en ballettinn byggist á
hinu fræga verki Strindbergs.
Stjórnandi beggja verkanna er Je-
an Pierre Jacquillat, en
Sinfóníuhljómsveit íslands leikur.
Leikmynd og búninga í Cavalleria
Rusticana teiknar Birgir Engil-
berts, en önnur hlutverk eru í
höndum Ingveldar Hjaltested, Sig-
ríðar Ellu Magnúsdóttur, Halldórs
Vilhelmssonar og Sólveigar Björ-
ling.
Niklas Ek og Ásdís Magnúsdóttir í
hiutverkum Jeans og Júlíu í ballett-
inum Fröken Júlía. Síðar mun Per
Arthur Segerström taka við hlut-
verki Jeans.
Rúmenski tenórinn Konstantin Zaharia á æfingu í Þjóðleikhúsinu ásamt
Þjóðleikhúskórnum.
Stór saga úr réttarkerfinu:
Eru kynferðisafbrot gegn
börnum ekki hættuleg?
„Ég hefði aldrei trúað því að
óreyndu, að skilningslcysi yfir-
valda í svona málum væri eins
mikið og ég hefi fengið að reyna í
þessu máli. Mér liggur við að
segja að þau séu alls áhugalaus.
Það er enga hjálp að hafa nokk-
urs staðar og ntálið hefur nú verið
„í skoðun“ eins og það er kallað í
heila fimm mánuði. Á mcðan
gcngur maðurinn laus og guð
einn veit hvað hann hefur fyrir
stafni. Eitt er víst að yfirvöld vita
það ekki.“
Þetta eru orð móður þrettán
ára gamallar telpu sem varð fyrir
því áfalli fyrir fimm mánuðum að
komast að því, að fullorðinn
maður hafði haft mök við telpuna
um nokkurn tíma. Vinkonur
hennar lentu í þessu sama. Við
rannsókn málsins kom ennfrem-
ur í ljós, að þær munu vera hátt á
þriðja tug ungu telpurnar, sem
maður þessi hefur stundað þessa
iðju við á undanförnum tíu árum.
Telpurnar hafa verið á aldrinum
12 til 15 ára.
Maðurinn fékk telpu konunn-
ar, sem ræddi við mig, og vinkon-
ur hennar til sín fvrst í stað nteð
peningum og alls kyns furðu-
sögum um kynlífið og fram-
ganginn í þeim málurn. Síðan
dugðu hótanir um að segja til
þeirra manninum til frekari
aðgerða.
Vart þarf að greina ítarlega frá
því hvaða skelfilegu áhrif jafn
hryllileg reynsla og þessi hefur á
stúlkubörnin sem í þessu hafa
lent. „Auðvitað er ekkert í lagi
hjá dóttur minni eða vínkonum
hennar. Og það verður aldrei
neitt í lagi“, sagði móðirin. Og
vart þarf heldur að taka fram
líðan foreldra og annarra ástvina,
sem þurfa að horfa upp á börnin í
andlegum þrengingum þeirra.
Viðbrögð opinberra yfirvalda
hafa síður en svo bætt líðanina. í
stað þess að fá þegar í stað
nokkra uppreisn æru eru málin
þögguð niður, dregin á langinn
og sektarkennd skapast smám
saman - hjá röngum aðilum.
Eins og áður sagði er málið bú-
ið að vera í skoðun hjá ríkissak-
sóknara í nær fimm mánuði. Játn-
ing mannsins lá strax fyrir, þann-
ig að sönnunargögnin ættu ekki
að þæfa málið. Hann sætti
tveggja vikna varðhaldi og rann-
sóknarlögreglan fór fram á lengra
varðhald. Ríkissaksóknari synj-
aði - á þeirri forsendu að maður-
inn væri ekki hættulegur!
Viðurlög við því athæfi, sem
hér greinir frá, eru með þeim
þyngstu sem um getur í lögum -
varðhald allt að tólf árum.
Aðeins morð er talið þyngra á
metunum.
„Mér finnst algjört lágmark, að
yfirvöld svari til um það hvers
vegna þau telja þennan mann
ekki hættulegan”, sagði móðirin.
„Af hverju í ósköpunum fær
hann að ganga enn laus? Eiga
þessir menn ekki dætur sjálfir?”
Fulltrúi sá, sem undirrituð
ræddi við hjá ríkissaksóknara,
kvað mál af þessu tagi viðkvæm
og því þyrfti að fara að með allri
gát. Hann kvaðst ekki geta svar-
að því hversu langan tíma mál
þetta tæki eða önnur af svipuðu
tagi. Eitt ár? Tvö ár? „Ég get
engu svarað til um það. Við erum
allir af vilja gerðir til að reka
svona mál af hörku. .Erfiðleikar
eru oft á tíðum með sönnunar-
gögn, en þetta á að geta gengið
fljótt fyrir sig.“
Móðirin kvaðst þeirrar
skoðunar, að inn í þeSsi embætti
þyrftu að koma konur til að sinna
málum af þessu tagi. Hún kvaðst
hafa orðið vör við undarlegan
barnaskap, skilningsleysi og jafn-
vel kæruleysi af hálfu velflestra
aðila, sem um málið hefðu fjallað
— -allt karlar.
Við spyrjum að lokum eins og
móðirin, og vonumst þá eftir
skýrari skriflegum svörum en þau
munnlegu hafa verið: Hvers
vegna er maðurinn ekki talinn
hættulegur? ast.