Þjóðviljinn - 27.06.1984, Blaðsíða 5

Hinn 16. júníhófstí
Listmunahúsinu við Lækj-
argötu sýning á högg-
myndum eftir Steinunni
Þórarinsdóttur. Þettaer
fjórðaeinkasýning
Steinunnar og prýða hana
17 verk frá þessu ári og
hinu síðasta. Eru þau flest
úr leir og gleri, en einnig
steinsteypu og járni, gerð á
þessu og síðasta ári.
Steinunn stundaði nám í mynd-
list í Portsmouth á Englandi að
loknu stúdentsprófi og lauk BA-
prófi í listum frá tækniháskólan-
um þar í borg (Portsmouth Poly-
technic), árið 1979. Síðan stund-
aði hún framhaldsnám í eitt ár við
Fagurlistaskólann í Bologna á ít-
alíu. Fyrstu einkasýningu sína
hélt hún í Gallerí Suðurgötu 7,
árið 1979.
Ögun
Það er nokkuð algild regla að
listamenn feti sig frá útúrdúrum í
tjáningu til markvissari og
beinskeyttari túlkunar inntaks og
formhugsunar. Að vísu er slík
ögun til einföldunar ekki ein-
skorðuð við listamenn, heldur
gildir hún fyrir allt mannlegt at-
ferli. Þroski að viðbættri starfs-
þekkingu leiðir til einfaldari, en
um leið nákvæmari lausna. Mað-
urinn er hagsýn vera og reynslan
kennir honum að velja sífellt
styttri leiðir að markinu.
Þetta viðurkenna flestir en eiga
samt erfitt með að eygja gildi
slíkrar hagsýni í listum. Allt of
margir hneigjast til þeirrar trúar
að flókin tjáning sé merkilegri en
einföld. í augum þessara manna
hefur list ekkert með tjáþörf að
gera, heldur er hún einhvers kon-
ar auglýsing á tæknibrellum, sirk-
usglens eða eilífðardansbrjótur.
Þessi sýning Steinunnar Þórar-
insdóttur gefur einmitt til kynna
ögun forms og hugsunar, töluvert
umfram fyrri sýningar. Þetta hef-
ur ekki gerst með neinum stórum
stökkum, enda byggir Steinunn
verk sfn á sömu minnum og áður.
Þessar höggmyndir hafa þó til að
bera meira gagnsæi og stafar það
fyrst og fremst af því hve miklu
skýrari þær eru, ef þær eru bornar
Opnun
nýrra leiða
KIIIII
riiiiiiniiEilllllllíííl
Sýning Steinunnar Þórarinsdóttur í Listmunahúsinu
saman viö eldri verk listakonunn-
ar.
Efnið talar
Það er efnismeðferðin sem er
undirstaða þessarar þróunar.
Hún er meira samræmi við mynd-
hugsun listamannsins, en tekur
ekki völdin sj álfrar sín vegna. Til-
hneiging til munaðar í framsetn-
ingu og stundum var áberandi
þáttur í verkum Steinunnar, er
hverfandi á þessari sýningu. í
staðinn koma tilraunir með vold-
ugri og hrjúfari efnivið, jafnvel
efnisfátækt í jákvæðri merkingu.
Allt gefur þetta tjáningunni meiri
dýpt og sannverðugri.
Sem dæmi um slíkar tilraunir
er notkun Steinunnar á
steinsteypu og járni. Að vísu hef-
ur hún áður sýnt verk unnin í
steinsteypu, en hér staðfestir hún
meðferð sína á því efni. Fjögur
verk eru þannig unnin og er járn
meginuppistaðan í tveimur
þeirra.
En önnur efni sem áberandi
hafa verið í höggmyndum
Steinunnar, öðlast meiri kraft.
Hér er átt við leirinn og glerið, en
flestar lágmyndirnar eru gerðar
úr þeim efniviði. Óreglulegt form
og sundurliðun mótaðra búka í
verkum semt tyllt er beint á vegg-
inn, auka áhrifamátt þessara til-
vistarkenndu mynda. Þær vaxa út
úr veggjum salarins og nálgast
áhorfendur hindrunarlaust.
Það er eftirtektarvert hve
„rammaleysi" og slitrótt fram-
setning þessara verka skerpir
inntak þeirra. Það er einmitt tæt-
ing sjálfsins, niðurbútun per-
sónuleikans og einangrunin í
mergðinni, sem einkennir okkar
spenntu tíma. Og maðurinn
gengur þegjandi gegnum þessar
misþyrmingar.
Þannig lætur Steinunn efnið
tala, ekki sem umgjörð um tján-
ingu heldur sem hluta af henni.
Þessi samhæfing myndmálsins og
hugmyndarinnar ber vott um
þróun frá hinu ómarkvissa til hins
hnitmiðaða. Um leið verður
merking þessara höggmynda al-
tækari og reyndar margfaldast
merkingargildið. Þannig losna
þær undan dæmisagnaminninu
jafnvel þótt þær snúist um svipað-
ar grunnhugmyndir og fyrri verk
listamannsins.
Pétting til
útvíkkunar
Það getur virst mótsagnakennt
að tala um að ögun leiði til út-
víkkunar myndmáls. En með
þessari þéttingu efnistaka losar
Steinunn verk sín við allar óþarfa
flækjur og opnar þeim nýjar
brautir. Þekking hennar á miðl-
unum kemur ekki fram í tækni-
bruðli, heldur einlægari meðferð
á þeim.
Framundan er m.ö.o. óplægð-
ur akur sem listamaðurinn getur
tekið undir rækt á margbreyti-
legan hátt. Þetta er reyndar það
sem gefur sýningu Steinunnar sitt
aukna gildi. Jafnvel þótt hún
haldiáfram að fást við manneskj-
una í tilfinningalegum þreng-
ingum hennar og ytra útlit mynd-
anna haldi áfram að vera í takti
við önnur verk listamannsins,
hafa skapast nýjar víddir sem
tryggja áframhaldandi þróun.
Slíkt er ekki lítils virði fyrir
þroskaðan listamann.
HBR
Umsjón: Árni Bergmann
Gangan langa
og gamanmólin
Stúdentaleikhúsið:
Láttu ekki deigan síga Guðmundur
eftir Eddu Björgvinsdóttur og Hlín
Agnarsdóttur
leikstjóri: Þórhildur Þorleifsdóttir
söngtextar: Þórarinn Eldjárn og
Anton Helgi Jónsson
tónlist: Jóhann G. Jóhannsson
leikmynd: Stígur Steinþórsson
lýsing: Egill Arnason
búningar: Margrét Magnúsdóttir
og EUen Freydís Martin
Það er margbúið að segja frá
Guðmundi greyinu í blöðunum
að undanförnu. Hann varð stúd-
ent á bítlaöld og býr síðan við
margar konur og er hver um sig
tákn og ímynd hverrar hug-
myndatísku sem hann ánetjast.
Að lokum er gaurinn farinn að
skrifa bókina sína og tekinn sam-
an við stelpu sem er á leið út í
lega tíma úr hunsku sjónarhorni
hinna dösuðu, sem óverðugir
draga andann á því Orwells ári,
1984? Það getur meira en verið,
að slíkur háski sé fyrir hendi: í
Guðmundi eru hugðarefnin,
byltingin jafnt sem paneltískan,
öll lögð að jöfnu undir hláturhníf-
inn og loks er eins og ekkert hafi
gerst. Kannski geta þeir fundið í
þessum gamanmálum einskonar
uppreisn æru fyrir sig, sem voru
kornungir afar ráðsettir menn,
héldu áfram að tutla Heimdallar-
hrosshárið sitt meðan jafnaldr-
arnir róttæku tóku stórar dýfur í
lífsins ólgusjó? Sjáiði bara, geta
þeir sagt, hvað sögðum við ekki?
Má vera.
En þarmeð er ekki nema tæp-
lega hálf sagan sögð. Hláturinn er
líka frelsandi á sinn hátt. Vinstri-
Guðmundur (Kjartan Bjargmundsson) hefur reynt að yfirstíga þyngdar-
lögmálið - en sem betur fer eru huggandi konur jafnan til staðar. (Ijósm.
Atli)
liðinu, einkum þeim sem yngstir
eru á hverjum tíma, hættir til
drepandi alvöru sem tengist bæði
kredduþörf og vissri sjálfspynt-
ingaráráttu. Það er þarft að leita
móteiturs við því öllu. Og þar
með getur það vel verið styrkur
að hlæja að sjálfum sér og frænd-
um sínum í mótmælagöngunni
miklu.
Grínið er reyndar „græsku-
laust“ eins og aðstandendur sýn-
ingarinnar segja. Broddarnir úr
miklu mýkra efni en járni. Hér er
ekki um úttekt að ræða, heldur
stórstígt yfirlit yfir hugmynda-
ekki farið fram hjá mönnum, að
sýningin á að draga fram skop-
legar hliðar á stúdentauppreisn
og herstöðvaandstöðu og kvenn-
abaráttu og möigu fleiru.
Og þá kann einhver að spyrja:
er ekki með þessu brauki og
bramli verið að lítillækka merki-
námsmannamótmæli, svipuð
þeim og hann byrjaði sjálfur 1968
eða þar um bil. Það hefur heldur
ÁRNI
BERGMANN
Mi&vikudagur 27. júní 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5