Þjóðviljinn - 18.08.1983, Blaðsíða 15

'Fimmtuda- "S.' águst 1983 ÞJÓÐVILJlK'N - SÍE)Á 15
7.00 Veöurfregnir. Fréttir. Bæn.
Tónleikar Þulur velur og kynnir 7.25
Leikfimi Tónleikar
8.00 Fréttir. Dagskrá. 8.15 Veðurfregnir.
Morgunorð. Jóhanna Kristjánsdóttir
talar. Tónleikar
8.30 Mylsna. Þáttur fyrir morgunhressa
krakka. Stjórnéndur: Ása Helga Ragn-
arsdóttir og Þorsteinn Marelsson.
8.40 Tónbilið
9.00 Fréttir.
9.05 Morgunstund barnanna: „Sólmyr-
kvi i Súluvík" eftir Guðrúnu Sveins-
dóttur Jóna Þ. Vernharðsdóttir les (2).
9.20 Leikfimi. 9.30 Tilkynningar. Tónleik-
ar.
10.00 Fréttir. 10.10 Veðurfregnir. Forustu-
gr. dagbl. (útdr.).
10.35 Verslun og viðskipti Umsjónarmað-
ur: Ingvi Hrafn Jónsson
10.50 Áfram hærra. Þáttur um kristileg
málefni. Umsjón: Ásdís Emilsdóttir og
Gunnar H. Ingimundarson og Hulda H.
M. Helgadóttir.
11.05 Vinsæl dægurlög.
12.00 Dagskrá. Tónleikar. Tilkynningar
12.20 Fréttir. 12.45 Veðurfregnir. Tilkynn-
ingar. Tónleikar.
14.00 „Hún Antonía mín“ eftir Willa Cat-
her Þýðandi: Friðrik A. Friðriksson. Auð-
ur Jónsdóttir les (15).
14.30 Miðdegistónleikar Filharmóníu-
sveitin i New York leikur „Carmensvítu"
nr. 1 eftir Georges Bizet. Leonard Bern-
stein stj.
14.45 Popphólfið - Pétur Steinn Guð-
mundsson.
15.20 Andartak Umsjón: Sigmar B. Hauks-
son.
15.30 Tilkynningar. Tónleikar.
16.00 Fréttir. Dagskrá. 16.15 Veðurfregnir.
16.209 Siðdegistónleikar Dezsö Ránki
leikur Píanósónötu eftir Igor Stravinsky/
Gidon Kremer og Andrej Gavrilow leika
Fiðlusónötu op. 134 eftir Dmitri Sjostak-
ovitsj. •
17.05 Dropar Síðdegisþáttur i umsjá Arn-
þrúðar Karlsdóttur. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá kvöldsins.
19.00 Kvöldfréttir. Tilkynningar. Daglegt
mál. Árni Böðvarsson sér um þáttinn.
19.50 Við stokkinn Magnea Matthíasdóttir
heldur áfram að segja börnunum sögu
fyrir svefninn.
20.00 Bé einn.
20.45 Flokkur útvarpsleikrita eftir Jökul Jak-
obsson. Jón Viðar Jónsson flytur inn-
gangsorð. I. leikrit: „Gullbrúðkaup“
Leikstjóri: Gisli Halldórsson. Leikendur:
Þorsteinn Ö. Stephensen, Helga Valtýs-
dóttir, Róbert Arnfinnsson og Guðrún
Ásmundsdóttir. Leikritiö var áður flutt '64,
'65 og '70.
21.35 Einsöngur: Jón Þorsteinsson
syngur lög eftir Hallgrím Helgason og
Sigvalda Kaldalóns. Hrefna Eggertsdóttir
leikur á píanó.
„Austurstræti", Ijoð eftirTómas Guðmunds-
son Helga Þ. Stephensen les. Tónleikar.
22.15 Veðurfregnir. Fréttir. Dagskrá morg-
undagsins. Orð kvöldsins.
22.35 Fimmtudagsumræðan Umsjón: Páll
Heiðar Jónsson.
23.45 Fréttir. Dagskrárlok.
Jökull Jakobsson.
Útvarp kl. 20.45
Gullbrúðkaup
Útvarpið mun á næstunni flytja
fjögur leikrit eftir Jökul Jakobs-
son. Verður hið fyrsta þeirra,
Gullbrúðkaup, flutt kl. 20.45 t
kvöld. Hinna verður getið síðar.
Á undan flutningi Gull-
brúðkaups flytur Jón yiðar Jóns-
son, leiklistarstjóri Útvarpsins,
stuttan inngang um útvarpsleikrit
Jökuls.
Gullbrúðkaup, fyrsta útvarps-
leikrit Jökuls, ef undan er skilinn
þáttur, sem fluttur var í barna-
tíma 1962, var síðast flutt í Út-
varpi 1970. Aðalpersónurnar í
leiknum eru öldruð hjón, sem
dvelja ein í íbúð sinni. Gamla
konan rúmföst, fáir koma, til-
breytingarlítið líf. Einn daginn
lítur þó inn ungur nraður, ná-
granni þeirra hjóna. Meira segj-
unr við ekki.
barnahorn
Ætli ég fái ekki greiðslufrest út á ...kortið, sem ég er með hérna í vasanum?
Kreditkort - Greiðslukort
hafa sitt aö segja að fyrir
nokkru varstofnað hérfyrir-
tæki með nafninu „Kredit-
kort“, einmitt í þeim tilgangi,
að auðvelda fólki þessa þjón-
ustu. Mérþykirverrfarið, að
erlenda orðið skuli hafa orðið
ofan á í nafngiftinni".
Það mun hverjum manni eigin-
legt að bera hönd fyrir höfuð sér
þegar að honum er veist, og enda
þótt ádrepan sé borin fram af
hógværð og að mörgu leyti rétt-
nræt skal þess nú freistað að færa
nokkur rök fyrir að nafnið kre-
ditkort hafi verið skásti kosturinn
þegar fyrirtæki okkar var gefið
nafn. Eins og Árni bendir rétti-
lega á er orðið kredit ekki af ís-
lenskunr stofni. Á hitt má þó
kannski benda, að það er tekið
upp úr Orðabók Menningarsjóðs
- sem Árni Böðvarsson ritstýrði -
án þess að þar sé á neinn hátt
gefið til kynna að það sé varasamt
eða háskalegt orð. Einnig má um
það deila hversu góð íslenska er
að nota síðari liðinn - kort, sbr.
ýnrislegt annað af svipuðu tagi,
svo senr nafnskírteini, ökuskír-
teini, bókasafnsskírteini, nafn-
spjald o.fl.
Þetta var okkur fullljóst. En
hinsvegar vafðist fyrir okkur að
finna tækilegt, íslenskt orð. Árni
Böðvarsson leggur til að nota
orðið greiðslukort, „enda nrun
það hafa verið tíðkað". Okkur
fannst sá kostur ekki viðunandi,
því að orðið greislukort er alls
ekki sömu merkingar og kredit-
kort.Þaðer ekki greitt með kort-
inu, heldur er það skilríki um að
eiganda þess megi veita greiöslu-
frest. Hinsvegarernaumast hægt'
að kalla þetta greiðslufrestskort,
einfaldlega vegna þess að orðið
er alltof langt og óþjált, og borin
von að það mundi nokkurntíma
ná neinni útbreiðslu.
Eflir heilmikla leit að íslensku
nýyrði gáfumst við upp og á-
kváðum að nota tökuorðið kre-
ditkort í nafni fyrirtækisins,
álitunr það betra en að nota ann-
aðhvort kauðalegt eða villandi
heiti. Þá bendunr við á, að latn-
esku orðin debet og credit hafa
lengi verið notuð í bókhaldi hér á
landi, eins og raunar um allan
heim. Má segja að þau hafa unnið
sér þegnrétt í flestum tungu-
málum.
Kreditkort s.f. hefur umboð á
íslandi fyrir erlenda fyritækið
Eurocard, senr er í samvinnu við
Mastercard í Bandaríkjunum og
Access í Bretlandi.
í áðurnefndum þætti um dag-
legt mál leggur Árni Böðvarsson
til að nota orðið Evrókort í stað
Eurocard. Þarna gætir nokkurs
misskilnings hjá íslenskufræð-
ingnum. Eurocard er nafn á fyrir-
tæki, er vörumerki eins og Husq-
uarna eða Chevrolet, og því út í
hött að fara að íslenska það.
Það er von okkar að þessar lín-
urskýri málstað okkar og sýni, að
nafn fyrirtækisins ber alls ekki að
skoða senr tilræði við íslenska
tungu. Við völdum einfaldlega
þann kostinn, sem okkur fannst
bestur. Því að eitthvað varð barn-
ið að heita.
Stjórn Kreditskorts sf skrifar:
Fyrir nokkrum vikum gerði
Árni Böðvarsson umsjónar-
maður þáttarins Daglegt mál
orðið kreditkort að umtalsefni
ogsagðim.a.: „Égerilla
sáttur við þetta orð, - kredit-
kort, - vegna þess að fyrri
hlutinn er framandlegur í mál-
inu - kre og dit, nú eða kred
og it. Er eiginlega hér um að
ræðagreiðslufrestskort, kort,
sem veita kaupandanum til-
tekinn frest að greiða upp-
hæðina, sem hann var að
kaupafyrir. Mörg fyrirtæki
veita viðskiptavinum sínum
slíka þjónustu, en ég held að
þau ættu að sjá sóma sinn í
því að nota betra og íslensku-
legra orð en kreditkort, og þá
veit ég ekkert annað betra en
greiðslukort, enda mun það
hafa verið tíðkað þó að t.d.
lánakort hefði eins komið til
greina.
Hinsvegar kann það að
Einn fyrir mömmu,
einn fyrir pabba,
einn fyrir verkfrœðinginn

JOOOC
Grimmsævintýrið:
Herra
Korbes
Hani og hæna komu sér saman
um að fara í ferðalag sér til skemmt-
unar og heilsubótar. Haninn smíð-
aði þeim fallegan vagn með fjórum
hjólum rauðmáluðum og beitti fyrir
hann fjórum músum. Þau settust
síðan upp í vagninn og óku af stað.
Þegar þau höfðu ekið um stund,
mættu þau kisu. Hún spurði þau,
hvert ferðinni væri heitið. Hænan
varð fyrir svörum og sagði:
„Halda skal í happaleitir
til herramanns er Korbes heitir. “
„Lofið mér þá að fara með ykk-
ur,“ sagði kisa. - „Pað er guðvel-
komið“ svaraði hænan, „sestu uppí
vagninn, en gáðu að þér að detta
ekki úr honum.“
Nú kom myllusteinn, síðan egg
og önd og títuprjónn og seinast
saumnál, og öll fengu þau að vera
með í förinni. En þegar þau komu
þangað sem herra Korbes bjó, var
hann ekki heima, karlinn. Mýsnar
komu nú vagninum fyrir í vagn-
skýlinu og bjuggu þar um sig. Han-
inn og hænan flugu upp á bjálka.
Kötturinn bjó um sig á arinhell-
unni, öndin í þvottaskálinni. Eggið
vafði handkiæðinu utan um sig. Tít-
uprjónninn stakk sér í stólsetuna,
en saumnálin í koddann, og myllu-
steinninn hengdi sig upp yfir dyrun-
um.
Nú kom herra Korbes heim og
ætlaði að kveikja upp í arninum. En
kötturinn þyrlaði öskunni framan í
hann. Hann hljóp þá fram í eldhús
til að þvo af sér öskuna, en þá tók
öndin að busla og skvetta á hann
vatninu. Hann þreif nú handklæðið
og ætlaði að þurrka sér en þá braut
hann eggið, svo að hvítan úr því fór
í augun á honum og blindaði hann.
Nú settist hann á stólinn til að hvíla
sig, en þá stakk títuprjónninn hann
í rassinn. Hann var nú orðinn fok-
vondur og fleygði sér upp í rúm, en
saumnálin stakkst þá í hnakkann á
honum. Hann stökk á fætur með
háhljóðum og ætlaði að flýja, en
þegar hann kom í dyrnar, datt
myllusteinninn ofan á skallann á
honum, svo að hann steinrotaðist.
En þess er getið til, að herra Kor-
bes hafi verið fjarskalega vondur
maður.
RUV®