Þjóðviljinn - 21.09.1983, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 21. september 1983 ÞJOÐVILJINN — SÍÐA 9
Valgerður Tryggvadóttir í Morgunblaðinu:
, ,I»að fylgdust fleírí með“
Lögreglumenn með gasgrímur fyrir utan Alþingishúsið 30. mars 1949.
Ljósi varpað
á atburðina
30. mars 1949
„Það fylgdust fleiri með“ er yfir-
skrift greinar eftir Valgerði
Tryggvadóttur (forsætisráðherra
Þórhallssonar) í Morgunblaðinu sl.
miðvikudag. Valgerður svarar
grein Gísla Jónssonar, „Ég veit það,
því ég var þar“ sem birtist í sama
blaði í fyrra mánuði. Hér er um að
ræða upprifjanir á atburðunum
30. mars 1949, „þegar Alþingi sam-
þykkti inngöngu íslands í Atlants-
hafsbandalagið, með þeim afleið-
ingum að tilvera þessarar þjóðar
hefur gjörbreyst um ófyrirsjáan-
lega framtíð“, segir Valgerður. í
grein hennar er varpað nýju Ijósi á
viðburði sem sjálfsagt koma ein-
hverjum að óvörum.
Valgerður Tryggvadóttir segir
m.a. frá því að hún hafi sem auglýs-
ingastjóri Ríkisútvarpsins fylgst vel
með aðdraganda og átökunum
sjálfum fyrir utan aiþingishúsið
þennan dag, en þá var útvarpið til
húsa í Landssímahúsinu við
Austurvöll.
Hart barið á hurðina
Valgerður segir frá eftirfarandi:
„Á þessum tíma giltu mjög strang-
ar reglur um auglýsingaflutning,
sem varðaði pólitísk mál, og oft var
býsna erfitt að framfylgja þeim.
Þetta átti ekki sízt við um allt, sem
snerti væntanleg herstöðvamál.
Fulltrúar „alþingis götunnar“
skiluðu auglýsingum um fundinn
við Lækjargötu um morguninn, og
eftir nokkurt þóf tókst að samræma
hana þeim reglum sem bar að hlíta.
Auglýsingastofan lokaði síðan kl.
11 svo að næði fengist til að ganga
frá þeim auglýsingum, sem lesa átti
í hádegisútvarpi.
Á tólfta tímanum var hart barið
á hurðina. Það var ekkert eins-
dæmi, svo ég sinnti því engu. Enn
var barið og nú meira en í fyrra
skiptið. Kallað var á mig með nafni
og nafn nefnt, sem mér var kunnugt
- og raunar oft að góðu. Lauk ég
upp, og var þá mættur fulltrúi
þeirra, sem Gísli kallar „fjölda
lýðræðissinna“ og var hann með
auglýsingu, sem ég hafnaði, þar eð
hún samræmdist ekki settum regl-
um um tilkynningar varðandi póli-
tísk málefni. En þessi kunningi
minn var ekki á því að lát stöðva
sig. Að lokum var útvarpsstjóri
sóttur. Hann hlýddi á málavöxtu,
brá sér síðan inn á skrifstofu sína
með auglýsinguna, kom aftur og
sagði mér að birta hana óbreytta.“
Hver sló hvern?
Valgerður rifjar upp atburðina á
Austurvelli og mótmælir þeirri
túlkun Gísla Jónssonar að þeir sem
stóðu vörð um Alþingishúsið hafi
orðið fyrir svívirðilegu aðkasti „al-
þingis götunnar" og staðið þar í að-
dáunarverðri ró.
Bendir hún á að hún hafi verið á
fjórðu hæð í Landssímahúsinu og
fylgst með atburðunum. Segir Val-
gerður að öllum hafi lent saman
svo til á augabragði. Engin leið
var að sjá hver byrjaði, hver kast-
aði grjóti í hvern, hver sló hvern,
né hver var í „lífshættu“. Hins veg-
ar hafi eingöngu menn frá „alþingi
götunnar" verið handteknir.
Síðan rifjar Valgerður upp við-
burðina þegar Tryggvi Þórhallsson
rauf þing árið 1931 og efnt var til
óspekta við heimili hans að Tjarn-
argötu. „Þeir sem fyrir því stóðu
voru ekki „kommaskríll“, heldur
þeir sömu aðilar sem árið 1949
sýndu aðhans (Gísla) .mati-
„aðdáanlega ró“.'“
Umdeilanlegar aðfcrðir
Valgerður lýkur grein sinni svo:
„Atburðirnir 30. marz 1949 og
innganga íslands í Atlantshafs-
bandalagið, sem fylgdi í kjölfar
þeirra, og þær aðferðir, sem beitt
var til þess að knýja fram þá á-
kvörðun, eru enn mjög umdcild
mál meðal þjóðarinnar, og ég tel þá
menn að meiri, sem upplýsa að
hafa háð sitt „sálarstríð“ vegna
þeirra atburða, sem þá áttu sér
stað.
Fáar þjóðir bera gæfu til algjörr-
ar eindrægni um sín mál, og rætur
þessara atburða má eflaust rekja
aftur til síðustu heimsstyrjaldar og
sjálfrar stofnunar lýðveldisins.
Ég tel vafasamt að láta yfirbragð
atburðanna blinda sig svo að menn
tapi ró sinni og skynji ekki, að
margar eru hliðar á hverju máli.“
-óg
Eins og að líkum lætur voru það
umræður um framleiðslu- og
markaðsmál landbúnaðarins, sem
drýgstan tíma tóku á aðalfundi
Stéttarsambands bænda. Við
höfum þegar birt hér í blaðinu
ályktanir fundarins um
markaðsmálin en hér fara á eftir
ályktanir þær um framleiðslumál,
sem fundurinn samþykkti.
Alifugla- og
svínarækt
Aðalfundurinn... „leggur til að
unnið verði að framleiðslustjórnun
í alifugla- og svínarækt og verði
fyrsta skrefið að draga úr frekari
framleiðsluaukningu í þessum bú-
greinum. Fundurinn telur eðlilegt
að nú þegar verði hafnar viðræður
um þetta mál milli viðkomandi sér-
greinafélaga og Framleiðsluráðs. -
Fundurinn telur að betri grund-
völlur skapist til að þessar bú-
greinar geti notið fyrirgreiðslu úr
Kjarnfóðursjóði og öðrum trygg-
ingasjóðum landbúnaðarins til að
mæta tímabundnum erfiðleikum,
ef betri tök nást á að aðlaga fram-
leiðsluna að markaðnum á hverj-
um tíma“.
Kjarnfóðurgjald
Aðalfundurinn.. „telur ekki fært
að hverfa frá innheimtu
kjarnfóðurgjalds við núverandi að-
stæður. Innheimtu þess verði þó
þannig háttað, að gjaldið komi sem
jafnast niður á bændur, hvar sem
þeir búa á landinu, annað hvort
með því að það sé föst upphæð á
hverja þyngdareiningu kjarn-
fóðurs eða á einhvern þann hátt
annan er tryggi jafna aðstöðu
bænda. - Fundurinn telur greiðslur
úr Kjarnfóðursjóði hafa nýst vel en
álítur að tryggja beri rekstur
Áburðarverksmiðju ríkiains fram-
vegis á annan hátt en með
greiðslum úr Kjarnfóðursjóði.
Leggja ber áherslu á að fé sjóðsins
sé notað til að treysta búrekstur þar
sem erfiðleikar steðja að, m.a.
með örum endurgreiðslum til
bænda."
Skógrækt
Aðalfundurinn... „teluraðskóg-
rækt geti orðið veigamikill þáttur í
íslenskum landbúnaði. Því felur
fundurinn stjórn sambandsins að
vinna að því í samvinnu við Skóg-
rækt ríkisins og Búnaðarfélag fs-
lands að í tilefni af 40 ára afmæli
íslenska lýðveldisins á næsta ári
taki Alþingi upp sérstaka árlega
fjárveitingu til skógræktar. Þeirri
Hér má sjá nokkra af starfsmönnum Stéttarsambandsins ásamt öðrum ritstjóra Freys. Frá v.: Hákon Sigurgrímsson, Guðmundur Stefánsson,
Árni Jónasson, Agnar Guðnason og Matthias Eggertsson. Mynd: AG.
Frá aðalfundi Stéttarsambands bænda:
Sauðfé er víða undirstaða
byggðarinnar
fjárveitingu verði varið til að koma
upp skógarteigum og/eða skjól-
beltum á þeim bújörðum, sem skil-
yrði hafa til þess“.
Eggjasala
Aðalfundurinn...“ lýsir stuðn-
ingi sínum við þá ákvörðun Fram-
leiðsluráðs landbúnaðarins að við-
urkenna Samband eggjafram -
leiðenda sem heildsöluaðila fyrir
egg. - Nauðsyn ber til að koma
skipulagi á sölu og dreifingu eggja í
landinu, en það er forsenda þess að
ná raunhæfri stjórn á fram-
leiðslunni".
Aðalfundurinn... „óskar eftir að
kannað verði réttmæti fullyrðinga
um að ólöglegur innflutningur
landbúnaðarvara til landsins eigi
sér stað, þar með talinn innflutn-
ingur eggja og vinnsluvara úr þeim.
Ef slík könnun leiðir í ljós þær full-
yrðingar séu á rökum reistar beinir
fundurinn því til Framleiðslurráðs
landbúnaðarins að það beiti sér
fyrir að ráðstafanir verði gerðar til
að koma í veg fyrir slík lögbrot,
með hertu eftirliti og beitingu við-
urlaga“.
Sauðfjárbúskapur
Aðalfundurinn... „vekur athygli
á að sauðfjárbúskapur er í mörgum
héruðum landsins undirstaða
byggðar og takmarkaðir mögu-
leikar á öðrum búgreinum. Því tel-
ur fundurinn að frekari samdráttur
í sauðfjárrækt en orðinn er megi
ekki verða hjá þeim, sem byggja
afkomu sína á henni. Ef til fækkun-
ar sauðfjár kemur frá því sem orðið
er, ber nauðsyn til þess að hún
verði í þéttbýli og hjá þeim bænd-
um, sem hafa sauðfjárrækt sem
aukabúgrein. Einnig verði tekið
fullt tillit til landgæða og ástands
beitilanda í þessu efni“.
Aðalfundurinn... „telur að á-
fram skuli beitt kvótakerfi ásamt
innheimtu kjarnfóðurgjalds til
framleiðslustjórnunar í landbún-
aði. Fundurinn telur þó, að nú sé
svo ástatt að ekkert megi út af bera
ef framleiðsla mjólkur á að
fullnægja markaðnum á komandi
vetri, og telur brýnt að bændur
kappkosti að draga ekki úr fram-
leiðslu meðan það ástand varir. -
Því hvetur fundurinn til að útborg-
un á mjólk á næstu mánuðum verði
hækkuð svo sem nokkur kostur er
og að ákvörðun Framleiðsluráðs
um að endurgreiða af kjarnfóður-
gjaldi 50 aura á innveginn mjólkur-
lítra frá 1. sept. verði endurskoðuð
og greiðslan hækkuð eins fljótt og
ástæður leyfa“. - mhg