Þjóðviljinn - 19.01.1984, Qupperneq 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 19. janúar 1984
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýös-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi ólafsson, Lúðvík Geirsson,
Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason, óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson,
Valþór Hlöðversson.
íþróttafróttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Magnús Bergmann.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Margrét Guðmundsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheímtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
Langlundargeðið
er nú þrotið
Það virðist nú sem talsverður baráttuandi sé að grípa
um sig í ýmsum félögum launamanna. Langlundargeð
launafólks er á þrotum. Núverandi ríkisstjórn hefur
fengið starfsfrið til þess að koma sínum málum fram og
afleiðingar stjórnarstefnunnar blasa við. Verðbólgu-
hraðinn og vextirnir hafa lækkað með einhliða niður-
greiðslu frá launafólki. Ýmsar greinar atvinnustarfsemi
græða vel á launalækkuninni en ekkert bólar á lækkun-
um vöruverðs eða þjónustugjalda hins opinbera.
Bandaríkjadollar hefur hækkað í verði og það hefur
hjálpað ríkisstjórninni til þess að halda krónunni stöð-
ugri, en samdráttaraðgerðir hennar stofna atvinnuör-
yggi í hættu um allt land.
Starfsmenn í álverinu í Straumsvík hafa farið fram á
það að fá til baka það sem af þeim hefur verið tekið.
Þeir krefjast þess að kaupmáttur verði miðaður við
meðaltalskaupmátt ársins 1982, en til þess þyrfti um
40% kauphækkun. Atvinnurekendur hafa svarað því til
að gangi þessi hækkun yfir alla línuna muni verðbólgan
skjótast upp í himinhæðir á ný. Krafa starfsmanna í
Straumsvík er ekki nema eðlileg viðbrögð við þeirri
staðreynd að stjórnvöld og atvinnurekendur hyggjast
leysa efnahagsvandamál þjóðarinnar eingöngu á kostn-
að launafólks. Það hefði mátt búast við því að verkafólk
vildi nokkuð á sig leggja til þess að lækka verðbólgu-
stig, ef þrengt hefði verið að öllum aðilum samtímis, og
verðbólgulækkunin skilaði sér í lægra vöruverði. En
þegar ekkert er gert nema að sýna verkafólki óbilgirni
er ekki nema von að svarað sér af fullum þrótti. Launa-
lækkunin í álverinu svarar til þess útgjaldaauka sem
Alusuisse hafði af því að gera bráðabirgðasamkomulag
um tímabundið álag á raforkuverð til ÍSAL. Álverð
hefur hækkað og eftirspurn eftir áli aukist. Það er erfitt
að rökstyðja það að ÍSÁL eigi ekki að greiða hærri laun
við þessar aðstæður, en hinsvegar má halda því fram að
vegna þess að starfsmenn álversins eru betur settir
Iaunalega en margir aðrir eigi hluti af launagreiðslum
ÍSAL að renna í sameiginlegan pott hjá launafólki. En
á það ber og að líta starfsmenn ÍSAL vinna margir í
heilsuspillandi umhverfi sem stytt getur starfsævi
þeirra.
Hræringar innan Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja eru athyglisverðar. Kennarar vilja ganga lengra
en kröfugerð samninganefndar BSRB segir til um, en
hún miðast við að halda kaupmætti frá því í október sl.
en þá var þriðjungskauplækkun komin fram að mestu.
Kröfugerðin snýst því um að stöðva kaupmáttarhrunið.
Viðhorfin sem hafa komið fram hjá kennurum og út-
varpsmönnum eru þau að fólk sé að gefast upp á þeim
kröppu kjörum sem ríkisstjórnin krefst að almenningur
búi við. Launafólk sé ekki lengur tilbúið að greiða
einhliða niður verðbólgustigið. „Vindáttin hefur verið
að breytast undanfarið og þolinmæðin hjá fólki er að
bresta“, segir Gísli Baldvinsson formaður Kennarafé-
lags Reykjavíkur. „Það er þannig komið hjá mörgum
að dæmið gengur ekki upp.“
Þau félög verkafólks sem lægst hefur launin óttast
það mjög að enda þótt kröfugerð sé þannig stillt að
lægst launaða fólkið eigi að fá mesta hækkun, þá verði
það ekki raunin. Sterkari hópar muni ryðjast framfyrir,
og því hafa vakist upp hugmyndir um láglaunabætur
gegnum almannatryggingar. Svarið hjá stjórnvöldum
er að engir peningar séu til, hvorki hjá ríkinu né trygg-
ingunum. Átvinnurekendur bjóðast til þess að hræra
upp í launaumslögum fólks og gera þannig grín að öllu
saman.
Stjórnvöld hafa hlaðið stíflu í verðbólgustrauminn en
ekki stöðvað hann. Uppistöðulón sem gert er úr
kauplækkun, skuldabasli og fátækt hefur hlaðist upp að
baki stíflunnar og leitar nú framrásar.
klippt
Framsókn
krækir sér í hlut
Framhaldsstofnfundur Nútím:
ans var haldinn sl. föstudag. í
stofnsamningi hlutafélagsins er
kveðið á um að hlutafé skuli
nema 15 miljónum króna. Sam-
kvæmt heimildum klippara er
ekki búið að safna öllu því hlut-
afé, vantar 3 til 4 miljónir uppá.
Framsóknarflokkurinn fer
með 40% hlutafjár og hafði
Steingrímur Hermannsson orð
fyrir flokknum á hluthafafundin-
um fyrir helgi. Pegar kom að
stjórnarkjöri, stakk Steingrímur
upp á þremur mönnum í stjórn
nýja hlutaféiagsins þeim Þor-
steini Ólafssyni aðstoðarforstjóra
SIS, Hákoni Sigurgrímssyni
framkvæmdastjóra Stéttarsam-
bánds bænda og Hauki Ingibergs-
syni framkvæmdastjóra Fram-
sóknarflokksins.
Vilhjálmur Jónsson forstjóri
Olíufélagsins stakk uppá tveimur
mönnum í stjórnina, þeim Hall-
grími Sigurðssyni framkvæmda-
stjóra Samvinnutrygginga og
Einari Birni forstjóra og fyrrver-
andi formanni Félags ísl. stór-
kaupmanna.
Aðgöngumiðinn
forstjóratign
Þessir fimm menn voru kosnir í
stjórnina. Einsog sjá má er að-
göngumiði í stjórn Nútímans ekki
falur mönnum undir forstjóra-
tign. Að vísu sleppur einn að-
stoðarforstjóri fyrir náð og mis-
kunn inní þessa hlutafélags-
stjórn, en hann er nú líka aðstoð-
arforstjóri SÍSs sjálfs.
Starfsfólki
hafnað
Nokkrir starfsmenn Tímans í
hópi hluthafa freistuðu þess að fá
fulltrúa úr sínum röðum í stjórn-
ina. Stungið var upp á Skafta
Jónssyni blaðamanni, en hann
hlaut ekki stuðning stóru hluthaf-
anna eða Framsóknarflokksins.
Steingrímur Hermannsson
lýsti því nefnilega yfir í þann
mund sem hann stakk uppá full-
trúum flokksins í stjórnina, að
Framsóknarflokkurinn myndi
ekki beita atkvæðamagni sínu til
að kjósa aðra en þá sem flokkur-
inn styngi sjálfur uppá. Með því
var komið í veg fyrir að starfs-
mennirnir gætu fengið fulltrúa í
stjórnina, - og ítök hinna fjár-
sterku forstjóra tryggð við
stjórnvöiinn.
A tvinnuóöryggi
og lítilsvirðing
Starfsmenn Tímans búa við
mikið atvinnuóöryggi. Allir,
nema Þórarinn, hafa fengið upp-
sagnarbréf og ekki hefur verið
gengið frá endurráðningum hjá
nýja fyrirtækinu. Og ekki þótti
talsmönnum samvinnu og félags-
hyggju farast vel við starfsmenn á
hluthafafundinum þegar fulltrúa
þess var hafnað á dögunum.
Hins vegar verður ekki á móti
mælt, að framkoma forstjóranna
og ráðamannanna í Framsókn
gagnvart starfsfólki Tímans er í
fullkomnu samræmi við fram-
komu ríkisstjórnar þeirra við al-
menning í landinu. Þar er allt
með sama lagi; lítilsvirðing.
Grænn haus
Mikill urgur er nú í velunnur-
um Tímans vegna þessa máls og
þykir vart á bætandi enn eitt
„samvinnufélag forstjóranna" á
vegum Framsóknarflokksins í
viðbót við hermangsfyrirtækin
Reginn og slík.
Stungið hefur verið uppá að
blaðið fái aftur hlandgræna Iitinn
í „haus“ blaðsins einsog forðum
tíð.
Samsærið
Tíminn sagði frá þeim viðburði
er hlutafélagið var stofnað, og
leyndu sér ekki undirtónar í garð
forstjóraveldisins. „Þessi mynd
gæti heitið samsærið", sagði í
myndatexta með þeirri frétt (sjá
meðfylgjandi).
Og það er áhyggjuefni langt út
fyrir raðir Tímamanna, að fjár-
magnið skuli vera að styrkja ítök
sín í fjölmiðlaheiminum frekar en
hitt hér á íslandi. Kapitalið ræður
bróðurpartinum af íslenskum
fjölmiðlum og hin gagnrýna rödd
má sín minna. Á því verður að
verða breyting.
-óg
og skorið
Kraftaverkin enn
Þegar Framsóknarmenn byrja
að tala um kraftaverkamenn er
allur varinn góður. Tíminn hefur
það eftir Bjarna Einarssyni að
gerst hafi kraftaverk á íslandi og
kraftaverkamenn hinir nýju séu
ráðherrar vorir. Kraftaverkið er
fólgið t því að búið er að eyða
gömlu verðbólgunni. Ríði yfir
önnur verðbólguholskefla, þá sé
það ný verðbólga. Þó kemur frarn
að þetta sé aðeins fyrri hluti
kraftaverksins. Tekist' hafi að
stöðva hjólin og nú þurfi að snúa
þeirn af stað aftur. Síðasti krafta-
verkamður Framsóknar var
Kristinn Finnbogason sem gerði
eitt kraftaverk á dag þá er hann
var framkvæmdastjóri Tímans að
sögn Ólafs Jóhannessonar. Samt
sem áður og þrátt fyrir öll krafta-
verkin reyndist Tíminn í larna-
sessi þegar Kiddi skildi við hann.
Það skyldi þó aldrei vera að
kraftaverkin í efnahagsmálunum
reynist hafa verið mest í munin-
unt á'ráðamönnum þegar upp
verður staðið?