Þjóðviljinn - 28.11.1984, Blaðsíða 9

Hanna Guðjónsdóttir
Fœdd 16. maí 1904 — Dáin 18. nóv. 1984
Við andlát Hönnu Guðjóns-
dóttur, húsfreyju og píanókenn-
ara í Reykjavík, koma í hug mér
endurminningar frá liðnum
dögum um þessa góðu konu, sem
ég kynntist í bernsku. Hún var þá
nýgift Stefáni Kristinssyni, starfs-
manni hjá tollstjóra í Reykjavík.
Þau hjón höfðu tekið á leigu íbúð
á Laufásvegi 25 í húsi afa míns,
Einars Arnórssonar, og bjuggu
þar í hálfan annan áratug, 1932-
1947, lengi vel með eina barni
sínu, Fjölni, sem varð æskuvinur
minn og félagi allatíð síðan.
Þessi kynni urðu því nánari,
þar sem foreldrar mínir bjuggu
þá á efri hæð hússins, en Hanna,
Stefán og Fjölnir á neðri hæð,
höfðu sama forstofuinngang og
innangengt milli íbúða. Þetta var
því fremur óvenjulegt sambýli
miðað við nútímaaðstæður. En
þröngt máttu sáttir sitja á krepp-
uárum, og sú varð svo sannarlega
raunin með þetta fólk. Það er
sammæli foreldra minna, að ekki
hafí getið betra sambýlisfólk en
Hönnu og Stefán; þann nærfellt
áratug, sem þau bjuggu saman
með þessum hætti, bar aldrei
neinn skugga á, þvert á móti,
milli þeirra fór aldrei annað en
gott orð og úr þvf þróaðist gagn-
kvæm vinátta. Sama máli gegndi
um samskiptin við húsráðendur,
afa minn og ömmu, eins og hin
langa vera þeirra Hönnu og Stef-
áns í þessu húsi bar vott um.
Það var því að vonum, að ég
ætti oft leið um heimili Hönnu og
Stefáns á þessum árum og fengi
góð kynni af fjölskyldunni á neðri
hæðinni, þegar við Fjölnir fórum
að blanda geði í leikjum
æskunnar. Félagar einkasonarins
voru ávallt velkomnir og þeim
tekið eins og þeir væru hluti af
fjölskyldunni. Vinsemd Hönnu,
eðlislæg góðvild hennar ásamt
léttri lund, er mér einlægt í sinni
frá þessum æskudögum. Það
reyndist því góð viðbót við vin-
áttu við soninn að fá tækifæri til
að njóta návistar þessara
skemmtilegu foreldra hans.
Þó að þau hjón, Hanna og Stef-
án, flyttust um síðir frá Laufás-
vegi, hélzt vináttan áfram, og ég
varð tíður gestur á nýju heimili
þeirra í Skaftahlíð um árabil,
naut þar gestrisni þeirra og sam-
veru með Fjölni og systkinum
hans, sem bætzt höfðu í hópinn.
Þarna hitti maður ættingja þeirra
og aðra vini, enda var þetta
löngum fjölsótt heimili með gest-
aboði, blandið sérstakri stemmn-
ingu og hollum áhrifum;þar ólg-
aði oft allt af lífí og æskufjöri
samhentrar fjölskyldu, og for-
eldrarnir gáfu börnum sínum
ekkert eftir í slíku lundarfari.
Ekki var ótítt, að þar rækist mað-
ur á listamenn og listunnendur,
sem gaman var að kynnast, en
Hanna og Stefán voru óvenju list-
elsk og kunnu þar að greina
kjarnann frá hisminu. Lággróður
á því sviði fannst ekki innan
veggja þessa heimilis, hvort sem
var á sviði tónlistar, bókmennta
eða málaralistar. Þar var leitað á
mið hins bezta og fullkomnasta,
sem kostur var á. Sérstaklega var
tónlistin þeim hjónum í blóð bor-
in, bæði voru þau einstaklega
músíkölsk. Hanna hafði lagt
stund á píanónám í Þýzkalandi,
og varð síðan virkur þátttakandi í
tónlistarlífi Reykjavíkur, í kór-
starfí, undirleik og leiðbeiningu í
söng, og síðar píanókennslu fram
á efri ár, bæði í skólum og einka-
kennslu. Stefán, maður hennar,
var einn af „postulunum“, sem
unnu brautryðjendastarf í ís-
lenzku tónlistarlífí með stofnun
Tónlistarfélagsins, Tónlistarskól-
ans og rekstri Hljómsveitar
Reykjavíkur. Hann var sérstakur
áhugamaður um framgang sí-
gildrar tónlistar á íslandi, átti
ávallt mikið plötusafn og hinn
fullkomnasta hljómbúnað, sem
þá þekktist. Þau hjónin voru því
sem einn maður í áhuga sínum og
þekkingu á þessu listasviði. Fyrir
kom, að þau lánuðu heimili sitt til
æfinga fyrir erlenda listamenn,
sem hér dvöldust, og er mér í
minni, þegar sá ágæti danski lista-
maður, Wilhelm Lanzky-Otto,
þeytti horn á heimili þeirra á síð-
kvöldum!
í öllu öðru virtust þau Hanna
og Stefán sem einn maður, sam-
stillt í aðdáunarverðu heimilislífi,
enda minnist ég þess, að heimilis-
vinur þeirra, Ragnar í Smára,
komst svo að orði í afmælisgrein
um Stefán, að þau hjónin hafi alla
daga verið eins og nýtrúlofuð, -
og það voru þau allt til þess, að
Stefán lézt hálfníræður árið 1982.
Það var eftirsjá í þeim skemmti-
lega manni, og það er eftirsjá í
Hönnu, þessari listelsku, líflegu
dugnaðarkonu, sem mér verður
einlægt hugstæð allt frá því ég
varð daglegur gestur á heimili
hennar ungur drengur fyrir mörg-
um árum.
Þess vegna vill þessi heimilis-
vinur nú að leiðarlokum tjá þakk-
ir sínar til hennar Hönnu- fyrir
einlæga vináttu í hans garð og
hans fólks um áratugi. Þegar
gestaboði á því heimili er lokið,
er söknuður meðal vina hennar,
en mestur þó hjá börnunum,
Fjölni og Árna Erlendi og dætr-
unum Hönnu Kristínu, Elínu og
Sigríði. Ég sendi þeim og fjöl-
skyldum þeirra innilegar samúð-
arkveðjur.
Einar Laxness
Elsku frænka mín, það var sem
skugga bæri yfír um hábjartan
dag, þegar ég frétti látið þitt. Það
var líkt og bjart ljós hefði slokkn-
að, ljós sem ég vildi og hugði, að
lengur lifði.
Þú skilur eftir minningar,
margar og bjartar, sem nú leita á
hugann og þá fyrst frá Stóru-
Mörk. Þar dvaldir þú stundum
lengri eða skemmri tíma á sumrin
með elstu bömin þín, til þess að
þau gætu notið góða loftsins í
sveitinni.
Eitt sinn hafðir þú farið með
okkur systrunum og yngstu
krökkunum í stutta gönguför. Þá
var vor og sólskin. Við höfðum
sest í græna grasbrekku. Þú hafð-
ir bmgðið töfraljóma á Stórhól,
Fjárhúshól og Löngugróf með
lýsingu þinni á því sem fyrir augu
þín bar. Þú sást alls staðar fegurð,
í lautum, hólum, grösum og
blómum. Svo allt í einu fórst þú
að tala um ljóðið hans Steingríms
Thorsteinssonar, Svanasöng á
heiði, og síðan söngst þú kvæðið
til þess að láta okkur heyra hve
lagið var fagurt. Þetta er ó-
gleymanleg stund. Aldrei höfð-
um við heyrt þetta sungið svo
fallega.
Þannig var Hanna Guðjóns,
með henni í för vom ávallt gleði
og sönglist. Síðan þetta gerðist er
Uðin hart nær hálf öld. En með
Hönnu hefur alltaf verið jafn gott
að vera.
Með henni kom í sveitina til
okkar ferskur og frjálslegur blær.
Hún sjálf aðhæfðist mannlífinu
eins og hún hefði átt þar heima
lengi og varð góður kunningi ná-
grannanna.
Hanna Guðjónsdóttir var fædd
í Hafnarfirði 16. maí 1904. Móðir
hennar var Kristín Ólafsdóttir frá
Stóm-Mörk undir Eyjafjöllum.
Föðurafí Kristínar var Jón Ólafs-
son, sonur Helgu, yngstu dóttur
Jóns Steingrímssonar, sem kall-
aður hefur verið eldprestur.
Móðir Kristínar var Guðlaug Ól-
afsdóttir, bónda í Stóra-Mörk.
Hún var síðari kona Ólafs Jóns-
sonar. Kristín var elst þeirra
systkina en faðir minn yngstur.
Faðir Hönnu var Guðjón Jóns-
son, fæddur á Mið-Skála undir
Eyjafjöllum. Jón, faðir hans, var
bróðir Þuríðar, móður Þorsteins
Erlingssonar, skálds. Þau Er-
lingur bjuggu í Stóm-Mörk. Þar
hefur lengst af verið þríbýli.
Hanna átti því rætur sínar í
Stóm-Mörk. Og frá fyrstu veru
sinni þar tók hún órofa tryggð við
þann stað. í sumar fór hún þang-
að sína síðustu ferð og hafði
mikla ánægju af, þótt hún gengi
þá ekki heil til skógar.
Erfitt er að lýsa Hönnu Guð-
jóns. Hún hafði svo margt til að
bera. Oft minnti hún mig á hinar
glaðværu, töfrandi persónur í
sögunum hennar Selmu Lager-
löf.
Hanna var fríð kona, gáfuð og
mikilhæf, skemmtileg svo af bar
og hafði næmt fegurðarskyn.
Hún var jafnvíg á matargerð sem
saumaskap. Öll hennar vinnu-
brögð voru vönduð. Listræn var
hún líka, um það bera m.a. vitni
veggteppin sem hún saumaði
handa bömum sínum. Þar birtist
list hennar í litum og höfðaletri,
enda var beðið um eitt þeirra til
sýningar í Lundúnaborg.
En umfram allt lifði hún og
hrærðist í heimi tónlistarinnar.
Hún fór til Þýskalands að mennta
sig í þeirri grein og kenndi svo
píanóleik árum saman, mátti
segja til hinstu stundar. Margvís-
leg önnur störf vann hún í tónlist-
arheiminum. Þar kunna aðrir
betur frá að segja en ég. Hitt veit
ég, að margir nutu góðs af kunn-
áttu hennar þar, því hún var fús
að fórna tíma sínum og kröftum á
þessu sviði.
Tónlistin var hennar helgidóm-
ur, þangað sótti hún mikla
ánægju og styrk. Margar yndis-
stundir áttu þau hjónin saman á
þeim vettvangi. Það var mér vel
kunnugt um.
Hanna giftist 1930 Stefáni
Kristinssyni, miklum ágætis-
manni. Þau voru samhent og
samhuga og áttu mörg sameigin-
leg áhuga- og hugsjónamál. Hvar
sem þau áttu heima var heimili
þeirra fallegt og hlýlegt og bar
vott um góðan bókmennta- og
listasmekk.
Hanna og Stefán eignuðust
fimm börn. Þau eru Fjölnir, tón-
skáld og skólastjóri Tónlistar-
skólans í Kópavogi, Hanna
Kristín, kennari í Reykjavík,
Elín, kennari í Árósum, Sigríður,
fóstra í Breiðholtinu, og Árni Er-
lendur, viðskiptafræðingur. Þau
eru öll framúrskarandi góðum
gáfum gædd, hjartahlý og vel
menntuð. Og það er gæfan mesta
að eiga slíkt barnalán. Þau eru
líka uppalin á kærleiksríku menn-
ingarheimili. Stefán lést 1982.
Hanna harmaði hann mjög sárt.
Þau voru hvort öðru svo styrk
stoð.
Þegar Hanna og Stefán komu í
heimsókn til okkar hjóna var
ævinlega hátíð á heimilinu. Þau
voru svo elskuleg og skemmtileg
Miðvikudagur 28. nóvember 1984 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
Framhald á bls. 10
Auglýsing um innlausn
happdrættisskuldabréfa
ríkissjóös
E ogF flokkar 1974
Hinn 3. desember hefst innlausn happdrættisskuldabréfa ríkissjóðs
í E og F flokkum 1974, (litur: E fl. ljósbrúnn og F fl. rauðbrúnn).
Hvert skuldabréf, sem upphaflega var að nafnverði gkr. 2.000, nú kr. 20,00,
verður innleyst með verðbótum samkvæmt breytingum, sem orðið hafa á
vísitölu framfærslukostnaðar frá útgáfudegi á árinu 1974 til gjalddaga í ár.
Innlausnarverð hvers skuldabréfs í ureindum tveimur flokkum er kr. 841,60
Til leiðbeiningar fyrir handhafa happdrættisskuldabréfanna viljum vér benda
á, að bréfin eru eingöngu innleyst í afgreiðslu Seðlabanka íslands,
Hafnarstræti 10, Reykjavík.
Peir handhafar skuldabréfa, sem ekki geta sjálfir komið í afgreiðslu
Seðlabankans, geta snúið sér til banka, bankaútibúa eða sparisjóða
hvar sem er á landinu, sem sjá um innheimtu þeirra úr hendi Seðlabankans.
Eftir gjalddaga greiðast engar verðbætur vegna hækkunar vísitölu
framfærslukostnaðar.
Skuldabréfin fyrnast á 10 árum, talið frá gjalddaga hinn 1. desember 1984.
Reykjavík, nóvember 1984