Þjóðviljinn - 25.05.1984, Blaðsíða 8

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 22. maí 1984
Atriði úr kvikmyndinni sem tekin er á óðali Tolstojs, Jasnaja Poljana. Fyrir miðju situr kvikmyndastjórinn Gerasimov, sem fer einnig með hlutverk Tol-
stojs. Gervið á Tolstoj geta menn svo borið saman við brjóstmynd af rithöf undinum Oti í horni til hægri.
Kvikmynd um síðustu daga
LEOS TOLSTOJS
Sergej Gerasimov, leiðandi sovéskur kvikmyndaleikstjóri, erað
Ijúka við gerð kvikmyndar í tveim hlutum, sem ber heitið „Leo
Tolstoj". Mynd þessi er framleiðsla Sovétríkjanna og Tékkósló-
vakíu og er gerð í Gorkí-kvikmyndaverinu í Moskvu. Gerasimov,
sem er 77 ára er höfundur handrits og kvikmyndaleikstjóri. Einnig
leikur hann titilhlutverkið.
Á tjaldinu er hinn mikli
rússneski rithöfundur sýndur á erf-
iðustu og örlagaþrungnustu árum
ævi sinnar. í fyrri hluta myndarinn-
ar, sem ber heitið „Svefnleysi“, er
Tolstoj sýndur áður en hann yfir-
gefur Jasnaja Poljana, þegar örlag-
aþrungin augnabíik úr lífi hans líða
honum fyrir hugskotssjónum.
Síðari hlutinn „Brottför" fjallar um
síðustu daga rithöfundarins og þar
á meðal þann tíma, sem hann eyddi
á Astapovo-járnbrautarstöðinni.
Fréttamaður frá APN átti tal af
Gerasimov þegar verið var að
undirbúa töku á atriði þar sem Tol-
stoj skrifar kveðjubréf til konu
sinnar, Sofiu Andrejevnu, kvalinn
af margskonar efasemdum um
sjálfan sig og réttan lífsskilning.
Gerasimov komst svo að orði um
hugmyndina að kvikmyndinni:
„Ég hefi hvað eftir annað glímt
við þá hugmynd að gera kvikmynd
um Tolstoj, ég vildi ekki gera kvik-
mynd, sem byggðist á bókum hans,
sem leikrit og kvikmyndir hafa ver-
ið gerðar eftir, heldur kvikmynd
um hann sjálfan. Það er sannfæring
mín að áhugaverðasti hluti hverrar
skáldsögu sé höfundurinn sjálfur,
einkum maður eins og Leo Tolstoj,
sem var gæddur undraverðri lund
og átti að baki einstök örlög, þar
sem var að finna svo margbreyti-
legar augnabliksákvarðanir, sem
oft voru mótsagnakenndar. Merk-
ur persónuleiki er ekki aðeins rit-
safn, ekki aðeins „listræn for-
múla“, hann er vettvangur flók-
inna tengsla, sem oft felur í sér ör-
lagarík samskipti manns og konu,
ást, fjölskyldu, fæðingu og uppeldi
barna. Það er þess virði að bera líf
þessa manns saman við þitt eigið líf
og draga af því lærdóm og niður-
stöðu. I raun er þetta meginástæð-
an fyrir því að ég fór að gera kvik-
mynd um Tolstoj, kvikmynd um
mikinn mann“.
Það er furðulegt, segir blaða-
maðurinn, hversu líkur Gerasimov
er Tolstoj með hið stóra skegg og í
baðmullarskyrtu með belti. En það
var ekki aðeins hið líka ytra útlit,
sem ég furðaði mig á. Aðalatriðið
var að Gerasimov hafði náð góðu
valdi á skapgerðinni. Hann ljóm-
aði af orku og andlegum kröftum,
en án slíks er ekki hægt að hugsa
sér Tolstoj.
„Ástæðan fyrir því að ég ákvað
að leika Tolstoj í kvikmyndinni“,
segir Gerasimov. „er sú, að það er
ómögulegt að leika. Leikarinn
verður að hugsa og lifa hinu
auðuga andlega lífi þessa merka
manns með öllum sínum mótsögn-
um eftir því sem föng eru á. Ég
upplifði hlutverkið þegar ég skrif-
aði handritið og jafnvel áður þegar
ég var nýfarinn að kynna mér efni
um Tolstoj, þrengja mér inn í lífs-
hrynjandi hans, hugsanamáta hans
og tjáningarmáta, ákvarðanatöku
eða efasemdir, sem svo margar
bjuggu hið innra með honum".
(Frá APN. Stytt.)
Kór Langholtskirkju. Jón Stefánsson hefur verið kanton í tuttugu ár.
Argentínsk messa og
íslensk ættjarðarlög
Ein af ijósmyndunum á sýningunni.
Ljósmyndasýning í Djúpinu:
Talaðu ekki um það...
Kór Langholtskirkju slær botn-
inn í myndarlega vetrarstarfsemi
með vortónleikum í kirkjunni
sunnudaginn 27. maí kl. 17. Efnis-
skrá þessara tónleika verður af létt-
ara taginu. Kórinn syngur kafla úr
argentínskri messu, Misa Criola,
eftir Ramirez, ættjarðarlög og vin-
sæl sönglög. Einsöngvarar verða
þau Ólöf K. Harðardóttir, Sverrir
Guðjónsson og Alfreð W. Gunn-
arsson. Þess er vænst að tónleika-
gestir taki undir með kórnum.
Kaffiveitingar verða í hléi og er
verð miða 150 kr. fyrir fullorðna og
50 kr. fyrir börn.
Starfsemi kórs Langholtskirkju
hefur verið mikil í vetur, sem og
endranær. Kórinn hélt upp á 30 ára
afmæli sitt með afmælistónleikum
síðastliðið haust, sem haldnir voru
í Bústaðakirkju. Um jólinvarflutt-
ur fyrri hluti Jólaóratoríu Bachs í
Fríkirkjunni í Reykjavík fyrir troð-
fullu húsi, en þetta var í þriðja sinn
sem kórinn fékkst við það verk-
efni. Skömmu fyrir páska flutti
kórinn ásamt sinfóníuhljómsveit,
enn eitt stórverkið en það var Jó-
hannesarpassían eftir Bach. Hlaut
kórinn mjög lofsamlega dóma
gagnrýnenda, sem og annarra tónl-
eikagesta.
Um páskaleytið fagnaði kórinn
þess að 20 ár eru liðin frá því að Jón
Stefánsson var ráðinn kantor við
Langholtskirkju, en síðan þá hefur
ferill kórsins verið óslitin sigur-
ganga.
Jónas Guð-
mundsson
formaður
í FÍR.
A aðalfundi Félags ísl. rithöf-
unda, sem haldinn var í Reykjavík
sunnudaginn 20. maí 1984, var
Jónas Guðmundsson einróma kos-
inn formaður, en auk þess voru
þeir Indriði Indriðason, Indriði G.
Þorsteinsson og Gunnar Dal kosnir
meðstjórnendur til tveggja ára.
Fyrir í stjórninni voru þeir Ingimar
Erlendur Sigurðsson, Pjetur Haf-
stein og Baldur Óskarsson.
A fundinum gengu 6 höfundar í
félagið, en félagar eru nú um 80
talsins.
Á fundinum voru þrír félagar
gerðir að heiðursfélögum, þeir
Guðmundur Frímann, Jón Björns-
son og Jón Thorarensen.
Gunnar Dal, sem verið hefur
formaður félagsins, gaf ekki kost á
sér til formennsku að þessu sinni.
í fréttatilkynningu frá FÍR segir,
að félagið sé stétta- og hagsmun-
afélag. Hér er að því vikið að um 20
menn í FÍR hafa gengið úr stétt-
arfélagi rithöfunda, Rithöfunda-
sambandinu. Hinir meðlimir þess
eru áfram í Rithöfundasamband-
inu.
Sigríður Vala sýnir um þessar
mundir 27 ijósmyndir auk þriggja
málverka í Djúpi Hornsins við
Hafnarstræti og er hún opin á sama
tíma og veitingastaðurinn allt til 31.
maí.
Sýningin heitir „Talað’ekki
um’ða“. Þarna eru t.d., segir Sig-
ríður Vala, myndir úr Breiðholtinu
af óyndislegum gluggaröðum og
fleiru þesslegu, af ýmsu því sem
menn hafa fyrir augunum en kæra
sig ekki mikið um að sjá og alls ekki
tala um. Svo eru þarna ýmsar per-
sónulegri myndir ef svo mætti
segja: fjórir menn saman í litlu her-
bergi og hver hugsar sitt, enginn
nær til annars. Eða þá myndir af
tónleikum, þar sem tilviljunin
hjálpar til að höndla eitthvað íand-
rúmsloftinu, eitthvað sem fáir sjá.
Málverkin þrjú eru einskonar
myndasaga af sveppi einum á
háskaferð, afstraktsería en mætti
þó greina í henni sögu af dverg og
örnum sem yfir honum hlakka.
Sigríður Vala hefur verið við
nám í Myndlista- og handíðaskól-
anum í nokkur ár slitrótt. Síð-
astliðinn vetur var hún í nýlista-
deild og hefur um þessar mundir
mest hugann við ljósmyndun.