Þjóðviljinn - 27.09.1986, Page 13

HEIMURINN
Tsérnóbíl
Kjamorkuofn tekinn aftur í notkun
Moskvu - Fimm mánuðum eftir
kjarnorkuslysið, sem mjög
hefur stuðlað að því að breyta
viðhorfum manna víða um
heim til kjarnorkuvera, á orku-
framleiðsla að hefjast að nýju í
Tsérnóbíl.
Skýrði málgagn sovéska
kommúnistaflokksins Pravda frá
því í gær, að einn af kjarnorku-
ofnunum fjórum í verinu yrði
tekinn í notkun á næstu dögum.
Vöktu þessi tíðindi mikla gremju
meðal andstæðinga kjarnorku-
vera í Svíþjóð í gær, og John
Herrington orkumálaráðherra
Bandaríkjanna sagði að fréttin
Eftirlíking
af 15. aldar karavellu, eins og
þeirri sem Bartolomeu Dias og
aðrir portúgalskir sægarpar not-
uðu, mun sigla frá Lissabon
næsta ár á leið umhverfis Góðrar-
vonarhöfða til Indlands. Er þessi
ferð farin til að minnast þess að
þá eru fimm aldir liðnar, síðan
Dias fann sjóleiðina suður fyrir
Afríku til Indlands, en sú ferð var
upphafið á sjóveldi Portúgala.
Pegar er verið að smíða eftirlík-
inguna í skipasmíðastöð í
Norður-Portúgal eftir samtíma
koparstungum og málverkum, og
á hún að verða nákvæmlega eins
og þau skip sem Dias notaði,
a.m.k. fyrirofan sjávarmál. Fyrir
neðan sjávarmál verður hins veg-
ar nútímaumbúnaður og vél.
Skip þetta, sem verður 23,5 m á
lengd og á að heita „Bartolomeu
Dias“, á að leggja af stað í nóv-
ember næsta ár og koma til Ind-
lands 6. febrúar 1988.
ERLENDAR
FRÉTTIR
JÓNSSON /REUTER
Kjarnorkuslys
Samið um
samstarf
Vínarborg - Aukaþingi alþjóð-
legu kjarnorkustofnunarinnar,
sem haldið var í Vínarborg,
lauk í gær með því að fulltrúar
hinna 52 aðiidarríkja stofnun-
arinnar undirrituðu samning
um alþjóðlega samvinnu ef
kjarnorkuslys ber að höndum.
Efnt var til þessa aukaþings
vegna kjamorkuslyssins í Tsérn-
óbfl í Úkraínu í vor. Einn af full-
trúum Sovétríkjanna var Boris
Shcherbina, aðstoðarforsætis-
ráðherra, sem stjórnaði rann-
sóknum á því slysi. í samningnum
er hverri stjórn gert að skyldu að
gera öðrum þjóðum viðvart ef
kjarnorkuslys ber að höndum.
Þær þjóðir, sem búa yfir kjarn-
orkuvopnum skuldbinda sig
einnig til að skýra frá því ef
geislavirkur leki verður í her-
stöðvum. Samningurinn mælir
einnig fyrir um alþjóðasamvinnu
í sambandi við kjarnorkuslys.
Ekki náðist samkomulag um
að stjórnir þeirra ríkja, þar sem
kjarnorkuslys verða, skyldu vera
skaðabótaskyidar ef nágrannar
þeirra verða fyrir tjóni, og var
málinu skotið til stjórnar stofn-
unarinnar. Af þessum sökum
neituðu fulltrúar Lúxemborgar
að skrifa undir samninginn. Lúx-
emborgarmenn hafa gagnrýnt
harðlega áætlun Frakka um að
byggja kjarnorkuver í Cattenom,
aðeins 9 km frá landamærum
Lúxemborgar.
gæfi tilefni til áhyggna. Hefðu So-
vétmenn ekki svarað um sex
hundruð tæknilegum spurning-
um um slysið, þótt þeir hefðu
lofað að gera það, og því væru
upplýsingamar ófullnægjandi.
Kjarnorkuverið hefur verið
lokað síðan 26. aprfl, en þá ollu
óleyfilegar tilraunir verkamanna
sprengingu, sem reif í sundur
fjórða kjarnorkuofninn þar og
hleypti geislavirku skýi út í and-
rúmsloftið. Sagði Pravda að fyrsti
og annar ofninn myndu verða
teknir í notkun bráðlega og verið
væri að gera við hinn þriðja, en
hann er við hliðina á ofninum þar
sem sprengingin varð.
Slysið í Tsérnóbfl vakti mikla
athygli um allan heim og breytti
viðhorfum manna til kjarnorku-
vera. Fyrstu dagana eftir atburð-
inn þögðu Sovétmenn sem fastast
og voru harðlega gagnrýndir fyrir
það, en síðan birtu þeir ýtarlega
skýrslu, sem hefur að sögn aukið
þekkingu manna á eyðingarmætti
kjarnorkunnar. Þrátt fyrir dag-
legar greinar í sovéskum blöðum
um hreinsunarstarf í Tsérnóbfl er
ljóst, að mikið starf er enn fyrir
hendi. Á að steypa e.k. „graf-
hýsi“ utan um ofninn, þar sem
sprengingin varð, og sagði Prav-
da í síðasta mánuði að vinnan við'
það gengi hægar en áætlað hefði
verið. í gær skýrði blaðið þó frá
því að einungis þakið væri eftir.
Verkamenn víðsvegar að hafa
verið fluttir á staðinn til að vinna
að hreinsun umhverfis kjarn-
orkuverið.
Samkvæmt opinberum tölum
hefur 31 maður látið lífið af völd-
um slyssins, en tvö hundruð
menn urðu fyrir alvarlegri
geislun. 135.000 menn hafa orðið
að flýja heimili sín. Sovéskt efna-
hagslíf varð fyrir miklu tjóni af
völdum sprengingarinnar og hafa
sérfræðingar metið það á 2,9
miljarða dollara. En slysið olli
einnig tjóni á landbúnaði í mörg-
um öðrum ríkjum Evrópu.
Sovétmenn sögðu að orsök
slyssins hefðu verið „mannleg
mistök“ og kæruleysi, og voru
margir menn reknir úr starfi og
embættum fyrir það, m.a. for-
maður öryggisnefndar og for-
stjóri versins. En einnig hefur
verið skýrt frá því að þeir sem
hönnuðu verið hafi haft litla
reynslu í gerð kjarnorkuvera.
Slysið leiddi til þess að efnt var til
alþjóðlegrar ráðstefnu í Vínar-
borg um öryggi í kjamorkuver-
um.
Þótt hústakarnir séu búnir að yfirgefa „frelsaða svæðið" hafa þeir unnið áróð-
ursstríð.
Franskt herlið
komið til Togo
París - Franskt herlið var í gær
flutt til Togo til stuðnings við
Gnassingbe Eyadema forseta
landsins, en gerð var tilraun til
árásar á forsetahöllina fyrir
skömmu. í kjölfar þessara
herflutninga sendi stjórn Zaire
einnig hermenn til Togo til að
styðja stjórn Eyadema.
Embættismenn í franska varn-
armálaráðuneytinu sögðu í gær,
að 250 hermenn, þ. á m. fallhlífa-
liðar, hefðu verið fluttir til Togo
og tekið sér stöðu í höfuðborg-
inni og umhverfis hana. Voru
þessir herflutningar gerðir í sam-
ræmi við varnarsamning Togo-
manna og Frakka frá 1963, og
hafði Eyadema forseti beðið um
aðstoð.
Frakkar eru eina Evrópuþjóð-
in sem hefur herlið í Afríku, og
eru alls sjö þúsund franskir her-
menn í Djibouti, Senegal, Ffla-
beinsströndinni, Gabon, Mið-
Afríku lýðveldinu ogTsjad. Sam-
kvæmt vamarsamningnum frá
1963 geta Togobúar farið fram á
heraðstoð Frakka ef landið verð-
ur fyrir erlendri árás, en samning-
urinn hefur ekki verið birtur í
heild. Samkvæmt sérsamningi frá
1976 eru jafnan 75 franskir „ráð-
gjafar“ í Togo.
Sumir erlendir sendimenn í
París drógu í efa, að um alvarlega
tilraun til valdaráns hefði verið
að ræða. Töldu þeir að Frakkar
vildu fyrst og fremst sýna að þeir
teldu sig hafa hlutverki að gegna í
Afríku. í nóvember verður ráð-
stefna þjóðhöfðingja Frakklands
og fyrrverandi nýlendna þeirra í
Afríku haldin í Lome, höfuðborg
Togo, og á Mitterrand Frakk-
landsforseti að taka þátt í henni.
Engisprettur
fengu nýlega varmar viðtökur í
Henan í Kína. Að sögn fréttastof-
unnar Nýja Kína var þetta versta
engisprettuárásin, sem dunið
hefur yfir Mið-Kína í 44 ár, og
tóku 16.000 bændur vopnaðir
skordýraeitri á móti henni. Á
tuttugu dögum tókst þeim að út-
rýma engisprettunum að mestu,
og lágu að sögn 90 af hundraði í
valnum. Þessi skordýrainnrás
stafaði af miklum þurrkum við
Gula fljótið.
Kaupmannahöfn
Hústakamir unnu
áróðursstríðið
Frá Gestl Guðmundssyni,
fréttaritara Þjóðvlljans í
Kaupmannahöfp:
Borgarstjórn Kaupmanna-
hafnar sýndi húsnæðisvanda
ungs fólks í borginni enn einu
sinni fyrirlitningu á fundi sínum á
fimmtudagskvöldið, en þá ákvað
meirihluti hennar að taka málefni
hústaka út af dagskrá á jjeirri for-
sendu að hústakar höfðu yfirgefið
húsið að Ryesgade 58.
Minnihluti Vinstri Sósíalista og
miðflokkanna mótmælti þessu
gerræði sósíaldemókrata og
hægri manna, en fyrir utan ráð-
húsið öskruðu hústakarnir sig
hása í síðustu tilraun sinni til að
ná eyrum stjórnmálamannanna.
Þótt hústakarnir hafi nú
endanlega misst húsið að Ryesga-
de 58, er almennt álitið að þeir
hafi unnið áróðursstríðið. Þeir
hafa vakið athygli á gífurlegum
húsnæðisvanda ungra
atvinnuleysingja. Þeir hafa af-
sannað það á eftirminnilegan hátt
að þeir sækist eftir átökum við
lögreglu og yfirvöld, en þeir hafa
um leið sýnt rækilega frammá að
það þarf harðar aðgerðir til, til
þess að stjórnmálamenn taki
vandamál þeirra til alvarlegrar
íhugunar. Þannig hafa þeir sýnt
frammá svo ekki verður um villst,
að það er valdhroki yfirvalda sem
gerir húsnæðisvandann aö tilefni
götubardaga.
Námskeið í
Esperanto
Byrjenda- og framhaldsnámskeið í Reykjavík.
Byrjendanámskeið í Hafnarfirði.
Esperantosambandið sími 42810.
SVÆÐISSTJÓRN
MÁLEFNA FATLAÐRA
Reykjavík
Stuðningsfjölskyldur
óskast
Hlutverk stuðningsfjölskyldu er að taka fatlaðan einstakling í
umsjá sína í sólarhringsvistun í skamman tíma í senn, í þeim
tilgangi að létta álagi að fjölskyldu hans.
Hámark dvalar í mánuði er að jafnaði 3 sólarhringar.
Greiðsla þ.e. sólarhringsgjald nemur 5.5% af 0.50 Ifl.
BSRB.
Þær fjölskyldur sem vildu taka að sér að veita stuðning eru
beðnar um að hafa samband við skrifstofuna.
Svæðisstjórn málefna fatlaðra
Hátúni 10
105 Reykjavík
Sími 621388
Bókband
Námskeið hefst þann 11. okt. Kennt á laugar-
dögum og mánudagskvöldum.
Uppl. hjá tómstundafulltrúa í síma 41570.
Laugardagur 27. september 1986 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13
Tómstundaráð Kópavogs