Þjóðviljinn - 27.10.1984, Qupperneq 5

INN
SÝN
í þeirri harðsnúnu kjaradeilu
sem nú stendur yfir hafa verið
uppi tvær hugmyndir um kjara-
bóta leiðir. Annars vegar er
stefna BSRB sem gengur út á að
tiltölulega há prósentuhækkun -
30 prósent - komi á öll laun. Hins
vegar eru svo sambönd innan ASI
- Verkamannasambandið og
Landssamband iðnverkafólks -
sem hafa átt í viðræðum við
Vinnuveitendasambandið um
svokallaða skattalækkunarleið.
í umræðum manna á meðal
hefur þessi leið orðið æ meir
áberandi eftir því sem hefur liðið
á deiluna og sitt sýnst hverjum.
BSRB hefur þannig hafnað
henni, og nú virðist sem fylgi við
hana hafi rénað innan vébanda
Verkamannasambandsins og hjá
iðnverkafólki. Þessu veldur með-
al annars, að skömmu fyrir helg-
ina setti ríkisstjórnin viðræðuað-
ilum Vinnuveitendasambandsins
' þá afarkosti, að annað hvort
gengju þeir að tilboði VSI
óbreyttu, ella myndi vilyrði
stjórnarinnar fyrir skattalækk-
unum upp á 1400 miijónir falla
niður.
Þessu furðulega athæfi ríkis-
stjórnarinnar lýsti forseti ASI As-
mundur Stefánsson sem „geggj-
un“, Björn Þórhallsson formaður
Landssambands verslunarmanna
taldi hana „síst myndu greiða
fyrir samningum“ og Guðmund-
igí* 'í
Gunnreifir verkfallsverðir um borð í Öskju. Mynd -eik.
Skattalækkunarieiðin
- óraunsæjar vonir?
ur J. Guðmundsson formaður
Dagsbrúnar og VMSÍ taldi að
með þessu væri ríkisstjórnin búin
að „klúðra“ skattalækkunarleið-
inni.
En hvað var það sem fólst í
henni?
Nýrra leiða
leitað
Upphaflega vaknaöi hin svo-
kaliaða skattalækkunarhugmynd
eftir að Verkamannsambandið
hafði ásamt Landssambandi iðn-
verkafólks verið í árangurs-
lausum viðræðum við Vinnuveit-
endasambandið um nokkurra
vikna skeið. í þeim viðræðum
voru settar fram hugmyndir um
allháar launahækkanir, en þeim
var jafnharðan mætt af hálfu VSÍ
með beinum hótunum um að
gengisvogin svokallaða yrði ein-
ungis stillt inn á þær kauphækk-
anir sem næðust fram, og með
gengisfellingum og tilheyrandi
verðbólgu yrðu þær þannig tekn-
ar aftur.
Við þennan mótbyr hófu menn
að leita nýrra leiða, sem tryggðu
kjarabætur án þess að hægt væri
að kippa þeim strax úr vösum
fólks. Þessar hugmyndir byggð-
ust á því að af hálfu verkalýðs-
hreyfingarinnar yrðu ákveðnir
þættir bundnir. Að sögn Guð-
mundar J. Guðmundssonar hjá
VMSÍ og Guðmundar Þ. Jóns-
sonar hjá Iðju var það skilyrði
sambands þeirra fyrir skatta-
lækkunarleiðinni að eftirtöld
atriði yrðu tryggð:
- Opinber þjónusta myndi ekki
hækka á samningstímabilinu.
- Vextir yrðu lækkaðir.
- Hemill yrði settur á hækkun
landbúnaðarafurða.
- Húsnæðismálakerfið yrði
endurskoðað.
- Alls enginn niðurskurður yrði
í félagsmála- og heilbrigðis-
kerfinu.
Samhliða þessu yrði svo gengið
bundið, og jafnframt yrðu skattar
og útsvör lækkuð allverulega. í
því sambandi var rætt um 1100
miljón króna skattalækkanir og
300 miljón króna lækkun á út-
svari. Þessar lækkanir á opinber-
um gjöldum voru metnar til 8
prósent kjarabóta.
Fjáröflun
á huldu
Að sögn talsmanna Dagsbrún-
ar í Reykjavík voru þessar hug-
myndir ræddar á vinnustaðafund-
um með félagsmönnum og hlutu
mikinn byr. „Það voru glimrandi
undirtektir við þessar hugmynd-
ir, mun betri en ég átti upphflega
von á“, sagði Þröstur Olafsson,
framkvæmdastjóri félagsins.
Smám saman þá þróaðist þessi
umræða hins vegar á þann veg, að
hún snerist að mestu leyti um
skattalækkanirnar og mál tengd
þeim, en skilyrðin fyrrgreindu
færðust til hliðar.
Eitt af því, sem menn hafa velt
vöngum yfir, er hvernig fjár verði
aflað til að standa straum af
skattalækkunum. í því sambandi
er vert að undirstrika, að þótt
rikisstjórnin hafi um fjögurra
vikna skeið talað um, að 1400
miljón króna skattalækkun
standi fólki til boða, þá hefur hún
enn ekki skýrt út, hvaðan þetta fé
á að taka.
Um skeið var rætt í fullri alvöru
innan ríkisstjórnarinnar að er-
lend lán skyldu tekin í þessu
skyni. Slíkt myndi á hinn bóginn
einungis leiða til aukinnar verð-
bólgu og auka greiðslubyrði ríkis-
sjóðs þegar fram í sækti. Það yrði
því einungis frestun á vandanum,
en í stjórnarbúðum er þó enn rætt
fullum fetum um erlenda lántöku
sem fjáröflunarleið, verði skatta-
lækkunarleiðin farin.
Niðurskurðut?
í fjáröflunarskyni eru einungis
tvær leiðir aðrar færar: í fyrsta
lagi að skera niður útgjöld rfkis-
ins, og í öðru lagi að afla fjár með
skattlagningu, sem einstaklingar
bera ekki þungann af.
Niðurskurðarleiðin hefur þeg-
ar verið gaumgæfð á alla vegu af
bardagaheilum stjórnarinnar.
Þeir vilja skera niður útgjöld til
mennta- og menningarmála
ásamt framlögum til landbúnað-
arins. Á sláturlistanum voru til
dæmis 100 miljón króna niður-
skurður til Lánasjóðs íslenskra
námsmanna, 100 miljón krónur
til vegagerðar, uppi voru raddir
um að leggja niður Orkustofnun í
heilu lagi, Þjóðleikhúsið og skera
niður Sinfóníuna í þeim mæli að
hana hefði tæpast verið unnt að
starfrækja nema hver maður spil-
aði á minnst þrjú hljóðfæri í einu!
Þessar hugmyndir voru í einu
og öllu þannig, að það er hægt að
segja það í eitt skipti fyrir öll, að
verkalýðshreyfingin myndi aldrei
fallast á þær. Niðurskurðarleiðin
virðist því einfaldlega ófær.
Hvað varðar breytta skatt-
heimtu, sem ekki kæmi launa-
fólki í koll, þá hafa menn innan
verkalýðshreyfingarinnar viðrað
hugmyndir um að setja skatt á
skrifstofu- og verslunarhúsnæði,
auka eignaskatt félaga, og banka-
skatt.
Félagar í BSRB hafa ennfrem-
ur bent á, að skattaívilnanir sem
núverandi ríkisstjórn hefur veitt
efnafólki samsvari öllu því fjár-
magni sem rikið þyrfti til að
greiða kröfur BSRB upp í topp!
Hér er um að ræða lækkun á
skatti af eignum, vaxtatekjum,
og arði. { sjálfu sér er því einfalt
að setja fram hugmyndir um
auknar tekjur handa ríkissjóði
með því að efla ofangreinda
skatta.
Það er hins vegar hreinn barna-
skapur að ímynda sér að ríkis-
stjórn, sem hefur margsýnt að
hún er reiðubúin til að hygla
efnafólki, muni taka slíkum til-
lögum.
„Óraunsæjar vonii41
Þess er jafnframt að gæta, að
tekjulítið fólk borgar ekki mikil
opinber gjöld, og því má segja að
skattalækkanir komi því lítt til
góða. Það er því útbreidd
skoðun, að skattalækkunarleiðin
kynni að vísu að lækka skatta og
bæta kjör miðlungs- og hátekju-
fólks, en kæmi lágtekjufólki lítt
til góða. Við þetta tengist jafn-
framt ótti margra um að skatta-
lækkanirnar myndi ríkisstjórnin
fjármagna með því að hækka eða
hreinlega skera niður félagslega
þjónustu, sem kæmi þeim efna-
minni að sjálfsögðu í koll. Þeir
sem mest þyrftu á leiðréttingu að
halda kæmu því verst út úr dæm-
inu.
Mörgum finnst einnig að með
því að puða við vonlitla skatta-
lækkunarleið sé ríkisstjórnin
markvisst að tefja fyrir því að
hægt sé að ráða kjaradeilu BSRB
til lykta, í því skyni að brjóta nið-
ur þann mikia baráttuhug sem
þar hefur skapast. Því sé
nauðsynlegt að menn hafi kjark
til að horfast í augu við þá stað-
reynd, að ríkisstjórnin mun
aldrei fallast á þau skilyrði sem
verkalýðshreyfingin setur til að
skattalækkunarleiðin sé farin, til
að hægt sé að enda verkfall
BSRB með fullum sóma. í þess-
um hópi er meðal annars fyrrver-
andi fjármálaráðherra, Ragnar
Arnalds, sem sagði í viðtali við
Þjóðviljann fýrr í þessari viku:
„Óraunsæjar vonir vinnu-
veitenda um lægri prósentuhækk-
anir út á lækkun skatta eru löngu
famar að tefja fyrir því að lausn
finnist í kjaradeilu BSRB.“
Össur Skarphéðínsson.
Laugardagur 8. september 1984 ÞJÓÐVIUiNN - SlÐA 5