Þjóðviljinn - 27.03.1986, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Skömmtunarseðlar Davíðs
í tíð Davíðs Oddssonar hefur Sjálfstæðis-
flokkurinn tekið upp þá fáheyrðu svívirðu að
merkja þá sem leita ásjár Reykjavíkurborgar
með opinberum fátæktarstimpli. Hinir siðlausu
skömmtunarseðlar Davíðs Oddssonar eru
nefnilega ekkert annað en slíkur stimpill, sem
nauðstöddu fólki er gert að sýna til að eiga kost
á mataraðstoð. Þeir eru því ekkert annað en
opinbert fátæktarvottorð, gefið út af Sjálfstæð-
isflokknum.
Það er eftirtektarvert, að enginn staður á ger-
völlu landinu hefur kosið að fara þessa lítilsvirð-
andi leið, nema höfuðvígi Sjálfstæðisflokksins,
Reykjavík. Af öllum bæjar- og sveitarstjórum á
landinu er líka bara einn sem heimilar að þurf-
andi fólk sé niðurlægt með þeim hætti sem felst í
útgáfu skömmtunarseðlanna: Davíð Oddsson.
Skömmtunarseðlar Davíðs eru niðurlægjandi
fyrir alla aðila málsins. Menn upplifa fátækt sem
niðurlægingu. Menn upplifa það sem niðurlæg-
ingu að eiga engra kosta völ nema leita eftir
fjárhagsaðstoð frá hinu opinbera. Menn gera
það ekki að gamni sínu. „Það er reyns.la okkar,
að sjaldnast sækir fólk um fjárhagsaðstoð
nema það sé í sárri nauð, og þó undarlega
hljómi sækir það sjaldnast um meira fé en það
má minnst komast af með“, sagði Jón Björns-
son félagsmálastjóri Akureyrar í viðtali við
Morgunblaðið fyrr í vikunni. En í Reykjavík er
niðurlægingu bætt á niðurlægingu ofan, með
því að Davíð Oddsson gefur út skömmtunar-
seðla fyrir þá sem leita aðstoðar. Hvílík rausn -
hvílíkur stórhugur!
Fyrir aðra Reykvíkinga er niðurlægjandi að
vita til [Dess að samborgarar í neyð eru beittir
lítilsvirðingu af þessu tæi. Það hefur enginn
Reykvíkingurgefið Sjálfstæðisflokknum umboð
til að framkvæma slíkt í okkar nafni.
Síðast en ekki síst hlýtur það að vera niður-
lægjandi fyrir Sjálfstæðisflokkinn og borgarfull-
trúa hans, að teljast ábyrgir fyrir þessu. Að vísu
var útgáfa skömmtunarseðlanna ákveðin fram-
hjá öllum ráðum og nefndum, sem ættu að öllu
eðlilegu að hafa fjallað um málið. Það er því
Davíð Oddsson borgarstjóri einn, sem er form-
lega ábyrgur fyrir skömmtunarseðlunum. Fá-
tæktarstimpillinn verður að skrifast á hans
reikning. En það hlýtur samt að vera niðurlægj-
andi fyrir aðra borgarfulltrúa Sjálfstæðisflokks-
ins að slík ákvörðun sé tekin fyrir þeirra hönd.
íslendingar eru í eðli sínu hjartagóð þjóð,
hvort sem þeir teljast fyljgendur hægri stefnu
eða vinstri. Sem þjóð höfum við staðið saman
fyrir söfnunum handa erlendum þjóðum í
nauðum. Sem þjóð höfum við skapað ríka hefð
fyrir samhjálp. Fólk í erfiðleikum hefur alla jafna
átt hauka í horni meðal landsmanna. Við teljum
það einfaldlega sjálfsagt, að koma manni í
vanda til hjálpar án þess að á hann sé festur
sérstakur merkimiði fátæktarinnar.
Framkoma Sjálfstæðisflokksins, og þá sérí-
lagi borgarstjóra sem ber ábyrgð á skömmtun-
KLIPPT OG SKORIÐ
arseðlunum, er því í andstöðu við íslenskar
hefðir. Hún erandstæð hjartalagi íslendingsins,
hvort heldur hann er hægri maður eða vinstri.
Hún er lítilla sanda.
Það er dæmigert fyrir þetta mál, og fyrir þá
einræðisstjórnun sem búið er að taka upp undir
stjórn núverandi borgarstjóra, að því var haldið
leyndu fyrir stjórnarandstöðunni. Hin útgreidda
notkun skömmtunarseðlanna kom ekki fram í
dagsljósið fyrr en embættismenn upplýstu um
hana á fátæktarráðstefnunni sællar minningar.
Það útaffyrir sig sýnir hversu fjölgar nú alvar-
legum mistökum innan borgarkerfisins, vegna
þess að Davíð Oddsson kýs að sneiða hjá
kjörnum ráðum og nefndum, og stjórna beint
gegnum embættismennina. Kerfið er við það
svipt raunverulegu aðhaldi. Einasta aðhald
þess er þá orðin dómgreind borgarstjóra.
Reynslan sýnir hins vegar sterklega að hún er
fráleitt nógu traust. Þess vegna verða mistök
einsog hinir skammarlegu skömmtunarseðlar,
sem eru Reykjavík sem borg til ævarandi
hneisu.
Þjóðviljinn sendir að lokum sérstakar páska-
kveðjur til borgarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins
með þeirri frómu ósk, að þeir gefi sér tíma yfir
páskana til að líta upp frá páskasteikinni og
hugleiða eilítið stöðu þeirra skjólstæðinga
Reykjavíkurborgar sem sitja heima yfir
skömmtunarseðlunum.
-ÖS
Andlig spektin
„En alla hluti skildu þeir jarð-
ligri skilningu, því að þeim var
eigi gefin andlig spektin...“ segir í
einum staö. Petta var að vísu ekki
skrifað um ritstjóra Morgun-
blaðsins. En hitt er skiljanlegt, að
þessi fornu orð gamals stórhöfð-
ingja um spektar skort fljúgi fyrir
sjónir góðviljaðra manna, sem
reglulega leggja það á sig að lesa
leiðara Morgunblaðsins. Skulu
menn þó varast að gera of miklar
kröfur til leiðarahöfunda þess
gamalgróna blaðs.
En Mogginn er eitt þeirra fyrir-
bæra sem telja sig handhafa
hinna löggiltu skoðana, og þeir
sem bleki bjóða í ritstjórnarsöl-
um skoðanafabrikkunnar í Aðal-
stræti skrifa yfirleitt einsog þeir
telji sig fá safann úr ávöxtum
skilningstrésins beint í æð. En allt
er það fremur á línu hinnar „jarð-
ligu skilningar“ og þykir bestu
mönnum stundum nóg um hversu
átakanlega vel hin gömlu orð
Snorra eiga við: „...því að þeim
var eigi gefin andlig spektin...“.
Mogginn
er hiessa
Þetta var dæmigert í leiðara
Morgunblaðsins á þriðjudag.
Hann fjallaði um niðurstöður
skoðanakönnunarHagvangs, þar
sem í ljós kom að eini flokkurinn
með fljúgandi byr var Alþýðu-
bandalagið. Þetta var auðvitað
lítt að skapi Morgunblaðsins.
Enn síður andspænis þeirri stað-
reynd að Mogginn hefur eytt öllu
sínu pólitíska púðri síðustu vikur
til að telja landsmönnum trú um
að í gervi Alþýðubandalagsins
færi flokkur á fæti fallanda. Þar
væri stríð í gangi, og vísast að
mikið fylgishrun biði á bak við
leiti.
En hið þveröfugá gerðist. Þrátt
fyrir skoðanaskipti, á stundum
berorð og hreinskiptin, þá er AI-
þýðubandalagið á uppleið. Og er
nú Mogginn krossbit, veit ekki
sitt rjúkandi ráð og gott ef Matt-
hías kastaði ekki upp stöku af
þessu tilefni.
Hver fjárinn!
„Alþýðubandalagið er að
sækja í sig veðrið samkvæmt nið-
urstöðum skoðanakönnunar...“
segir Morgunblaðið í upphafi
leiðara síns, og greinir frá því, að
dagana sem könnunin fór fram
hafi það einmitt skýrst að innan
flokksins séu menn ekki á eitt
sáttir um afstöðuna til kjara-
samninganna.
„Annars vegar eru þeir, sem
stjórna Þjóðviljanum“, segir
Morgunblaðið og fýlir grön eins-
og svoleiðis dót sé í það minnsta
holdsveikt, „og eru andvígir
samningunum, hins vegar eru
þeir sem stjórna verkalýðsforyst-
unni og eru hlynntir samningun-
um“. Hvernig sem ritstjórar
Morgunblaðsins hnykla svo
brýrnar af þessu tilefni, þá geta
þeir alls ekki skilið hvernig í
ósköpunum svona flokkur, sem
ekki er á eitt sáttur, skjótist upp á
fylgishimininn. Sitthvað hefði nú
Snorri hugsað.
Því í sama leiðara er einsog gef-
in skýring einmitt á þessu, sem
Mogginn skilur illa: „Við höfum
dæmi fyrir okkur um það úr
stjórnmálabaráttu undanfarinna
ára, að það þarf ekki að vera
slæmt fyrir flokka í könnunum á
milli kosninga, að hart sé tekist á
innan þeirra. Flokkarnir komast í
sviðsljósið og menn muna því
frekar eftir þeim en ella“.
í þokunni í Aðalstræti grilla
menn sumsé ekki sitt eigið ljós.
Og þykir fáum týra.
Konur
í myrkrinu ramba svo ritstjórar
Morgunblaðsins enn nær skýring-
unni sem þeir ná þó ekki að
höndla: „Við eitt atriði er ástæða
til að staldra sérstaklega, og það
er að konur snúast til stuðnings
við Alþýðubandalagið og er það
einkum áberandi, þegar spurt er
um fylgi í þingkosningum. Ráða-
menn Sjálfstæðisflokksins þurfa
ekki síst að huga að þessu og velta
því rækilega fyrir sér, hvað hér er
að gerjast“.
Þetta var merkileg ábending
Morgunblaðsins til forystu Sjálf-
stæðisflokksins. En skyldi það
vera, að sama orsök sé að fylgis-
tapi þess flokks á meðal kvenna,
og fylgisaukningu Alþýðubanda-
lagsins á sama vettvangi? - Ekki
þykist Moggi koma auga á það.
En staðreynd er það eigi að
síður, að samningarnir, sem
Morgunblaðið sté stríðsdans
kringum þartil það fékk blöðrur á
iljarnar, koma síst út fyrir konur.
Sjálfstæðisflokkurinn var sér-
stakur málsvari samninganna.
Vísast hefur það leitt til þess, að
allnokkrar konur létu af fylgi sínu
við flokkinn.
Á sama hátt má segja, að sú
staðreynd að forystukona í Al-
þýðubandalaginu, varaformaður
flokksins, tók mjög harkalega á
niðurstöðum samninganna, hafi
fremur stuðlað að því að til að
mynda láglaunakonurnar sem
næstum felldu samninginn í stétt-
arfélögum sínum gæfu upp fylgi
við flokkinn. Ekki síst vegna þess
að á þá staðreynd var bent á aftur
og aftur af forystumönnum
verkalýðshreyfingarinnar.
Gagnkvæmt
tillit
Staðreyndin er, að Alþýðu-
bandalagið er ekki lengur flokkur
hinnar einu og hreinu skoðunar.
Þar er munur á viðhorfum. En
hitt skulu menn skilja, að það er
bitamunur en ekki fjár-. Menn
eru áfram að tosa fram hinum
sameiginlega eyk hinna stóru
markmiða. Breytingin á eðli
flokksins veldur, að hann er ekki
lengur stökkur, seigjan og þan-
þolið hafa komið í stað hörku
tinnunnar. En það þarf gagn-
kvæmt tillit. _ös
DJOÐVIIIINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Berqmann, össur Skarphéðinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Oskar Guðmundsson.
Fróttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Guðlaugur Arason (Akureyri), Ing-
ólfur Hjörleifsson, Kristín Ólafsdóttir, Lúðvík Geirsson, Magnús H.
Gíslason, Mörður Árnason, Sigurdór Sigurdórsson, Sigurður Á. Frið-
þjófsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir), Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndir: Einar ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlit: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Utbreiðslustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglysingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
Clausen.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Siðumúla 6 símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 40 kr.
Helgarblöð: 45 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 450 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 27. mars 1986