Þjóðviljinn - 28.12.1984, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Unglingar og fíknilyf
Fréttir Þjóöviljans af vaxandi fíknilyfjaneyslu,
einkum á meðal unglinga á höfuöborgarsvæö-
inu, hafa að vonum vakiö nokkra athygli. Meöal
annars leiddu þær til tillöguflutnings í borgar-
stjórn Reykjavíkur og sjónvarpiö gerði máliö aö
umræöuefni í Katljósi.
Svo virðist sem hér á landi sé vandinn tiltölu-
lega stærri en flestir gera sér grein fyrir, og aö
minnsta kosti nógu stórtil aö erlendir kunnáttu-
menn veröa forviöa á umfangi hans, einsog
kom fram í viðtali Þjóöviljans viö Svíann Benny
Carlson. Hins vegar vefst fyrir fólki að benda á
leiðirtil aö draga úr honum. I þessu sambandi er
vert að vara viö ofureinföldum lausnum sem
gjarnan veröa fyrir mönnum. Þaö er til aö
mynda hættulegt aö tengja málið um of viö ein-
staka skemmtistaöi eða viö of slaka umsjón
meö aldri þeirra unglinga sem staðina sækja.
Vandinn hverfur ekki, því miöur, þó skemmti-
stöðum sé lokað eða eftirlit meö aldri gestanna
hert.
Og þegar spurt er, hver sé hin raunverulega
rót, má þá ekki gera ráö fyrir, aö þjóöfélag vinn-
uþrælkunar, þar sem foreldrum gefst lítið færi á
aö vera meö og sinna börnum sínum, eigi hér
nokkra sök?
Þjóðviljinn bendir á tvenns konar úrbætur
sem sjálfsagt er aö opinberir aöilar beiti sér fyrir:
- Eflingu útideildarinnar í Reykjavík. Úti-
deildin er mjög merkt fyrirbæri. Starfsfólk henn-
ar vinnur á grundvelli trúnaöar viö unglingana,
þaö er sjálft úti á meðal þeirra og hefur því tök á
að fylgjast náiö meö ástandinu hverju sinni.
Þannig getur það líka fylgst með einstaklingum
sem kunna að vera hætt komnir og reynt aö
liðsinna þeim eftir mætti. Útideildin ætti því öör-
um stofnunum fremur að duga í baráttunni viö
fíknilyfjavandann meöal unglinga Reykjavíkur-
svæöisins.
- Neyðarathvarf þarf aö setja á stofn fyrir
unga fíknilyíjaneytendur hiö fyrsta. Það er ekki
nægilegt aö eiga þess kost að senda unga fíkn-
ilyfjaneytendur í meðferð á stofnanir sem eru
gerðar með þaö fyrir augum aö sinna vand-
kvæðum fulloröinna. Fyrir því er víötæk reynsla.
í dag er hins vegar ekki til neitt athvarf fyrir
unglinga sem hafa orðið fíknilyfjum aö bráö og
þarfnast skjótrar hjálpar.
Þessar ábendingar þarf borgin að taka til
skjótrar umhugsunar.
Gullsandur
Frumsýning íslenskra kvikmyndasætirævin-
lega tíöindum. Góöu heilli ekki jafn miklum og
áöur, því afsprengjum innlendrar kvikmynda-
listar fjölgar óöum. Meö Gullsandi, sem frum-
sýnd var 2. í jólum, hefur Ágúst Guðmundsson
fariö höndum um efni sem er æði viökvæmt
meðal þjóðarinnar og tekist aö gera um þaö
mynd sem er skemmtileg á aö horfa.
Gullsandur staöfestir aö íslensk kvikmynda-
gerð er komin til manns. Hver myndin á fætur
annarri, gerö innan lands, sýnir aö viö eigum í
þessari grein á aö skipa úrvalsfólki sem gefur
erlendum kvikmyndageröarmönnum eftir í
engu.
Þetta hefur gerst, þrátt fyrir aö greinin hafi
oftar en ekki notiö lítils stuðnings opinberra aö-
ila. í þessu sambandi má minna á, aö Guðrún
Helgadóttir og Ragnar Arnalds fluttu breyting-
artillögu viö fjárlög fyrir skömmu, um aö tillegg
ríkisins til sjóösins yrði aukið úr 8 í 30 miljónir.
Því var hafnaö.
/
KLIPPT 0G SKORIÐ
Dr. Jón Óttar... skammar foringja frjálshyggjumanna.
„Frækorn
fasismans“
Jón Óttar Ragnarsson segir í
föstudagspistli (21. desember) í
Morgunblaðinu, að honum hafi
loks tekist það sem hann hafði
stefnt að, nefnilega að „fá ein-
hvern af talsmönnum þessarar
kreddudruslu til þess að afhjúpa
hinn raunverulega kjarna í því
æsiþreytandi trúboði sem hér
hefur verið rekið um skeið“. Jón
Óttar er að tala um blessaða
frjálshyggjuna sem á árinu sem
nú er að renna í aldanna skaut
hefur verið ráðandi hugmynda-
fræði í Sjálfstæðisflokknum.
Jón Óttar hefur eftir Hannesi
Hólmsteini dæmi um boð-
skapinn: „Lítill minnihluti sækir
Sinfóníutónleika. Ergó: Ríkið
má ekki reka hana. Það geta þeir
sjálfir gert sem njóta þessara
hlunninda.“
Síðan segir Jón Óttar: „Það er
akkúrt þessi smásmugulega og
ófrjálslynda hugsun sem ég hefi
leyft mér að kalla frækorn fasism-
ans. Hygg ég að ýmsir munu taka
undir það áður en yfir lýkur".
Þúsundáraríkið
„Förum og berjum þúsundára-
ríkið augum þar sem engir ríkis-
reknir spítalar (né Borgarspítal-
ar!), skólar, eftirlit, lista- eða vís-
indastofnanir eru lengur við lýði.
I þessu þjóðfélagi „framtíðar-
innar“ gildir sú einfalda regla að
hver maður er sjálfum sér næst-
ur. Hafi hann sérvandamál eða
séráhugamál getur hann slegist í
stærri hóp ellegar...
Þarf þá ekki að leita lengi til að
sjá í hvílíkum hremmingum þeir
geta lent sem komast í þá aðstöðu
að verða minnihluti í þesari sér-
deilis frumstæðu þjóðfélags-
gerð.“
Traustið
„Tökum t.d. manninn sem er
svo ólánssamur að verða öryrki
með fátíðan sjúkdóm sem kallar á
dýra meðferð. Á hvað á hann að
treysta? Bankakerfið? Góðgerð-
arstarfsemi peningafólks?
Eða manninn sem var einn
þeirra örfáu í Bhopal á Indlandi
sem óaði eiturbrasið í verksmiðju
einni í bænum. Á hvað átti hann
að treysta? Eftirlit Union Carbi-
de? Viðtal við forstjórann?
Eða manninn sem vill vinna að
rándýrum rannsóknum í þágu
föðurlandsins áður en samkeppn-
isþjóðir fá forskot, en fáir trúa
honum. Hvert á hann að snúa
sér? Til Félags frjálshyggju-
manna?“
Samhjálpin
Og Jón Óttar fyrrverandi
Eimreiöarhópsmaður heldur á-
fram að kaghýða fornvin sinn í
rökræðunni:
„Það sem Hannes skilur ekki
er það einfalda grundvallaratriði
að það er til nokkuð sem heitir
samhjálp: Aðstoði samfélagið ör-
yrkjann getur jafnvel hann lagt
eitthvað fram á móti.
Það sem Hannes áttar sig ekki á
er að Sinfóníutónleikar eru að
vísu sóttir af minnihluta þjóðar-
innar, en allir íslendingar eru
meira en velkomnir í þann stóra
hóp.
Það sem Hannes gleymir að
taka með í reikninginn er að Sin-
fóníuhljómsveitin spilar líka í út-
varpið og sjónvarpið og auðgar
þannig jafnt og þétt okkar sam-
eiginlega menningararf.
Það sem Hannes kemur ekki
auga á er að Sinfóníuhljómsveitin
er um leið uppeldisstofnun fyrir
unga músíkanta sem halda áfram
að breiða út boðskapinn í hvern
krók og kima þjóðfélagsins.“
Samhjálp eða
steinaldarríki
„Þannig er öll þessi umræða
hlægileg. En hlægilegust er hún
fyrir þá sök að Hannesi Hólm-
steini er fyrirmunað að skilja að
íslenskt þjóðfélag er ein samofin
heild þar sem saman fer samhjálp
og einkaframtak. f samanburði
við okkar litla þjóðfélag er það
„framtíðarland“ sem Friedman,
og Hannes, dreymir um sem eitt
steinaldarríki frá forsögulegum
tíma.“
Frjálshyggjan
á lokaskeiði?
Frjálshyggjan hefur átt miklu
fylgi að fagna innan Sjálfstæðis-
flokkins á undanförnum árum.
Hún varð þó ekki hættuleg ís-
lenskum almenningi fyrr en
Framsóknarflokkurinn tók að sér
fyrir Sjálfstæðisflokkinn að raun-
gera þessa kaldhömruðu hug-
myndafræði í núverandi ríkis-
stjórn, einsog Geir Gunnarsson
benti á í umræðu á alþingi á dög-
unum.
Hitt er ekki síður merkilegt, að
hið „æsiþreytandi trúboð" frjáls-
hyggjumannanna í Sjálfstæðis-
flokknum hefur kallað á andsvör
innan Sjálfstæðisflokksins á
síðari hluta ársins. Við fram-
komu forystu Sjálfstæðisflokks-
ins í verkfallinu var einsog hóg-
værir og frjálslyndir stuðnings-
menn Sjálfstæðisflokksins hefðu
fengið yfir sig kalda vatnssturtu.
Þeir áttuðu sig skyndilega á því
að flokkurinn var orðinn annar
og verri en sá sem þeir einu sinni
aðhylltust. Og þó frjálshyggju-
mennirnir og jábræður þeirra fari
enn með völd í Sjálfstæðisflokkn-
um, sjást ýmis teikn þess að dagar
æsitrúboðsins séu brátt enda
runnir.
-óg.
DJðÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgcfandi: Útgáfufélag Þjóóviljans.
Ritstjórar: Ámi Bergmann, össur Skarphóðinsson.
Rltatjómarfulitrúi: Oskar Guðmundsson.
Fréttaatjórl: Valþór Hlöðversson.
Blaðamann: Álfheiður Ingadóttir, Ásdís Þórhallsdóttir, Guðjón Friðriksson,
Jóna Pólsdóttir, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason,
Óiafur Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir).
Ljóamyrvdlr: Atli Arason, Einar Karlsson.
Otltt og hónnun: Filip Franksson, Þröstur Haraldsson.
Handrtta- og prófarkaleatur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvaamdaatjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrtfatofuatjóri: Jóhannes Harðarson.
Auglýalngaatjórl: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýaingar: Anna Guðjónsdóttir, Margrót Guðmundsdóttir.
Afgraiðaluatjórl: Baldur Jónasson.
Afgreiðala: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Símavarala: Ásdís Kristinsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Húamœöur: Bergljót Guðjónsdóttir, Ólöf Húnfjörð.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyr8la, afgreiösla, auglýaingar, ritatjórn:
Síöumúla 6, Reykjavík, simf 81333.
Umbrot og aetnlng: Prentamiöja Þjóöviljans hf.
Prentun: Blaöapront hf.
Verð I lausasölu: 30 kr.
Sunnudagsvorö: 35 kr.
Áakrtftarverð á mánuðl: 300 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 28. desember 1984