Þjóðviljinn - 17.05.1986, Side 5

Ingibjörg Sólrún Gísladc
ar kunna
K orði og
.ka sinna.
„a oE bæia o
an??u. Pessi alvktun
ekki birst i Þjódviljani
vegar birti hann ál
kjarnorkuslysid frá
Alþýöubandalagsins.
cr dagsctt þann 7. m
þctta vera tilviljun?
í þessu tilviki k<
leysiö niöur á Kve
,Ef pólitík er að breytast ísjóbíssnes þá
rum við í Kvennalistanum ekki á réttu
óli. Við ætlum hins vegar að freista þess
\ð bjóðaframágrundvelli vandaðrar
stefnuskrár sem þegar liggur fyrir“

Kosningamar snúast um
giundvallaimál
Morgunblaöið og fleiri fjöl-
miðlar hafa að undanförnu reynt
að telja sjálfum sér trú um að
áhugi á borgar- og sveitarstjórn-
arkosningunum sé sáralítill með-
al almennings. Morgunblaðið vill
kenna „ómálefnalegum" mál-
flutningi andstöðu Sjálfstæðis-
flokksins um, - og sérstaklega
Alþýðubandalagsins. Þessar yrð-
ingar eru hér á bæ dregnar í efa.
Lítum nánar á málið.
Skoðanakannanir að undan-
förnu gefa til kynna að áhugi á
kosningunum hafi aukist veru-
lega síðustu vikurnar. Pannig er
hlutfall óákveðinna sífellt minna í
skoðanakönnunum DV og HP.
Sem dæmi má nefna að í skoð-
anakönnun HP í apríl var hlutfall
óákveðinna 51,6% en það var í
maíkönnun komið niðrí 34,5%.
Og í vönduðustu könnun sem hér
hefur verið framkvæmd, skoð-
anakönnun félagsvísindastofnun-
ar Háskólans á dögunum var
hlutfall óákveðinna langt innan
við 20%. þetta eru auðvitað vís-
bendingar um að sífellt fleiri taka
afstöðu og vaxandi áhuga á kosn-
ingunum.
Áróðurinn
Stjórnmálamönnum og -flokk-
um gengur misvel að ná til fólks.
Ætla mætti að þeir sem meiri að-
gang hafa að fjölmiðlum standi
betur að vígi en hinir sem hafa á
engan vísan miðil að róa. Þannig
fylgi veldi Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík einfaldlega sterkri
markaðsstöðu Morgunblaðsins.
En um þetta leyf ég mér einnig að
efast. Morgunblaðið er víða á
landsbyggðinni jafn sterkt og í
Reykjavík, - en Sjálfstæðisflokk-
urinn í viðkomandi byggðar-
lögum veikur að sama skapi.
Framboðslistar sem ekki eru í
neinum pólitískum frændsemis-
böndum við fjölmiðla hafa oft og
iðulega unnið stórsigra í kosning-
um. Pað eru einnig dæmi um að
flokkar, sem hafa dagblað á sín-
um snærum, hrapi niðrúr öllu
valdi í kosningum, einsog Fram-
sóknarflokkurinn á þéttbýlis-
svæðinu virðist eiga framundan.
Allt þetta bendir til þess að það
sé mest undir stjórnmálaflokkun-
um sjálfum og stjórnmálamönn-
unum komið að afla sér kjörfylg-
is, þarmeð að koma sér og mál-
flutningi sínum á framfæri í fjöl-
miðlum.
Undanbrögð -
toppfígúra
Stjórnmálamenn kenna
gjarnan einhverjum öðrum um
giftuleysi sitt. Það er sök fjöl-
miðla, það er sök pólitískra and-
stæðinga og svo framvegis. En
kosningasigrar verða ekki unnir
öðruvísi en vegna sterkrar mál-
efnastöðu og frambærilegra
kandidata - samkvæmt túlkunum
þeirra eftirá. Auðvitað er stað-
reyndin sú að margir þættir koma
saman þarámeðal fjölmiðlar og
gera það að verkum að framboðs-
listar fái góða eða vonda útkomu.
En það er fólkið, - kjósendur
sem ræður úrslitum hvernig sem
menn annars láta.
Þær aðstæður sem fyrir hendi
eru í Reykjavík reyna auðvitað á
hæfni og getu minnihlutaflokk-
anna með sérstökum hætti. Veldi
Morgunblaðsins og Sjálfstæðis-
flokksins í borginni er slíkt. í
leiðara nýútkomins Helgarpósts
er fjallað um þetta mál og sagt að
stjórnmálamönnum sé einum um
að kenna hversu lítill áhugi sé á
borgarstjórnarkosningunum:
„Þeir ná ekki til fólks, a.m.k.
þeir sem eru í minnihluta. Þeir
eru lélegir áróðursmenn. Og svo
eru það hinir, sem fara með völd-
in og ná til fólks. Þeir ala á tor-
tryggni og forðast alla málefna-
lega umræðu um borgarmálin.
Hins vegar láta þeir sér ekkert
tækifæri úr greipum ganga til þess
að koma fram fyrir hönd borgar-
innar. Úr borgarstjóranum verð-
ur til toppfígúra, sem borgarfull-
trúarnir úr sama flokki slá skjald-
borg um þegjandi og hljóða-
lausir.“
Toppfígúru-
skapur
Helgarpósturinn hefur þarna
hitt naglann á höfuðið varðandi
kosningataktik Sjálfstæðisflokks-
ins. Allir aðrir borgarfulltrúar en
Davíð eru nánast í felum - en
borgarstjórinn sjálfur kemur yfir-
leitt fram í gervi hins yfirhafna,
Kim Ils sem aftur er tekinn til við
að klippa borða og kyssa fegurð-
ardrottningar fyrir kosningarnar.
Sviðsetningin verður einkar
augljós þegar haft er í huga að nú
er Davíð byrjaður að þjófstarta
við vígsluathafnir.
Dæmi um þetta eru afhending
þjónustuíbúða í Seljahlíð fyrir
aldraða á dögunum, þarsem eng-
inn aldraður er kominn inní hús
og verður ekki í kosningamánuð-
inum. Það hefur heyrst, að íþrótt-
aþjálfari sem viðstaddur var af-
hendinguna hafi látið Davíð gera
öldrunaræfingar afþví enginn
gamall maður var viðstaddur- og
að þetta hafi mönnum þótt snið-
ugt.
Forðast
umræðuna
Það er alveg rétt hjá hinum ó-
pólitíska Helgarpósti, að vald-
hafarnir í borginni forðast alla
málefnalega umræðu um borg-
armálin.
DV, sem á hrós skilið fyrir
kynningu á framboðum og mál-
efnum um land allt í þessari kosn-
ingabaráttu, hefur boðað til
fundar í Háskólabíói 26. mars
þarsem allir flokkarnir í Reykja-
vík áttu að fá að kynna sig og
málefni sín. Fyrir síðustu alþing-
iskosningar var hliðstæð kynning
á vegum DV í Háskólabíói að
margra dómi meðal þess áhrifa-
mesta í aðdraganda kosning-
anna. Þessi fundur er því flokk-
unum mjög mikilvægur-og með-
al örfárra tækifæra sem gefast
fyrir andstöðuöflin að komast í
návígi við Sjálfstæðisflokkinn.
Hrokagikks-
háttur
í gær birtist svo í D V svar kosn-
ingastjórnar Sjálfstæðisflokksins
í Reykjavík, þarsem þessi flokk-
ur hafnar þátttöku í fundinum. í
svari Flokksins kemur fram sú
skoðun, að „minnihlutaflokkar í
borgarstjórn“ eigi ekki að fá
sama tíma og Sjálfstæðisflokkur-
inn að mati hans á fundi sem þess-
um. Því fari fjarri að æskilegt sé
að gefa „minnihlutaflokkunum 5
sinnum lengri tíma til að ráðast á
Sjálfstæðisflokkinn en hann hef-
ur til að færa fram sína stefnu“.
Sjálfstæðisflokkurinn og mál-
gögn hans hafa í áratuganna rás
eytt miklu púðri á valdhafana í
Austur-Evrópu og virðingarleysi
þeirra við andstöðuöflin. Hins
vegar vílar flokkurinn ekki fyrir
sér að beita sams konar málflutn-
ingi til réttlætingar á framkomu
sinni gagnvart andstöðunni til
dæmis í Reykjavík.
Ef ræðutími á fundum fjöl-
margra flokka á að vera í sam-
ræmi við fylgi þeirra, - þá þýddi
það að Flokkur mannsins hefði
tóm til að segja Halló á fundum,
meðan íhaldið fengi tækifæri til
langrar þulu. Slík hugmynd
hlýtur að misbjóða lýðræðislega
þenkjandi fólki - og synjun
Sjálfstæðisflokks á umræðum er
að sjálfsögðu ekki annað en
hrokagikksháttur valdhafa. Það
er ekki Kommúnistaflokkurinn
Ráðstjórnarríkjanna heldur
Sjálfstæðisflokícurinn sem fer
með völdin í Reykjavík og neitar
að ræða málin í návígi við pólit-
íska andstæðinga sína.
Málefnaleg
barátta
Einsog hér hefur verið sýnt
fram á, þá forðast Sjálfstæðis-
flokkurinn málefnalega umræðu
og návígi við andstæðinga sína.
Veikleikar valdhafanna hafa
þannig vel komið í ljós. Þetta
verður enn bersýnilegra þegar
málflutningur borgarstjórans og
Morgunblaðsins er athugaður.
Morgunblaðið ásakar pólitíska
andstæðinga sína og Davíðs um
„ómálefnalega“ umræðu, - og út-
skýrir það gjarnan með því að
segja að hún sé „neikvæð“. Með
svona orðalagi er Mogginn að sá
kornum tortryggni meðal borgar-
búa - sem honum stundum tekst,
- en ekki alltaf. Það dugir tæpast
lengur að hóta kjósendum
rússneskri innrás ef Alþýðu-
bandalagið vinnur kosningasigur
einsog áður var lenska í Mogga.
Kosningabarátta stjórnarand-
stöðunnar í Reykjavík er hins
vegar málefnaleg. Hún snýst í
raun um grundvallaratriði. Og öll
þau fjölmörgu gagnrýnisatriði
sem Sjálfstæðisflokknum er nú
núið um nasir snúast einnig um
alger grundvallaratriði.
Baráttan snýst um grundvallar-
afstöðu fólks til lýðræðis. Sjálf-
stæðisflokkurinn er nefnilega
sakaður um hvorki meira né
minna en einræði. Pólitískir and-
stæðingar Sjálfstæðisflokksins
benda á fjölmörg mál frá liðnu
kjörtímabili sem sýna eðli þessa
einræðis sem Sjálfstæðisflokkur-
inn hefur ástundað. Þegar
hneykslismálin eru rifjuð upp, ís-
björninn, Grandi, ísfilm og Olfu-
svatnslandið, - þá er einmitt ver-
ið að sýna fram á það hvernig
Sjálfstæðisflokkurinn stjórnar í
þágu fámenns hóps - í anda ein-
ræðis. Þetta er auðvitað málefna-
leg gagnrýni, - sem Morgunblað-
ið og Sjálfstæðisflokkurinn í
Reykjavík geta ekki svarað nema
útí hött einsog borgarbúar hafa
fengið að sjá - eða þeir forðast
með því að neita að koma á fundi.
Kosningabaráttan snýst um af-
stöðu fólks til fleiri grundvallar-
atriða. Andstaðan leggur áherslu
á stefnubreytingu í félagslegum
efnum. Hún leggur áherslu á að
félagslegt öryggi hefur verið
stefnt í voða af Sjálfstæðisflokkn-
um. Það er bent á ótal dæmi um
það hvernig gengið hefur verið á
félagslegan rétt fólks til öruggs
húsnæðis í ellinni, hvernig dag-
vistarmálum hefur verið sinnt,
bent á fátæktina í Reykjavík og
kerfismennskuna og sinnuleysi
Sjálfstæðisflokksins gagnvart
slíkum málum.
Allt þetta og miklu meira vitn-
ar um grundvallarmun á afstöðu
og stefnu Sjálfstæðisflokksins og
andstöðunnar. Þetta er málefna-
ágreiningur, grundvallarágrein-
ingur, sem ekki einu sinni Morg-
unblaðið getur falið - þó fram-
bjóðendur Sjálfstæðisflokksins
hlaupi í felur einsog hræddir
kommissarar í Sovétríkjunum,
sem hafa drukkið yfir sig af vald-
akokteilnum.
Óskar Guðmundsson
Laugardagur 17. maí 1986 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5