Þjóðviljinn - 02.03.1985, Blaðsíða 14

MENNING
Leiklist
Texlinn er
algerf nammi
Pór H. Tuliníus leiklistarnemi sem leikur Bokka í Draumi ó
Jónsmessunótt tekinn tali
Góöur rómur er nú gerður
aö sameiginlegri sýningu
Leikfélags Reykjavíkur og
Nemendaleikhúss
Leiklistarskóla íslands á
Draumi á Jónsmessunótt eftir
William Shakespeare. Til
dæmis sagöi Sverrir
Hólmarsson hér í blaðinu á
miðvikudaginn: „Þetta er
óvenjulegavel hugsuöog
unnin sýning.. .og er nú tilefni
til aö vona aö Vilhjálmur fari
loks aö hljóta þá hylli
hérlendis sem hann á skilið".
Það er nýlunda í þessari sýn-
ingu að þar fara 8 nemendur úr
Leiklistarskóla fslands með stór
hlutverk og leika á móti atvinnu-
leikurum Iðnó. Þeirra hlutur fær
góða dóma hjá gagnrýnendum.
Einn þessara nýliða á sviðinu er
Þór H. Tuliníus, 25 ára reykvík-
ingur sem mættur er í spjall við
Þjóðviljann. Eins og hin sjö er
Þór á síðasta ári í skólanum og
hlutverk Bokka er annað hlut-
verk hansíopinberri leiksýningu,
hitt var hlutverk Rensó í Græn-
fjöðrungi sem Nemendaleikhús-
ið sýndi fyrr í vetur.
- Hvernig kom þessi samvinna
ykkar og Leikfélagsins til?
- Ég er nú ekki alveg viss hver
átti hugmyndina en svona sam-
starf atvinnuleikhúsa og skóla
hefur tíðkast á hinum Norður-
löndunum, einkum í Finnlandi,
og gefist vel. Það tók nokkurn
tíma að fá samþykki við þessari
hugmynd hér heima, margir
höfðu uppi stéttarlegar efa-
semdir, ekki síst vegna þess
atvinnuleysis sem ríkir meðal
leikara. A móti því kom sú rök-
semd að Leikfélagið hefði ekki
bolmagn til að ráða 8 unga
leikara í þessi hlutverk svo sam-
starfið við okkur væri forsenda
fyrir því að setja Draum á
Jónsmessunótt upp.
- Fáið þið þá ekkert kaup?
- Við fengum ekkert æfinga-
kaup, en sýningarkaupið rennur
óskipt til skólans. Þeir peningar
gera skólanum kleift að ráða
leikara til starfa með yngri ár -
göngunum, t.d. í Aljónu og ívan
sem nemendur á þriðja ári settu
upp fyrir skömmu.
Hlýir straumar
- Pað hefur löngum verið stefna
skólans að nemendur mœttu ekki
koma fram opinberlega meðan
þeir eru í skólanum. Er sú stefna
fyrir bí?
- Nei, hún er enn við lýði og ég
er alveg sáttur við hana. Námið
er metið sem 50 stunda vinna á
viku allan veturinn og ef nemend-
ur færu að ráða sig í vinnu með
skólanum myndi það trufla skóla-
starfið. Auk þess vill starf í
leikhúsi eða kvikmyndum alltaf
vefja upp á sig og verða tímafrek-
ara en til stóð í upphafi. Þessi
sýning er allt öðru vísi, við förum
sem ein heild og hún kemur í stað
annarrar í Nemendaleikhúsinu
sem vanalega setur upp þrjár á
vetri.
- Hvernig leist ykkur á þessa
hugmynd?
- Okkur fannst hún spennandi,
en samt urðum við að gera upp
við okkur hvort þetta þýddi að
við fengjum minni reynslu en
ella. Til að forðast það gerðumst
við þá kröfu, að við fengjum öll
veigamikil hlutverk.
- Og hvernig var ykkur tekið?
- Mjög vel, það var engin
spenna, bara hlýir straumar.
Eldri leikararnir voru okkur
hjálplegir og gáfu góðar vísbend-
ingar, td. um textameðferð. Við
studdum hvert annað og tókst að
halda okkar eigin stefnu og stíl
enda er mjög góður andi í þessum
bekk. Góð efni á ferðinni.
- Shakespeare er kannski ekki
það auðveldasta setn nýliði á
leiksviði getur valið sér. Var ekki
erfitt að eiga við allan þennan
texa?
- Við höfðum unnið með Shak-
espeare á öðru ári og auk þess
hefur á síðari árum verið lögð
mikil rækt við textameðferð í
skólanum. Þessi vinna hefur
skilað sér. Við ræddum textann
vel á æfingum og fundum sam-
eiginlegan stíl sem gekk upp. Og
svo er þessi texti algert nammi
þegar maður kemst inn í hann,
fallegur og flæðir vel.
- Hvað er svo framundan hjá
ykkur?
- Við verðum í þessari sýningu
meðan hún gengur en næstu daga
hefjast æfingar á þriðja verkefni
okkar í vetur. Það er nýtt leikrit
sem Nína Björk Arnadóttir hefur
skrifað sérstaklega fyrir okkur.
Þetta er mjög ljóðrænt verk eins
og við er að búast frá Nínu Björk
og fjallar um fólk sem hefur týnt
ástinni en finnur hana aftur.
- Þú minntist á atvinnuleysi
leikara, ertu ekkert smeykur við
að koma út á markaðinn ísumar?
- Það hefur mikið verið að ger-
ast í leikhúslífinu að undanförnu.
Alþýðuleikhúsið, Egg-leikhúsið
og aðrir „utangarðshóþar" hafa
átt mikilli velgengni að fagna og
fengið rífandi dóma. Ég heldur
því að það sé minni ástæða til að
kvíða framtíðinni en td. þegar ég
var að byrja í skólanum. At-
vinnuleikhúsin og útvarpið hafa
líka verið dugleg við að veita ný-
jum leikurum tækifæri. Svo mér
finnst bara gaman að vera að út-
skrifast núna.
- í þinni œtt er amk. einn frœg-
ur leikari, Brynjólfur Jóhannes-
son sem var móðurafi þinn. Er
meira um leikhúsfólk í ættinni?
- Nei, en það er mikill leikhús-
áhugi og mikil virðing borin fyrir
leikhúsinu í minni fjölskyldu.
- Ertu þá kannski að miklu leyti
alinn upp í leikhúsi?
- Nei, við bjuggum erlendis
þangað til. ég var fimmtán ára
gamall svo tengslin við leikhúsið
voru ekki mikil, minni en hjá
sumu frændfólki mínu. En fjöl-
skyldan hefur stutt vel við bakið á
mér í náminu, verið spennt og
áhugasöm fyrir því.
-ÞH
Röndótt landslag
Rut Rebekka sýnir að Kjarvalsstöðum
Ein þeirra sýninga sem opnuðu
að Kjarvalsstöðum um helgina,
er málverka- og grafíksýning
Rutar Rebekku. Hún sýnir 43
verk, þar af 14 silkiþrykksmynd-
ir. Rut Rebekka stundaði nám
við Myndlistaskólann í Reykja-
vík 1975-78 og Myndlista- og
handíðaskólann, þaðan sem hún
útskrifaðist 1982. Árið 1984
dvaldi hún í gistivinnustofu í
Danmörku á vegum Nordisk
Kunstcenter. Rut Rebekka hefur
áður haldið tvær einkasýningar, í
Bókasafni Mosfellssveitar og Vi-
borg, Danmörku, báðar á síðasta
ári. Hún tók þátt í Haustsýningu
FÍM að Kjarvalsstöðum, 1973 og
samsýningu í Riggs Gallery í Kal-
iforníu, U.S.A., árið 1984.
Rut Rebekka fer því geyst af
stað, þegar tillit er tekið til þess
að hún hefur nú haldið þrjár
einkasýningar á tæpu ári. Ef ef til
vill er þetta fullmikill hraði, því
enn á hún eftir að staðfesta betur
persónuleg tök sín á listinni. Enn-
þá eru verk hennar of skólaleg,
þ.e. of bundin við kennslubók-
ina. Formskyn og litameðferð
ber það með sér að hér er á ferð
tillærð tækni fremur en persónu-
leg tjáning. Pensilskriftin er hrá
og stöðluð og myndbygging er
augljós og reglubundin.
Myndefnið er einnig akadem-
ískt, í þeim hálfvogla popp-stíl
sem þróaðist hér um miðjan 7.
áratuginn. Það voru nýmæli þeg-
ar þau Einar Hákonarson og Þor-
björg Höskuldsdóttir tóku að
gera náttúru landsins vélræn skil,
til að túlka gervilegt umhverfi nú-
tímans í mótsögn við óspillta
fjallasýn. Verk þeirra voru frum-
leg vegna þess að þau sögðu okk-
ur eitthvað nýtt og því munu þau
standa eftir sem minnisvarðar um
breytta afstöðu landsmanna til
náttúrunnar.
En þeir sem á eftir koma geta
ekki vænst hins sama. Það stoðar
lítt að mála 15-20 árum síðar
fjallasal sem lítur út eins og
lakkrískonfekt eða Bismarck-
brjóstsykur. Það segir okkur ekki
neitt nýtt hversu fallegt sem það
kann að vera. En þetta er einmitt
skólabókardæmi um skólalistina,
því í stað þess að brýna fyrir nem-
endum listaskóla stöðuga leit út
fyrir það sem þegar er þekkt, er
reynt að búa til einhverja „klass-
ík“ sem andlausir nemendur og
kúbisminn öllum listaskólum en
nú hefur popp-listin tekið við sem
hin opinbera, klassíska lista-
stefna þessara stofnana. Þessi
stefna byggir á útjaskaðri hug-
myndafræði Platóns um eilífa og
óumbreytanlega fegurð. Ef sú
kenning reyndist á rökum reist
fyndist okkur áreiðanlega þær
konur fegurstar sem væru spikað-
ar sem Rubensmeyjar eða fölar
og veiklulegar eins og kvinnur
van Eycks. Eins mundi okkur
finnast íslenskt landslag ljótt, því
hrjúfleiki þess er í andstöðu við
klassískan og forngrískan smekk.
Nú vil ég ekki halda því fram að
verk Rutar Rebekku séu and-
laus, a.m.k. ekki málverk henn-
ar. Eflaust á hún eftir að vinna sig
frá skólalistinni og gerast per-
sónulegri. Hins vegar má tala um
fullkomið andleysi í sambandi við
sáldþrykksverk hennar. Þau eru
nákvæm eftirlíking af grafíkverk-
um Andy Warhols, „konungs"
popp-listarinnar, ef frá eru taldar
tvær myndir af blómum í glugga.
Enn sem komið er ætti Rut Re-
bekka að vinna að list sinni í kyrr-
þey, þar til hún hefur náð því tak-
marki að losa sig undan skóla-
spekinni. Maður er nefnilega
ekki orðinn menntaður fyrr en
hann hefur gleymt því sem hann
lærði í skóla.
14 SÍÐA - ÞJÁÐVILJINN Laugardagur 2. mars 1985