Þjóðviljinn - 18.08.1983, Blaðsíða 10

10 SÍÐA ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 18. ágúst 1983
Sjúkrahús Skagfirðinga
Sauðárkróki
MEINATÆKNIR
Sjúkrahús Skagfirðinga Sauðárkróki óskar
að ráða meinatækni nú þegar, eða eftir nán-
ara samkomulagi. Mjög góð vinnuaðstaða.
Útvegum húsnæði sé þess óskað.
Allar nánari upplýsingar veitir hjúkrunarfor-
stjóri í síma 95-5270.
Hjúkrunarforstjóri.
Kennarar
Eftirtaldar kennarastöður eru lausar til um-
sóknar við grunnskólann á Akranesi.
Við Brekkubæjarskóla:
Kennsla yngri barna, heil staða.
Stuðningskennsla og almenn kennsla, heil
staða.
Upplýsingar í síma 93-1938.
Við Grundarskóla:
Kennsla yngri barna, heil staða.
Upplýsingar í síma 93-2811.
Umsóknarfrestur er til 23. þ.m.
Skólastjórar
Að kröfu gjaldheimtustjórans f.h. Gjaldheimtunnar í
Reykjavík og samkvæmt fógetaúrskurði, upp-
kveðnum 16. þ.m. verða lögtök látin fara fram fyrir
vangreiddum opinberum gjöldum álögðum skv. 98.
gr., sbr. 109 og 110. gr. laga nr. 75/1981.
Gjöldin eru þessi: Tekjuskattur, eignarskattur, líf-
eyristr. gjald atvr. skv. 20. gr., slysatryggingagj. atvr.
skv. 36. gr., kirkjugarðsgjald, vinnueftirlitsgjald, sókn-
argjald, sjúkratryggingargjald, gjald íframkv.sjóð aldr-
aðra, útsvar, aðstöðugjald, atvinnuleysistrygginga-
gjald, iðnlánasjóðsgj. og iðnaðarmálagj., sérst.
skattur á skrst. og verslunarhúsn., slysatrygg. v/
heimilis.
Ennfremur nær úrskurðurinn til hverskonar gjald-
hækkana og til skatta, sem innheimta ber skv. norður-
landasamningi sbr. I. nr. 111/1972.
Lögtök fyrir framangreindum sköttum og gjöldum,
ásamt dráttarvöxtum og kostnaði, verða látin fram
fara að 8 dögum liðnum frá birtingu þessarar auglýs-
ingar, verði þau eigi að fullu greidd innan þess tíma.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík 16. ágúst 1983.
Skrifstofustörf
Viljum ráða starfsfólk til framtíðarstarfa við skrifstofu-
störf. Störfin fela í sér vinnu við útreikninga og bók-
haldsstörf.
Umsóknareyðublöð liggja frammi hjá Starfsmanna-
stjóra.
Umsóknarfrestur til 25. þessa mánaðar.
SAMBANO ÍSL. SAMVINNUFÉLAGA
STARFSMANNAHALD
wm
^ Starfsfólk óskast
Frá 1. sepíember vantar starfsfólk aö Garöa-
skóla, Garðabæ, til ræstingar pg ganga-
vörslu hálfan eöa allan daginn. Á skrifstofu
skólans eru veittar nánari upplýsingar í síma
44466.
Bæjarritarinn í Garðabæ.
Endurreisn laxa-
stofna og fram-
leiðsla fiskafóðurs
Fiskirœktar-
mál í Sovét-
ríkjunum:
Sovétmenn hafa uppi miklar
áætlanir um að efla fiskeldi og auka
fiskirækt bæði í fersku vatni og
söltu. Hér á eftir er lýst tveim af
þessum áætlunum, og er það M.K.
Spítsjak sem segir frá, en hann er
aðstoðarforstjóri Vísinda- og
tæknideildar sovéska sjávarútvegs-
ráðuneytisins.
„Losos“ áœtlunin
Það er ógleymanleg sjón að sjá
laxa ganga til hrygningar. Ég hef
oftar en einu sinni séð, hvernig hin-
ar ýmsu laxategundir koma í marg-
litu „brúðarskarti" í stórum torfum
utan af hafi og ganga upp í árnar.
Þeir komast yfir hina mestu örðug-
leika og neyta hinstu krafta til að
komast á þá staði, þar sem þeir
fæddust fyrir nokkrum árum og
fæða af sér nýtt líf og deyja. Seiðin
fara fljótlega til hafs, vaxa þar upp
og snúa aftur í heimaárnar til að
endurtaka þar söguna.
Þannig hefur það verið og þann-
ig verður það. En laxastofnarnir
hafa minnkað. Þeir hafa verið
veiddir takmarkalaust á norður-
hluta Kyrrahafs og í ósum ánna,
sem þeir voru vanir að hrygna í,
hefur verið komið fyrir óyfirstígan-
legum hindrunum. Nokkrir alþjóð-
legir samningar, sem takmörkuðu
veiðar á þessum verðmætu fiskum,
stöðvuðu hrunið. En það er ekki
nóg að hægja á þróuninni. Það er
þörf á því að endurreisa stofnana í
þeirri mynd, sem þeir voru og jafn-
vel að margfalda þá. En hvernig á
að fara að því?
í „Losos“ áætluninni er forvitni-
leg setning: Fæðubirgðir í Kyrra-
hafinu geta tryggt allt að 500 þús-
und tonna veiði á ári hverju. Það er
næstum 4-5 sinnum meira en veitt
er í dag. En það þýðir ekki að
treysta eingöngu á fæðubirgðir og
samninga því miður. Hér er þörf á
aðstoð mannsins. Og þar hefur ver-
ið farin sú leið að fara út í fiskeldi.
Austurströndin á að verða að
umfangsmiklu laxabúi. Þar eru
þegar starfandi fiskeldisstöðvar,
sem ala lax. Þær verða endurskipu-
lagðar á grundvelli nýjustu Iíffræði-
tækni. Skammt utan Vladivostok
er verið að koma upp fyrstu laxa-
framleiðslusamsteypu í landinu.
Verið er að hefja byggingu tveggja
verksmiðja, sem útbúnar eru hinni
nýjustu tækni í Khabarovsk-héraði
og á Sakhalin. Á næstu árum á að
reisa tvær samsteypur enn, á Kamt-
sjatka og Sakhalin.
En þótt hinn fullkomnasti tækni-
búnaður sé fyrir hendi til að tryggja
eldi verðmætra fiskistofna, útilok-
ar það alls ekki náttúrulega hrygn-
ingu Iaxins. Auk þess hefur Sjávar-
útvegsráðuneyti Sovétríkjanna
gert áætlanir um að gera verulegar
umbætur á þessari og næstu fimm
ára áætlun til að bæta hrygningar-
aðstæður í ánum sjálfum - þar með
verður leiðin til heimahaganna
orðin greiðfærari.
Tímahringur laxanna breytist.
Seiðin verða að fara 3-4 mánuðum
síðar til hafs en áður. Þann tíma
munu þau vera á beit í sérstökum
„högum“. Þá verður að gefa þeim
fóður. En það er ekkj mikið sem
þarf að eyða til þess. Með því að
bera tilbúinn áburð á „hagana"
aukast verulega hinar náttúrulegu
fæðubirgðir, þ.e. plöntu- og dýra-
svif.
Þetta hefur í för með sér augljós-
an hagnað: Seiðin, sem eru að vaxa
upp og þroskast, verða rándýrum í
hafinu auðveld bráð, og fyrirbyggj-
andi aðgerðir vernda seiðin að
vissu leyti fyrir sjúkdómum. Lax-
arnir eiga að skila sér miklu betur í
heimaárnar. I stað 3-4% eiga að
skila sér allt að 30%.
Og þetta er ekki bara eitthvað
sem verið er að gera ráð fyrir. Seiði
ketulax voru alin í tvo mánuði áður
en þeim var sleppt til hafs og bar
það þann árangur, að tíu sinnum
fleiri seiði skiluðu sér aftur og ketu-
laxastofninn jókst verulega.
Einnig hafa verið gerðar áætlan-
ir með vinnslu laxanna. Vísinda-
menn við Sjávarútvegs- og Haf-
rannsóknastofnunina við Kyrrahaf
hafa fundið upp aðgerð til að fá
fram virk lífræn efni úr svili fisk-
anna, sem nú fer næstum allt til
spillis.
„Premix “-áœtlunin
Eitt meginvandamálið í sam-
bandi við þróun laxaræktar, styrju-
ræktar eða tjarnareldis seiða er
fóðrið. Það er gleðiefni, að stórt
stökk hefur verið tekið fram á við í
þessum efnum innan ramma áætl-
unarinnar „Premix“. Bætiefna-
blanda er blanda lífrænna virkra
efna, sem bætir fóðrið og eykur líf-
fræðileg áhrif þess á dýrin.
Hvað varðar fiskeldi, þá er
fóðurvandamálið efst á baugi,
einkum byrjunarfóður. Það verður
að gefa ungviðinu gott fóður.
Það eru fyrirtæki Innflutnings-
ráðuneytis Sovétríkjanna, sem sjá
um framleiðslu fóðurs. Þörf sjávar-
útvegsins á sviði fóðurs er u.þ.b.
3% af allri framleiðslu fyrirtækj-
anna, öll önnur framleiðsla fer í
fugla-, svína- eða annað fóður. Þar
að auki er fiskafóður allt öðru vísi
heldur en fóður fyrir húsdýr, bæði
h vað snertir stærð og uppbyggingu.
Það þarf jafnvel sérstakan útbúnað
til þess að framleiða fiskafóður.
Fóðurkögglar ög fóður, sem
framleitt er af verksmiðju, sem
framleiða fóður fyrir önnur dýr en
fiska, er of stórgert. Þess vegna
verða seiðin að bíða þolinmóð á
meðan blotnar í kögglunum og þeir
leysast upp í smærri köggla, sem
fiskarnir tæta enn í sundur. Það
gefur auga leið, að með þessu móti
fer mikið fóður til spillis. Einu
seiðin, sem geta gleypt fóðurkögg-
ul, sem er 0.3 mm í þvermál, en
minni eru ekki tii, eru laxaseiðin.
Fyrir seiði annarra fiska passar
korn eða réttara sagt ögn, sem er
40-80 mikron í þvermál.
Sérhver slík ögn verður að vera
nákvæmlega samsett og hver fisk-
tegund þarf sína samsetningu. T.d.
verður þessi litla ögn að innihalda
48-50% dýraeggjahvítu og 16%
fitu, ef á að gefa silungum hana. En
það er ekki allt. Það er nauðsynlegt
að bæta gerjunarefni í, en alls ekki
því, sem fuglar og kálfar þurfa.
Þetta tókst. I fyrsta skipti í
heiminum. Árið 1981 varfiskunum
í Volgoretsensk-búinu gefinn um
visst skeið fóðurskammtur, sem í
voru efni, sem ekki höfðu verið
notuð áður og var fóðrið framleitt í
tækjum, sem sérfræðingar Sjávar-
útvegsráðuneytisins höfðu hann-
að. Og afleiðingin var sú, að það
fengust nokkur tonn af fiski löngu
áður en ætlað var.
Árangurinn af þessum tilraunum
var tekinn mjög fljótt í gagnið.
Þegar ári sfðar hóf starfsemi verk-
smiðja í Rostoy-við-Don og- var
það fyrsta verksmiðjan í heimin-
um, sem framleiddi eingöngu sérs-
takt fóður fyrir fiska. Við þessa
fyrstu verksmiðju eru að bætast
verksmiðjur af þessu tagi í Dnepr-
opetrovsk og í nágrenni Tashkent
og í bígerð er að staðsetja tvær í
viðbót í Belgorodskhéraði og
Krasnodarskhéraði. Þær munu fra-
mleiða yfir 300 þúsund tonn af
fóðri á ári og í upphafi tólftu fimm
ára áætlunarinnar munu þær anna
allri eftirspurn byrjunarfóðurs á
innanlandsmarkaði.
Auk þess er verið að hefja í verk-
smiðjunni í Rostov-við-Don fram-
leiðslu á heilsufóðri og fóðri, sem
inniheldur hormóna, sem örva
vöxt fiskanna. Þetta fóður verður í
hylkjaformi, sem flýtur á vatninu,
en venjulega sekkur fóðrið.
Það er margt, sem stendur fyrir
dyrum fyrir utan byggingu verk-
smiðjanna. Það þarf að finna end-
anlega uppskrif að fóðri fyrir allar
tegundir eldisfiska. Það þarf að
finna leiðir til að geyma fóðrið, en
það þránar fljótt vegna þess hversu
mikil fita er í því. Og að lokum þarf
að .finna út þá fóðrunartækni, sem
best gefst, vegna þess að nauðsyn-
legt er að gefa fóður á 10-15 mín-
útna fresti fyrstu dagana. Þess
vegna er þörf á sjálfvirkum fóðrur-
um, sem vinna eftir vissri forskrift.
Hönnuðir við sjávarútvegsráðu-
neyti Sovétríkjanna settu saman
slíka fóðrara, sem stóðust tilraunir
vel. Það stendur til að hefja fjölda-
framleiðslu á þeim þegar á þessari
fimm ára áætlun og verður það gert
hjá íyrirtækjum Ráðuneytis vél-
smíði fyrir kvikfjárrækt og fóður-
framleiðslu.
„Nauka i zhizu“ - APN.