Þjóðviljinn - 26.07.1986, Blaðsíða 3

FRETTIR
Loðnuveiðarnar
Skotar bjóða betur
Skoskar loðnubrœðslur bjóða íslenskum skipum að landa íSkotlandi. Miðað við
fitumagn loðnunnar nú greiða þeir 2.600 kr. fyrir tonnið. íslenska verðið er 1900 kr.
Skosk loðnubræðsla hefur sent
LÍÚ skeyti, þar sem verk-
smiðjan býðst til að kaupa loðnu
af íslenskum skipum. Býður
verksmiðjan 35 pund fyrir tonnið
af loðnu með 12% fítumagn, en
það eru tæpar 2.200 kr. fyrir
tonnið. Síðan býður verksmiðjan
verðhækkun eftir því sem fítuinn-
ihald loðnunnar er meira. Má til
gamans geta þess að miðað við
fítuinnihald loðnunnar sem Súlan
EA landaði á dögunum hefðu
Skotar greitt 2.600 kr. fyrir tonn-
ið.
Sem kunnugt er neita forráða-
menn loðnubræðslunnar hér á
landi að hefja vinnslu vegna þess
að þeir þurfa að greiða 1900 kr.
fyrir tonnið.
Það fylgdi fréttinni frá Skot-
landi að önnur skosk verksmiðja
væri að íhuga að bjóða íslenskum
skipum að kaupa af þeim loðnu.
Ekki er ósennilegt að þetta verði
til þess að verulega fjölgi á loðn-
umiðunum næstu daga og ekki er
heldur ósennilegt að loðnu-
bræðslurnar hér á landi taki við
sér eftir þessar fréttir.
-S.dór
Veðrið
Sól
fyrir sunnan
Helgarveðrið lítur vel út, amk.
fyrir þá sem búa á suður- og vest-
urlandinu. Áttin er norð-austlæg
og heldur hún skýjunum frá okk-
ur, en strekkingur getur orðið
nokkur sums staðar. Hitinn fór í
15 stig í Reykjavík í gær og verður
trúlega svipaður um helgina.
Ekki er séð fyrir endann á þess-
um sólarkafla hér sunnanlands,
hann helst fram í næstu viku en
ennþá er of snemmt að spá um
verslunarmannahelgina.
Loðnumálið
„Tvískinnungur“
Oskar VigfússonformaðurSÍ: Loðnu-
brœðslurnar hafa greitt útgerðar-
mönnum undir borðið undanfarnar
vertíðar og það hefur ekki komið til
skipta. Nýja loðnuverðið mun eftil vill
verða tilþess aðþeir hættiþví. Ofmarg-
ar loðnubrœðslur eru rusl semfara œtti
yfir með jarðýtu
Framkoma fulltrúa loðnu-
bræðslunnar í landinu vegna
nýja loðnuverðsins er furðuleg í
Ijósi þess að undanfarnar vertíð-
ar hafa þeir greitt útgerðar-
mönnum undir borðið hærra
verð en verðákvörðun yfírnefnd-
ar hljóðaði uppá. Þessar yfír-
borganir komu að sjálfsögðu ekki
til skipta tii sjómanna. Eg vona
bara að nýja loðnuverðið valdi
því að þessum yfirborgunum
verði hætt, sagði Oskar Vigfús-
son formaður Sjómannasam-
bands íslands í gær.
Vitað er að bestu loðnubræð-
slurnar geta vel greitt 1900 kr.
fyrir tonnið nú, en aftur á móti
eru nokkrar verksmiðjur nánast
safngripir.
„Það er alveg rétt að of margar
verksmiðjur eru þannig að það
ætti að fara yfir þær með jarðýtu.
Ég vil líka taka fram að menn
hafa verið að kaupa til landsins
og reisa gamlar verksmiðjur, sem
þeir hafa svo lýst yfir að þeir geti
greitt niður á fjórum árum. Það
kemur því ekki alveg heim og
saman að bræðslan segist ekki
geta greitt nýja verðið. Eins má
benda á, að bræðslurnar voru að
enda við að semja um 20% launa-
hækkun til verkafólks hjá þeim,
sem er síst of mikið, en fyrst það
var hægt, hvers vegna vilja þeir
þá lækka laun sjómanna? Þarna
er um tvískinnung að ræða,“
sagði Óskar.
Allt situr við það sama í loðnu-
veiðunum. Þrír bátar eru á mið-
unum og óvíst um framhald mála.
Alli ríki á Eskifirði hefur talað
um að fresta loðnuveiðunum í 2
mánuði, eða þar til ákveða á nýtt
loðnuverð um miðjan septemb-
er.
-S.dór
Höfuðborgarsvœðið
Leiðakerfin
loksins samræmd
Tillögur í vinnslu. Verða tilbúnar í nóvember.
Samrœmingin nœr til níu sveitarfélaga
Stefnt er að því að í nóvember
verði tilbúnar tillögur um sam-
ræmingu á leiðakerfum þeirra
aðila sem sjá um almenningssam-
göngur á öllu höfuðborgarsvæð-
inu. Þessir aðilar eru meðal ann-
arra Strætisvagnar Reykjavíkur,
Strætisvagnar Kópavogs, Land-
leiðir og Mosfellsleið.
Samræmingin á að ná til níu
sveitarfélaga, það er að segja
Reykjavíkur, Kópavogs, Hafn-
arfjarðar, Mosfellshrepps, Sel-
tjarnarness, Garðabæjar, Bess-
astaðarhrepps og Kjalarness- og
Kjósarhrepps. Nefndin sem hef-
ur starfað að þessum tillögum frá
því um síðustu áramót, var
skipuð af samgöngumálaráð-
herra eftir þingsályktunartillögu
sem var samþykkt á þingi í hitti-
fýrra þess efnis að samræma
skyldi almenningssamgöngur á
milli þessara sveitarfélaga.
í nefndinni sitja Sveinn
Björnsson, forstjóri SVR, Hall-
dór Jónsson verkfræðingur og
Gestur Ólafsson forstöðumaður
Skipulagsstofu höfuðborgar-
svæðisins. Auk þeirra starfa að
þessu verkefni þeir Þorsteinn
Þorsteinsson verkfræðingur og
Helgi Ólafsson hagfræðingur.
Þeir tveir síðastnefndu vinna nú
að því að kanna til hlítar hvernig
leiðakerfin eru í dag, hver kostn-
aður yrði af því að reka samræmt
kerfi fyrir allt svæðið og hvernig
slíkt kerfi gæti litið út.
Að sögn Sveins Björnssonar þá
er vonast til að hægt verði að
kynna sveitarfélögunum tillög-
umar í nóvember en óvíst er hve-
nær þær komast í framkvæmd og
hvort öll sveitarfélögin eru tilbú-
in til þess að taka þátt í þeim og
þeim kostnaði sem þeim óhjá-
kvæmilega fylgir.
Einnig er eftir að ákveða hvaða
rekstrarform er heppilegast á
þessu samstarfi en að sögn Sveins
er ósennilegt að fargjöld muni
hækka til að bera kostnað af því.
Þó nokkurt starf er því eftir, og
gætu liðið 1-2 ár áður en af sam-
ræmingunni verður. -vd.
Gillian Rose Foulger og Roger Bilham stóðu að skipulagningu og framkvæmd þessa einstæða verkefnis. Á kortinu á bak
við þau sjást þeir staðir sem leiðangursmenn hafa framkvæmt mælingar á. Mynd E.ÓI.
Landmœlingar ^
Hnattmæla allt Island
20 manns frá átta löndum notuðu nýja gervihnattatækni til að mœla
landið. Spá núþegar Suðurlandsskjálfta innan 20 ára.
Talið er öruggt að Suðurlands-
skjálfti muni hrista allt Suður-
landsundirlendi íslands innan
tuttugu ára - að mati alþjóða
leiðangurs sem hefur undanfarna
12 daga unnið þrotlaust að því að
mæla allt Island með nýrri gervi-
hnattatækni og tækjum sem hafa
verið leigð og lánuð frá vísindast-
ofnunum í Bandaríkjunum og
Bretlandi.
Leiðangurinn hefur ferðast um
landið í sex hópum en alls unnu
að þessu einstæða landmælingar-
verkefni 20 manns frá átta þjóð-
löndum. Unnið var að mælingun-
um allan sólarhringinn og sendu
hóparnir inn upplýsingar á alls
500 spólum til höfuðstöðvanna
sem eru til húsa í Orkustofnun en
þar tóku við þeim þrír vísinda-
menn, þau Roger Bilham frá Col-
umbia háskóla, Gillian Rose
Foulger dósent frá Durham há-
skóla í Englandi og James Stow-
ell frá Texas Instrument fyrirtæk-
inu sem framleiðir hinn nýja
tækjabúnað sem gerir verkefnið
mögulegt.
Það er Gillian Rose Foulger
sem átti hugmyndina að þessu
verkefni og skipulagði það með
aðstoð RogerBilham. Sextánvís-
indastofnanir fjármagna leiðang-
urinn en hann kostaði 15 miljónir
íslenskra króna og tækjabúnað-
urinn sem notaður var er metinn
á 125 miljónir.
Að sögn Gillian er afar erfitt að
fá fjárveitingar til slíkra
rannsókna og benti hún á að ef
allt gengi að óskum þá muni sama
svæði verða endurmælt á næstu
árum og mun þá hægt að spá nák-
væmlega fyrir um jarðhræringar á
íslandi. Sú tækni sem notuð var
er mjög dýr ennþá en nú þykir
sýnt að þær niðurstöður sem fást
með notkun hennar margborgi
þann kostnað sem henni fylgir.
Þær landmælingar sem þessi
leiðangur hefur framkvæmt eru
einstæðar að því leyti að aldrei
áður hefur heilt land verið mælt
og að sögn Gillian Foulger er
óvíst að það verði gert allan næsta
áratug. Framkvæmd þessa verk-
efnis hefur þó sýnt mönnum fram
á möguleikana sem þessi gervi-
hnattatækni býður upp á og vís-
indamenn um allan heim fylgjast
með því sem hefur verið fram-
kvæmt hérlendis síðasta hálfa
mánuðinn. „Við höfum fengið
bráðabirgðaniðurstöður nú þeg-
ar,“ sagði Gillian, „en við eigum
eftir að bera mælingarnar saman
við eldri mælingar og framundan
er mikil vinna.“
-vd.
Tillögur iðnaðarráðherra
Opið uppá gátt
Ragnar Arnalds: Tillögur Alberts hættulegar.
Ráðherra gœti afgreitt mál í andstöðu við
meirihluta þingsins
Það er verið að opna allt upp á
gátt með þessu frumvarpi iðn-
aðarráðherra og fela ráðherra
meira vald en hann hefur áður
haft, sagði Ragnar Arnalds al-
þingismaður í samtali við blaðið í
gær, þegar hann var inntur álits á
frumvarpi sem Albert Guð-
mundsson kynnti fyrir ríkis-
stjórninni á síðasta fundi hcnnar.
Tillögur Alberts fela í sér að
erlendum fyrirtækjum verði veitt
heimild til að taka þátt í rekstri
iðnfyrirtækja sem meirihlutaað-
ila án atbeina alþingis og að er-
lend fyrirtæki geti átt og rekið
fasteignir hér á landi án þess að
alþingi eða ríkisstjórn í heild fjalli
um það.
„Éf þetta frumvarp verður
samþykkt þá veitir það ráherra
tækifæri til þess að afgreiða um-
sóknir erlendra aðila á færibandi
án þess að samstarfsflokkar hans,
og því síður stjórnarandstaða geti
á nokkurn hátt spyrnt á móti,“
sagði Ragnar. „Hann getur því
afgreitt mál í andstöðu við meiri-
hluta alþingis. Þetta frumvarp
felur því í sér gífurlega hættu."
Aðspurður sagði Ragnar að
engin svör hefðu borist frá ríkis-
stjórninni vegna áskorana fram-
kvæmdastjómar Alþýðubanda-
lagsins um að gerð verði grein
fyrir því hvort hér er um að ræða
tillögur ráðherrans eins eða ríkis-
stjórnarinnar í heild. „Við bíðum
eftir svörum,“ sagði Ragnar Arn-
alds. -vd.
Föstudagur 25. júlí 1986 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3