Þjóðviljinn - 17.12.1983, Síða 8

8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgiii 17.-18. desember 1983
fréttaskýring
Kjötsmyglið
Hvað dvelur
rannsóknina?
í apríl árið 1982 fór þáverandi
landbúnaðarráðherra Pálmi
Jónsson þess á leit við
Rannsóknarlögreglu ríkisins að
hún kannaði hvað hæft væri í
þeim þráláta orðrómi að stórfeli-
du magni af erlendu kjöti væri
smyglað til landsins. Hafi einhver
rannsókn verið framkvæmd, þá
hefur að minnsta kosti ekkert
gerst í henni einsog atburðarás
síðustu daga gefur til kynna.
Reyndar bendir flest til þess að
Rannsóknarlögreglan hafi alls
ekkert gert í máiinu fyrr en hún
hefur „frumrannsókn“ síðustu
daga.
Stéttarsamband bænda ályktar
á fundi sl. haust að máiið verði
tekið föstum tökum. Fram-
leiðsluráð landbúnaðarins bregð-
ur hart við og sendir landbúnað-
arráðherra, sem jafnframt er
dómsmálaráðherra bréf, þarsem
farið er fram á að hann beiti sér
fyrir rannsókn málsins. Bréfið
var sent í septembermánuði.
Hins vegar bregður svo við nú um
miðjan desember, að Jón Helga-
son dómsmálaráðherra og land-
búnaðarráðherra, kannast ekki
við neitt bréf frá Framleiðsluráði
landbúnaðarins! Ingi Tryggvason
formaður Stéttarsambands
bænda segir í viðtali við Þjóðvilj-
ann á fimmtudag að Framleiðslu-
ráðið „óskaði eftir því £ septemb-
er með bréfi til landbúnaðarráð-
herra sem jafnframt er dóms-
málaráðherra að kannað yrði
hvort orðrómur um smygl ætti við
rök að styðjast“. Móttakandi
bréfsins Jón Helgason segir í við-
tali við blaðið sama dag: „Ég hef
ekkert fengið um þetta mál frá
Framleiðsluráði“. Þetta segir
ráðherrann ítrekað. Enn hefur
ekkert komið fram sem bendir til
þess að ráðherrann hafi ekki
fengið bréfið. Þetta er nú einung-
is ein mótsögn af ótalmörgum í
þessu máli, sem þó er vert að
vekja athygii á.
Eftir að Framleiðsluráðið
hafði sent dómsmálaráðherra
bréfið í september gerðist ekkert
af þess hálfu fyrr en 29. nóvem-
ber í fyrra mánuði. Þá er
Rannsóknarlögreglu ríkisins af-
hent kæra frá Framleiðsluráði
landbúnaðarins með rökstuðn-
ingi. Lögfræðingurinn sem gekk
frá kærunni fyrir Framleiðsluráð
landbúnaðarins og er lögfræðing-
ur bændasamtakanna, segir ekk-
ert fara á milli mála, hér sé um
kæru að ræða. Þá bregður svo við
að Ingi Tryggvason formaður
Stéttasambands bænda reynir að
gera lítið úr málinu „ekki kærur
heldur þrálátur orðrómur", segir
hann í viðtali við Tímann. Og við
Þjóðviljann sagði hann: „Þið
eigið ekki að dylgja svona í dag-
blaði“.
Og sjálf Rannsóknarlögregla
ríkisins, sem nú hafði fengið
óvenju rúman tíma til að kanna
málið - eða allt frá því Páimi
Jónsson sendi henni beiðnina í
apríl á síðasta ári, sagði í viðtali
við Þjóðviljann á fimmtudag að
hún hefði hafið byrjunarkönnun
á málinu!
Þegar embættismenn sem ættu
að vita um þessi mál eru spurðir
nú, eftir að málið hefur verið til
umfjöllunar í fjölmiðlum nokkra
daga, hvort þeir þekki til þess,
koma þeir af fjöllum. Páll A.
Pálsson yfirdýrlæknir hafði ekki
heyrt um málið á fimmtudag, þó
það hefði þá verið nokkra daga til
umfjöllunar. Rannsóknarlög-
reglan hefur semsagt ekki leitað
til yfirdýralæknis til að fá faglegt
mat á þessu smygli. Yfirkjöt-
matsmaður ríkisins, Andrés Jó-
hannesson sagði í viðtali í gær að
Rannsóknarlögregla ríkisins
hefði aldrei leitað álits hans. Við
hverja hefur þá Rannsóknarlög-
regla ríkisins talað til að fá upp-
lýsingar um kjötsmygl frá því hún
fékk bréfið frá Pálma Jónssyni
landbúnaðarráðherra í apríl í
fyrra? Alla vega ekki við áðurn-
efnda fagmenn.
Rannsóknariögreglunni hefur
ekki dottið í hug að ræða við áð-
urnefnda fagmenn um málið. Og
afþví rannsókn málsins er aðeins
á „byrjunarstigi“ eftir allan þenn-
an tíma, þá væri hægt að leyfa sér
í allri hógværð að benda embætt-
inu á að rabba við þá sem þekkja
til f eldhúsunum á stórum
veitingastöðum og skipunum. En
hugmyndaflugið hleypur víst
áreiðanlega ekki með það emb-
ætti frekar en önnur viðkomandi í
gönur.
Víst er að nógu margir hafa
orðið til að hafa samband við
Þjóðviijann síðustu daga til að
staðfesta þennan þráláta orðróm.
Tveir matreiðslumenn segja á
fimmtudaginn, en þeir unnu báð-
ir á Hótel Sögu, að allan þann
tíma sem þeir unnu þar hafi arg-
entínskt nautakjöt verið á boð-
stólum, og dönsk skinka. Og
fleiri hafa sagt frá stórfelldu
kjötsmygli í dagblöðunum þessa
dagana.
A meðan undirritaður er að
hamra þessa fréttaskýringu, er
hringt. Maður sem var birgða-
vörður á Hótel Sögu fyrir rúmum
áratug. í birgðageymslunni, segir
hann, var nær einungis nautakjöt
vel pakkað og merkt framleiðslu-
landinu, Argentínu. Ég sá aldrei
annað en danska skinku meðan
ég vann þarna, segir sami maður.
Og svona verða margir til að
segja gerrfrá en viðkomandi yfir-
völd og embætti virðast fær um.
Bændasamtökin, þe. Stéttar-'
samband bænda og Búnaðarfél-
agið ráku veitingareksturinn á
Hótel Sögu þartil fyrir rúmu ári.
Hótelstjórinn og núverandi fram-
kvæmdastjóri Bændahallarinnar
var þá einnig veitingastjóri. Er
hér komin skýringin á sluxi og
sinnuleysi ýmissa yfirvaida vegna
þessarar ákæru um smygl á kjöti
sem nær til margra ára aftur í tím-
ann?
Þeir sem hafa haft samband við
dagblöðin til að staðfesta orð-
róminn um smyglið, segjast ekki
geta gert það undir nafni. Hér er
yfirleitt um fagmenn að ræða og
þeir segja að nær alls staðar sem
kjöt er haft um hendur í einhverj-
um mæli, sé einnig smyglað kjöt.
Ef þeir kæmu fram undir nafni í
blöðunum ættu þeir á hættu að fá
ekki vinnu. En rannsóknaraðilj-
um ætti að vera jafn vel í lófa
lagið að fá lýsingar á smyglinu
einsog fjölmiðlum, - eða er svo
komið að lögreglunni sé ekki
treyst fyrir nafnlausum upplýs-
ingum? Jón Þórarinsson lögfræð-
ingur Framleiðsluráðs landbún-
aðarins segist hafa rekið á eftir
því við Rannsóknarlögregluna að
rannsókn yrði hafin. Og vert er
að benda á ummæli matreiðslu-
mannsins sem segir í viðtali við
Þjóðviljann sl. fimmtudag, að
hann hafi á tilfinningunni eftir að
hafa rætt við Rannsóknarlögregl-
una, að viðkomandi yfirvöld ætli
sér ekki að gera neitt í þessu máli.
Er ekkert skipu-
lag?
Kjötsmyglið varpar ljósi á
Óskar
Gu&mundsson
skrifar
furðulegt skipulag kjötmála í
þjóðfélaginu. Þannig kemur í ljós
að hvergi eru tii upplýsingar um
það hvað verður um nautakjötið
sem framleitt er í landinu. Það fer
í þrjá staði; í verslanir, veitinga-
hús og í kjötvinnslu. Hvergi
liggur fyrir hvað fer tii hvers.
Hins vegar liggja fyrir upplýsing-
ar um það hve mikið magn er
framleitt af nautakjöti í landinu
og hve mikið selt, þ.e. af inn-
lendu nautakjöti. í ljós kemur að
salan hefur dregist saman á und-
anförnum árum, þrátt fyrir að-
veitingastöðum hafi fjölgað
Veitingahúsin telja vart annað
kjöt brúklegt til matreiðslu en
bestu hluta nautakjöts úr
Stjörnuflokki og svonefndum
UN 1. flokki. Með Ifkinda-
reikningi er talið að um 20 tonn af
þessu kjöti sé framleitt í landinu.
í fréttatilkynningu
Loftleiðahótelanna sl.
fimmtudag segir að hótelin hafi
keypt 47 tonn af unnu íslensku
nautakjöti. í gær hafði hótelið
samband við blaðið og bað um
leiðréttingu á fréttatilkynningu
sinni, þess efnis að hótélin hefðu
keypt 47 tonn af „óunnu“
nautakjöti en ekki unnu.
Margir segja að yfirvöld hafi
séð í gegnum fingur sér við meint
kjötsmygl vegna þess að fram-
leiðslan innanlands hafi ekki ver-
ið £ neinu samræmi við eftirspurn
og markaðsþarfir. Veitingahúsin
og verslanir hafi m.a. þess vegna
brugðið á það ráð að kaupa
smyglaða kjötið og halda þvf fyrir
utan opinberu pappiranna. Neð-
anjarðarhagkerfið blómstri £
þessum viðskiptum. Og margir
verða til þess að segja að kjöt hafi
tekið við af brennivininu sem
vinsælasti smyglvarningurinn.
Hér hefur verið drepið á
nokkra þætti kjötsmyglsins en
öðrum sleppt. Alvarlegast er
máske, að hér er verið að bjóða
hættum heim af sýktu kjöti.
„Þetta er mestan part þriðja
flokks argentískt nautakjöt keypt
á mörkuðum £ Amsterdam og á
meginlandi Evrópu“, sagði einn
sem þekkir til og vildi ekki láta
nafns sins getið. Jón Helgason
dómsmálaráðherra er sem slikur
æðsti yfirmaður lögreglu og
dómsrannsókna f landinu. Sami
maður er landbúnaðarráðherra
og sem slfkur er hann æðsti yfir-
maður kjötmála og heilbrigðis-
mála landbúnaðarvöru £ landinu.
Þess er vænst að hann haldi áfram
að veita undirmönnum sinum
snaggaralegt aðhald £ framhaldi
stærsta kjötsmyglsmáls sem vitað
er um hér á landi.
p itst jjornargreí n
Geir lcetur Island skerast úr leik
Það er ekki tíska á okkar
dögum að agnúast út í friðinn.
Allir telja sig friðarsinna og frið-
flytjendur. Lika Morgunblaðið
og oddvitar Sjálfstæðisflokksins.
En orð eru eitt og gerðir ann-
að, eins og sannast enn og aftur
siðustu daga.
Frysting
Það var verið að fjalla um til-
lögu Mexikó og Sviþjóðar um
frystingu kjarnorkuvopna á alls-
herjarþingi Sameinuðu þjóð-
anna. Þessi tillaga nýtur mikils
fylgis, eins og fram hefur komið.
Meir að segja tvö Natórfki, Dan-
mörk og Grikkland, hafa lýst yfir
stuðingi við hana.
En Islendingar, sem eru oft að
stæra sig af þvf að vera vopnlaus
þjóð, þeir eru ekki með. Sam-
kvæmt vilja Geirs Hallgrímsson-
ar utanrikisráðherra er ákveðið
að ísland sitji hjá við þessa at-
kvæðagreiðslu. Þingmenn stjórn-
arandstöðunnar hafa að vonum
gagnrýnt þessa málsmeðferð
harðlega á þingi nú í vikunni: al-
þingi er ekki gefinn kostur á að
láta álit sitt í ljós og móta stefnu
sem borin væri fram í nafni ís-
lensku þjóðarinnar. Geir og
Sjálfstæðisflokkurinn segja nei.
Natóvináttan gildir.
Eldflaugar
Ekki stóð Geir Hallgrímsson
sig betur þegar utanríkisráðherr-
ar Natóríkja komu saman á fund í
síðustu viku. Hann greiddi at-
kvæði með tafarlausri uppsetn-
ingu meðaldrægra kjarnorku-
flauga í Vestur-Evrópu. íslend-
ingarnir voru, eins og bent var á í
umræðunni, þar með komnir í
sveit með þeim sem treysta á að
leysa megi svonefnd öryggismál
með því að bæta enn við kjarn-
orkuvopnaforðann. Geir Hall-
grímsson treystir sér ekki til að
taka afstöðu með fulltrúum
þeirra Natóríkja sem eru efins
um visku slíkrar þróunar - eins og
utanríkisráðherra Danmerkur,
Grikklands og Spánar. Ekki frek-
ar en hann áræðir ekki að taka
afstöðu með meira en 120 ríkjum
á allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna sem samþykktu fyrr-
nefnda tillögu Svíþjóðar og Mex-
íkó gegn 13 mótatkvæðum.
Vond sérstaða
Þetta mál er allt hið furðuleg-
asta. Ekki síst þegar til þess er
tekið hve einangruð stjórn Reag-
ans er i raun og veru í þeirri stefnu
sinni að treysta á kjarnorkuvönd-
inn sem ráð til að skáka Sovét-
mönnum í pólitísku tafli. Eins og
ýmsir sérfræðingar, ekki síst
bandarískir, hafa margsinnis
bent á, þá hefur það aldrei tekist
- ekki heldur á þeim dögum þeg-
ar Bandaríkin höfðu mikla yfir-
burði yfir Sovétmenn í kjarnork-
uvígbúnaði. Á hinn bóginn er
enginn skortur á hugmyndum og
greinargerðum eftir fyrrverandi
bandaríska hermálaráðherra,
sendiherra og CIA-stjóra, sem
lýsa því yfir, að kjarnorkuvígbún-
aður sé löngu kominn í ógöngur,
að kjarnorkuvopn séu „gagnslaus
í hernaði“ eins og Robert
McNamara orðar það, og að best
iVæri að reyna að snúa þróuninni
við með róttækum hætti - t.d.
með því að fækka umsvifalaust
kjarnorkuvopnum í Evrópu um
helming.
En eins og oft er hér tekið fram
í blaðinu: Morgunblaðið og Sjálf-
stæðisflokkurinn hafa undarlega
sérstöðu í friðarmálum. í þeim
Árni______
Bergmann
skrifar
herbúðum eru það friðarhreyf-
ingarnar sem eru tortryggilegar
og háskalegar - hvort sem hlut
eiga að máli konur, kirkjunnar
menn, vísindamenn, listamenn
eða aðrir. Öll þau umsvif hafa
einkennilega æsandi og neikvæð
áhrif á hinn íslenska hægriflokk.
Og í stað þess að taka þátt í þrýst-
ingi á risaveldin til að þau snúi
aftur að samningaborði trúir
þessi flokkur á þéttari sprengju-
skóg í hinni þéttsetnu Evrópu.
Kannski fáum við að heyra fleiri
raddir úr þeim flokki manna sem
eru jafnvel reiðubúnir til að taka
undir við þingmanninn og rit-
stjórann sem taldi það fyrir
skömmu hugleysi í íslenskum
Natóvinum að mæla með nýjum
kjarnorkueldflaugum annars-
staðar en vilja ekki sjá slíkt góss
hér heima?
ÁB