Þjóðviljinn - 08.11.1985, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Stjómin fóstrar okrið
Okurlánamarkaöurinn, vaxtabrjálæöiö,
nauöungaruppboðin og veröhækkanirnar aö
undanförnu; allt eru þetta skilgetin afkvæmi
stjórnarstefnunnar.
Þorsteinn Pálsson hefur með ákvöröun sinni
um 9,23% vexti á spariskírteinum ýtt undir
hækkanir á peningamarkaöinum. Allar líkur
benda til þess aö vextir á almennum markaði
hækki meö þessu útspili fjármálaráöherrans í
samkeppninni um peninga á markaðnum.
Venjulegar vaxtahækkanir, aö ekki sé minnst
á þá okurvexti sem efnahagsstefnan hefur leitt
af sér, leiöa til harkalegra kjaraskeröinga fyrir
fjölda fólks. Meö vaxtahækkunum er veriö aö
flytja meira fjármagn frá skuldurum til lána-
drottna.
Þegar vörukaupandi tekur lán meö háum
vöxtum, jafnvel okurlán, til aö kaupa vöru frá
útlöndum, - þá veltir hann fjármagnskostnaði,
þar meö vaxtakostnaði yfir á vöruveröiö. Þaö
eru því neytendur sem borga niður vextina af
vöruinnkaupunum, - og þá jafnframt okurlánin
sem viðkomandi hefur tekiö. Þetta þýöir aö
sjálfsögðu að vörur eru miklu dýrari í verslunum
heldur en þær þyrftu aö vera. Eftirlit er mjög
takmarkað meö verðþróun í heildverslun, - og
því ekki vitað nákvæmlega um þróun verðlags
síöustu missera. Eftirlitsleysiö er ef til vill taliö til
frjálsra viðskiptahátta, en þróunin aö undan-i
förnu krefst þess, aö verðlagseftirlit verði hert
og upplýsingarnar meiri fyrir neytendur.
Húsnæöiskaupendur hafa mátt þola margt
misréttiö úr hendi núverandi ríkisstjórnar. Hins
vegar er ekkert lát á aöför stjórnarinnar og hærri
vextir af lánum sem húsnæöiskaupendur
neyöast til aö taka eru aö sliga heimilin. Birting-
arformið sést í hundruðum auglýsinga um
nauöungaruppboö. Og ríkisstjórnin lætur sér
fátt um finnast, - forsætisráöherrann segir
meira aö segja aö húsnæöiskaupendur eigi
bara aö bíöa í eitt til tvö ár. Þúsundir manna sem
eru að missa heimili sín á nauðungaruppboðum
geta ekki beðið í nokkur ár, ekki einu sinni í
mánuö. Þaö verður að leysa þessi mál. Ríkis-
stjórn, sem treystir sér ekki til að eiga þar hlut aö
máli, verður aö segja af sér. Hún hefur ekki
staðið undir ábyrgö. .
Nú vita allir aö okurlánamarkaðurinn tók aö
blómstra að nýju eftir aö núverandi ríkisstjórn
hafði hrundið úr vör vaxtafrelsi og verðtrygg-
ingu allra fjárhagslegra skuldbindinga, meöan
hún afnam verötryggingu launanna. Þetta
óhugnanlega svarta-markaöskerfi, sem aðeins
hefur sést á kollinn á meö afhjúpun okurlána-
viöskipta eins manns af tugum sem stunda slík
viðskipti, jafnvel „löglegar" okurbúllur.
„Þær fjárupphæöir, sem viðkomandi einstak-
lingur hefur verið aö spila meö, eru komnar frá
aðiljum sem hafa greinilega mikiö fé handa á
milli. Það hefur því heldur en ekki uppgötvast
óvæntur glaöningur fyrir ríkissjóöinn. Hundruð
miljóna sem koma til viðbótar í kassann. Sjálf-
sagt verður þaö fé notað til aö draga úr niöur-
skuröi á fjárlögum næsta árs og til aö hækka
kaup opinberra starfsmanna.
Á hinn bóginn mun lögreglurannsóknin leiöa
til aö alþingi og jafnvel ríkisstjórnin neyöist til að
setja lög um okurbúllur, og meira eftirlit meö
peningamarkaöi. Eða ætlar ríkisstjórnin aö
halda áfram aö fóstra upp neðanjarðarhagkerfi í
stað heilbrigðs efnahagslífs? Okurlánararnir og
ríkisstjórnin eru tvær greinar af sama meiði:
hnignandi siöferði í samskiptum fólks og frum-
skógarlögmál í staö efnahagsstjórnunar. Og nú
er svo komið að Rannsóknalögregla ríkisins er
farin að rannsaka frjálshyggjuna. Það væri til-
hlýðilegt aö forystumenn Sjálfstæöisflokksins
yröu kallaðir til vitnis í rannsókn málsins. -óg
KLIPPT OG SKORID
Flokkurinn
fórnfúsi
Um þessar mundir er Fram-
sóknarflokkurinn fórnfúsasti
flokkur landsins og er það við
hæfi úr því hann fer með
kirkj umálaráðuney tið.
Lengst í hinni opinberu fórn-
fýsi gekk Steingrímur Hermanns-
son forsætisráðherra á dögunum
þegar hann sagði í viðtali við
Mannlíf, að Framsóknarflokkn-
um vœri fórnandi fyrir þann ár-
angur í stjórnsýslu að ná niður
verðbólgu og stöðva erlenda
skuldasöfnun.
Að vísu mátti ekki taka þetta of
bókstaflega. Steingrímur ætlaði
ekki að láta flokk sinn ganga í
opinn dauðann í þágu almanna-
heillar. Hann sagði í leiðinni - því
allur er varinn góður um ofan-
greind markmið:
„Takist okkur að ná setlum
markmiðum... þá trúi ég ekki
öðru en Framsókn grœði á því".
Þetta er einhverskonar pólitísk
guðfræði. Framsóknarflokkurinn
á að fórna sér til að rísa upp aftur.
Háð en eigi lof
Leiðari NT heldur svo áfram
með fórnarhugmyndirnar í gær.
Tilefnið er uppreisn Framsóknar-
kvenna á Norðurlandi eystra, en
þar náðu þær meirihluta í kjör-
dæmisráði. Leiðarahöfundur er
þessu feginn og segir:
„Pví er haldið fram hér, að vel
megi fórna Framsóknarflokknum
fyrir annan og betri Framsóknar-
flokk og að konur innan flokksins
muni eiga þar stóran hlut að
m áli“.
Leiðarahöfundur hefur
reyndar orðið því svo feginn, að
loksins gerðust einhver tíðindi í
kvennamálum Framsóknar-
flokksins, að hann leggur sig fram
um að fegra söguna herfilega.
Hann segir:
„Framsóknarflokkurinn hefur
hlustað á raddir kvenna innan
flokksins, og það sem meira er -
umfram aðra flokka, það hefur
verið tekiðfullt tillit til sjónarmiða
kvenna innan flokksins".
Við erum að sönnu ekki svo
illkvittnir að við ætlum að Fram-
sóknarkarlar hafi til þessa hreint
ekki hlustað á konur flokksins.
En hitt er skelfilega vanhugsað
að halda því fram, að meir og
betur hafi verið á konur hlustað
hjá Framsókn en í öðrum flokk-
um. Framboðslistar Framsóknar-
manna sem og reiðilestrar Fram-
sóknarkvenna bera vitni um allt
annað.
Leiðarahöfundur hefur dottið í
þá höfuðsynd sem Snorri nefndi
háð en ekki lof.
Að losna
við kýli
Annar leiðarastúfur í NT í gær
heitir „Stingið á graftarkýlinu".
Þar er átt við okurmálið mikla
sem upp er komið. Og eins og
eðlilegt er vill blaðið að öll þau
kurl komi til grafar. Blaðið segir
að nú treysti blankir launþegar á
það, að dómskerfið og Rann-
sóknarlögregla ríkisins hefni sín
fyrir þeirra hönd á „skattlausum
stóreignamönnum“ úr neðan-
jarðarhagkerfinu, sem bruna
framhjá þeim „í glœsivögnum".
Vitanlega skiptir það máli að
dómskerfið standi sig vel. En fyr-
ri reynsla sýnir því miður, að það
er feiknalega svifaseint og að
fjárglæframál hafa undarlega til-
hneigingu til að gufa þar upp og
jafnvel fyrnast.
NT segir svo undir lokin:
„Parna er graftarkýlið í ís-
lensku þjóðlífi og launþegar vilja
losna við þetta graftarkýli og alla
þá, sem það sköpuðu".
NT biður ekk guð, það er að
segja Rannsóknarlögregluna, um
lítið.
Sannleikurinn er sá, að við
búum í þvílíku okurþjóðfélagi að
margir urðu steinhissa þegar þeir
lásu það í blöðum á dögunum að
búið væri að handtaka mann fyrir
okur.
Hin viðurkenndu lánakjör eru
nefnilega þannig, eins og allir
vita, að mönnum finnst að lög um
okur séu fyrir löngu úr gildi fallin.
Okur og
frjálshyggja
Auk þess vitum við, að sam-
kvæmt kenningum Frjálshyggju-
manna, sem eiga nú ítök um
þjóðfélagið sem aldrei fyrr, þá er
það í sjálfu sér misskilningur að
tala um okur. Okurvextir eru,
samkvæmt kokkabókum þeirra,
ekki annað en viðurkenning á
ákveðnu ástandi á peningamark-
aði. Það er eftirspurn eftir fé á
geysiháum vöxtum, og er nokkuð
athugavert við það?, spyrja þessi
markaðsfól.
Þeir hafa að því leyti rétt fyrir
sér, að okrið er rökrétt framhald
af okkar þjóðfélagsgerð og við-
skiptaháttum. Því einhverjir eru
það sem taka skyndilán með ok-
urvöxtum. Og ekki eru það allt
eiturlyfjasmyglarar. Helgarpóst-
urinn var einmitt að rekja dæmi
úr innflutningsverslun í þessu
sambandi: Verslunareigandi bíð-
ur með tískuvöru á hafnarbakk-
anum skömmu fyrir jól. Og ef
hann getur grætt á vörupakka
sem kostar miljón svosem sex
hundruð þúsund (álagning 60%)
- hvað munar hann þá um það, að
taka „okurlán" með 12 eða
jafnvel 30% mánaðarvöxtum?
Hann græðir meira en fjögur
hundruð þúsund samt, ef hann
selur upp.
Og þá er spurn: hver er okrar-
inn? Sá sem fjármagnaði inn-
kaupin, eða sá sem notfærði sér
viðskiptafrelsið góða til að raka
saman fé sem er margfalt á við
gróðamöguleika okrara?
Þeir eru nokkuð margir sem
leggja til gröftinn í „kýli“ það sem
þeir á NT krukka í með sínum
penna.
ÁB
ÞJOÐVIIJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
: Útgefandl: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergman, össur Skarphóðinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Oskar Guðmundsson.
Fróttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Garðar
Guðjónsson, Ingólfur Hjörleifsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, Mörður Árnason, Sigurdór Sigurdórsson, Víðir Sigurðsson, Þór-
unn Sigurðardóttir, Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndir: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlit: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Símvarsla: Sigriður Kristjánsdóttir.
Húsmæður: Agústa Þórisdóttir, Olöf Húnfjörð.
Bílstjórl: Jóna Sigurdórsdóttir.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrif8tofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Útbreiðslustjórl: Sigríður Pótursdóttir.
Auglýsingastjórl: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson,
Olga Clausen.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Innheimtumonn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð I lausasölu: 35 kr.
Sunnudagsblað: 40 kr.
Áskrift á mánuðl: 400 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 8. nóvember 1985