Þjóðviljinn - 08.11.1985, Qupperneq 17

Kólumbía
Ónœmistœring
Hommabörum
lokað vegna
smithættu
Tugir létu lífið í umsátri
Bogota - í gærkvöldi lauk 27
tíma umsátri um aðaldómhús
Bogota, höfuðborgar Kólumb-
íu, en þá tókst hermönnum að
yfirbuga og fella alla skærulið-
ana sem eftir lifðu í húsinu.
Húsið er að mestum hluta
hrunið eða brunnið til grunna
eftir stórskotahríð hermanna
og amk. 30 féllu i átökunum,
Bretland
Mesta glæparíki Evrópu
London - Verkamannaflokkur-
inn réðst í gær harkalega á
stjórn Margaret Thatchers fyrir
að stuðla að mikilli aukningu
glæpa og ofbeldis á Bretlandi.
Sagði talsmaður flokksins í
innanrikismálum, Gerald
Kaufman, að Thatcher hefði
þann vafasama heiður að
stjórna mesta glæparíki Evr-
ópu.
Kaufman sagði að afbrotum
hefði fjölgað um 40% síðan
Thatcher tók við völdum árið
1979. Nú eru framdir alvarleg af-
brot á níu sekúndna fresti í
landinu og fjórða hver fjölskylda
á það á hættu að verða fyrir barð-
inu á afbrotamönnum.
Ummæli þessi féllu í umræðum
á þingi um áætlanir stjórnarinnar
um að víkka valdsvið lögreglu til
þess að gera hana hæfari um að
berjast gegn alvarlegum afbrot-
um, ekki síst í eldri hverfum
breskra borga. Almenningur er
orðinn þreyttur á óeirðunum sem
öðru hvoru blossa upp í borgun-
um og Thatcher hyggst svara því.
sumir segja að yfir 50 hafi fall-
ið.
Umsátrið hófst um hádegisbil-
ið í fyrradag að þarlendum tíma
þegar hópur skæruliða komst inn
í dómhúsið í dularklæðum lög-
reglumanna. Þeir tóku amk. 10
dómara og 20 aðra starfsmenn
dómsins í gíslingu og kröfðust
þess að forseti landsins, Belisari-
on Betancurt, kæmi til viðræðna
við þá. Kröfðust þeir þess að for-
setinn sýndi meiri viðleitni til að
friðmælast við skæruliða sem bar-
ist hafa gegn stjórnvöldum.
Forsetinn neitaði að ræða við
skæruliðana og sendi herinn á
vettvang. Réðust hermenn á hús-
ið pieð skriðdrekum og þyrlum
og eyðilagðist stór hluti bygging-
arinnar í þeirri árás. Talið er að
27 manns hafi fallið í árásinni, þar
af 18 skæruliðar. Þeim sem eftir
lifðu tókst að hreiðra urn sig í því
som uppi stóð af húsinu og
heyrðust í allan gærdag skothvell-
ir innan úr húsinu þegar skærulið-
arnir vörðust 30 hermönnum sem
tókst að komast inn um bíla-
geymslu í kjallaranum. Undir
kvöld í gær höfðu allir skærulið-
arnir verið felldir en óvíst er hve
mikið mannfall varð í röðum her-
manna og óbreyttra borgara. Þó
er vitað að forseti hæstaréttar
landsins sem var meðal gíslanna
féll í átökunum og með honum
tveir aðrir dómarar. Stærstur
hluti dómsskjalanna sem geyrnd
voru í húsinu varð eldinum að
bráð. Fréttamenn segja að mið-
borg Bogota líti út eins og vígvöll-
ur sem minni einna helst á Beirut.
ERLENDAR
FRÉTTIR
haraSsson/REUIER
Bandaríkin
Miðillinn mikli og mismælin
Reaganforseta er vart treystandi íflóknarsamnmgaviðrœður að margra dómi
Á rússneskan ekkert orð yfir frelsi?
Washington - Margir banda-
ríkjamenn eru nú orðnir ugg-
andi um það hvort Ronald Re-
agan forseta sé treystandi til
að standa i hörðum samninga-
viðræðum við sovéska leið-
toga. Reagan hefur verið
nefndur Miðillinn mikli (The
Great Communicator) fyrir
ótvíræða hæfni sína til að
sannfæra fólk í gegnum sjón-
varp og útvarp en honum virð-
ist ekki láta eins vel að eiga
samræður við fólk því þá er
honum gjarnt á að mismæla
sig og tala óskýrt.
Síðasta afrek forsetans vann
hann þegar hann leyfði fjórum
sovéskum blaðamönnum að eiga
við sig viðtal í Hvíta húsinu fyrir
réttri viku. Þá sagði hann að hann
hyggðist ekki hefja uppsetningu
geimvarna fyrr en eftir að alþjóð-
legt samkomulag næðist um út-
rýmingu kjarnorkuvopna. Með
þessu orðalagi setti hann jafnt er-
lenda bandamenn sem innlenda
fréttaskýrendur alveg út af laginu
því þeir gátu ekki lesið annað út
úr þessari yfirlýsingu en meiri-
háttar stefnubreytingu á sviði
geimvarna.
Eftir nokkrar vangaveltur kom
yfirlýsing frá blaðafulltrúa Hvíta
hússins, Larry Speakes, sem
sagði að orðalag forsetans hefði
verið „ónákvæmt“ og síðar sagð-
ist Reagan hafa verið rangtúikað-
ur.
Mismæli eða fáfræði?
Væri þetta eina óhappið sem
hent hefði forsetann væru menn
etv. ekkert órólegir. En það er nú
eitthvað annað. Það má segja að
ferill hans í Hvíta húsinu sé fjól-
um prýddur. Og það sem verra
er: mörg þessara mismæla bera
óþægilega mikinn keim af fá-
fræði.
Framan af ferli Reagans töldu
margir að vitneskja hans um
kjarnorkuvopn væri af harla
skornum skammti. Árið 1982,
þegar hann hafði stjórnað
Bandaríkjunum á annað ár, hélt
hann því blákalt fram að eld-
flaugar sem skotið er frá skipum
eða kafbátum mætti auðveldlega
stöðva og snúa þeim við en það
hefur aldrei verið hægt. Ári síðar
viðurkenndi hann að þá fyrst
hefði honum orðið Ijóst eitt af
grundvallaratriðum afvopnunar-
mála, þe. að Sovétríkin reiða sig
einkum á eldflaugar sem skotið
er af landi í kjarnorkuvörnum
sínum.
Þessi ummæli ásamt ýmsum
öðrum hafa leitt til þess að margir
efast um hæfni hans til að fjalla
um afvopnunarmál í viðræðum
við sovéska ráðamenn. Gerard
Smith sem um árabil var aðal-
samningamaður Bandaríkjanna í
afvopnunarviðræðum lét svo um
mælt að með villandi ummælum
sem stöðugt þyrfti að leiðrétta
gerði Reagan sovétmönnum erf-
itt um vik að átta sig á því hvað
væri eiginlega á seyði í Banda-
ríkjunum „og það finnst mér ekki
af hinu góða,“ sagði hann. Fleiri
hafa tekið í sama streng og sagt
að það geti reynst hættuspil að
hleypa forsetanum í viðræður um
afvopnunarmál.
Borða rússar sag?
Það er ekki bara á sviði af-
vopnunarmála sem Reagan hefur
orðið fótaskortur á tungunni.
Sum ummæli hans um Sovétríkin
benda til afar lítillar þekkingar
hans á sovéskum veruleika. Ein-
hverju sinni sagði hann að matur-
inn á borðum hins venjulega
borgara í Sovétríkjunum væri
hungurlús sem í væri einkum sag.
Og í viðtalinu á dögunum
hneyksluðust sovésku blaða-
mennirnir heil ósköp yfir þeirri
staðhæfingu forsetans að orðið
„frelsi" væri ekki til í rússnesku.
Þessi skortur á háttvísi telja menn
ekki boða gott í diplómatískum
samskiptum þjóðarleiðtoga
tveggja mestu stórvelda heims.
Aðrir heimshlutar hafa ekki
farið varhluta af mismælum - eða
fáfræði - forsetans. í sumar stað-
hæfði hann td. að stjórn hvíta
minnihlutans í Suður-Afríku
hefði afnumið alla kynþáttamis-
munun á almannafæri í landi
sínu. „Ég ætlaði ekki að segja
nákvæmlega þetta,“ sagði hann
síðar við blaðamenn og viður-
kenndi að enn viðgengist mikið
misrétti í Suður-Afríku.
í vor fullyrti Reagan að Jó-
hannes Páll páfi styddi þá stefnu
Bandaríkjanna að halda úti skær-
uliðum til að berjast gegn
stjórnvöldum íNicaragua. Vatik-
anið svaraði því til að það væri
einfaldlega fylgjandi því að friður
kæmist á í landinu. Þá var sagt í
Hvíta húsinu að það væri einmitt
það sem Reagan vildi.
íbúar Evrópu brugðust ó-
kvæða við í vor þegar Reagan
settisamasemmerki á milli SS-
hermanna og fórnarlamba þeirra
í Bitburg-kirkjugarðinum í
Þýskalandi. En gráast þótti
mönnum gamanið þegar forset-
inn var að athuga hvort hljóð-
upptökutæki sjónvarpsstöðvar-
innar væru ekki í lagi rétt fyrir
útsendingu á ræðu hans í fyrra.
Þá sagði hann: „Ég hef nýlokið
við að undirrita löggjöf sem
bannar tilveru Sovétríkjanna um
alla framtíð. Við köstum fyrstu
sprengjunni eftirfimm mínútur."
Og hló þá allt ráðgjafaliðið.
New York- Edward Koch borg-
arstjóri í New York hefur látið
loka veitingastað sem homm-
ar sóttu og er það liður í við-
leitni hans til að stemma stigu
við útbreiðslu ónæmistær-
ingar. Hyggst hann á næstunni
loka öllum börum og baðhús-
um sem hommar sækja.
í New York hafa verið skráð
uþb. 5 þúsund tilfelli af ónæmis-
tæringu og er það hæsta hlutfall í
Bandaríkjunum. Hommar eru
56% þeirra sem veikina hafa
tekið og er það talsvert lægra
hlutfall en í landinu öllu. Næst-
stærsti hópurinn eru þeir sem
sprauta sig með eiturlyfjum.
Hommar hafa brugðist illa við
þessari herferð og segja það
skjóta skökku við kosningabar-
áttu borgarstjórans en þá höfðaði
hann mikið til samkynhneigðra
íbúa borgarinnar sem eru taldir
vera um 800.000 talsins.
Dómsmál
Sigur á
yfirvöldum
Luxemborg - Bretinn Stanley
Adams vann í gær sigur eftir
12 ára lagaþref sem hann hóf
vegna svika Framkvæmda-
nefndar Efnahagsbandalags
Evrópu en þau lögðu líf hans
bókstaflega í rúst. Nefndin var
dæmd til að greiða honum
tæpar 30 miljónir króna i skað-
abætur.
Árið 1973 var Adams starfs-
maður svissneska lyfjafyrirtækis-
ins La Roche og komst hann þá
að samningi sem fyrirtækið og sex
önnur fyrirtæki á sama sviði
höfðu gert um að halda uppi
verði á vítamínum. Adams af-
henti Framkvæmdanefnd EBE
leyniskjöl sem sönnuðu tilvist
samningsins með því skilyrði að
nafni hans yrði haldið leyndu.
Nefndin stóð ekki við sín lof-
orð og La Roche var greint frá því
hver hefði lekið. Adams var þá
hættur hjá fyrirtækinu en hann
var handtekinn og ákærður fyrir
iðnaðarnjósnir. Sat hann í þrjá
mánuði í fangelsi meðan mál
hans var í rannsókn og á þeim
tíma framdi kona hans sjálfsmorð
eftir að lögreglumaður hafði sagt
henni að Adams myndi ekki
sleppa fyrr en eftir 20 ár. Adams
var svo dæmdur til eins árs skil-
orðsbundinnar fangavistar og
gerður útlægur frá Sviss í fimm
ár.
Eftir fangavistina var Adams
settur á svartan lista og fékk
hvergi vinnu við sitt fag, amk.
ekki hjá evrópskum stórfyrir-
tækjum. Hann var byrjaður að
koma undir sig fótunum í ítölsk-
um landbúnaði en sú tilraun fór
út um þúfur vegna þess að lánar-
drottnar hans dróu stuðning sinn
til baka af ótta við auðhringana.
La Roche fyrirtækið var svo síðar
dæmt til að greiða 322 þúsund
dollara t sekt vegna brots á lögum
um verðmyndun.
Adams sagði eftir dómsúr-
skurðinn í gær að upphæð skaða-
bótanna skipti hann litlu máli,
það sem hann hefði mátt þola
yrði ekki metið til fjár. Hins veg-
ar væri þetta sigur fyrir almenn-
ing og sýndi að fólk þyrfti ekki að
hræðast peningavaldið eða yfir-
völd. Sjónvarpskvikmynd hefur
verið gerð um mál Ádams og
sýndi íslenska sjónvarpið hana í
fyrravetur.
. ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 17