Þjóðviljinn - 21.09.1983, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 21. september 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
Bandarísk hernaðaríhlutun
Stéttaátök hafa magnast svo í Belgíu á einni viku að ríkisstjórnin riðar til falls.
Stéttaátök í Belgíu
Kjaraskerðingaráform ríkisstjómarinnar
virðast œtla að verða hennar banabiti
ísl.
í rúma viku hefur Belgía verið
lömuð af verkföllum opinberra
starfsmanna og síðustu dagana
hafa hin almennu verkalýðsfélög
einnig hótað verkföllum. Al-
menningssamgöngur hafa lam-
ast, póstþjónusta, járnbrautirog
sporvagnar, og síðan á
fimmtudag hefur verið allsherjar-
verkfall meðal opinberra starfs-
manna á öllum sviðum nema
innan skólakerfisins og í flugsam-
göngum milli ríkja. Ástæðan
fyrir þessari skyndilegu verk-
fallsöldu er niðurskurðar- og
samdráttarstefna ríkisstjórnar-
innar, sem hefur bitnað sérstak-
lega harkalega á opinberum
starfsmönnum.
Hin hörðu stéttaátök sem
blossað Hafa upp í Belgíu ógna nú
ríkisstjórn Wilfried Martens og
er talið mögulegt að hún kunni að
neyðast til að segja af sér.
Efnahagskreppan sem ríkt hef-
ur í Evrópu undanfarin ár hefur
bitnað harkalega á Belgíu, og
hefur atvinnuleysi óvíða verið
meira. Til þess að bregðast við
kreppunni boðaði ríkisstjórnin
róttækan niðurskurð og kjara-
skerðingu. Fólust aðgerðir hennar
meðal annars í niðurskurði ríkis-
útgjalda um 5,4 miljarða
króna. Verðlagsuppbætur sem
áður höfðu verið greiddar á laun
með 6 eða 12 mánaða fresti voru
afnumdar. Dregið var úr orlofs-
greiðslum og iðgjöldum ellilíf-
eyrissjóðanna hækkuð. Þá voru
þréttándu mánaðarlaunin, sem
lengi hafa verið tíðkuð í Belgíu,
afnumin.
Kjaraskerðing
Stéttarfélög opinberra starfs-
manna segja að aðgerðir þessar
muni fela í sér 10% kaupmáttar-
skerðingu er bætist við 2%
kaupmáttarskerðingu er varð á
síðasta ári. Þá eigi samkvæmt
niðurskurðinum að segja upp
2000 járnbrautarstarfsmönnum í
viðbót við 5000 sem sagt var upp
störfum á síðasta ári. Það kom
því ekki á óvart að það skyldu
verða járnbrautarstarfsmennirn-
ir sem riðu á vaðið í þessari kjara-
deilu. Það byrjaði með stuttu
skyndiverkfalli járnbrautar-
starfsmanna í Charleroi í suður-
hluta landsins fyrir um 10 dögum.
Verkföllin eru því ekki skipulögð
af verkalýðsforystunni og þau
voru ekki boðuð með fyrirvara.
En í ljós kom að óánægjan meðal
opinberra starfsmanna var svo
djúp að ekki þurfti nema lítinn
neista til að tendra bálið.
f Belgíu eru tvö verkalýðssam-
bönd, FGTB sem er tengt sósíal-
istaflokknum og CSC, sem er
tengt kristilega lýðræðisflokkn-
um.
FGTB hefur sett fram ákveðn-
ar kröfur til ríkisstjórnarinnar
sem felast í kjörorðunum: Hættið
með Thatcherismann eða segið af
ykkur!
Stjórnarkreppa
yfirvofandi
Ein fyrsta gagnaðgerð ríkis-
stjórnarinnar var að skipa fleiri
þúsund hafnarverkamönnum við
höfnina í Antwerpen að snúa
■ aftur til vinnu. Þar höfðu nokkur
hundruð farskip verið lokuð inni
og voru enn þegar síðast fréttist.
Ríkisstjórnin taldi lokun hafnar-
innar hættulega fyrir landið þar
sem hún átti þá í viðræðum við
stórt bandarískt skipafélag um
hugsanlegan stórsamning, sem
hætta var á að rynni úr höndum
þeirra yfir til Rotterdam.
Ríkisstjórnin tók þó skipun
sína til baka á laugardaginn eftir
að verkalýðsfélögin höfðu hótað
að rifta öllum samingaviðræðum
ef beita ætti þvingunum.
Það háir ríkisstjórninni í þess-
ari deilu að forsætisráðherrann,
Wilfried Martens, er sjúkur eftir
hjartaaðgerð, en embætti hans
gegnir nú Jean Gol varaforsætis-
ráðherra.
Sænska blaðið Dagens Nyhet-
er hefur það eftir áreiðanlegum
heimildum að ólgan sem breiðst
hefur út í Belgíu sé nú orðin slík
að vafasamt sé hvort ríkisstjórn-
inni takist að ráða fram úr vand-
anum og sé stjórnarkreppa þá
yfirvofandi.
Ætla Bandaríkin
að taka að sér
hlutverk ísraels
í landinu?
Með sprengju- og fallbyss-
uskothríð frá herskipum upp
á hálendið fyrir ofan Beirut
hefur Reagan Bandaríkja-
forseti og bandaríski herinn
kastað enn meiri olíu á það
ófriðarbál sem nú ríkir í Líb-
anon og þar með valið versta
kostinn af þeim illu kostum
sem Bandaríkin stóðu
frammi fyrir í þessu stríðs-
hrjáða landi. Bandaríska
herliðið í Líbanon er ekki
lengurfriðargæslulið heldur
virðast Bandaríkjamenn nú
kjósa þann kostinn að taka
við hlutverki ísraelsmanna í
Líbanon með beinni
hernaðaríhlutun í innri mál-
efni landsins.
Furðulegt má telja að Banda-
ríkin skuli velja sér þetta
hlutskipti þar sem fyrirsjáan-
legt er að þau munu fá öll ar-
abaríkin upp á móti sér með
slíkri íhlutun þannig að
möguleiki Bandaríkjanna til
friðarumleitana á milli ísraels
og arabaríkjanna verða að
engu gerðir.
Dagblað í Jórdaníu líkir hernað-
aríhlutun Bandaríkjanna í Líbanon
nú við það sem gerðist þar árið
1960, þegar franskar hersveitir
gengu á land í Beirut til þess að
veita hinum kristnu lið í baráttu
þeirra við drúsa, sem þá nutu
stuðnings hinna tyrknesku stjórn-
arherra í landinu. Þá hafa jórdönsk
blöð einnig minnst á þá atburði er
gerðust fyrir 25 árum, þegar
bandaríska stjórnin sendi her-
sveitir til Líbanon til aðstoðar
hægrisinnaðri stjórn falangista sem
átti í stríði við uppreisnarmenn. Sú
íhlutun olli uppþoti í öllum araba-
heiminum, sem m.a. lýsti sér í að
írakskonungi var steypt, en hann
var hlynntur Bandaríkjunum, og
jórdanska konungsdæmið átti í vök
að verjast svo það varð að kalla á
breska herinn sér til hjálpar. Þá var
Nasser forseti Egyptalands hinn
ókrýndi leiðtogi arabaríkjanna í
nánu bandalagi við Sýrlendinga.
Sundrung Araba
Nú eru arabaþjóðirnar hins veg-
ar sundraðar, og vanmáttugar til-
raunir valdhafanna í Saudi-Arabíu
til þess að halda aftur af Banda-
ríkjamönnum hafa farið út um þúf-
ur. Egyptaland, sem er voldugast
arabaríkjanna er bundið af friðar-
samningi sínum við ísrael án þess
að lausn hafi fengist á hernámi ís-
raelsmanna á jórdönsku landi og
kröfum Palestínumanna um land
og sjálfstæði. írak er djúpt sokkið í
styrjöld við nágrannann í austri,
fran, og ekki megnugt að hreyfa
hönd til hjálpar. Eftir standa Jór-
danía og Sýrland andspænis því
sem brátt virðist mega kalla sam-
eiginleg hernaðaríhlutun Banda-
ríkjanna og ísraels.
Heimildir í Jórdaníu hafa túlkað
þróun mála þannig að síaukinni
íhlutun Bandaríkjanna í Líbanon
sé stýrt af ísraelskum hagsmunum,
en ísraelsmönnum sé mikið í mun
að eyðileggja alla möguleika
Bandaríkjanna til sáttaumleitana á
svæðinu. Þannig hafi stjórn ísraels
ekki óttast neitt eins mikið og
friðartillögur Reagans þar sem gert
var ráð fyrir því að Israelsmenn
skiluðu herteknu landi. Með því að
eyðileggja möguleika Bandaríkj-
anna til sáttaumleitana gætu hinir
ísraelsku yfirgangsmenn best
tryggt hagsmuni sína. Hvort sem
ísraelskt ráðabrugg hefur legið
þarna á bak við eða ekki, þá virðist
sem Reagan-stjórnin hafi gengið í
gildruna, og er þá ekki mikið eftir
af sjálfstæðri stefnu Bandaríkjanna
í Mið-austurlöndum annað en nak-
inn stuðningur við hina blygðunar-
lausu útþenslustefnu valdhafanna í
fsrael. Því geta þeir atburðir sem
nú eiga sér stað í Líbanon haft al-
varleg og víðtæk áhrif í öllum
arabaheiminum, og aukið enn á þá
ófriðarhættu sem ríkir í heiminum í
dag.
Grafið undan
þjóðarsáttum
í Líbanon sjálfu mun hernaðar-
íhlutun Bandaríkjamanna ekki
gera annað en að grafa enn frekar
undir veikum möguleikum ríkis-
stjórnar Amins Gemayels á að ná
sáttum, en undirrót átakanna í Líb-
anon að undanförnu er sprottin af
vanmætti stjórnar Gemayels á að
koma á þeim þjóðarsáttum sem
áttu að vera forsenda stjórnar hans
í upphafi. Hefur mönnum þótt sem
Blásið í bandaríska herlúðra í Líbanon. Hermenn úr bandaríska flotanum hleypa af byssum sínum í Beirut td
þess að minnast félaga þeirra sem fallið hafði í átökum undanfarinna daga. Hernaðaríhlutun Bandaríkjanna
sem fylgdi í kjölfarið eykur enn á óriðarbálið og grefur undan möguleikum á friðsamlegri lausn deilumála í
Mið-Austurlöndum.
stjórn hans drægi æ meir hlut hinna
kristnu á kostnað drúsa og mús-
lima.
Stjórn Jórdínu hefur hingað til
veitt Gemayel virkan stuðning á
þeim forsendum að bæði löndin
búa við erlent hernám - en fari svo
að stjórn Gemayels verði opinber
leppstjórn Bandaríkjanna og fsra-
els eins og margt bendir nú til, er
hætt við að forsendur þess stuðn-
ings muni bresta.
Bandaríkin hafa notað fall
tveggja bandaríska hermanna 'úr
„friðargæsluliðinu" sem yfirskin
hernaðaríhlutunarinnar. Slíkt yfir-
skin verður ekki tekið alvarlega
þegar ljóst er að Bandaríkin eru
með þessum hætti að hverfa frá
sáttastefnu í Mið-Austurlöndum
og kynda undir ófriðarbáli sem
innan tíðar gæti ógnað heimsf-
riðnum sjálfum.
ólg.
í Líbanon