Þjóðviljinn - 18.08.1983, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 18. ágúst 1983
DIOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyf-
ingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvaemdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttjr.
Jtitstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason,
Óskar Guömundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Vfðir Sigurðsson. í
Utlit og hönnun: Helga Garðarsdóttir, Guðjón Sveinbjórnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Leifur Rögnvaldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Augiýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson,
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Margrét Guðmundsd.
Húsmóðir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Pökkun; Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir
Útkgyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent h.f..
Vegarnesti til
Lundúna
•íslendingar hafa lengi státað sig af því að eiga vatnsafl í
ríkum mæli sem ódýra orkulind. Þrátt fy.rir þennan þjóðar-
auð hefur svo hrapallega verið staðið að nýtingu hans að svo
er komið að við notum á heimilum um landið allt dýrasta
rafmagn á Norðurlöndum. DV upplýsir í gær að fjögurra
manna heimili í Reykjavík borgi nú rúmlega þrefalt meira
rafmagn en sambærilegt heimili í Osló. Samt sé taxtinn fyrir
heimilisrafmagn í Reykjavík með þeim lægstu á íslandi. Og
samt byggja Norðmenn raforkuframleiðslu sína á vatnsafli.
• Þetta er bein afleiðing af því að Landsvirkjun selur tvo
þriðju hluta af orkuframleiðslu sinni til erlendrar stóriðju á
einum þriðja af framleiðslukostnaðarverði. Og þetta er
óbein afleiðing af því að sú orkusölustefna sem Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur fylgt fram með fulltingi Framsóknarflokks
á síðari árum hefur leitt til fjárfestingarmistaka í virkjunar-
framkvæmdum.
• Þetta samhengi sem leiðir til þess að almenningur á Is-
landi greiðir hærra verð fyrir raforku en nokkursstaðar
þekkist annarsstaðar á Norðurlöndum og þó víðar væri
leitað er öllum orðið vel kunnugt. „Álverið í Straumsvík
hefur á undanförnum árum verið mesti styrkþegi landsins og
er það enn. Þungur skattur hefur verið Iagður á alla lands-
menn svo hægt væri að borga niður verðið á orkunni til
álversins,“ segir í forystugrein Tímans.
•En hverjir hafa lagt þennan skatt á landsmenn? Það eru
sömu mennirnir og nú búa sig undir að gera samninga við
Alusuisse í þriðja sinn. Það eru sömu mennirnir og sömdu af
sér 1966 og 1975. Það eru Steingrímur Hermannsson og
Jóhannes Nordal. Það eru Sjálfstæðisflokkurinn og núver-
andi forysta Framsóknarflokksins. Og nú feta þeir í eigin
fótspor frá 1975 og fara til Lundúna að semja við Svisslend-
ingana í kyrrþey.
•Tímamönnum er órótt þessa dagana. Margt er svo óhugg-
ulega líkt og 1975. Þrátt fyrir kröfur þeirra um fyllstu upplýs-
ingar“ um gang álviðræðna hefur málið verið sveipað sömu
þögninni og 1975, skorið á allt upplýsingastreymi til almenn-
ings og stjórnarandstöðu eins og 1975, og álmálið allt lokað
inni í nefnd sem skipuð er með svipuðum hætti og 1975. Ekki
að undra að Tímamenn kvíði málalokum.
• Það liggur alveg ljóst fyrir að eigi að hætta að skattleggja
landsmenn til þess að greiða orkuna til Alusuisse niður
verður að nást fram amk. þreföldun orkuverðsins, úr 6.5
mill í 20 mill. Alþýðubandalagið lagði fram frumvarp þessa
efnis á þinginu í vor, þar sem gert var ráð fyrir tvöföldun
strax með einhliða ákvörðun, og að þreföldunarskrefið yrði
stigið einhliðaum næstuáramót, ef ekki næðust fram samn-
ingar þar um. Ekkert er vitað um markmið ríkisstjórnarinn-
ar í þessum efnum, nema yfirlýsing forsætisráðherra um að
við hefðum ekki efni á því að selja orkuna til Alusuisse mikið
undir 17-18 mill.
• Ef hætta á að skattleggja landsmenn vegna Alusuisse
verður amk. að nást fram þreföldun á orkuverði til núver-
andi verksmiðju Alusuisse. Það er því áhyggjuefni þegar því
er haldið fram í Tímanum að rætt hafi verið um tvöföldun og
síðan „umtalsverða hækkun á tilteknu tímabili eins og það sé
nægilegt“. Öllum er kunnugt að það er sérstakt áhugamál
ríkisstjórnarinnar að álverið verði stækkað. Sé stækkun ál-
versins inn í myndinni frá byrjun duga engin 20 mill til þess
að standa undir framleiðslukostnaðarverði frá nýrri virkjun.
Nýjar virkjanir verða að koma til sögunnar eigi að stækka
álverið og „þá má ekki standa þannig að stækkun álversins
að hún verði nýr baggi á landsmönnum“, eins og Tíminn
hefur réttilega bent á. Eigi landsmenn að sleppa undan
Alusuisse-skattinum vegna orkusölu til álversins eins og það
er í dag þarf 20 mill, og eigi þeir að sleppa undan Alusuisse-
skatti af orkusölu frá nýrri stórvirkjun vegna stækkunar
álversins þarf 25 mill til nýja hlutans. Þessar tölur er því gott
að hafa til viðmiðunar þegar samningamenn snúa aftur heim
frá Lundúnum.
klippt
Aö bjarga
heiminum
Danska blaðið Information
birti fyrir skemmstu viðtal við
Guðrúnu Agnarsdóttur þing-
mann Kvennalistans um viðhorf
og viðfangsefni hennar nýja
flokks. Yfirskriftin er „Aðeins
konur geta bjargað heiminum frá
því að farast“. Það er nú svo. Við
skulum vona að einhver geti sinnt
því þarfa verkefni, ekki mun af
veita.
Það er í ætt við þennan
heimsskilning, sem Guðrún held-
ur því svo fram, að það sé „vald-
apólitík karla sem hefur gert víg-
búnaðarkapphlaupið nausynlegt.
Það er partur af þeirra innbyrðis
baráttu". Því miður minnir þetta
með dapurlegum hætti á þá trú
verkalýðsflokka fyrir 1914, að öll
stríð séu yfirstéttinni einni að
kenna (og er reyndar mikið til í
þvfl - og töldu sósíalistar þá, að
það væri næsta einfalt mál að
koma í veg fyrir styrjaldir : ekki
þyrfti annað en verkalýðurinn risi
upp og neitaði að berjast. Það
gerði hann ekki, eins og menn
vita. Því miður.
Stórt
og smátt
Nema hvað : ætlunin var
reyndar sú fyrst og fremst að
vitna til eins hluta viðtalsins í In-
formation sem hljóðar svo :
„Kvennaflokkurinn er sprott-
inn upp af friðarhreyfingunni,
sem hefur þó aldrei haft meiri-
háttar áhrif á íslandi (Þetta er,
vel á minnst, túlkun hins danska
blaðamanns.). Því er ekki að
undra þótt friðarmálin skipti
miklu máli fyrir hinn nýja flokk.
Menn vilja algjöra afvopnun, en
það þýðir við íslenskar aðstæður
að fjarlægður er bandarískur her
frá Keflavík.
En Guðrún Agnarsdóttir
leggur áherslu á það, að flokkur
sinn óski ekki eftir því að taka
þátt í hinni staðbundnu og oft æs-
ifengnu umræðu um bandarísku
herstöðina.
„Herstöðvaumræðan (segir
hún) hefur um margra ára skeið
afskræmt fullkomlega djúptækari
umræðu um stefnu í öryggismál-
um og um afvopnun.
Okkar afstaða er miklu róttæk-
ari. Takmarkið er að lögð séu
niður öll hernaðarbandalög og
öllum vopnum hent á ruslahauga.
Við viljum blátt áfram frið, og
það felur að sjálfsögðu í sér, að
við í leiðinni verðum að losna
undan nærveru Bandaríkja-
manna hér og berjast fyrir kjarn-
orkuvopnalausum svæðum.“
Flótti
fram
á við?
Þetta er dálítið kyndugt: vegna
þess hve kvennalistinn er „miklu
róttækari" en herstöðvaandstæð-
ingar, og vegna þess hve mikið
menn hafa æst sig upp út af her-
stöðinni, þá er ekki talin ástæða
til að blanda sér í umræðuna.
Þarna sýnist vera á ferðum það,
sem Frakkar kalla víst „flótta
fram á við“. Það er að segja :
menn ætla ekki að stíga það skref
sem næst er, af því það er svo
ómerkilegt miðað við Lokatak-
markið. Þetta kemur fram í
mörgum myndum : einn getur til
dæmis ekki skrifað grein um af-
stöðu sína til máls, af því hann
verður eiginlega að skrifa heila
bók um það (sem svo aldrei kem-
ur). Annar getur ómögulega lagt
sig niður við að vinna með venju-
legum vinstriflokki að hvunn-
dagsverkefnum vegna þess, að
hann er svo önnum kafinn við að
hugsa um Heimsbyltinguna. Og
svo framvegis.
Þó er ekki víst að afstaða Guð-
rúnar Agnarsdóttur sé einmitt
slíkur flótti. Eftir að hún hefur
lýst því hve smá Keflavíkurstöðin
sé miðað við kjarnorkustríðið
tekur hún það fram að „á
leiðinni" verði menn að gera eitt
og annað. Væri nú gaman að fá á
hreint, hver hlutur hinum ýmsum
friðarmálum er í raun og veru ætl-
aður í hugðarefnaskrá Kvenna-
listans. -áb.
Félagsleg trygging
hugmyndafrœði
Júrí Andropof, ritari mið-
stjórnar Kommúnistaflokks
Sovétríkjanna, hélt á dögunum
ræðu á fundi með gömlum flokks-
mönnum. Hann minnti þar á
nauðsyn umbóta í efnahagslífi,
aukins aga og aðhalds í uppeldi
æskunnar og þar fram eftir göt-
um. Einn kaflinn hljóðar svo í
þýðingu APN.:
„Við tölum réttilega um hug-
myndafræðilega tryggingu fram-
kvæmda í efnahagsmálum. En
ekki hefur minni þýðingu, ef ekki
meiri, félagsleg trygging hug-
myndafræðilegs starfs. Allar teg-
undir óreiðu, slakrar stjórnunar,
lögbrota, sóunar fjármuna,
mútustarfsemi spilla störfum þús-
unda hugmyndafræðinga. Af því
leiðir, að til að bæta hugmynda-
fræðilegt starf stöndum við fram-
mi fyrir víðfemu og margslungnu
viðfangsefni og lausn þess krefst
öflugra aðgerða á öllum sviðum.
Og þetta á ekki aðeins við um
Júrí Andropof : hvað
sagði hann?
hugmyndafræði, sérhvert mikil-
vægt viðfangsefni krefst raunhæf-
rar lausnar, þar sem tekið er tillit
til andlegra, efnislegra og skipu-
lagslegra þátta“.
Um sósíalískan aga sagði Júrí
Andropov: „Kjarnin í sósíalísk-
um aga er að sérhver helgi sig
viðfangsefni sínu. Það er vissu-
lega erfiðara heldur en að skrá þá
sem koma of seint til vinnu við
dyr fyrirtækisins. En þetta er
megin atriði. Þeta veltur að sjálf-
sögðu á vel skipulögðu hug-
myndafræðilegu, pólitísku og
upplýsandi starfi. En þetta starf
veður að byggjast á nútímalegri
skipulagningu vinnunnar, skyn-
samlegri niðurröðun startstólks-
ins, nægum efnislegum og
tæknilegum birgðum, fullkomn-
un á öllum sviðum siðferðislegrar
og efnislegrar einbeitingar....
aðeins samhæfing andlegra, efn-
islegra og skipulagslegra þátta
getur hafið starfiðáháttmenning-
arstig - sem er besta tryggingin
fyrir aga í framleiðslustörfum".
Þetta er sjálfsagt fróðleg ræða
- en hitt væri gaman að vita,
hvort nokkur maður skilur slíkan
texta. Hætt er við að hér vanti
eitthvað í ætt við „hugmynda-
fræðilega fullkomnun málfars-
legrar og pólitískrar einbeiting-
ar,“ svo að líkt sé eftir texta þess-
um. -áb.
—ekh