Þjóðviljinn - 31.08.1986, Qupperneq 4

VILIINN
lAugarta^for 7. marz 1953 — 18. árgangur — 55. tölubla5
Kvikmyndasýning
Y MI'R
Sýning MÍR á rússuesku
kvikmyndinni: Eyðimörkum
breytt í akurlönd, var felld nið-
ur í gærkvöld, en myndin verð-
|ur sýnd áður mjög langt liður.
JOSEF STALIIVf LATIM
Milljón mcmna hefur streymt
from hjá líkbörum hans
Jósef Vissaríonovitsj Stalín, forsætisráðherra Sovétríkjanna og aðal-
ritari kommúnistaflokksins, andaðist í Moskva í fyrrakvöld klukkan
21.50 eftir staðartíma. Hann hafði þá verið meðvitundarlaus í fjóra
sólarhringa eftir heilablóðfall.
Þjóðarsorg ríkir í Sovétríkjunum og í Moskva, þar sem lík Stalíns liggur á viö-
hafnarbörum, beið í gær sextán kílómetra löng röð manna á snævíþöktum götunum
eftir að votta minningu hans virðingu sína. Búizt var við að milljón manna myndi
hafa streymt fram hjá líkbörunum er morgnaði.
Helztu æviatriði
í tilkynningu frá læknum
þeim, sem stunduðu Stalín í
banalegunni, er rakinn gangur
sjúkdómsins. í fyrramorgun
varð þess vart að hjartað var
að liáta sig. Þegar á daginn leið
lát Stalíns í fyrrinótt með á-
varpi frá miðstjóm kommún-
istaflokksins, ríkisstjórninni og
forsetum Æðsta ráðsins, og er
það birt annarsstaðar hér í
blaðinu.
Jósef Vissarionovitsj Djúga-
svili fæddist í Górí í Grúsíii
21. desember 1S97. Faðir hans
var fátækur skósmiður. Hann
STALIN
Stalín
er látinn
Laugardaginn 7. mars 1953
ríkti mikil sorg á Þjóðviljanum.
Þann dag var landsmönnum
kunngert andlát Jósefs Sta-
líns. Þátrúðu vinstri menn því
enn að Sovétríkin væru landið
þarsem hugsjónirsósíalism-
ans hefðu ræst og Stalín var í
augum þeirra hinn mikli leið-
togi og lærifaðir. Það varekki
fyrr en töluvert seinna að
menn fóru að sjá hann í því
Ijósi sem sagan hefur kennt
okkur að sjá hann.
Tveim dögum áður var greint
frá því á forsíðu blaðsins að Stalín
hefði fengið heilablóðfall og lægi
meðvitunarlaus. Stalín liggur
þungt haldinn, er fyrirsögnin og
henni slegið upp með risaletri
ásamt stórri mynd af leiðtogan-
um. 6. mars er lesendum svo til-
kynnt að Stalín þyngi í ískyggi-
lega. 7. mars er að lokum tilkynnt
að Stalín hafi látist fyrir tveim sól-
arhringum.
Öll forsíðan er undirlögð undir
andlátið. Auk fréttarinnar um
andlátið er greint frá samúðar-
kveðju Sósíalistaflokksins, að
móttaka sé í Sovéska sendi-
ráðinu, að forseti íslands hafi
sent samúðarkveðju og auk þess
greint frá breytingum í æðstu
stöðum í Sovét.
Á baksíðu er ávarp flokks-
stjórnar og ríkisstjórnar Sovét-
ríkjanna og þar er einnig greint
frá því að fjöldi þjóða hafi vottað
Stalín virðingu sína. Á þriðju
síðu eru svo framhöld af forsíðu
og baksíðu.
Á blaðsíðu 7 er birt síðasta op-
inbera ræða Stalín: Kveðja Sta-
líns til alþýðu heimsins. Og á
blaðsíðu 6 er leiðari tileinkaður
hinum látna.
Sú undantekning er á leiðara
þessum að hann er skrifaður
undir nafni, en venjan var að
leiðarar væru ómerktir. Það er
Einar Olgeirsson, sem skrifar
leiðarann. Hann kallast einfald-
lega:
Stalín er látinn. Meö honum hafa allir
hinir fjórir miklu brautryöjendur og læri-
feðursósíalismans: Marx, Engels, Lenín,
Stalín, kvatt oss. Einhverri stórbrotnustu
ævi, sem lifað hefur veriö, er lokið.
Meö klökkum hug og djúpri virðingu
hugsa allir þeir, sem berjast fyrir sósíal-
isma á jöröinni, til hins ógleymanlega,
látna leiötoga.
Vér minnumst hins unga eldhuga, sem
vakti undirokaða þjóð sína til baráttu fyrir
frelsi, og tendraöi neista sósíalismans í
brjósti kúgaös verkalýös Kákasusland-
anna.
Vér hugsum til baráttumannsins, sem í
banni keisara og kúgunarvalds skipu-
lagði verkalýöshreyfinguna í hinu víö-
lenda Rússaveldi, þoldi fangelsanir og
pyntingar harðstjórnarinnar, var sjö sinn-
um sendur í útlegð til Síberíu og lét aldrei
bilbug á sér finna.
Vér minnumst flokksforingjans, sem
við hlið Leníns skóp Bolshevikkaflokkinn
og skipulagði hann til að vinna það stór-
virki, sem mestum aldahvörfum veldur í
veraldarsögunni.
Vér minnumst hugsuðarins, sem sjálf-
ur fæddur af smárri þjóð auðgaði sósíal-
ismann með kenningunni um óafsalan-
legan rétt þjóðanna til sjálfstæðis.
Vér minnumst byltingarleiðtogans,
sem við hlið Leníns stjórnaði uppreisn
alþýðunnar og leiddi hana fram til sigurs
byltingarinnar miklu 7. nóvember 1917.
Vér minnumst þess læriföður sósíal-
ismans, sem á úrslitastund í þróun
mannkynsins mótar kenninguna um
uppbyggingu sósíalismans í einu landi
og gerir þarmeð Sovétríkin að því óvinn-
andi vígi verkalýðsins, sem þau nú eru.
Vér hugsum til þess framsýna, stór-
huga þjóðaleiðtoga, sem stjórnaði því
stórvirki að gerbreyta niðurníddri, tækni-
lega frumstæðri, ættjörð sinni í sósíalist-
ískt þjóðfélag mikilfenglegrar tækni og
stórfenglegustu skipulagningar, sem
sagan þekkir.
Vér minnumst hetjunnar, er stóð mitt
meðal blæðandi þjóðar sinnar á grafhýsi
Leníns í Moskvu 7. nóvember 1941, elsk-
aður og dáður af öllum frelsisunnandi
mönnum heims, og sneri vörn sinnar
hraustu þjóðar gegn ósigruðum nas -
istaher, er þá stóð 35 kílómetra frá
Moskvu, upp í þann sigur, sem molaði
ófreskju fasismans og forðaði öllum
heimi frá harðstjórn hans.
Vér fögnum því, að hann lifði það að
sjá landið sitt aftur grætt af þeim sárum,
er það hlaut þá, - að sjá hugsjónina og
stefnuna, sem hann ungur helgaði líf sitt,
svo sterka og volduga í veröldinni, að
engin auðvaldsöfl fá hana framar bugað.
Vér minnumst þess að fram á síðustu
stund hélt hann áfram að vísa veginn -
þjóðum sínum brautina til kommúnism-
ans, mannkyninu öllu leiðina til friðar.
Vér minnumst mannsins Stalíns.sem
hefur verið elskaður og dáður meir en
flestir menn í mannkynssögunni áður og
naut slíks trúnaðartrausts sem fáir menn
nokkru sinni hafa notið, - en lét sér aldrei
stíga þá ást og aðdáun til höfuðs, heldur
var til síðustu stundar sami góði félaginn,
sem mat manngildið ofar öllu öðru, eins
og þá er hann fyrst hóf starf sitt.
Gagnvart mannlegum mikilleik þessa
látna baráttufélaga drúpum við höfði, - í
þökk fyrir allt, sem hann vann fyrir verka-
lýðshreyfinguna og sósíalismann, - í
djúpri samúð við flokk hans og alþýðu
Sovétríkjanna.
Einar Olgeirsson