Þjóðviljinn - 12.08.1983, Blaðsíða 9

Viðtal við
Jón Þórodd
Jónsson,
verkfræðing
hjá Pósti
og síma
fræðingur hjá Pósti og síma.
Mynd: -eik.
Fjarskipti eru dagleg brauð í
lífi nútímamannsins og
stöðugt fleygir þeirri tækni
fram, sem gerir okkur kleift
aðtaka við
merkjasendingum
heimshornanna á milli og
snúa þeim yfir í skiljanleg
tákn; orð, hljóð og myndir.
Á síðustu árum hafa
gervihnettir í auknum mæli
verið nýttir til f jarskipta af
ýmsu tagi og virðast
möguleikar þeirra vera
óþrjótandi. Hafa m.a. vaknað
upp ýmsar vonir hér heima
um „beint sjónvarp“, utan úr
hinum stóra heimi, með
notkun gervihnatta, auk allra
annara möguleika sem
opnast á sviði fjarskipta. Til
að reifa þessi mál, sem mjög
eruíbrennidepli,átti
Þjóðviljinn viðtal við Jón
Þórodd Jónsson,
verkfræðing, hjá Pósti og
síma. Gefum við honum
orðið:
FJARSKIPTI
Allt stendur og fellur með
FJARSKIPTUM
„Ef við byrjum á því að gera okk-
ur grein fyrir því um hvað málið
snýst, þá eru fjarskiptagervihnett-
irnir staðsettir í 36-40 þúsund km
fjarlægð úti í geimnum á baug um-
hverfis jörðu. Þeir ferðast með
sama hraða í kringum jörðina, eins
og jörðin í kringum sjálfa sig, og
þar sem þeir eru staðsettir beint
yfir miðbaugvirðast þeirávalltvera
á sama stað. Þessir gervihnettir
gera það kleiít að hægt er að halda
stöðugu sambandi milli staða á
jörðu niðri. Rétt er að gera sér
grein fyrir því strax í upphafi að um
tvennskonar gervihnetti er að
ræða í fjarskiptum. Annars vegar
er um að ræða hnetti sem annast
flutning á fjarskiptum og hins veg-
ar hnetti sem dreifa fjarskiptum til
neytenda. Munurinn á flutnings-
kerfi og dreifikerfi er sá að flutn-
ingskerfið er lokað örbylgjukerfi
ætlað þeim einum sem hafa borgað
fyrir notkun á því, meðan dreifi-
kerfi getur verið ótalmargt, svo
sem strengjakerfi innanbæjar, eða
sjónvarpssendir.1
Flutningskerfi
- Hvereru algengustu flutnings-
kerfí sem notuð eru?
„Algengasta og stærsta flutning-
skerfið er Intelsat-kerfið, sem er
alþjóðlegt fyrirtæki og sameign
alira þeirra landa sem nýta það.
Hafa löndin skrifað undir sam-
þykkt þess eðlis að Intelsat hafi
einkarétt á öllum fjarskiptaflutn-
ingi á milli landa. Annað flutning-
skerfi er að komast í gagnið í Evr-
ópu, svokallað Eutelsat-kefi og
hafa verið gerðir samningar á þess
vegum við Intelsat, um að mega
reka flutningskerfi innan Evrópu."
- v Hvar kemur OTS-
gervihnötturinn inní myndina?
„Fólk ruglar OTS-
gervihnettinum oftast saman við
breska gervihnöttinn sem svo er
kallaður. OTS er tilraunahnöttur,
sem Eutelsat sendi upp, til að rann-
saka hvernig best væri að byggja
upp kerfið og er hann að deyja út
núna. Fyrsti eiginlegi gervihnöttur-
inn í Eutelsat-kerfinu, ECS-
hnötturinn, fór á loft í júní í fyrra
og sá næsti á að komast upp í lok
þessa árs eða í byrjun næsta. Þessir
hnettir verða hins vegar aldrei
teknir í notkun, fyrr en báðir eru
komnir á loft. því nauðsynlegt er
að hafa varahnött, ef eitthvað fer
úrskeiðis."
- Er þetta hinn svokallaði
„nor ski“ gervihnöttur?
„Eutelsat hefur þegar gert samn-
inga við ýmis lönd, um að nota
þennan hnött fyrir sjónvarpssend-
ingar, þar á meðal norðmenn.
Löndin sem hafa gert þessa samn-
inga hugsa sér fyrst og fremst að
flytja sjónvarpsefni innanlands og
dreifa því um kapalkerfi. Það er því
fyrirsjáanlegt á næsta ári þegar
þessir hnettir komast í gagnið að
tæknilega séð er möguleiki að taka
inn nokkrar rásir hérlendis, þó
aldrei verði þær 22 eins og haldið
hefur verið fram. Rásirnar gætu
orðið 6-7, í hæsta lagi 8-10, en
fjöldinn fer eftir því hversu góð
móttökuloftnet yrðu notuð. Eut-
elsat kerfið er fyrst og fremst
flutningskerfi, þau nota minna afl
en þurfa meiri búnað, s.s. stór loft-
net, til þess að hægt sé að taka
sæmilega á móti sjónvarpsmerkj-
um.Þróunun er mjög ör í þeim mál-
um og hugsanlegt er að fara niður í
loftnet af stærðargráðunni 4-9
metrar í þvermál til að taka sæmi-
lega á móti merkjasendingum og
dreifa þeim inná kerfi, annaðhvort
kapal, eða sjónvarpssendi eins og
íslenska sjónvarpið notar í dag.
Þetta yrði að öllu óbreyttu fyrsti
Sjá næstu síðu