Þjóðviljinn - 16.12.1984, Blaðsíða 13
menn til að gæta kastalafrúarinn-
ar og barna hennar svo að þau
yrðu ekki fyrir hnjaski þegar upp-
reisnarmenn færu að ræna og
rupla og drekka upp öl staðarins.
Jens Kofoed sendi boð til Frið-
riks kóngs um að Borgundar-
hólmur væri aftur danskt land og
tók við yfirstjórn í Hamarshúsi.
Hann átti enn eftir að snúa á
Svía. Þann 27. desember kom
sænskt skip til eyjarinnar. Um
borð voru um það bil þrjátíu ridd-
arar sem áttu að efla sænska set-
uliðið á eynni. Jens Kofoed sendi
báta út til skipsins og tókst að
lokka skipsstjórnarmenn frá
borði og síðan hvern riddarann af
öðrum : voru þeir allir hand-
teknir þegar í land kom. Enginn
týndi lífi. Sænsku skytturnar áttu
svo illa vist um veturinn í ráðhús-
kjallaranum í Rönne, en allvel
var farið með ekkju Printzen-
skjölds og aðra Svía - að undan-
skildum nokkrum hermönnum
sem voru á ferð um eyna í skatt-
heimtu og bændur drápu að eigin
frumkvæði.
Þjóðhetjan
Jens Kýrfótur, sem var af gam-
alli höfðingjaætt úr Holstein, var
reyndar enginn engiil. Til dæmis
hafði hann árið 1655 lent í
slagsmálum við ungan mann og
drepið hann og nokkru fyrr hafði
hann hellt fóstru sína fulla og
fengið hana í vitna viðurvist til að
játa á sig galdur. Fóstran var
brennd og þrjár konur aðrar, sem
hún vísaði á í þesu galdrafári,
týndu einnig lífi. En semsagt:
Upp frá þessu var Jens Kofoed
þjóðhetja á Borgundarhólmi.
Hann fékk ýmis metorð hjá
Friðriki konungi, þeim sama og
kom á einveldinu - einnig lofaði
konungur því, að hann mundi
aldrei framar semja um að af-
henda Borgundarhólm erlendu
ríki - fyrr skyldu aðrar lendur
fjúka.
Jens Kofoed lést árið 1661 og
lét eftir sig meira en 20 börn.
Ættin hefur víða komið við sögu
og sýnist til dæmis eiga fjórða
hvert leiði í kirkjugörðum Borg-
undarhólms. Margír innan henn-
ar vildu gjarna telja sig aðals-
menn og settu de eða von fyrir
framan ættarnafnið. En það var
samt ekki fyrr en árið 1903, að
aðalsbréf var gefið út til handa
þrem bræðrum af Kýrfótarætt í
Kaupmannahöfn - voru þeir
komnir beint af Jens Kofoed í
fimmta lið.
ÁB
Sænska setuliðið sat í kastalanum Hamarshús
FRÁSÖGUR UM
FORNALDARLEIFAR
ÚTGÁFU ANNAÐIST
DR. SVEINBJÖRN
RAFNSSON
í riti þessu er fróðleikur um
íslenskar fornminjar, kirkjugripi,
örnefni, þjóðtrú og sagnir,
ásamt þjóðsögum.
Bókaútgöfa
/VIENNING4RSJÓÐS
SKÁLHOLTSSTÍG 7 • REYKJAVÍK • SÍMI 6218 22
JÓLABLAÐ - ÞJÓÐVILJINN - SlÐA 13
S0B teiknistofa